Με χαφιέδες - ασφαλίτες, στρατολογημένους από το χώρο του, έτσι κι αλλιώς, πλεονάζοντος επιστημονικού δυναμικού της χώρας, οι οποίοι θα ονομάζονται "διαπραγματευτές", θα έχουν άριστη φυσική κατάσταση και βεβαίως θα οπλοφορούν, ενισχύεται ο κρατικός κατασταλτικός μηχανισμός.

Μπροστά στη συνεχιζόμενη πολιτική της μονόπλευρης λιτότητας, την αύξηση της ανεργίας, την αποδιάρθρωση κάθε παραγωγικής δραστηριότητας, το ξεκλήρισμα χιλιάδων αγροτών, την εξαθλίωση ολοένα και περισσότερων ανθρώπων, που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε κοινωνικές εκρήξεις, η άρχουσα τάξη παίρνει τα μέτρα της. Μέτρα, για τα οποία επιδιώκεται να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή συναίνεση όλων όσων έχουν αναλάβει εργολαβικά την προβολή, προώθηση και, εν τέλει, εφαρμογή της πολιτικής του Μάαστριχτ,της "Λευκής Βίβλου" και της περίφημης "σύγκλισης",όλων αυτών, που δε χάνουν ευκαιρία να δηλώνουν καθημερινά την ευλαβική πίστη τους προς ό,τι βουλιάζει το λαό και αυξάνει τα κέρδη των λίγων.

Η διατήρηση της "εννόμου τάξεως", όπως την αντιλαμβάνεται η άρχουσα τάξη, ανατίθεται, πέρα από τη χρέωση που έχουν οι υπάρχοντες κατασταλτικοί μηχανισμοί, και σε ένα νέο "μηχανισμό διαχείρισης των κοινωνικών κρίσεων". Και για να μη μένει αμφιβολία περί του ποιος είναι ο εχθρός, συντάσσεται και ένας "κώδικας συμπεριφοράς των διαδηλωτών"! Τυπικά, εμπνευστές του όλου σχεδιασμού φέρονται κάποια ανώτερα στελέχη του κρατικού μηχανισμού, που όλως τυχαία συμβαίνει να έχουν παρακολουθήσει ειδικά σεμινάρια στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού.

Η προώθηση αυτού του μηχανισμού και η σύνταξη του κώδικα γίνεται από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης. Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης, Κώστας Γείτονας,αναζητά ταυτόχρονα συμμάχους στα ίδια τα συνδικάτα και στις ηγεσίες τους. Ηδη, έχουν γίνει οι σχετικές συζητήσεις με τους προέδρους της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ, που τυχαίνει να είναι και μέλη της απερχόμενης ΚΕ του ΠΑΣΟΚ. Εχουν ενημερωθεί, επίσης, τα σωματεία των αστυνομικών, ενώ ο υπουργός πρόκειται να καλέσει στο γραφείο του και εκπροσώπους των πολιτικών κομμάτων για να εξασφαλίσει μία όσο το δυνατόν ευρύτερη δυνατή συναίνεση.

Η "πρωτοβουλία" του υπουργείου αναπτύσσεται στο όνομα της "επιβολής της τάξης", αλλά και της "αποσυμφόρησης της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων στο κέντρο της Αθήνας". Δε χωρά, όμως, καμιά αμφιβολία ότι αυτό που στην πραγματικότητα θέλει να ελέγξει, με κάθε μέσο και τρόπο, το υπουργείο είναι οι πιθανές εκρήξεις στο μαζικό κίνημα. Είναι γνωστό ότι αυτό που ανησυχεί ιδιαίτερα την άρχουσα τάξη είναι οι κοινωνικές εντάσεις και όχι η ταλαιπωρία που προκαλείται στους πολίτες μιας πόλης από τα μποτιλιαρίσματα και τις καταλήψεις των δρόμων.

Σύμφωνα με παλιότερη πρόταση αξιωματικών της Αστυνομίας, αλλά και στελεχών άλλων υπουργείων και δημόσιων υπηρεσιών που είχαν παρακολουθήσει ειδικό σεμινάριο στις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση "εκτάκτων καταστάσεων", στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης πρέπει να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός διαχείρισης και εκτόνωσης των κρίσεων. Ως περιτύλιγμα της "καραμέλας", χρησιμοποιείται το επιχείρημα ότι ο μηχανισμός αυτός δε θα ασχολείται μόνο με τις κοινωνικές κρίσεις, αλλά θα βοηθά το έργο των αστυνομικών ευρύτερα, σε περίπτωση σύγκρουσης με επικίνδυνους κακοποιούς, αεροπειρατές, απαγωγείς, στασιαστές κρατούμενους κ.ά.

