Τριάντα ολόκληρα χρόνια από τον καταστροφικό σεισμό της Θεσσαλονίκης, κανένα ουσιαστικό έργο αντισεισμικής θωράκισης δεν έχει γίνει

Στην εκδήλωση μίλησαν οι ειδικοί επιστήμονες Βασίλης Παπαζάχος, ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, Κυριαζής Πιτιλάκης, καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ και Κοσμάς Στυλιανίδης, καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ. Τις θέσεις του ΚΚΕ παρουσίασε ο Κώστας Αβραμόπουλος, μέλος της ΚΕ και γραμματέας της ΚΟΘ.

Οπως προέκυψε, τόσο από τις εισηγήσεις όσο και από τις παρεμβάσεις, η Θεσσαλονίκη είναι μία από τις καλύτερα μελετημένες πόλεις σχετικά με την τρωτότητα των υποδομών της, των κτιρίων, των κοινωφελών δικτύων, τη γεωτεχνική της κατάσταση κλπ., γεγονός που αποτελεί πολύτιμο εργαλείο ώστε άμεσα να μπει σε εφαρμογή πρόγραμμα προσεισμικού ελέγχου και αντισεισμικής θωράκισης.

Ομως, δεκαετίες τώρα, τίποτε ουσιαστικό δεν έχει γίνει, η πολιτική προστασία υπολειτουργεί και υποχρηματοδοτείται. Ακόμη και οι όποιοι έλεγχοι ξεκίνησαν, γίνονται με αργούς ρυθμούς. Καμία παρέμβαση ενίσχυσης δεν έχει γίνει σε οικοδομές που έχουν λαβωθεί από το σεισμό του 1978, ενώ σε περίπτωση μεγάλου σεισμού - εκτιμάται ότι θα είναι μεγαλύτερος από αυτόν του '78 (6,8 ρίχτερ) - είναι βέβαιο ότι θα προκύψουν καταστροφές σε μεγάλο τμήμα του δομημένου περιβάλλοντος.

Motion Team

Από την Ημερίδα του ΚΚΕ

Υπάρχουν σχολεία που αντιμετωπίζουν δομικά - στατικά προβλήματα και εξακολουθούν να λειτουργούν (π.χ. 54ο Δημοτικό), όπως είπε ο Γ. Νοτάκης από το ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών. Μετά από κινητοποιήσεις ξεκίνησαν και αυτή την περίοδο γίνονται ενισχύσεις στις κολόνες του 1ου Γυμνασίου Ευόσμου. Επικίνδυνη όμως είναι η κατάσταση σε μια σειρά σχολεία εξαιτίας της έλλειψης ή της συρρίκνωσης των αναγκαίων χώρων διαφυγής (διάδρομοι, αυλές, σκάλες, κλπ.). Ενώ μέχρι και σήμερα νηπιαγωγεία λειτουργούν σε ορόφους.

Αντίστοιχη είναι και η κατάσταση στα Νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης. Οπως είπε ο Γ. Μητσιάκος, εκπρόσωπος του ΠΑΜΕ Υγείας, δεν υπάρχουν στοιχεία για τη δομική κατάσταση των νοσοκομείων της Θεσσαλονίκης. Είναι γνωστό μόνο ότι κάποιες μονάδες του ΑΧΕΠΑ χρειάζονται ενισχύσεις. Πάντως, σύμφωνα με συμπεράσματα μελετών, στα 9 από τα 10 νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης θα προκύψουν προβλήματα σε περίπτωση σεισμού, ενώ ακόμη και τα σχέδια εκκένωσης δεν μπορούν να υλοποιηθούν.

