ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τετάρτη 3 Γενάρη 2007
Σελ. /28
ΠΑΙΔΕΙΑ
Στο στόχαστρο το περιεχόμενο της εκπαίδευσης

Το αίτημα των μαθητών για σχολείο «που θα μορφώνει και δε θα εξοντώνει», η καταγγελία των εκπαιδευτικών ενάντια στην υποβάθμιση του περιεχομένου της μόρφωσης, η κραυγή των γονιών για το σχολείο της ακριβοπληρωμένης αμάθειας, φέρνουν στο επίκεντρο επιτακτικά το ζήτημα του περιεχομένου του σχολείου. Ζήτημα πρωταρχικό, που αφορά το τι μαθαίνουν τα παιδιά, για ποιο σκοπό.

Ο νέος χρόνος σηματοδοτείται από την ένταση των προσπαθειών να επικρατήσει πλήρως, σε όλο το φάσμα της εκπαίδευσης, η λογική της «αγοράς», μέσα από αναδιαρθρώσεις που ικανοποιούν τις επιδιώξεις του εκμεταλλευτικού συστήματος σε βάρος των πραγματικών αναγκών του λαού. Η εκπαιδευτική κοινότητα, οι εργαζόμενοι με μπροστάρη τις ταξικές δυνάμεις βρίσκονται επί ποδός για να αποτρέψουν την πορεία αυτή, κομμάτι της οποίας είναι και η προωθούμενη αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος.

Η εισαγωγή των νέων βιβλίων αποτελεί σταθμό στο δρόμο για την οικοδόμηση του σχολείου της αγοράς, η οποία μάλιστα είχε ενεργό ρόλο στη συγγραφή και έκδοσή τους. Η ελκυστική εμφάνιση, η πλούσια εικονογράφηση επιστρατεύονται για την καλλιέργεια προτύπων, ιδεολογημάτων και συμπεριφορών που υπαγορεύονται από τις ανάγκες του συστήματος, προωθώντας την αμάθεια σε βαθμό μεγαλύτερο από τα σχολικά βιβλία που αντικατέστησαν. Γι' αυτό το λόγο και το ΚΚΕ χαρακτήρισε από την πρώτη στιγμή επικίνδυνα τα νέα σχολικά βιβλία και απαιτεί σχολικά βιβλία, σύγχρονα, κατανοητά, που θα προάγουν την επιστημονική σκέψη.

Στο βωμό των αναγκών του μεγάλου κεφαλαίου θυσιάζεται η επιστημονική γνώση, η ιστορική αλήθεια ενώ θριαμβεύει η ιδεολογική μονομέρεια, η αντιεπιστημονικότητα, ο μυθολογικός - θεολογικός τρόπος προσέγγισης της πραγματικότητας, η καλλιέργεια της «κοινωνικής συναίνεσης», της ατομικής ευθύνης προκειμένου να αποσιωπηθεί κάθε ευθύνη του καπιταλιστικού συστήματος για τα προβλήματα.

Σε ό,τι αφορά την κοσμοαντίληψη που συγκροτούν, όπως έχει προκύψει από τη μελέτη τους, χαρακτηρίζονται από την αντιυλιστική, αντιδιαλεχτική θεώρηση της κοινωνικής εξέλιξης, τη διαστρέβλωση και συκοφάντηση των εθνικοαπελευθερωτικών, εθνικών και ταξικών αγώνων αλλά και της κομμουνιστικής ιδεολογίας, υποτίμηση και έχθρα προς την εργατική τάξη, καλλιέργεια του «Ευρωεθνικισμού». Πλείστα τα παραδείγματα από τις σελίδες των νέων βιβλίων που, επιπλέον, αποτελούν προϊόντα της ελεύθερης αγοράς η οποία έχει αναλάβει να προμηθεύσει στους γονείς και τα ανάλογα βοηθήματα γεμίζοντας τις τσέπες της και από αυτή, όπως άλλωστε και κάθε καινοτομία.

Στο πλαίσιο αυτό προωθούνται αλλαγές και στις διδακτικές μεθόδους, το ζητούμενο των οποίων θα πρέπει να είναι αν βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν αναλυτική και συνθετική συγκροτημένη σκέψη ή αν προωθούν μια επιφανειακή, αποσπασματική και υποκειμενική μάθηση, ανάλογη με τη «διά βίου μάθηση».

Μείνε παιδί μου αγράμματο!

