Η φράση "έπεσαν οι μάσκες", δανεισμένη από τους μαθητές που αγωνίστηκαν το προηγούμενο διάστημα για να μην περάσει το εκπαιδευτικό έκτρωμα της μεταρρύθμισης, είναι ιδανική για να περιγράψει την κατάσταση στα σχολεία δύο βδομάδες πριν από τις πανελλαδικές εξετάσεις της Β Λυκείου. Η χρονιά που πέρασε χαρακτηρίστηκε από την άνθηση της παραπαιδείας, από μία αυταρχικού τύπου εφαρμογή της μεταρρύθμισης, στο στόχο της οποίας θυσιάστηκε ουσιαστικά η εκπαίδευση, από τα πρώτα κιόλας δείγματα του ταξικού χαρακτήρα της.

Αυτό που ομολογούν καθηγητές, μαθητές και γονείς ήταν ότι κάθε άλλο παρά καλύτερη παιδεία πήραν οι μαθητές της Β Λυκείου. Μέσα στο "κυνηγητό" για την αναπλήρωση της ύλης με τις "συνοπτικές διδασκαλίες", κάτω από την πίεση του υπουργείου Παιδείας, οι μαθητές πήραν τελικά αποσπασματικές γνώσεις.

Σήμερα, ο "Ρ" επιχειρεί μία καταγραφή κάποιων πρώτων επιπτώσεων της μεταρρύθμισης όπως διαφάνηκαν τη χρονιά που πέρασε, η οποία ήταν πλούσια σε συμπεράσματα για τους στόχους της μεταρρύθμισης, που δεν είναι άλλοι από την εκδίωξη των παιδιών της εργατικής τάξης από το εκπαιδευτικό σύστημα, τη διοχέτευσή τους σε μία ακόμα πιο χαμηλού επιπέδου επαγγελματική κατάρτιση, που τους "εξασφαλίζει" δουλιά χωρίς δικαιώματα. Τους στόχους αυτούς είχε άλλωστε αποκαλύψει το μεγαλειώδες μαθητικό κίνημα, που δήλωσε πως δεν είναι αυτή η παιδεία που αξίζει στους νέους.

Η στενότερη ακόμα σύνδεση του λυκείου με την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και ο ακόμα μεγαλύτερος ανταγωνισμός μεταξύ των μαθητών οδήγησε σε άνθηση της παραπαιδείας, η οποία τώρα πλέον έχει και "επεκτατικές βλέψεις" στο εκπαιδευτικό σύστημα, καθώς ιδιοκτήτες φροντιστηρίων κάνουν τώρα και αιτήσεις για να ανοίξουν ιδιωτικά σχολεία...

Ο Θ. Κρουστάλλης,πρόεδρος της Α ΕΛΜΕ Θεσσαλονίκης, περιγράφει την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί μπροστά στις εξετάσεις: "Εύλογα προκύπτει το απλό ερώτημα: Πόσα ψυχικά αποθέματα πρέπει να έχουν οι μαθητές για να αντέξουν ένα πρόγραμμα δεκατεσσάρων εξεταστικών ημερών; Οι καθηγητές που διδάσκουν στη Β Λυκείου εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι πολλοί μαθητές θα καταρρεύσουν μετά την 4η, 5η μέρα των εξετάσεων. Θα λέγαμε ότι οι μαθητές της Β Λυκείου έχουν διανύσει μια κούρσα διδασκαλίας επίσης με ρυθμούς που δεν επέτρεψαν την αφομοίωση. Φέτος, εκ νέου, για πρώτη φορά συνυπολογίζεται η προφορική βαθμολογία και τα παιδιά θα επιδιώξουν να αντισταθμίσουν πιθανά τη χαμηλή στα προφορικά βαθμολογία με τα γραπτά τους", τονίζει.

