Copyright 2019 The Associated

Από τη συνάντηση των ηγετών του G7

Υπό την προεδρία της Γαλλίας, ολοκληρώθηκε χτες η τριήμερη Σύνοδος Κορυφής του G7 που έγινε στην Μπιαρίτζ, παραλιακή πόλη στον Ατλαντικό, στον νότο, 31 χιλιόμετρα από τη Χώρα των Βάσκων στην Ισπανία. Το φόρουμ αυτό των 7 πιο αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών (ΗΠΑ, Βρετανίας, Καναδά, Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Ιαπωνίας), με τη συμμετοχή και εκπροσώπων της ΕΕ και άλλων ιμπεριαλιστικών οργανισμών (έως το 2014 υπήρχε και το G8 με συμμετοχή της Ρωσίας που καταργήθηκε μετά τη σύγκρουση στην Ουκρανία), πάντα καταγράφει τις συγκλίσεις και τις αντιθέσεις των εκπροσώπων ισχυρών αστικών τάξεων. Αυτό συνέβη και αυτήν τη φορά, σε μια περίοδο που οξύνονται ο ενδοϊμπεριαλιστικός ανταγωνισμός και οι συγκρούσεις σε μια σειρά πεδίων στον κόσμο, που αφορούν σε μοιρασιά και έλεγχο αγορών, ενεργειακών πόρων, αγωγών μεταφοράς τους και γεωστρατηγικών σφαιρών επιρροής, ενώ τα σημάδια για νέα συγχρονισμένη κρίση είναι πλέον πολύ ορατά, με την κατάσταση να είναι αβέβαιη σε μια σειρά από μέτωπα (Brexit, Ιταλία, αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας). Κοινό ανακοινωθέν δεν εκδόθηκε από τη σύνοδο αλλά ο οικοδεσπότης Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, και ο Αμερικανός ομόλογός του, Ντόναλντ Τραμπ (οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν την προεδρία του G7 το 2020), στην τελική κοινή συνέντευξή τους, χτες, μίλησαν για σημαντικές συγκλίσεις, παρά τις εντάσεις.

Το θέμα της συνόδου ήταν η έτσι κι αλλιώς υποκριτική αντιμετώπιση των ανισοτήτων, από αυτούς που την προκαλούν, αλλά κυριάρχησαν σημαντικά διεθνή ζητήματα, όπως το παζάρι με το Ιράν (ισχυρή περιφερειακή δύναμη στην ευρύτερη Μέση Ανατολή), που αφορά την κατάσταση που διαμορφώθηκε μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα του 2015. Μάλιστα, από τον Εμανουέλ Μακρόν προσκλήθηκε εκτάκτως στη σύνοδο ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Τζ. Ζαρίφ. Αυτό που συμφωνήθηκε από τους ηγέτες χωρών που πρωτοστατούν στην κατοχή πυρηνικών όπλων ήταν η κοινή πεποίθησή τους ότι «το Ιράν δεν πρέπει να αποκτήσει τέτοια όπλα», αλλά διαφωνούν για τον τρόπο που αυτό θα επιτευχθεί (δες αναλυτικά στο σχετικό θέμα στην ίδια σελίδα).

Επίσης, με αφορμή την τεράστια καταστροφή στον Αμαζόνιο, που συζητήθηκε χτες και ο Ντόναλντ Τραμπ βρήκε πρόσχημα διμερείς συναντήσεις για να μη συμμετάσχει, οι 7 ηγέτες αποφάσισαν ...συνδρομή 20 εκατομμυρίων δολαρίων για την «προστασία και αποκατάσταση» (το ειδικό θέμα φιλοξενείται στη σελίδα 7).

Εκεί που συμφώνησαν οι ηγέτες με κοινή ανακοίνωση είναι στη «συνεργασία με την Αφρική», όπου διατυπώνεται ένα μακροσκελές ευχολόγιο για τη βελτίωση των επιχειρηματικών δεσμών, της ψηφιοποίησης των οικονομιών, την αντιμετώπιση των ...ανισοτήτων κ.ά. Επί της ουσίας συμφωνήθηκε να ενταθεί η προσπάθεια μεγαλύτερης διείσδυσης στην πλούσια «μαύρη» ήπειρο με τεράστιο αναξιοποίητο πλούτο και φτηνή εργατική δύναμη, που είναι το «μήλον της Εριδος» και με άλλους ανταγωνιστές, όπως πρωτίστως η Κίνα και η Ρωσία. Στη σύνοδο είχε προσκληθεί και ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, που έχει την προεδρία και στην Αφρικανική Ενωση, ενώ προσκεκλημένος ήταν και ο Ινδός Πρόεδρος Ναρέντα Μόντι, για το ειδικό βάρος που έχει η ανερχόμενη καπιταλιστική οικονομία της χώρας του.