Οταν η αποσπασματικότητα, η αντιεπιστημονικότητα, η ιδεολογική μεροληψία και μονομέρεια έρχονται να σηματοδοτήσουν την υποκατάσταση της γενικής παιδείας από δεξιότητες

Εγκαιρα επισημάνθηκε από τις ταξικές δυνάμεις στους εκπαιδευτικούς, που θέτουν το περιεχόμενο και τον προσανατολισμό της εκπαίδευση ως ζήτημα πρωταρχικό, όταν οι άλλες δυνάμεις επέμεναν να επικεντρώνουν την «κριτική» τους προς την κυβέρνηση για καθυστέρηση στην ενημέρωση των εκπαιδευτικών, ότι τα νέα βιβλία χαρακτηρίζονται από αποσπασματικότητα, αντιεπιστημονικότητα, ιδεολογική μεροληψία και μονομέρεια και σηματοδοτούν την υποκατάσταση της γενικής παιδείας από τις δεξιότητες.

Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να διδάξουν αποσπασματικά τα διάφορα φυσικά φαινόμενα, τις ιδιότητες της ύλης, τους φυσικούς νόμους, χωρίς τη μεταξύ τους σύνδεση, με αποτέλεσμα όταν τελειώσουν το σχολείο οι μαθητές να μην μπορούν να κατανοήσουν τους γενικούς νόμους της ύλης και την εξέλιξη της φύσης. Κενά και αποσιωπήσεις εντοπίζονται στα βιβλία των κοινωνικών επιστημών (Ιστορία, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, Μελέτη Περιβάλλοντος κλπ.) με αποτέλεσμα να μην κατανοείται η κοινωνία στις πραγματικές της διαστάσεις, να συγκαλύπτεται τελικά η κινητήρια δομή της κοινωνικής εξέλιξης, η ταξική πάλη.

Στο βιβλίο της Ιστορίας της Στ' Δημοτικού απαλείφονται βασικά γεγονότα της Επανάστασης του 1821, η οποία τελικά συσχετίζεται με την πορεία της Ελλάδας προς την Ευρωπαϊκή Ενοποίηση (!), προς τη «σύγχρονη δημοκρατική Ευρώπη». Η καλλιέργεια, άλλωστε, του «ευρωεθνικισμού» διαπνέει το περιεχόμενο των νέων βιβλίων με κάθε ευκαιρία, ενώ από κοντά και τα διάφορα προγράμματα της ΕΕ επιχειρούν να νομιμοποιήσουν και να καθιερώσουν στις συνειδήσεις των νέων ανθρώπων μια Ευρωπαϊκή Ενωση μονόδρομο.

Οι ενοχλητικοί «από κάτω»

Ενδεικτικό της ιδεολογικής μονομέρειας και της έχθρας προς την εργατική τάξη είναι το παράδειγμα του βιβλίου της Ιστορίας της Α' Γυμνασίου. Ο συγγραφέας περιγράφοντας τη Δημοκρατία της Αρχαίας Αθήνας εκφράζει την άποψη ότι οι φτωχοί εκμεταλλεύονταν τους πλούσιους. Αντιγράφουμε: «Οι πλούσιοι συχνά καθίστανται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους φτωχούς, όχι μόνο σε προσωπικό επίπεδο, από τους συκοφάντες προς τους οποίους δεν είναι πάντοτε φρόνιμο να αντιπαρατίθενται, αλλά επίσης και σε επίπεδο θεσμών, γιατί οι λειτουργίες και η εισφορά (φόρος επί του εισοδήματος) δεν επιβαρύνει παρά τη μειοψηφία των πλουσίων» (βιβλίο του εκπαιδευτικού σελ. 73).

...Το αίτημα είναι ήδη γραμμένο στα πανό
...Το αίτημα είναι ήδη γραμμένο στα πανό
Στο ίδιο πνεύμα, οι επαναστάσεις στα νέα βιβλία ταυτίζονται με αναστατώσεις. Οι ιδέες του διαλόγου, της κοινωνικής συναίνεσης και της συνεργασίας των αντίθετων πλευρών για να αποφευχθούν οι κρίσεις, οι αιτίες των κοινωνικών φαινομένων που αναζητούνται στο ρόλο του ατόμου είναι αυτές που αναδεικνύονται, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη «Στάση του Νίκα» στο Βυζάντιο. Στο κεφάλαιο «Οι Δήμοι αναστατώνουν την πρωτεύουσα με τη Στάση του Νίκα» της Ε' Δημοτικού, η εξέγερση η οποία ξεκίνησε από τη λαϊκή δυσαρέσκεια, παρουσιάζεται ως εξής: «Οι μεταρρυθμίσεις του Ιουστινιανού ενόχλησαν τους προνομιούχους και τους Δήμους που αντέδρασαν και προκάλεσαν ταραχές στην πόλη».