Παράλληλα, το σχέδιο «Ξενοκράτης» που αφορά αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών μετά το σεισμό, δεν έχει ενσωματώσει τα αποτελέσματα της γνώσης που μέχρι σήμερα έχουμε, μεσοπρόθεσμη πρόβλεψη και μελέτες τρωτότητας, είπε, ο Β. Λεκίδης, μέλος της αντιπροσωπείας του ΤΕΕ/ΤΚΜ.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο Θ. Κωνσταντινίδης, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, οι βουλευτές του ΚΚΕ Γ. Ζιώγας και Σ. Καλαντίδου, εκπρόσωποι της ΝΑΣ και αγωνιστικών δημοτικών παρατάξεων, εκπρόσωποι εργατικών συνδικάτων, επιστημονικών και μαζικών φορέων και πολλοί πανεπιστημιακοί δάσκαλοι. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Κ. Μουρατίδης, πρόεδρος της αντιπροσωπείας του Τμήματος Κεντρικής Μακεδονίας του ΤΕΕ, Η. Χομσίογλου, πρόεδρος του ΣΜΗΒΕ, Δ. Παπαδόπουλος, Πυραγός, υποδιοικητής της Β' ΕΜΑΚ, Ν. Μουσιόπουλος, κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, οι καθηγητές και επίκουροι του ΑΠΘ Ε. Παπαδημητρίου, Α. Τσώνος, Σ. Παυλίδης, Β. Καρακώστας, Δ. Ραπτάκης, Π. Παπαδόπουλος, και οι καθηγήτριες του ΤΕΙ Ρ. Τηλικίδου και Σ. Κορομπίλη.

Motion Team

Χαρακτήρισε ψεύτικο και αποπροσανατολιστικό το επιχείρημα ότι δεν υπάρχουν τα χρήματα για την υλοποίηση της αντισεισμικής θωράκισης και προστασίας της χώρας. Επιχείρημα που προβάλλουν οι κυβερνήσεις του δικομματισμού αλλά και οι αιρετοί εκπρόσωποί τους στην Αυτοδιοίκηση, όπως, π.χ., ο νομάρχης Θεσσαλονίκης, Π. Ψωμιάδης.

Οπως είπε ο Κ. Αβραμόπουλος, ακόμη και μέσα στο σημερινό πλαίσιο διαχείρισης υπάρχουν χρήματα, και ανέφερε συγκεκριμένα:

Ο Κ. Αβραμόπουλος ξεκαθάρισε ότι για το ΚΚΕ η αντισεισμική προστασία και θωράκιση της χώρας δεν είναι απλά μια τεχνοκρατική διαδικασία, που να απαιτεί μόνο μια επιστημονική, ερευνητική και τεχνική προσέγγιση, αλλά έχει σημαντικές κοινωνικοοικονομικές πτυχές οι οποίες συνδέονται με τις αιτίες που γεννούν την ευπάθεια του δομημένου, κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος.

«Οι πτυχές αυτές είναι συνυφασμένες με τις καπιταλιστικές διαδικασίες παραγωγής του δομημένου περιβάλλοντος, δηλαδή των κτιρίων και των έργων υποδομής, των πόλεων και των οικισμών. Βασίζεται στην εμπορευματοποίηση της γης και στην κερδοσκοπία πάνω σε αυτήν και οδηγεί σε άναρχη δόμηση, μεγάλες οικιστικές πυκνότητες, εντατική χρήση της γης, στην έλλειψη προγραμμάτων λαϊκής στέγης.

Για την αντιμετώπιση των αιτίων, επομένως, απαιτείται μια τελείως διαφορετική κοινωνικοπολιτική αντίληψη για τη διαχείριση της γης, τη ρύθμιση του χώρου, την ανάπτυξη της κοινωνικής κατοικίας και των κατασκευών».

Ξεκαθάρισε ότι το ΚΚΕ απαιτεί τη θεσμοθέτηση επικαιροποιημένου, ολοκληρωμένου, αξιόπιστου και εφαρμόσιμου σχεδίου αντιμετώπισης του φαινομένου σε όλη τη χώρα, ανά περιφέρεια και νομό.

Απαιτεί και διεκδικεί την οργάνωση της ζωής, των κτιρίων, της πόλης μας, της παραγωγικής διαδικασίας, τη λήψη όλων των απαιτούμενων μέτρων, ώστε το φαινόμενο να έχει τις μικρότερες δυνατές συνέπειες.

Οπως είπε, η προστασία της κοινωνικής και οικονομικής ζωής του τόπου, η προστασία της ζωής των κατοίκων, πέρα από το κοινωνικό περιεχόμενο που έχει, αποτελεί ένα τεράστιο ανταποδοτικό έργο και με την οικονομική έννοια του όρου.

Απαιτείται απόρριψη των σημερινών πρακτικών, αφού οι νομοθεσίες, κανονισμοί, ρυθμίσεις έχουν νόημα και προοπτική μόνο εάν συνοδεύονται με μέτρα κοινωνικής πολιτικής στο πλαίσιο μιας άλλης κοινωνικοπολιτικής αντίληψης.

