ΜΟΝΤΡΕΑΛ.-

Είναι οι τελευταίες - πιθανότατα - εκλογές που ο πρωθυπουργός Ζαν Κρετιέν έλαβε μέρος και διεκδίκησε με επιτυχία εκ νέου την πρωθυπουργία. Δε θα μπορούσε όμως να χαρακτηριστεί και το καλύτερο δυνατό φινάλε, μια και ήταν μεν μία πολιτική νίκη, όμως με ένα σημαντικό αριθμό απωλειών. Μία "πύρρειος" νίκη, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι ακόμα και ο ίδιος δυσκολεύτηκε αρκετά να κερδίσει την έδρα στην περιφέρειά του, το Κεμπέκ.

Το Κόμμα των Φιλελευθέρων του οποίου ηγείται κέρδισε τις εκλογές και κατόρθωσε να σχηματίσει αυτόνομη κυβέρνηση, όμως με τη μικρότερη και πιο εύθραστη πλειοψηφία που θα μπορούσαν να του δώσουν οι κάλπες. Το Φιλελεύθερο Κόμμα κατέλαβε τις 155 (μόλις 4 επιπλέον για να μπορέσει να σχηματίσει αυτόνομη κυβέρνηση) από τις 301 έδρες του Καναδικού Κοινοβουλίου, χάνοντας 19 από τις 174 που είχε στην προηγούμενη Βουλή. Στην αξιωματική αντιπολίτευση πέρασε το ακραίο συντηρητικό Κόμμα των Ανανεωτών υπό τον Πρέστον Μάνινγκ με 60 έδρες, ενώ ακολούθησαν το Κεμπεκουά, το αυτονομιστικό Κόμμα του Κεμπέκ με 44 έδρες, το Νεοδημοκρατικό Κόμμα με 21 έδρες και το Κόμμα των Συντηρητικών με 20 έδρες.

Τα αποτελέσματα αυτά ανακατατάσσουν τον πολιτικό χάρτη της χώρας, καθώς η εκλογική δύναμη των κομμάτων της αντιπολίτευσης άλλαξε άρδην. Το Κεμπεκουά από αξιωματική αντιπολίτευση περιορίζεται στη θέση του τρίτου κόμματος με σημαντική μείωση, κατά 10, των εδρών του στο Κοινοβούλιο. Οι αυτονομιστές του Κεμπέκ παρ' όλα αυτά διατηρούν αρκετές δυνάμεις στην ευαίσθητη αυτή περιοχή και αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ο ηγέτης του κόμματος Ζιλ Ντεσέπ δήλωσε ότι θα παλέψει για την ανεξαρτησία και τον αυτοκυριαρχία του Κεμπέκ. Εντυπωσιακή και απρόσμενη άνοδο σημείωσαν τόσο το Νεοδημοκρατικό Κόμμα, όσο και το κόμμα των Ανανεωτών που πέρασε στην αξιωματική αντιπολίτευση.

Στον επινίκιο του λόγο ο Κρετιέν δήλωσε ενθουσιασμένος που το κόμμα του κατάφερε να κερδίσει δύο συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις και να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση για δύο συνεχόμενες θητείες, για πρώτη φορά από το 1955. Εσπευσε όμως να καλέσει όλα τα κόμματα του Κοινοβουλίου σε συνεργασία για να μπορέσει να προχωρήσει η χώρα ενωμένη και ενιαία στον 21ο αιώνα. Επίσης, παραδέχτηκε ότι η σχετική μείωση της δύναμης του κόμματος του είναι σαφής ένδειξη της δυσφορίας του εκλογικού σώματος, αφού τα προγράμματα στον οικονομικό και στον κοινωνικό τομέα δε στέφθηκαν πάντα με επιτυχία. Στην πραγματικότητα αυτό που εμμέσως παραδέχτηκε είναι την ολιγωρία της διακυβέρνησής του να ανασυγκροτήσει την αδιέξοδη οικονομική του πολιτική και να αναβαθμίσει τα κοινωνικά προγράμματα της ασφάλισης και περίθαλψης που έχουν υποστεί ανεπανόρθωτες "ζημιές" από τις περικοπές του προϋπολογισμού. Η ισχνή, δε, πλειοψηφία είναι σίγουρο ότι θα τον οδηγήσει σε συμβιβασμούς με αβέβαια αποτελέσματα στις προεκλογικές του εξαγγελίες για τη διατήρηση και αναβάθμιση του κοινωνικού κράτους πρόνοιας. Πάντως, το μείζον θέμα της επόμενης κυβερνητικής περιόδου μετά το οικονομικό παραμένει το ζήτημα της ανεξαρτησίας του Κεμπέκ και το πώς θα μπορέσει η καναδική Βουλή να κρατήσει τον Καναδά ενωμένο με τα σημερινά δεδομένα.