Οι χρήσιμοι δικτάτορες

Ενδεικτικός είναι επίσης ο τρόπος που παρουσιάζονται οι δικτατορίες. Αναφέρεται στο βιβλίο της Στ' Δημοτικού για τη δικτατορία του Μεταξά: «Οι συνθήκες για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ήταν δύσκολες. Η ανεργία, τα χαμηλά ημερομίσθια, οι ανυπόφορες συνθήκες εργασίας και η έλλειψη ασφάλισης έχουν ως αποτέλεσμα μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις από τους εργαζόμενους. Μέσα σ' αυτό το κλίμα ξεσπούν κυβερνητικές κρίσεις και εκδηλώνονται στρατιωτικά πραξικοπήματα. Το 1936, ο Ιωάννης Μεταξάς καταλύει το Σύνταγμα και επιβάλλει δικτατορία». Καλλιεργείται δηλαδή στα μυαλά των μαθητών η σύγχυση και ταύτιση των κινητοποιήσεων με τις δικτατορίες.

Το «ραντεβού» στο Σύνταγμα, στις 10 του Γενάρη, έχει ήδη δοθεί και από τους μαθητές...
Το «ραντεβού» στο Σύνταγμα, στις 10 του Γενάρη, έχει ήδη δοθεί και από τους μαθητές...
Σε αντίθεση με την υποτίμηση και σε ένα βαθμό συκοφάντηση του ρόλου του λαϊκού παράγοντα στη διαμόρφωση της ιστορίας, υπερτονίζεται ο ρόλος του ηγέτη. Στην πρόταση προσέγγισης του ιστορικού γεγονότος (Βιβλίο Του Εκπαιδευτικού, Α' Γυμνασίου, σελ. 6) αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Οι λαοί δένονται με τους ηγέτες τους και βιώνουν την ιστορία ως βιογραφία αυτών». Οι ηγέτες αποκαλούνται «ιστορικούς δράστες που σφραγίζουν με την πύρινη σφραγίδα τους την εποχή στην οποία κυριαρχούν».

Αυτοί που θα ξέρουν μόνο να πατάνε κουμπάκια

Η προσπάθεια υποκατάστασης της γενικής παιδείας από δεξιότητες, σύμφωνα με τις οδηγίες του ιμπεριαλιστικού Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) που θέλει τη γνώση σαν μία ωφελιμιστική αντίληψη είναι φανερή κυρίως από τα βιβλία της γλώσσας. Από τα λογοτεχνικά κείμενα, περνάμε στα βιογραφικά σημειώματα, επιστολές, προσκλήσεις σε πάρτι, συνταγές μαγειρικής, οδηγίες χρήσης ηλεκτρικών συσκευών μέχρι την «γκρίζα» διαφήμιση ηλεκτρονικών παιχνιδιών.

Είναι χαρακτηριστικό, του πώς νοείται η ανάπτυξη δεξιοτήτων, το ειδικό κεφάλαιο που αναφέρεται στο πώς οι μαθητές θα χρησιμοποιούν το «κομπιουτεράκι» για μαθηματικές πράξεις στην Ε' και Στ' Δημοτικού. Ο μαθητής πληροφορείται π.χ. για το πώς θα χρησιμοποιήσει τα κουμπιά (Μ, ΜR, C) προκειμένου να κάνει μια μεγάλη προσθαφαίρεση, με αρνητικές συνέπειες στη διαμόρφωση μαθηματικής σκέψης.

Η αγορά και οι νόμοι της εισβάλλουν για τα καλά στο περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων και περνούν και με πλάγιους τρόπους στις παιδικές συνειδήσεις. Ετσι, οι μαθητές της Στ' Δημοτικού καλούνται να λύσουν μαθηματικές ασκήσεις με διατυπώσεις του τύπου:

- «Ο Bill Gates, ιδρυτής της εταιρείας Microsoft, το 2003 κέρδιζε 5 λεπτά κάθε δευτερόλεπτο. Πόσα χρήματα κέρδιζε σε 1 λεπτό, σε 1 ώρα, σε 1 ημέρα, σε 1 μήνα, σε 1 έτος;»