Στα θέματα όπου υπήρξε σφοδρή αντιπαράθεση ήταν το εμπόριο αλλά και η στάση απέναντι στη Ρωσία. Ξεχώρισε η κλιμάκωση της εμπορικής διένεξης ΗΠΑ - Κίνας με την αμοιβαία αύξηση των δασμών σε μια σειρά προϊόντων (αναλυτικά στο θέμα στη διπλανή σελίδα), όπως και αυτή μεταξύ ΗΠΑ και Γαλλίας, με αφορμή την απόφαση της γαλλικής κυβέρνησης να βάλει 3% φόρο στα κέρδη των μονοπωλίων της ψηφιακής τεχνολογίας («Google», «Amazon», «Uber» κ.ά.), η οποία από τον Τραμπ θεωρήθηκε απειλή αποκλειστικά στα αμερικανικά μονοπώλια, που «ανταπέδωσε» με πιθανή επιβολή δασμών σε γαλλικά προϊόντα και ειδικά το κρασί. Ο Γάλλος ομόλογός του επιχείρησε να αποκλιμακώσει την ένταση λέγοντας ότι ο φόρος δεν αφορά μόνο αμερικανικές εταιρείες και ότι πρέπει να φορολογούνται εφόσον έχουν κέρδη σε γαλλικό έδαφος.

Στην πρόταση του Τραμπ να συμπεριληφθεί η Ρωσία ως προσκεκλημένη στην επόμενη σύνοδο δεν υπήρξε συμφωνία από τους υπόλοιπους 6. Η ρωσική κυβέρνηση απάντησε ότι θα αποδεχτεί την πρόταση αν υπάρξει συναίνεση από όλους.

Στη σύνοδο έγιναν και πολλές διμερείς συναντήσεις των ηγετών, ενώ η παρουσία του νέου πρωθυπουργού της Βρετανίας, Μπόρις Τζόνσον, και το κρίσιμο παζάρι για το Brexit (τους όρους αποχώρησης από την ΕΕ) ήταν σημαντικό σημείο τριβής. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, επανέλαβε ότι δεν πρόκειται να υπάρξει επαναδιαπραγμάτευση ενώ ο Τζόνσον είπε πως προτιμά έξοδο με συμφωνία στις 31 Οκτώβρη, και αυτή θα συμβεί κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, ενώ η κυβέρνησή του προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο να μην υπάρξει συμφωνία. Πάντως, στη συνάντηση Τζόνσον - Τραμπ συζητήθηκε το ενδεχόμενο μιας διμερούς συμφωνίας στο εμπόριο, με τον δεύτερο να λέει ότι αυτό μπορεί να γίνει σε ένα χρόνο μετά το Brexit και τον πρώτο να δηλώνει ότι αυτό θα απαιτήσει περισσότερο διάστημα ώστε να είναι πιο συνολική και όχι επιμέρους.

Σε δηλώσεις της για το Brexit η καγκελάριος της Γερμανίας, Αγκελα Μέρκελ, επανέλαβε ότι «η Ευρώπη είναι ενωμένη στον τρόπο που αντιμετωπίζει το ζήτημα» και πρόσθεσε ότι «θα έχουμε δουλειά να κάνουμε το φθινόπωρο για την αποχώρηση της Βρετανίας (από την ΕΕ) και επομένως οι επόμενες βδομάδες θα είναι γεμάτες».

Από τη συνάντηση του Ιρανού ΥΠΕΞ (αριστερά) με τη γαλλική ηγεσία την Κυριακή

Το περιθώριο της Συνόδου των ηγετών των επτά ισχυρότερων καπιταλιστικών χωρών (G7) στο Μπιαρίτζ της νοτιοδυτικής Γαλλίας έγινε πεδίο ιδιαίτερα σκληρών παζαριών, μεταξύ άλλων και σε ό,τι αφορά την επικίνδυνη γεωπολιτική κόντρα ΗΠΑ - Ιράν. Επιχειρήθηκαν προετοιμασίες για μία πιθανή συνάντηση ανάμεσα στους ηγέτες ΗΠΑ και Ιράν, ώστε να αποκλιμακωθεί η τεταμένη κατάσταση στον Περσικό Κόλπο και την ευρύτερη περιοχή, καθώς σημαντικοί εταίροι και σύμμαχοι των ΗΠΑ (π.χ. χώρες ΕΕ, Ιαπωνία κ.ά.) δυσφορούν από την περσινή απόφαση της Ουάσιγκτον να αποχωρήσει από τη διεθνή συμφωνία του 2015 και να επιβάλει ασφυκτικές κυρώσεις στο Ιράν, επειδή θίγει δικά τους σημαντικά συμφέροντα σε επίπεδο γεωπολιτικής και μονοπωλίων...

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ για παράδειγμα, μετά από σειρά αντιφατικών δηλώσεων που έκανε το Σαββατοκύριακο, εμφανίστηκε χτες πρόθυμος για μία συνάντηση με τον Ιρανό ομόλογό του «υπό τις σωστές συνθήκες». Εξήγησε ότι είχε ενημερωθεί εγκαίρως από τον Γάλλο ομόλογό του Εμανουέλ Μακρόν και είχε δώσει τη συγκατάθεσή του για την ξαφνική εμφάνιση του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ στο Μπιαρίτζ, όπου είχε σημαντικές συναντήσεις και επαφές 3,5 ωρών. Πρόσθεσε πως είχε «θετικά συναισθήματα» για την προοπτική μίας «νέας πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν». Προσπαθώντας να αποδείξει ότι η πολιτική υπέρτατης πίεσης έναντι της Τεχεράνης αποδίδει, τόνισε: «Το Ιράν δεν είναι η ίδια χώρα που ήταν πριν 2,5 χρόνια, όταν ανέλαβα...».

