Associated Press

Το βρετανικό σωστικό υποβρύχιο

«Κάτι εξαιρετικό, πέρα από τη φαντασία ενός μηχανικού» συνέβη στο «Κουρσκ»: η δήλωση ανήκει στον αρχισχεδιαστή του υποβρυχίου, Ιγκόρ Μπαράνοφ, ο οποίος μίλησε χτες στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Itar-Tass. Τι συνέβη όμως πράγματι στο πυρηνοκίνητο σκάφος, που μετείχε σε στρατιωτικά γυμνάσια πριν γίνει το πρώτο θέμα στις εφημερίδες όλου του κόσμου παγιδεύοντας στο βυθό τα 118 μέλη του πληρώματός του;

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες όσον αφορά τα αίτια της ναυτικής τραγωδίας στο «Κουρσκ». Το τελευταίο (επίσημο) σενάριο του ρωσικού πολεμικού ναυτικού είναι ότι υπήρξε έκρηξη εντός του σκάφους, και συγκεκριμένα «στον πρώτο τορπιλοσωλήνα». Ωστόσο δεν έχει υπάρξει εκτίμηση όσον αφορά το τι ακριβώς προκάλεσε αυτήν την έκρηξη.

Νωρίτερα, ο επικεφαλής του πολεμικού ναυτικού, ο ναύαρχος Βλαντίμιρ Κουρογέντοφ, είχε πει ότι το υποβρύχιο ενδεχομένως «είχε συγκρουστεί» με αμερικανικό υποβρύχιο, το οποίο παρακολουθούσε τα ναυτικά γυμνάσια. Αλλο ένα σενάριο ήθελε έναν τορπιλοσωλήνα να «πλημμυρίζει» αμέσως μετά την εκτόξευση τορπίλης.

Δύο υποβρύχια του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ βρίσκονταν στην περιοχή το Σαββατοκύριακο, και το ένα ανέφερε ότι «άκουσε μια έκρηξη», όπως τουλάχιστον δήλωσε στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN αξιωματούχος της κυβέρνησης Κλίντον ο οποίος έχει στενές σχέσεις με τις αμερικανικές υπηρεσίες ασφαλείας.

Πάντως το Ρωσικό Ναυτικό εκείνες τις ώρες εκτόξευε κυριολεκτικά δεκάδες τορπίλες, βόμβες και άλλα βλήματα, επομένως ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα - τουλάχιστον προς το παρόν - αν η έκρηξη που «άκουσαν» στο αμερικανικό υποβρύχιο συνδέεται με το «Κουρσκ».

Το ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο « Interfax» ανέφερε, επικαλούμενο το ρωσικό ναυτικό, ότι τα μίνι υποβρύχια που έχουν προσεγγίσει το καταβυθισμένο σκάφος, είδαν πληγές σε τουλάχιστον δύο σημεία του. Πολλά διαμερίσματα του σκάφους, κατά την ίδια πηγή, είναι πλημμυρισμένα από τη στιγμή που το υποβρύχιο έκανε τη μοιραία βουτιά του.

Εξετάζοντας την έκταση των ζημιών στο υποβρύχιο, οι Ρώσοι αξιωματούχοι υποβάθμισαν τη θεωρία ότι μπορεί να υπήρξε σύγκρουση του υποβρυχίου, που κινούν δύο πυρηνικοί αντιδραστήρες, με άλλο σκάφος.

Είναι πολύ γνωστό ότι αμερικανικά και ρωσικά υποβρύχια παίζουν συχνά «παιχνίδια πολέμου», ωστόσο το αμερικανικό επιτελείο «αρνήθηκε κατηγορηματικά» την εκδοχή της σύγκρουσης. Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, αντιναύαρχος Κρεγκ Κούγκλι , δήλωσε: «δεν έχουμε ουδεμία ένδειξη ότι αμερικανικό σκάφος ενεπλάκη στο δυστύχημα». Ομως ο ίδιος απέφυγε να πει αν αμερικανικό υποβρύχιο ήταν στην περιοχή του δυστυχήματος, και πόσο κοντά στο «Κουρσκ».

Τα δυτικά ειδησεογραφικά πρακτορεία, με σημαντικότερο το «Associated Press», εκτιμούν ότι η «έλλειψη πόρων» του πολεμικού ναυτικού, το οποίο έθεσε εκτός υπηρεσίας εκατοντάδες σκάφη τη δεκαετία του '90 αφού δεν μπορούσε να τα συντηρήσει, ίσως είναι ένας παράγοντας που συντέλεσε στο δυστύχημα. Το πολεμικό ναυτικό διατηρεί σε επιχειρησιακή ετοιμότητα τρία πυρηνικά υποβρύχια σήμερα, αν και μία δεκαετία πριν υπήρχαν 100 σε υπηρεσία.

Ο Πολ Μπίβερ, εκπρόσωπος του γνωστού και μη εξαιρετέου περιοδικού « Janes» (που χαρακτηρίζεται, όχι άδικα, ως το «εγχειρίδιο του καλού κατασκόπου» ) εκτίμησε ότι το ατύχημα συνέβη επειδή «είτε υπήρξε σύγκρουση με άλλο υποβρύχιο ή σκάφος επιφάνειας, είτε προσέκρουσαν στο βυθό, είτε είχαν πρόβλημα με τους τορπιλοσωλήνες τους».

Το Ρωσικό Ναυτικό πάντως έκανε σαφές ότι δεν είναι ώρα για σπέκουλες: «Μόνο μια πραγματική εκτίμηση στη σκηνή του συμβάντος μπορεί να μας πει (τι συνέβη), και όταν μάθουμε την κατάσταση μέσα στο υποβρύχιο, τότε θα βγάλουμε συμπεράσματα», είπε εκπρόσωπός του στη μοσχοβίτικη τηλεόραση NTV.

Απ' όλα τα σενάρια που ακούστηκαν, μόλις ένα έχει αποκλειστεί: το ενδεχόμενο το υποβρύχιο να προσέκρουσε σε παγόβουνο. Αν και οι ασκήσεις γίνονται στην Αρκτική Θάλασσα και αυτόν τον καιρό συνήθως υπάρχουν παγόβουνα στην περιοχή, η μετεωρολογική υπηρεσία της Νορβηγίας ανέφερε πως «δεν υπάρχουν ίχνη παγόβουνων στη συγκεκριμένη περιοχή».