Οι "διαπραγματευτές κρίσεων" προτείνεται να μην ανήκουν στο αστυνομικό σώμα, αλλά να προσλαμβάνονται ως ειδικό επιστημονικό προσωπικό. Πρέπει να είναι απόφοιτοι ΑΕΙ με μεταπτυχιακές σπουδές σε ψυχολογία, επικοινωνιολογία, εγκληματολογία, κοινωνιολογία και νομική. Για την εξοικείωση με το χώρο της Αστυνομίας, προτείνεται να παρακολουθήσουν ειδικά σεμινάρια και στη σχολή της Αστυνομίας, αλλά και στους χώρους εκπαίδευσης των ΜΑΤ και των άλλων ειδικών δυνάμεων της Αστυνομίας και του στρατού. Οι "διαπραγματευτές" πρέπει να οπλοφορούν και να διατηρούν άριστη φυσική κατάσταση. Μετά από έγκριση του αρχηγού της Αστυνομίας θα έχουν τη δυνατότητα να παρεμβαίνουν, πανελλαδικά, όπου τους χρειάζεται η Αστυνομία. Ο ρόλος τους θα είναι συμβουλευτικός, δηλώνεται αρμοδίως, αλλά τότε προς τι η άριστη φυσική κατάσταση και η οπλοφορία; Με τις προτάσεις που θα κάνουν, λένε, θα επιδιώκουν την εκτόνωση της κρίσης, ή θα μεσολαβούν πριν εκδηλωθεί η κρίση για να οδηγούν τα πράγματα σε ήπιες καταστάσεις.

Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της αστυνόμευσης και της νέας φιλοσοφίας, την οποία πρώτος ο Στ. Παπαθεμελής, που την εξήγγειλε ως υπουργός Δημόσιας Τάξης, ονόμασε "επιθετική αστυνόμευση", δηλαδή επέμβαση πριν λάβει χώρα το γεγονός, κύριος στόχος τους θα είναι ο "εχθρός λαός". "Επιθετική αστυνόμευση" ήταν, άλλωστε, και η άλλη πρωτοφανής επιχείρηση της Αστυνομίας, που έλαβε χώρα τον περασμένο Δεκέμβρη στην Αιγάνη Λάρισας. Οπου, ένα χωριό επί τρεις μέρες ήταν σε κατάσταση πολιορκίας από τα ΜΑΤ, που δεν επέτρεπαν σε κανέναν ούτε την έξοδο, ούτε στην είσοδο σ' αυτό (ούτε καν στους μαθητές και τον ...ταχυδρόμο) γιατί, λέει, οι κάτοικοί του σκόπευαν να κλείσουν την Εθνική Οδό, διαμαρτυρόμενοι για προβλήματά τους.

Αλλάζει ο "χάρτης" της εγκληματικότητας των ανηλίκων, κάτω από την πίεση των αλλαγών που συντελούνται στις σύγχρονες κοινωνίες. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σε παγκόσμιο επίπεδο ποσοτική και ποιοτική διαφοροποίηση της παραβατικότητας των ανηλίκων. Η αυξητική τάση της εγκληματικότητας και η εμφάνιση νέων μορφών παραβατικής συμπεριφοράς είναι στοιχεία που απασχολούν τους ερευνητές. Τα τελευταία χρόνια οι απλές κλοπές παραχώρησαν τη θέση τους στις διαρρήξεις, τις ληστείες και τους βανδαλισμούς. Μια νέα, ιδιαίτερα ανησυχητική από κοινωνιολογική άποψη μορφή εγκληματικότητας είναι αυτό που αποκαλείται "παράλογο" ή "ακατανόητο" έγκλημα και το οποίο σε ορισμένες χώρες αποτελεί μια μορφή καθημερινής πραγματικότητας. Βία στους δρόμους χωρίς εμφανή λόγο, αυξημένη βία στα πλαίσια της οικογένειας.

