Associated Press

Το πλήρωμα του υποβρυχίου «Κουρσκ» σε φωτογράφηση από τον περασμένο Μάη

Ενώ ο χρόνος για τη διάσωση των 118 ναυτικών του υποβρυχίου «Κουρσκ» που έχει προσαράξει στο βυθό της Αρκτικής Θάλασσας από το Σάββατο, λιγοστεύει, κάθε ώρα που περνάει -υπολογίζεται ότι έχουν από 24 ώρες ως 9 μέρες οξυγόνου, αλλά κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος - εντείνονται οι προσπάθειες για τον απεγκλωβισμό τους, στις οποίες συνδράμει και η Βρετανία. Στο μεταξύ Ρώσοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι χτες «δεν είχαν καμία επαφή» με το εσωτερικό του υποβρυχίου, το οποίο έχει εν μέρει πλημμυρίσει...

Βρετανικό αεροσκάφος απογειώθηκε χτες από τη Σκοτία, μεταφέροντας ειδικό υποβρύχιο διάσωσης προς τη σκηνή της ναυτικής τραγωδίας. Οι προσπάθειες των σωστικών συνεργείων του ρωσικού πολεμικού ναυτικού δυσχεραίνονται από τις δυσμενείς συνθήκες στην επιφάνεια της θάλασσας, αλλά και τα ισχυρά υπόγεια ρεύματα που επικρατούν στο βυθό, σε βάθος περίπου 110 μέτρων.

Ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, χαρακτήρισε «κρίσιμη» την κατάσταση, καθώς ακόμη και η επαφή που είχαν νωρίτερα τα σωστικά σκάφη με το πλήρωμα - χτυπώντας το σκάφος και αφουγκραζόμενα για την απάντηση των ναυτικών - έχει χαθεί. Ωστόσο ο Ιλια Κλεμπάνοφ, αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ρωσίας, δήλωσε στο πρακτορείο « Interfax» ότι αυτό «δε σημαίνει απαραίτητα πως οι ναυτικοί είναι νεκροί».

Εχουν υπάρξει αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες να συνδεθούν σωστικά σκάφη με κάποια από τις εξόδους του υποβρυχίου. Ενα σκάφος, το «Μπέστερ», που μπορεί να μεταφέρει 20 ανθρώπους, προσπαθούσε χτες βράδυ και πάλι να προσεγγίσει το υποβρύχιο.

Χειρότερα ακόμη, μετεωρολόγοι προειδοποιούν ότι ένα βαρομετρικό χαμηλό πλησιάζει την περιοχή του δυστυχήματος. Μέσα στις επόμενες 24 ώρες αναμένεται καταιγίδα στην περιοχή.

Τουλάχιστον 12 πολεμικά του ρωσικού ναυτικού βρίσκονται στην περιοχή.

Οι σωστικές προσπάθειες, ακόμη κι αν τα σωστικά σκάφη καταφέρουν να συνδεθούν σε κάποια έξοδο του υποβρυχίου «Κουρσκ», θα διαρκέσουν αρκετές ώρες. Το υποβρύχιο, που καταβυθίστηκε το Σάββατο, μετείχε σε ναυτικά γυμνάσια όταν το δυστύχημα - του οποίου οι αιτίες είναι, εν πολλοίς, αδιευκρίνιστες - συνέβη.

Η κατάσταση των ναυτικών είναι άγνωστη, καθώς οι επικοινωνίες έχουν διακοπεί. Οταν το υποβρύχιο βυθίστηκε, οι δύο πυρηνικοί αντιδραστήρες που φέρει, έκλεισαν αυτόματα, κόβοντας την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι συγγενείς των 118 ναυτικών του «Κουρσκ» περιμένουν με αγωνία τα νέα των δικών τους. Στο Μουρμάνσκ, μια γυναίκα που ο γιος της είναι ανάμεσα στα μέλη του πληρώματος, λέει ότι είναι «αφόρητο» γι' αυτήν «να ανοίξει την τηλεόραση και να δει τις ειδήσεις»...

Πολλοί από τους συγγενείς έχουν ήδη συγκεντρωθεί σε μια ειδική νοσοκομειακή μονάδα που έχει στηθεί στο Σεβερομόσκ, κοντά στο Μουρμάνσκ, περιμένοντας τους ναυτικούς όταν απεγκλωβιστούν.

Ρώσοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι αν και δεν υπήρχε οπλισμός με πυρηνική γόμωση στο σκάφος, έχει ανιχνευτεί «διαρροή» από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Δεν είναι γνωστό πόσο εκτεταμένη είναι η διαρροή ραδιενέργειας, ή αν αυτή έχει πλήξει τα μέλη του πληρώματος. Αν και «φαίνεται» πως η διαρροή αυτή είναι ελάχιστη, περιβαλλοντικές οργανώσεις εκφράζουν φόβους για τη ζωή των ναυτικών αλλά και την υποβρύχια ζωή στον τόπο του δυστυχήματος.

Το «Ιδρυμα Μπελόνα» της Νορβηγίας, μια περιβαλλοντική οργάνωση, θεωρεί ως «χειρότερο σενάριο», μια πιθανή έκρηξη στον αντιδραστήρα του σκάφους.

Οι αρχές της Νορβηγίας αναφέρθηκαν στην περίπτωση του πυρηνικού υποβρυχίου «Κομσομόλετς», που είχε συνθλιβεί το 1989, και από το οποίο «διαρρέει πλουτώνιο», όπως λένε. Ωστόσο το βάθος όπου βρίσκεται εκείνο το σκάφος, σημαίνει ότι αποτελεί «μικρότερη απειλή» για το υποβρύχιο περιβάλλον.

Διάφοροι παράγοντες επιχειρούν να «παίξουν» με την τραγωδία σε διάφορα επίπεδα - π.χ. η αμερικανική πλευρά μοιάζει να αναζητά διπλωματικά και στρατιωτικά «οφέλη» και μέσα πίεσης, ενώ ο δυτικός Τύπος δεν αποφεύγει να επιδείξει λεπτή ειρωνεία προς τη ρωσική πλευρά. Και η κρίση συνεχίζεται...

Associated Press

Το βρετανικό σωστικό υποβρύχιο

«Κάτι εξαιρετικό, πέρα από τη φαντασία ενός μηχανικού» συνέβη στο «Κουρσκ»: η δήλωση ανήκει στον αρχισχεδιαστή του υποβρυχίου, Ιγκόρ Μπαράνοφ, ο οποίος μίλησε χτες στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Itar-Tass. Τι συνέβη όμως πράγματι στο πυρηνοκίνητο σκάφος, που μετείχε σε στρατιωτικά γυμνάσια πριν γίνει το πρώτο θέμα στις εφημερίδες όλου του κόσμου παγιδεύοντας στο βυθό τα 118 μέλη του πληρώματός του;

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες όσον αφορά τα αίτια της ναυτικής τραγωδίας στο «Κουρσκ». Το τελευταίο (επίσημο) σενάριο του ρωσικού πολεμικού ναυτικού είναι ότι υπήρξε έκρηξη εντός του σκάφους, και συγκεκριμένα «στον πρώτο τορπιλοσωλήνα». Ωστόσο δεν έχει υπάρξει εκτίμηση όσον αφορά το τι ακριβώς προκάλεσε αυτήν την έκρηξη.

Νωρίτερα, ο επικεφαλής του πολεμικού ναυτικού, ο ναύαρχος Βλαντίμιρ Κουρογέντοφ, είχε πει ότι το υποβρύχιο ενδεχομένως «είχε συγκρουστεί» με αμερικανικό υποβρύχιο, το οποίο παρακολουθούσε τα ναυτικά γυμνάσια. Αλλο ένα σενάριο ήθελε έναν τορπιλοσωλήνα να «πλημμυρίζει» αμέσως μετά την εκτόξευση τορπίλης.

Δύο υποβρύχια του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ βρίσκονταν στην περιοχή το Σαββατοκύριακο, και το ένα ανέφερε ότι «άκουσε μια έκρηξη», όπως τουλάχιστον δήλωσε στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN αξιωματούχος της κυβέρνησης Κλίντον ο οποίος έχει στενές σχέσεις με τις αμερικανικές υπηρεσίες ασφαλείας.