ΑΓΚΥΡΑ.- Ο "εκλογικός πυρετός" έχει καταλάβει ολόκληρο το τουρκικό πολιτικό σκηνικό και τα σενάρια δίνουν και παίρνουν τις τελευταίες μέρες. Η μεταστροφή της ρητορικής καθενός από τους Τούρκους πολιτικούς ηγέτες είναι ίσως ενδεικτική: Ο πρωθυπουργός τις τελευταίες μέρες θυμίζει με ορισμένες δηλώσεις του τον ...Αϊντίν Μεντερές (εκείνον που απαγχόνισαν οι στρατηγοί τη δεκαετία του '60, μετά το πραξικόπημα), η Τσιλέρ επανήλθε στις δηλώσεις - θρυαλλίδες, ο Γιλμάζ δηλώνει "έτοιμος" (να ρίξει την κυβέρνηση και να αποφύγει τις εκλογές), ο Μπαϊκάλ δανείζεται τη ρητορική των "σοσιαλιστών" της Βρετανίας και της Γαλλίας. Ο νοών νοείτω...

Καθεμιά τουρκική πολιτική δύναμη (όχι αναγκαία παράταξη) έχει διαφορετικούς στόχους, τακτικούς και στρατηγικούς: Ο κυβερνών συνασπισμός θέλει να μεταφέρει "στα γρήγορα" και χωρίς προβλήματα την πρωθυπουργία από τον Ερμπακάν στην Τσιλέρ και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Η αντιπολίτευση επιχειρεί (και προετοιμάζεται) να καταρρίψει την κυβέρνηση με μια πρόταση μομφής, ώστε να αναλάβει στη θέση της ένας ευρύς συνασπισμός κομμάτων, με - πιθανότατα - προεξάρχοντα τον Μεσούτ Γιλμάζ, ηγέτη του Κόμματος της Μητέρας Πατρίδας.

Το Κόμμα Ευημερίας (Ρεφάχ) επιμένει σε πρόωρες εκλογές ως την 23η τουΝοέμβρη. Επιθυμώντας να αποφύγει τη μείωση του συνολικού ποσοστιαίου "πλαφόν" που χρειάζεται ένα κόμμα για να εισέλθει στη Βουλή από 10% σε 5% (αφού αυτό θα σήμαινε θριαμβική επαναφορά του κουρδικού Χαντέπ στην Εθνοσυνέλευση), επιχειρεί να τροποποιήσει τον εκλογικό νόμο κατά τρόπο ώστε τα κόμματα να κατέλθουν μεν αυτόνομα στις εκλογές, αλλά μετεκλογικά οι έδρες τους να συνυπολογιστούν ως συμμαχίας. Η ρύθμιση σκοπεύει στην ένταξη του Κόμματος Μεγάλης Ενότητας (BBP) του Μουσίμ Γιαντσίογλου στη συμμαχία των κομμάτων Ευημερίας και Ορθού Δρόμου.

Το κόμμα Ορθού Δρόμου (DYP) επιθυμεί εκλογές το Δεκέμβρη και τροποποίηση του εκλογικού νόμου, όπως προτείνει το Ρεφάχ.

Το κόμμα Μητέρας Πατρίδας (ANAP), αντίθετα, προτείνει εκλογές το Μάρτη του 1988, οπωσδήποτε απούσης της Τσιλέρ από την πρωθυπουργία και ελπίζει να ανατρέψει την κυβέρνηση με μια πρόταση μομφής. Πάντως και ο Μεσούτ Γιλμάζ έχει να αντιμετωπίσει "αμφισβητίες" κι απειλές παραιτήσεων, στο δικό του κόμμα - ειδικά από τα πιο συντηρητικά του στρώματα.