"Η βαθμολογία των τετραμήνων σε πάρα πολλά σχολεία κυμαίνεται ανάμεσα στο 10 - 12 (μέσος όρος) ιδιαίτερα στα σχολεία της επαρχίας και της εργατιάς των συνοικιών.Σήμερα οι καθηγητές πιστεύουν - ιδιαίτερα όσοι διδάσκουν στη Β Λυκείου - ότι στις εξετάσεις θα "αποτύχουν" πολύ περισσότεροι από το 35% που υπολογίζαμε αρχικά και θα καλυφτεί πλήρως η πιο βασική επιδίωξη του υπουργείου Παιδείας και της "Λευκής Βίβλου" να διωχτούν τουλάχιστον τα 2/5 των μαθητών που φοιτούν σήμερα στο Λύκειο", επισημαίνει ο Θ. Κρουστάλλης.

"Οι μαθητές των αγροτικών και των εργατικών οικογενειών θα είναι αυτοί που θα αναγκαστούν να στραφούν προς τις ιδιωτικές επαγγελματικές σχολές και τα υποβαθμισμένα ΤΕΕ. Γιατί αυτές οι οικογένειες μειονεκτούν ταξικά και μορφωτικά και δεν είναι σε θέση να αντέξουν οικονομικά το κόστος των φροντιστηρίων (για δυο και τρία χρόνια). Σε αυτά τα σχολεία θα "καταρτίζονται" οι μελλοντικοί απασχολήσιμοι.

Οι ανακοινώσεις του ΥΠΕΠΘ διέλυσαν και τις όποιες αμφιβολίες που υπήρξαν για την περίφημη "αναπλήρωση" της διδακτέας ύλης. Επαληθεύτηκε πλήρως η εκτίμηση του εκπαιδευτικού κινήματος ότι σκοπός του ΥΠΕΠΘ δεν ήταν να αναπληρώσει την ύλη αλλά να τιμωρήσει τους μαθητές και τους καθηγητές για τις μεγάλες κινητοποιήσεις τους για την κατάργηση των αντιεκπαιδευτικών νόμων 2525/97 και 2640/98.

Τώρα το εκπαιδευτικό κίνημα με περισσότερη επιμονή και αποφασιστικότητα να προβάλει το αίτημα για την κατάργηση της αντιδραστικής μεταρρύθμισης, να αγωνιστούμε γι' αυτό. Είναι ένας πολύ ρεαλιστικός στόχος", τονίζει ο Θ. Κρουστάλλης.

Οι μαθητές που ακολούθησαν τελικά το δρόμο των ΤΕΕ, αντιμετώπισαν φέτος μια σειρά προβλήματα, που, όπως τονίζουν εκπαιδευτικοί, δεν οφείλονται στην κακή οργάνωση, αλλά αποτελούν έκφραση της ακολουθούμενης πολιτικής.

Οπως λέει στο "Ρ" ο Γ. Μπερνιδάκης,καθηγητής σε ΤΕΕ, αυτά λειτούργησαν με "οδηγίες" του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου αντί για αναλυτικά προγράμματα. Μέχρι το Φλεβάρη ακόμα, τα κενά σε εκπαιδευτικούς δεν είχαν καλυφθεί, καθώς δεν εγκρίθηκαν έγκαιρα οι πιστώσεις για αναπληρωτές. Τώρα, στο τέλος της χρονιάς, τα ΤΕΕ δεν έχουν λάβει καν διευκρινίσεις για τις εγγραφές στο Β κύκλο (Γ' τάξη).

Επικαλούμενος πληροφορίες, ο Γ. Μπερνιδάκης καταγγέλλει ότι σχεδιάζεται από το υπουργείο η περικοπή των τομέων στα ΤΕΕ από 17 σε 12 ή 9, με αντίστοιχη μείωση των ειδικοτήτων που είχαν αρχικά ανακοινωθεί. Αυτό αυτόματα γεννά το ερώτημα τι θα γίνει με τους μαθητές εκείνους που επέλεξαν μια ειδικότητα και τώρα θα βρεθούν με τίτλο "παραπλήσιας" ειδικότητας.