Πάντως το Ρωσικό Ναυτικό εκείνες τις ώρες εκτόξευε κυριολεκτικά δεκάδες τορπίλες, βόμβες και άλλα βλήματα, επομένως ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα - τουλάχιστον προς το παρόν - αν η έκρηξη που «άκουσαν» στο αμερικανικό υποβρύχιο συνδέεται με το «Κουρσκ».

Το ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο « Interfax» ανέφερε, επικαλούμενο το ρωσικό ναυτικό, ότι τα μίνι υποβρύχια που έχουν προσεγγίσει το καταβυθισμένο σκάφος, είδαν πληγές σε τουλάχιστον δύο σημεία του. Πολλά διαμερίσματα του σκάφους, κατά την ίδια πηγή, είναι πλημμυρισμένα από τη στιγμή που το υποβρύχιο έκανε τη μοιραία βουτιά του.

Εξετάζοντας την έκταση των ζημιών στο υποβρύχιο, οι Ρώσοι αξιωματούχοι υποβάθμισαν τη θεωρία ότι μπορεί να υπήρξε σύγκρουση του υποβρυχίου, που κινούν δύο πυρηνικοί αντιδραστήρες, με άλλο σκάφος.

Είναι πολύ γνωστό ότι αμερικανικά και ρωσικά υποβρύχια παίζουν συχνά «παιχνίδια πολέμου», ωστόσο το αμερικανικό επιτελείο «αρνήθηκε κατηγορηματικά» την εκδοχή της σύγκρουσης. Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, αντιναύαρχος Κρεγκ Κούγκλι , δήλωσε: «δεν έχουμε ουδεμία ένδειξη ότι αμερικανικό σκάφος ενεπλάκη στο δυστύχημα». Ομως ο ίδιος απέφυγε να πει αν αμερικανικό υποβρύχιο ήταν στην περιοχή του δυστυχήματος, και πόσο κοντά στο «Κουρσκ».

Τα δυτικά ειδησεογραφικά πρακτορεία, με σημαντικότερο το «Associated Press», εκτιμούν ότι η «έλλειψη πόρων» του πολεμικού ναυτικού, το οποίο έθεσε εκτός υπηρεσίας εκατοντάδες σκάφη τη δεκαετία του '90 αφού δεν μπορούσε να τα συντηρήσει, ίσως είναι ένας παράγοντας που συντέλεσε στο δυστύχημα. Το πολεμικό ναυτικό διατηρεί σε επιχειρησιακή ετοιμότητα τρία πυρηνικά υποβρύχια σήμερα, αν και μία δεκαετία πριν υπήρχαν 100 σε υπηρεσία.

Ο Πολ Μπίβερ, εκπρόσωπος του γνωστού και μη εξαιρετέου περιοδικού « Janes» (που χαρακτηρίζεται, όχι άδικα, ως το «εγχειρίδιο του καλού κατασκόπου» ) εκτίμησε ότι το ατύχημα συνέβη επειδή «είτε υπήρξε σύγκρουση με άλλο υποβρύχιο ή σκάφος επιφάνειας, είτε προσέκρουσαν στο βυθό, είτε είχαν πρόβλημα με τους τορπιλοσωλήνες τους».

Το Ρωσικό Ναυτικό πάντως έκανε σαφές ότι δεν είναι ώρα για σπέκουλες: «Μόνο μια πραγματική εκτίμηση στη σκηνή του συμβάντος μπορεί να μας πει (τι συνέβη), και όταν μάθουμε την κατάσταση μέσα στο υποβρύχιο, τότε θα βγάλουμε συμπεράσματα», είπε εκπρόσωπός του στη μοσχοβίτικη τηλεόραση NTV.

Απ' όλα τα σενάρια που ακούστηκαν, μόλις ένα έχει αποκλειστεί: το ενδεχόμενο το υποβρύχιο να προσέκρουσε σε παγόβουνο. Αν και οι ασκήσεις γίνονται στην Αρκτική Θάλασσα και αυτόν τον καιρό συνήθως υπάρχουν παγόβουνα στην περιοχή, η μετεωρολογική υπηρεσία της Νορβηγίας ανέφερε πως «δεν υπάρχουν ίχνη παγόβουνων στη συγκεκριμένη περιοχή».