- «Ο Σύλλογος Γονέων του Δημοτικού Σχολείου Κάσου αγόρασε για το σχολείο τρεις υπολογιστές, από οποίους ο καθένας κόστισε 710 ευρώ, και έναν εκτυπωτή που κόστισε 60 ευρώ. Συμφώνησαν να πληρώσουν σε 8 δόσεις. Τι ποσό θα πληρώνουν σε κάθε δόση;»

Και το υπεράνω άγρυπνο μάτι

Η θεοκρατική αντίληψη περνά, όπως είναι αναμενόμενο, από το μάθημα των Θρησκευτικών αλλά η αντιυλιστική θεώρηση, η αντιεπιστημονικότητα είναι φανερές σε όλο το φάσμα των όσων θα μάθουν τα παιδιά. Στο πρώτο κεφάλαιο των Θρησκευτικών της Ε΄ τάξης, περιγράφεται το πώς ο Απόστολος Παύλος σώθηκε από θαλασσοταραχή. Η ιστορία πλαισιώνεται από φωτογραφία με ελικόπτερο διάσωσης που ανασύρει ναυαγό από τη θάλασσα και διευκρινίζεται ότι πρόκειται για «στιγμιότυπο από την ταινία "η Καταιγίδα" της εταιρείας Warner Bros Entertainment U.K. Limited (με τέτοια ακρίβεια περιγράφεται ο τίτλος της εταιρείας). Ως κύριος διδακτικός στόχος του συγκεκριμένου μαθήματος περιγράφεται ο εξής: «Να γίνει κατανοητό από τους μαθητές πως ανεξαρτήτως του αριθμού, του μεγέθους και της φύσης των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο χριστιανός στη ζωή του, η ελπίδα του προς το Θεό, το θάρρος, η αισιοδοξία και η αγωνιστική του διάθεση αποτελούν την καλύτερη δυνατή επιλογή, ώστε τα προβλήματά του να αντιμετωπιστούν με επιτυχία».

Στο κεφάλαιο «η προσέγγιση της Αλήθειας» στα θρησκευτικά της Στ' τάξης φαίνεται καθαρά η θεοκρατική αντίληψη που θέλουν να καλλιεργήσουν: Ο μαθητής περιπλανιέται σε διάφορα στάδια της ιστορίας παρακολουθώντας την αναζήτηση του ανθρώπου για την αλήθεια. Η περιπέτεια του Ανθρώπου για να βρει την αλήθεια μας είχε κινήσει την περιέργεια. Ετσι γυρίσαμε την επόμενη σελίδα στο ημερολόγιό του και τον ακολουθήσαμε στο ταξίδι του στο χρόνο. (...) Μετά από περιήγηση στους αρχαίους τραγικούς, τους φιλοσόφους, το «εν οίδα ότι ουδέν οίδα» του Σωκράτη, καταλήγει: «Τα λόγια του αυτά ήταν μια παραδοχή των ορίων του ανθρώπου, που μετά από μια αγωνιώδη αναζήτηση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι με τις δυνάμεις του δεν μπορεί να κατακτήσει πλήρως την αλήθεια, την οποία όμως δε θα πάψει ποτέ ν' αναζητά». (...) «οι αμφιβολίες μου για το εάν είναι δυνατόν να υπάρξει μια αλήθεια που να αντέχει στο χρόνο άρχισαν να υποχωρούν, όταν άκουσα για την αποκάλυψη του ίδιου του Θεού. Η φλεγόμενη Βάτος που είχε δει ο Μωυσής στο όρος Σινά φανέρωσε την Αλήθεια, η οποία δεν αναλώνεται, δε χάνεται ποτέ. Αυτή την αλήθεια δεν την κατακτά ο άνθρωπος μόνος του, αλλά την αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός και είναι μια αλήθεια αιώνια, μια αλήθεια που αφορά όλους τους ανθρώπους, μια αλήθεια που σώζει. Με την αποκάλυψη του Θεού στο Μωυσή άρχιζε μια μακρά περίοδος αναμονής και προετοιμασίας των ανθρώπων για να δεχτούν το Χριστό, που είναι η σαρκωμένη Αλήθεια».

Την ίδια στιγμή, από τα βιβλία της μελέτης περιβάλλοντος έχει εξοβελιστεί η επιστημονική γνώση για την καταγωγή και την εξέλιξη του ανθρώπου με το Δαρβίνο υπό διωγμό και τη θεοκρατική αντίληψη να έχει το μονοπώλιο.

Στο πλαίσιο της ιδεολογικής μονομέρειας για την οποία μιλήσαμε παραπάνω εντάσσεται και η επιλογή συγκεκριμένων πηγών για τα νέα βιβλία, κατευθύνοντας ανάλογα και τη σκέψη των μαθητών. Ετσι, στο βιβλίο των μαθηματικών της Στ' Δημοτικού (σελ. 29) σε μία από τις ασκήσεις δίνονται στους μαθητές στοιχεία για τις τρεις πολυπληθέστερες χώρες του πλανήτη που όπως αναφέρεται στο βιβλίο προέρχονται από το «the wold factbook 2003» της CIA. Είναι χαρακτηριστικό το ότι επιλέγεται η συγκεκριμένη πηγή, έναντι τόσων οργανισμών που παρέχουν ανάλογα στοιχεία, προκειμένου προφανώς να καταστεί και η CIA ως αξιόπιστη πηγή στις συνειδήσεις των μικρών μαθητών.

Η προπαγάνδα που στόχο έχει όχι απλά τη διαμόρφωση μακροπρόθεσμα πειθήνιων ανθρώπων αλλά και τη στήριξη των αναγκών του μεγάλου κεφαλαίου δεν περίμενε βέβαια τα νέα βιβλία για να ξεκινήσει. Τα διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα που, στο όνομα της ευρωπαϊκής διάστασης της παιδείας, μπαίνουν διαρκώς στα σχολεία επιτελούν αυτόν ακριβώς το ρόλο. Η καλλιέργεια εννοιών όπως η «επιχειρηματικότητα» πριν καλά καλά τα παιδιά μάθουν τους βασικούς κανόνες της φύσης και της κοινωνίας, η εισβολή χορηγών στα σχολεία, η δυνατότητα που δίνεται στην τοπική κοινωνία - βλέπε και κοντινότερη μεγαλοεπιχείρηση - να έχει λόγο στο περιεχόμενο του σχολικού προγράμματος, τα κάθε λογής προγράμματα που εξαπολύουν οι μεγάλες εταιρείες στα σχολεία δείχνουν τελικά το ενδιαφέρον του μεγάλου κεφαλαίου για τον προσανατολισμό της Παιδείας.


Μ.Κ.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού

Σε ένα σχολείο προσανατολισμένο πιο αποφασιστικά στην κατεύθυνση της αναπαραγωγής των ιδεολογημάτων του εκμεταλλευτικού συστήματος, ανάλογες αλλαγές έρχονται και στο ρόλο του εκπαιδευτικού, δείγματα των οποίων είναι ήδη φανερά. Ετσι, όπως προκύπτει και από τα όσα ειπώθηκαν στα διάφορα επιμορφωτικά σεμινάρια, ο εκπαιδευτικός - και ιδιαίτερα ο νέος εκπαιδευτικός - καλείται να παίξει πιο ενεργό ρόλο στην υλοποίηση, στον εξωραϊσμό, στην προώθηση της πολιτικής και των ιδεολογημάτων της αστικής τάξης.

Τα όσα δήλωσε η κυβέρνηση προς τους εκπαιδευτικούς κατά τις κινητοποιήσεις των δασκάλων ήταν άλλωστε ενδεικτικά. Τους κάλεσε ουσιαστικά, ως απάντηση στο αίτημα για αυξήσεις στις αποδοχές τους, να εκμεταλλευτούν τα κοινοτικά κονδύλια και να παίξουν τελικά αποφασιστικό ρόλο για την εφαρμογή των προγραμμάτων που στοχεύουν στις συνειδήσεις των νέων.

Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αντισταθούν και να αντεπιτεθούν στην υποβάθμιση και στην αντιεπιστημονική σκέψη, στον κατακερματισμό και αποσπασματικότητα της γνώσης, να κλείσουν στις επιχειρήσεις την πόρτα του δημόσιου σχολείου, να μπολιάσουν τους μαθητές με οράματα για έναν κόσμο καλύτερο και να τους διδάξουν να μαθαίνουν όχι τις στείρες γνώσεις που προορίζουν για αυτούς, να μαθαίνουν για ν' αλλάξουν τον κόσμο.

Ομως ο αγώνας για μόρφωση στην υπηρεσία του λαού, που θα διαμορφώνει προσωπικότητες ικανές να παίρνουν στα χέρια τους τη ζωή τους, δεν αποτελεί μόνο υπόθεση των εκπαιδευτικών. Αποτελεί υπόθεση όλων των εργαζομένων που δε χαρίζουν τη νεολαία και το μυαλό της βορά στις ορέξεις του μεγάλου κεφαλαίου.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