Εκκρεμεί ακόμα το ζήτημα με τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των ΤΕΕ, καθώς ο νόμος παραπέμπει στο πλαίσιο που ισχύει για τα ΙΕΚ, για τα οποία με τη σειρά τους εκκρεμεί ακόμα η έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος.

Ομως, οι προθέσεις για συρρίκνωση ακόμα και εκείνων που θα παρακολουθούν την ψευτοκατάρτιση διαφαίνονται και στα ΤΕΕ, μέσα από την εξεταστική διαδικασία σε σύγκριση με ό,τι ίσχυε στις ΤΕΣ και στα ΤΕΛ. Η προαγωγή γίνεται με αποδυνάμωση του προφορικού βαθμού σε σχέση με το γραπτό, με τη μετατροπή των τριών τριμήνων σε δύο τετράμηνα, κάτι που δεν αφήνει περιθώρια βελτίωσης της βαθμολογίας.

Η επιμονή του υπουργείου Παιδείας να εφαρμόσει πάση θυσία τη μεταρρύθμιση, δημιούργησε μια σειρά "πρακτικά" προβλήματα, τα οποία είχαν σημαντικές συνέπειες για τους μαθητές. Υπήρξαν μαθήματα που δε διδάχτηκαν καν σε κάθε περίπτωση, και σύμφωνα με το συνομιλητή μας δε θα έπρεπε να δοθεί βαθμολογία.

Ενδεικτικό για το πώς αντιμετωπίζει το υπουργείο την Τεχνική Εκπαίδευση είναι το γεγονός ότι σχεδιαζόταν η δημιουργία ξεχωριστής διεύθυνσης στο υπουργείο Παιδείας, κάτι που την αποκόβει από τον κορμό της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι, επίσης, ενδεικτικό το γεγονός ότι ορίζεται πως επιτηρητές στις πανελλαδικές εξετάσεις μπορεί να είναι εκπαιδευτικοί του ενιαίου λυκείου και των γυμνασίων, όχι όμως και των ΤΕΕ που όπως επισημαίνει ο Γ. Μπερνιδάκης "αντιμετωπίζονται ως μιάσματα".

Η εικόνα αυτή απορύθμισης της τεχνικής εκπαίδευσης δε νομίζει ότι οφείλεται στο ότι δεν ξέρουν, αλλά αυτό επιδιώκουν, τονίζει. "Και στο παρελθόν όμως είχε επιχειρηθεί τα ΤΕΛ και οι ΤΕΣ να είναι σχολεία δεύτερης κατηγορίας. Με την πίεση του κλάδου, όμως, βελτιώθηκε αποφασιστικά η κατάσταση που υπήρχε και έφτασαν να ομολογήσουν ότι δεν πέτυχαν τα σχέδιά τους. Γι' αυτό προχωρούν τώρα στη μεταρρύθμιση. Υπάρχουν όμως οι δυνατότητες και η εμπειρία στους εκπαιδευτικούς με την παρέμβασή τους, να μην αφήσουν τα παιδιά των εργαζομένων να τα αρπάξουν οι ιδιώτες κερδοσκόποι. Μπορούμε να βάλουμε φραγμό στις επιδιώξεις τους".

"Φέτος, στα ιδιωτικά σχολεία της Αθήνας υπήρξαν χιλιάδες αιτήσεις από μαθητές, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να μην μπορούν να καλύψουν όλες τις αιτήσεις. Ιδρύθηκαν ιδιωτικά σχολεία στα Φάρσαλα, στην Καστοριά, στη Λάρισα, στα Χανιά, στα Ιωάννινα, στη Χαλκίδα, στο Βόλο, στην Κέρκυρα, στην Καλαμάτα και τη Λαμία. Υπάρχει μια τάση πολλών παιδιών, όσων δηλαδή μπορούν να αντεπεξέλθουν στις οικονομικές απαιτήσεις ή ακόμα που ανταποκρίνονται με θυσίες των γονιών, να φεύγουν από τα δημόσια για να πάνε να εγγραφούν στα ιδιωτικά σχολεία", επισημαίνει η Μαρία Κουμάτου,μέλος του ΔΣ της ΟΙΕΛΕ και πρόεδρος του Σωματείου Εκπαιδευτικών που εργάζονται σε φροντιστήρια ξένων γλωσσών.

Τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά: Στα ιδιωτικά σχολεία στην Αθήνα, έχουμε αύξηση των αιτήσεων εγγραφής από 10 έως 15% αλλά και σε άλλες φτάνουν το 19%.Σε κάποιο, ο διευθυντής του λυκείου είπε πως ήταν πρωτοφανής ο αριθμός των αιτήσεων για το λύκειο που θα μπορούσε να ιδρύσει και νέα τμήματα, λέει η Μ. Κουμάτου.

Υπάρχει διπλασιασμός των μαθητών που πηγαίνουν στο φροντιστήριο και αυξάνονται και οι ώρες διδασκαλίας, αφού τα παιδιά με το νέο εκπαιδευτικό σύστημα έχουν επιβαρυνθεί με πάρα πολύ ύλη, πολλά μαθήματα εφόσον και στη Β Λυκείου θα μετράει ο βαθμός. Ενα μεγάλο ποσοστό των μαθητών, το 53,8%,θεωρεί ότι τα φροντιστήρια παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την ίδια γνώμη έχει το 56% των γονέων. Ενα μεγάλο ποσοστό κρίνουν ότι τα φροντιστήρια παίζουν σημαντικό ρόλο για την απόδοσή τους στο δημόσιο σχολείο, τη βαθμολογία των τετραμήνων. Παράλληλα, έχουμε ροή προς αύξηση των ΙΕΚ. "Η συνεχιζόμενη υποβάθμιση της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης μαζί με το εξεταστικό σύστημα που έχει πολλές απαιτήσεις στέλνουν τα παιδιά στα φροντιστήρια αλλά και στην ιδιωτική εκπαίδευση. Πολλοί είναι οι φροντιστές που θέλουν να κάνουν αιτήσεις για να ανοίξουν ιδιωτικά σχολεία", τονίζει η Μ. Κουμάτου.

Μια κατηγορία μαθητών που εξόφθαλμα και τραγικά αποδεικνύει τη βασική επιλογή του νόμου 2525/97, είναι οι αδύνατοι μαθητές: αυτοί από τα φτωχά λαϊκά στρώματα της πόλης και του χωριού, οι μαθητές με μία σειρά κοινωνικά προβλήματα, μέσα από τη διαδικασία των ενιαίων πανελλαδικών εξετάσεων, προαγωγικών και ταυτόχρονα εισαγωγικών στα ΑΕΙ, να πετιούνται έξω από την εκπαιδευτική διαδικασία είναι οι φυσικώς αδύνατοι μαθητές. Οι μαθητές αυτοί καλούνται να πάρουν μέρος σε πανελλαδικού τύπου εξετάσεις και μάλιστα να εξεταστούν σε χώρο έξω από το σχολικό τους περιβάλλον.

Ο Γ. Μενεϊδης,εκπαιδευτικός που διδάσκει στο Κέντρο Αποκατάστασης Τυφλών Ιλίου, αναρωτιέται πώς είναι δυνατό οι μαθητές με ειδικές ανάγκες να διαγωνιστούν με ίσους όρους, επισημαίνοντας τα τεράστια προβλήματα της ειδικής αγωγής με απουσία υλικοτεχνικής υποδομής και σχολείων. "Ολα τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να σπουδάσουν", επισημαίνει.

Κείμενα: Μαρίνα ΚΑΛΛΙΓΕΡΗ