Βέβαια, το Σάββατο ο Τραμπ χαρακτήρισε το Ιράν «νούμερο 1 χώρα στην τρομοκρατία». Χτες, πάλι, είπε πως «οι ΗΠΑ είναι πρόθυμες να κάνουν το Ιράν ξανά πλούσιο» εάν σταματήσει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Διαβεβαίωσε επίσης ότι δεν επιδιώκει την ανατροπή της ιρανικής κυβέρνησης, αλλά να αποτρέψει κάθε ενδεχόμενο απόκτησης πυρηνικών όπλων. Τέλος, σε μία προσπάθεια να δείξει ότι υπάρχει «ενιαία» στάση στους κόλπους του G7 για το Ιράν, ο Τραμπ πρόσθεσε πως και οι επτά χώρες έχουν για το Ιράν «κοινό στόχο να εξασφαλιστεί ότι η χώρα αυτή δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνικά όπλα...».

Στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου ο Μακρόν εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος για την πιθανότητα να πραγματοποιηθεί τις επόμενες βδομάδες η συνάντηση των Προέδρων ΗΠΑ - Ιράν, εκτιμώντας αφενός ότι στη Σύνοδο του G7 «δημιουργήθηκαν συνθήκες» για μία τέτοια συνάντηση, αφετέρου ότι «τίποτε δεν είναι σίγουρο, γιατί τα πράγματα είναι εμφανώς ευαίσθητα».

Πιο θετική εμφανίστηκε η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, που αναγνωρίζοντας σε πόσο δύσκολο και κρίσιμο σημείο έχει κλιμακωθεί η ένταση στον Περσικό, εκτίμησε ότι υπό τις παρούσες συνθήκες έγινε «εποικοδομητική συζήτηση» για το Ιράν, ενώ με την επίσκεψη του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών «έγινε ένα μεγάλο βήμα μπροστά». Και κατέληξε: «Δεν θέλουμε το Ιράν να έχει πυρηνικά όπλα, αλλά η λύση στην κρίση πρέπει να δοθεί με πολιτικά μέσα».

Το ίδιο 24ωρο, στην Τεχεράνη ο Ιρανός Πρόεδρος Χ. Ροχανί φάνηκε να ενισχύει τα παζάρια για μία πιθανή συνάντησή με τον Τραμπ, δηλώνοντας, απευθυνόμενος πιθανώς σε εσωτερικούς πολιτικούς του αντιπάλους: «Το Ιράν εξασφαλίζει τα εθνικά του συμφέροντα με τα χέρια της ισχύος και της διπλωματίας. Αυτοί που σκέφτονται ότι το ένα χέρι είναι αρκετό για να λύσει τα προβλήματα σφάλλουν!».

Το ρόλο της διπλωματίας προωθεί δραστήρια ο υπουργός Εξωτερικών Μ. Τζ. Ζαρίφ, που μετά τις επαφές στη Γαλλία, μετέβη στο Πεκίνο συναντώντας τον Κινέζο ομόλογό του Γουάνγκ Γι, για να του παρουσιάσει ένα 25ετή οδικό χάρτη για τη σύσφιξη διμερών, στρατηγικών σχέσεων.

Τη Δευτέρα, με μία ανάρτηση στο «Τουίτερ» και ο Αμερικανός σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζον Μπόλτον επανέλαβε τις απειλές των ΗΠΑ σχετικά με το ιρανικό τάνκερ που συνεχίζει την πορεία του στη Μεσόγειο.

Ο Μπόλτον τόνισε ότι «καταβάλλονται προσπάθειες να σταματήσουν οι προσπάθειες του Ιράν να χρηματοδοτήσει την τρομοκρατία, να αποσταθεροποιήσει την περιοχή και να παραβιάσει τις κυρώσεις». Υποστήριξε μάλιστα ότι οι ΗΠΑ εντείνουν τις προσπάθειες να εμποδίσουν τον ελλιμενισμό του ιρανικού τάνκερ «Adrian Darya-1» (που χτες βράδυ έπλεε μεταξύ νοτιοδυτικής Κρήτης και Λιβύης) στη Μεσόγειο, χωρίς να αναφέρει συγκεκριμένο προορισμό.

Ιρανός αξιωματούχος ανακοίνωσε χτες ότι το φορτίο του σκάφους πωλήθηκε και ότι ο νέος ιδιοκτήτης θα αποφασίσει πού θα κατευθυνθεί. Στην Αγκυρα, πάλι, διέψευσαν πρότερες πληροφορίες ότι το ιρανικό τάνκερ είχε χαράξει πορεία για το λιμάνι της Μερσίνας, όπως έδειχναν εξειδικευμένες ιστοσελίδες για τη διεθνή ναυσιπλοΐα.