«Γνωρίζουμε - τόνισε - ότι αυτό βρίσκεται σε αντίθεση με την εφαρμοζόμενη πολιτική και με τις γενικότερες κατευθύνσεις για την αγορά γης και στέγης που με την ενεργό συμμετοχή της χώρας μας αποφασίζονται στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Γίνεται φανερό ότι δίχως σύγκρουση με την αντιλαϊκή πολιτική και τα οικονομικά της στηρίγματα, η ανθρώπινη υπόσταση της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων θα διακυβεύεται καθημερινά, θα συντρίβεται και θα πετιέται στις χωματερές της "ελεύθερης αγοράς".

Σ' αυτή την κατεύθυνση θα δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις συμβάλλοντας στην πολιτικοποίηση του αγώνα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της για ριζικές αλλαγές στο επίπεδο της εξουσίας και της οικονομίας. Γιατί η αντισεισμική θωράκιση, όπως και άλλα προβλήματα ανάσας για το λαό, αναδεικνύουν ότι χρειάζεται κεντρικός σχεδιασμός για την επίλυσή τους στη βάση της κοινωνικής ιδιοκτησίας του κοινωνικού πλούτου και της εργατικής συμμετοχής και του ελέγχου».

Motion Team

Πρόσθεσε όμως ότι «μπορούμε να πούμε στην επόμενη 5ετία ποιες είναι οι περιοχές (2 - 3 νομοί) όπου μπορεί η κυβέρνηση να εστιάσει τα μέτρα ετοιμότητας με υψηλή πιθανότητα εκδήλωσης σεισμών. Ετσι ώστε να εστιάσει και να ιεραρχήσει την εκτέλεση των μέτρων».

«Αν θέλουμε να προστατεύσουμε την πόλη μας δεν πρέπει να περιμένουμε να μας πει ο σεισμολόγος πότε θα γίνει σεισμός. Θα πρέπει το ελληνικό κράτος να ξεκινήσει διαδικασία μεσοπρόθεσμων μέτρων με εντατικό τρόπο. Να ληφθεί υπόψη η γνώμη των σεισμολόγων που θα πουν ποιες είναι οι περιοχές που έχουν υψηλότερη πιθανότητα την επόμενη 5ετία, οι υποδείξεις των μηχανικών κ.λπ.

Είναι σαφές - σημείωσε - ότι η καινούργια σεισμολογική γνώση μπορεί να συμβάλει πάρα πολύ στην αντισεισμική προστασία».

Κάνοντας κριτική στον υπάρχοντα αντισεισμικό κανονισμό ανέφερε ότι είναι ξεπερασμένος και παρουσίασε στοιχεία ερευνών, τα οποία ανέδειξαν ότι με βάση την εφαρμογή του κλασικού μοντέλου οι πιθανότητες εκδήλωσης των 10 τελευταίων σεισμών που έγιναν στη χώρα μας επαληθεύτηκαν μόλις κατά 2% - 3%. Ενώ εφαρμόζοντας τη μέθοδο της χρονικώς εξαρτώμενης σεισμικότητας, η πιθανότητα αυτή αυξανόταν στο 80%. Ενισχύοντας την κριτική του, πρόσθεσε: «Τα τελευταία 50 χρόνια θα περίμενε κανείς σεισμούς κυρίως στα Ιόνια νησιά. Ετσι λέει ο αντισεισμικός κανονισμός. Καταστροφικοί σεισμοί όμως δεν έγιναν στα Ιόνια νησιά. Εγιναν στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα, στην Κοζάνη».

Motion Team

Ο Κ. Στυλιανίδης αναφέρθηκε στην πορεία εκτέλεσης προσεισμικών ελέγχων που έχουν ξεκινήσει από το 2001. Οπως είπε, οι φάσεις του προσεισμικού ελέγχου είναι: Πρώτη Φάση: Ταχύς οπτικός έλεγχος. Δεύτερη Φάση: Προσεγγιστική αποτίμηση της σεισμικής ικανότητας. Τρίτη Φάση: Μελέτη αποκατάστασης.

«Ως σήμερα στην Ελλάδα έχουν γίνει οι οπτικοί πρωτοβάθμιοι έλεγχοι για την κατάταξη», δηλαδή η πρώτη φάση του ταχέως οπτικού ελέγχου.

Το πρόγραμμα προσεισμικού ελέγχου του ΟΑΣΠ που άρχισε το 2001 προέβλεπε να ελεγχθούν (ταχύ οπτικό έλεγχο) πανελλαδικά 80.000 κτίρια δημόσιας και κοινωφελούς χρήσης. Μέχρι σήμερα έχουν ελεγχθεί 5.000 κτίρια.