Το Αριστερό Δημοκρατικό Κόμμα (DSP) θέλει να αποφύγει τις πρόωρες εκλογές έως ότου επιτευχθεί μια "συναίνεση" και ανανεωθούν οι εκλογικές λίστες. Σκοπεύει στη δημιουργία ενός ευρύτατου "κοσμικού" κυβερνητικού συνασπισμού. Η ημερομηνία που "θα προτιμούσε" η ηγεσία του είναι το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο του 1988.

Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) φαίνεται να είναι το μόνο κόμμα της αντιπολίτευσης που... "δεν έχει πρόβλημα" με τις εκλογές, όποτε κι αν αυτές διεξαχθούν. Αναμένεται να υποστηρίξει τη δημιουργία ενός "κοσμικού" κυβερνητικού συνασπισμού, αλλά μόνο και μόνο για να αποφύγει τις αντιδράσεις. Ο ηγέτης του, Ντενίζ Μπαϊκάλ, μίλησε χτες στη "Χουριέτ" για "μεταφορά του... σοσιαλιστικού ρεύματος από την Ευρώπη στην Τουρκία".

Το Κόμμα Μεγάλης Ενότητας "βάζει όλα του τα λεφτά" στην εκλογική συμμαχία με τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού κι ελπίζει στη μείωση του "πλαφόν" για την είσοδο στη Βουλή από 10% σε 5%. Αντιτίθεται στη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών πριν από το Δεκέμβρη. Είναι πολύ πιθανό ότι, ούτως ή άλλως, θα συμμετάσχει στον κυβερνητικό συνασπισμό.

Οι πιέσεις απέναντι στην Τουρκία από τον αραβικό κόσμο για να αποσύρει τα στρατεύματά της από το Βόρειο Ιράκ αυξάνονται: Προχθές βράδυ, σύμφωνα με πληροφορίες που έγιναν γνωστές χτες, ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ τηλεφώνησε και "αντάλλαξε απόψεις" με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ερμπακάν. Λεπτομέρειες δε δημοσιεύτηκαν, όμως η τουρκική ρητορική επί του ζητήματος παρέμεινε αναλλοίωτη. "Τα τουρκικά στρατεύματα θα αποσυρθούν όταν θα έχουν εκπληρώσει την αποστολή τους και εκκαθαρίσει την περιοχή από τους τρομοκράτες" του ΡΚΚ (Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν), επανέλαβε ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Σερμέτ Ατατσανλί.

Η Αγκυρα απορρίπτει τις εκκλήσεις του Ιράκ και άλλων αραβικών χωρών να θέσει τέρμα στην εισβολή...

ΦΡΙΤΑΟΥΝ.-

Σύγχυση και ένταση εξακολουθεί να επικρατεί στη Σιέρα Λεόνε, καθώς η κατάσταση παραμένει ρευστή ενόψει πληροφοριών που ανέφεραν ότι η συγκεκριμένη δυτικοαφρικανική χώρα επρόκειτο να βομβαρδιστεί αργά το βράδυ ή σήμερα τα ξημερώματα από νιγηριανά στρατιωτικά αεροσκάφη. Ανεπιβεβαίωτες ειδήσεις επέμεναν ότι οι στασιαστές του ταγματάρχη Τζόνι Πολ Κορόμα κατάφεραν να αιχμαλωτίσουν τουλάχιστον 300 Νιγηριανούς στρατιώτες, τους οποίους λέγεται πως μετέφεραν σε στρατηγικές περιοχές για να αποτρέψουν το ενδεχόμενου νέου, αεροπορικού αυτή τη φορά, βομβαρδισμού...