Οι διαπιστώσεις αυτές ανήκουν στην αναπληρώτρια καθηγήτρια κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Χριστίνα Νόβα - Καλτσούνη,η οποία παρακολουθεί συστηματικά τα τελευταία χρόνια την εξέλιξη της παραβατικότητας ανηλίκων στη χώρα μας. "Πρόκειται, μας είπε, για φαινόμενα που κανείς θα πρέπει να μελετήσει στα πλαίσια κοινωνικών μεταβολών και ειδικότερα σε συνάρτηση με καταστάσεις, όπως είναι ο άκρατος ατομισμός που προωθείται, η συρρίκνωση της οικογένειας και της γειτονιάς, η απομόνωση και αλλοτρίωση, η διάψευση των προσδοκιών, η καλλιέργεια μιας μορφής κοινωνικού δαρβινισμού. Θα πρέπει να κατανοήσει κανείς επίσης τη σαγηνευτική δύναμη του καταναλωτισμού και τις συνέπειές του στη νέα γενιά. Στην Ελλάδα βέβαια δεν έχουμε σε μεγάλη έκταση τέτοιας μορφής εγκληματικότητα, αν εξαιρέσει κανείς τη βία στους αθλητικούς χώρους, παρότι και αυτό θα μπορούσε να συζητηθεί, αν εντάσσεται δηλαδή σ' αυτήν την κατηγορία".

Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια (1984 - 1994), όπως προκύπτει από τα στοιχεία των αστυνομικών στατιστικών, παρατηρείται σχετική αύξηση της παραβατικότητας των ανηλίκων ηλικίας 13 - 17 χρόνων. Η αύξηση αυτή υπολογίζεται σε ποσοστό 35% περίπου. "Το στοιχείο αυτό, λέει η ερευνήτρια, δε μας επιτρέπει να δραματοποιούμε τα πράγματα και να κάνουμε λόγο για έξαρση της εγκληματικότητας, όπως κατά καιρούς πληροφορούμεθα από τα ΜΜΕ".

Από το 1984 μέχρι το 1994 ο αριθμός των ανηλίκων (7 έως 17 χρονών) που απασχόλησαν την Αστυνομία έφτασε τους 152.053. Τα αδικήματα με τα οποία κυρίως βαρύνονται οι ανήλικοι είναι παραβάσεις του κώδικα οδικής κυκλοφορίας και της νομοθεσίας για το αυτοκίνητο, αδικήματα κατά της ιδιοκτησίας και σωματικές βλάβες. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του 1994, από τους 16.169 ανήλικους παραβάτες ηλικίας 13 έως 17 χρόνων οι 13.857 (ποσοστό 85,5%) διέπραξαν παραβάσεις του ΚΟΚ, οι 1.325 (8,2%) αδικήματα κατά της ιδιοκτησίας και οι 808 (4,9%) σωματικές βλάβες.

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι στις ηλικίες από 7 έως 12 χρονών σχετικά υψηλά είναι τα ποσοστά των κλοπών. Κατά τη διάρκεια του ίδιου χρόνου από τους 347 ανήλικους παραβάτες αυτής της ηλικίας, οι 140 (40,35) διέπραξαν παραβάσεις του ΚΟΚ, οι 141 (40,5%) κλοπές και οι 35 (10,8%) σωματικές βλάβες.

Η Χριστίνα Νόβα - Καλτσούνη συμπεραίνει με βάση την ανάλυση των στατιστικών στοιχείων, ότι μόνο ένα ποσοστό 16% των ανηλίκων έχει συνεργούς στη διάπραξη των αδικημάτων. "Αυτό σημαίνει, επομένως, ότι στην Ελλάδα δεν μπορεί να γίνεται λόγος για συμμορίες ανηλίκων. Αν ορίσουμε τη συμμορία ανηλίκων στην πιο απλή της μορφή, ως ομάδα εφήβων με τυποποιημένες και στενές διαπροσωπικές σχέσεις, με δικές της αξίες και κώδικες συμπεριφοράς, με προγραμματισμένη δράση που κύριο χαρακτηριστικό έχει τη σύγκρουση με άλλες ομάδες ή με την Αστυνομία και με δραστηριότητα σε μια συγκεκριμένη περιοχή, τότε σίγουρα δεν μπορούμε να μιλάμε για συμμορίες ανηλίκων. Δεν αποκλείεται όμως στο μέλλον να έχουμε ληστείες, βανδαλισμούς ή βίαιες συμπλοκές με άλλες ομάδες ή με την Αστυνομία, αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για την εμφάνισή τους. Τέτοιες συνθήκες θα ήταν για παράδειγμα η περιθωριοποίηση μεγάλων τμημάτων της νεολαίας, ο αποκλεισμός της από τα αγαθά της εργασίας και του πολιτισμού και γενικότερα η δυσκολία κοινωνικής ένταξης του νέου σύμφωνα με τις ατομικές του δυνατότητες και τις προσωπικές του επιθυμίες και όχι με το πρότυπο ενός μέσου κοινωνικού υποκειμένου που καθημερινά προβάλλεται και προωθείται με γοργούς ρυθμούς".

Μανόλης ΣΤΑΥΡΑΚΑΚΗΣ