Το αντίστοιχο πρόγραμμα του ΟΣΚ άρχισε το 2004 και συνεχίζεται. Η πρώτη φάση αναφέρεται στον πρωτοβάθμιο ταχύ οπτικό έλεγχο όλων των προ του 1959 μονάδων (περίπου 5.000) και ολοκληρώνεται τώρα με τους 11 τελευταίους νομούς της χώρας. Θα ακολουθήσει ο πρωτοβάθμιος ταχύς οπτικός έλεγχος των μονάδων μεταξύ 1959-1985. Παράλληλα, αποφασίστηκε η επιλεκτική επέμβαση σε ορισμένα σχολεία που εμφανώς είχαν ανάγκη και ήδη εκτελείται διαβαθμισμένο πρόγραμμα επέμβασης σε 250 περίπου μονάδες σε όλη την Ελλάδα (από απλή αντικατάσταση επιχρισμάτων μέχρι σοβαρές ενισχύσεις, ακόμη και αντικαταστάσεις μονάδων).

Το σχετικό πρόγραμμα του υπουργείου Υγείας άρχισε το 2006 και συνεχίζεται. Στόχος να ελεγχθούν 22 νοσοκομεία της χώρας (13 Αττική, 3 Θεσσαλονίκη, από 1 σε Πάτρα, Φλώρινα, Κομοτηνή, Ληξούρι, Μυτιλήνη, Ηράκλειο).

Motion Team

Με βάση το σεισμικό σενάριο για έναν σεισμό σχεδιασμού 475 χρόνων όπως προβλέπει ο κανονισμός, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι ζημιές και οι καταρρεύσεις θα επικεντρωθούν περισσότερο στις περιοχές προς την Τούμπα και το Κέντρο της πόλης. Ο μεγάλος άγνωστος μελετητικά παραμένουν οι περιοχές εκτός σχεδίου πόλης και αυθαίρετης δόμησης.

Με βάση το παραπάνω σεισμικό σενάριο, από έναν σεισμό μεγάλου μεγέθους στη Θεσσαλονίκη, το 10% των κτιρίων θα καταρρεύσουν ή θα πάθουν ανεπανόρθωτες ζημιές, το 42% θα κατηγοριοποιηθούν σαν «κίτρινα» (σ.σ. επισκευάσιμα) και το 48% ως «πράσινα», δηλαδή θα συμπεριφερθούν καλά.

Εχει εκτιμηθεί επίσης ποιοι δρόμοι θα μείνουν ανοιχτοί και ποιοι οφείλουν να μείνουν ανοιχτοί, αντίστοιχα για τα στρατηγικά κτίρια (διαχείρισης του σεισμικού κινδύνου), νοσοκομεία κλπ. Με βάση αυτό το σενάριο θεωρείται κρίσιμο να ενισχυθούν οι γέφυρες στο οδικό δίκτυο που οδηγούν προς την Εδεσσα, προς το αεροδρόμιο, προς την εθνική οδό Θεσσαλονίκης - Αθηνών. Οι ζημιές που θα εκδηλωθούν στο δίκτυο ύδρευσης συγκεντρώνονται στην παραλιακή ζώνη, στο δίκτυο αποχέτευσης, στα αντλιοστάσια και κυρίως στα σημεία εξόδου των αγωγών προς τον Βιολογικό καθαρισμό. Βλάβες αναμένονται και στο Λιμάνι κυρίως στις παλιές προβλήτες.

Αν το κράτος αναλάβει και θέσει σε εφαρμογή μέτρα αποκατάστασης και βελτίωσης της υφιστάμενης κατάστασης, τα ποσοστά καταρρεύσεων και βλαβών θα μειωθούν σημαντικά. Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο Κ. Πιτιλάκης, σημείωσε ότι το κόστος θα είναι μικρότερο από αυτό που θα κληθούμε να καταβάλουμε για την αποκατάσταση των καταστροφών μετά από τον σεισμό αν αφήσουμε την κατάσταση όπως έχει σήμερα. Αντίθετα, ξεκαθάρισε, ότι ο σχεδιασμός και η εκτέλεση έργων αποκατάστασης θα συμβάλλουν και στην προστασία της πόλης και του λαού της αλλά και στην ανάπτυξη, στη δημιουργία θέσεων εργασίας.