Ο ανταποκριτής του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων μετέδωσε ότι πολλές εκατοντάδες Νιγηριανών στρατιωτών συνελήφθησαν από στρατεύματα της Σιέρα Λεόνε στα περίχωρα της Φριτάουν. Στρατιωτικές πηγές στη Φριτάουν υποστήριξαν ότι πάνω από 300 Νιγηριανοί παραδόθηκαν μετά από "αποτυχημένη", όπως είπαν, επίθεση που έκαναν προχτές, λέγοντας ότι κρατούνται ως "ανθρώπινη ασπίδα για την αποτροπή αεροπορικών βομβαρδισμών". Οι αιχμάλωτοι Νιγηριανοί στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένων 13 αξιωματικών, μεταφέρθηκαν σε στρατηγικής σημασίας περιοχές από τις δυνάμεις της Σιέρα Λεόνε, επειδή διέρρευσε η πληροφορία ότι η Νιγηρία προτιθόταν να βομβαρδίσει αργά χτες βράδυ την πρωτεύουσα.

Μοναδική στιγμή "ανάπαυλας" στη δραματική κατάσταση που επικρατεί στην πρωτεύουσα της Σιέρα Λεόνε, Φριτάουν, υπήρξε η προσωρινή συμφωνία που κατάφεραν να πετύχουν αξιωματούχοι του Ερυθρού Σταυρού με αντάρτες της χώρας και Νιγηριανούς στρατιώτες. Η παύση πυρός διήρκεσε τόσο όσο για να ξαναρχίσουν οι εναέριες αποστολές αμερικανικών και βρετανικών αεροσκαφών και στρατιωτικών ελικοπτέρων για την απομάκρυνση των εναπομείναντων εκατοντάδων αλλοδαπών και ξένων διπλωματικών αποστολών. Μάλιστα, πολλές δυτικοευρωπαϊκές κυβερνήσεις, μεταξύ αυτών και η Βρετανία, διέταξαν το κλείσιμο προξενείων και πρεσβειών για λόγους ασφαλείας, καθώς μέσα στις τελευταίες δύο μέρες έχουν χάσει τη ζωή τους πάνω από 80 άτομα.

Στο μεταξύ, παραμένουν άγνωστες οι επόμενες κινήσεις της νιγηριανής χούντας, που πραγματοποιεί από τη Δευτέρα στρατιωτική εισβολή στη Σιέρα Λεόνε. Θα επιχειρήσει να κλιμακώσει τους βομβαρδισμούς ή θα αποσύρει τις δυνάμεις της μετά την προχτεσινή της αποτυχία να ανακόψει την πορεία των δυνάμεων του επικεφαλής των στασιαστών, ταγματάρχη Τζόνι Πολ Κορόμα;

Πάντως, άλλες δυτικοευρωπαϊκές χώρες, που συγκροτούν μαζί με τη Νιγηρία περιφερειακή "ειρηνευτική" στρατιωτική δύναμη, επέκριναν χτες τη στρατιωτική εισβολή της Νιγηρίας, παρά τη ρητή καταδίκη της κίνησης των πραξικοπηματιών του Τζόνι Πολ Κορόμα. "Εμείς επιμέναμε για την εξεύρεση λύσης εκτόνωσης της κατάστασης στη Σιέρα Λεόνε διά της οδού των διαπραγματεύσεων. Η χτεσινοπρωινή στρατιωτική εισβολή της Νιγηρίας ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία", δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εξωτερικών της Γκάνα, Κουαμένα Αχγουόι, όταν κλήθηκε από δημοσιογράφους να σχολιάσει τη στρατιωτική εισβολή των Νιγηριανών στη Φριτάουν.

ΣΤΟΚΧΟΛΜΗ.-

Η ηγεσία του κυβερνώντος "Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος" αποφάσισε να μην επιδιώξει την είσοδο της Σουηδίας στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση την 1η Γενάρη του 1999, δήλωσε χτες στη Στοκχόλμη ο πρωθυπουργός της χώρας και αρχηγός του κυβερνητικού κόμματος Γκέραν Πέρσον.

Ο Πέρσον εξήγησε την απόφαση αυτή, δηλώνοντας ότι το σχέδιο ένωσης είναι "αβέβαιο" και ότι η υποστήριξη της κοινής γνώμης είναι "ασθενική", αλλά άφησε την πόρτα ανοιχτή για πιθανή συμμετοχή της Σουηδίας στο "δεύτερο κύμα" των χωρών που θα συμμετέχουν στην ΟΝΕ.

Ο Ζ. Κρετιέν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου