«Πώς προχωράει η αποκατάσταση των καμένων κατοικιών;» είναι το πρώτο ερώτημα που απευθύνουμε στον Νίκο Στεφανίδη, εκλεγμένο δημοτικό σύμβουλο με τη «Λαϊκή Συσπείρωση» στο δήμο Μαραθώνα, και μας απαντάει: «Δύο χρόνια μετά, όλοι αυτοί που έχουν πάθει ζημιές, είτε μεγάλες, είτε μικρές, εξακολουθούν να είναι με έναν φάκελο στο χέρι, να βγάζουν φωτοτυπίες, αντίγραφα κ.τ.λ. Κάποια πρώτα χρήματα έχουν δοθεί σε κάποιους κατοίκους, μετά από κόπους και βάσανα. Οι περισσότεροι όμως έχουν μπλέξει σε δαιδαλώδεις διαδικασίες στο θέμα της αποκατάστασης των σπιτιών τους».

Αναδεικνύοντας την κρατική ευθύνη, μας λέει ότι «βάλανε τον κόσμο σε μια διαδικασία να ξεμπερδέψει μόνος του ποια είναι δασικά, ποια δεν είναι, τι λέει η νομοθεσία κ.τ.λ.», ενώ θα μπορούσαν με υπουργικές αποφάσεις να το λύσουν έγκαιρα το θέμα και να προσδιορίσουν τι ισχύει και πού. Με τον τρόπο αυτό, η αποκατάσταση έγινε ατομική ευθύνη του καθενός, να λύσει το πρόβλημα μόνος του, με όσα μέσα και δυνάμεις διαθέτει, με χρονοβόρες διαδικασίες που πάνε μακριά.

Ο Ν. Στεφανίδης υπενθυμίζει τη σημασία που είχε το αίτημα του ΕΚ Λαυρίου - Ανατολικής Αττικής και της επιτροπής των πυρόπληκτων Μαραθώνα - Ραφήνας να αντιμετωπιστεί ενιαία το πρόβλημα της αποκατάστασης και των αποζημιώσεων για όλους τους πυρόπληκτους των περιοχών που καταστράφηκαν. Τότε, όμως, υπήρξαν διάφορες επιτροπές και σύλλογοι της περιοχής, που σε συνεργασία με τοπικούς παράγοντες μετέτρεψαν σιγά σιγά τη διεκδίκηση σε ατομική υπόθεση του κάθε πυρόπληκτου ξεχωριστά, δίνοντας χώρο στην προηγούμενη και τη σημερινή κυβέρνηση να ελιχθεί απέναντι στα δίκαια αιτήματα των κατοίκων.

Οι καθυστερήσεις αποτυπώνονται ακόμα και στην απομάκρυνση του αμίαντου, καθώς, όπως μας λέει, «δυο χρόνια μετά, ο αμίαντος υπάρχει, τα καμένα δεν έχουν καθαριστεί σε όλη την περιοχή».

Ζωντανό παράδειγμα για το πού βρίσκονται σήμερα τα πράγματα με την αποκατάσταση είναι ο Γιάννης Γιαννόπουλος, πυρόπληκτος ο ίδιος, που το σπίτι του είχε καταστραφεί στη διάρκεια της πυρκαγιάς. «Δυο χρόνια μετά την καταστροφή, οι διαδικασίες για την αποκατάσταση του σπιτιού δεν έχουν προχωρήσει», μας λέει και συνεχίζει: «Ηταν το σπίτι των γονιών μου και το δικό μου. Στη δική μου περίπτωση εκκρεμεί η διαδικασία αν είναι ή δεν είναι δασικό, των γονιών μου αν είναι επισκευάσιμο ή όχι, κατεδαφιστέο ή όχι.

Περάσαν τα συνεργεία, πρώτο, δεύτερο συνεργείο το χαρακτήρισε κατεδαφιστέο, ολική καταστροφή, το τρίτο συνεργείο το χαρακτήρισε επισκευάσιμο. Εγινε ένσταση, ήρθε τέταρτο συνεργείο που το χαρακτήρισε ξανά επισκευάσιμο και μάλιστα η μάνα μου, που ήταν τότε 74 χρόνων, γέλασε και σχολίασε: "Εντάξει σε 5-6 χρόνια θα είναι έτοιμο". Μετά μπήκε σε μια διαδικασία ασύμφορης επισκευής. Οτι αν ξεπεράσει το 80% της αντικειμενικής αξίας η επισκευή, το ακίνητο γίνεται πλέον κατεδαφιστέο».

«Στο θέμα των αποζημιώσεων ξέρω πολλούς που έχουν πάρει δάνειο», προσθέτει ο Γ. Γιαννόπουλος. «Σε αυτά τα σπίτια της γειτονιάς μας, στο Κιούπι, δεν έχουν πάρει τίποτα οι ιδιοκτήτες τους. Εγινε μια προσπάθεια να βγουν επισκευάσιμα και όχι κατεδαφιστέα, γιατί η αποζημίωση ήταν μικρότερη. Δεν είναι μόνο οι καθυστερήσεις επειδή οι ιδιοκτήτες πάνε τα χαρτιά τους στις δημόσιες υπηρεσίες και εκεί καθυστερούν. Το βασικό είναι μια πρόθεση και ένας σχεδιασμός από την πλευρά του κράτους που κατηγοριοποιεί τον πυρόπληκτο με άδεια - χωρίς άδεια, δασικά - μη δασικά, επισκευάσιμα - κατεδαφιστέα, οπότε το κάθε ένα από αυτά θέλει κάτι ξεχωριστό, θέλει χαρτιά από μηχανικούς, θέλει μια πολύ χρονοβόρα διαδικασία που σε κάνει να καθυστερείς πάρα πολύ», εξηγεί.

«Ακόμα υπάρχουν πυρόπληκτοι που μένουν σε ενοικιαζόμενα διαμερίσματα. Οπως εγώ και οι δικοί μου», λέει χαρακτηριστικά.

Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Γενικής Διεύθυνσης Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών (ΔΑΕΦΚΑ), στο σύνολο της περιοχής που κάηκε υπάρχουν 929 δηλώσεις για ακατάλληλες κατοικίες και 403 για επικίνδυνες. Από τα κτίρια που έχουν κριθεί κατεδαφιστέα, μόλις το 37% έχει γκρεμιστεί. Η κατεδάφιση από το υπουργείο Υποδομών, μέσω εργολαβιών, είναι απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να προχωρήσουν όσοι ιδιοκτήτες επιθυμούν στα επόμενα βήματα της διαδικασίας ανακατασκευής του σπιτιού τους.

Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, ένας στους τρεις ιδιοκτήτες κατεδαφιστέων κτιρίων, το 30% του συνόλου, δεν έχει υποβάλει αίτηση για να του βεβαιωθεί το ποσό που δικαιούται για να ξαναφτιάξει το σπίτι του ή να αγοράσει άλλο. Φαίνεται πως αυτό συμβαίνει επειδή σε πολλούς πυρόπληκτους κυριαρχεί ο φόβος ότι δεν θα πάρουν πίσω τα χρήματά τους. Γι' αυτό οι οικοδομικές άδειες ανακατασκευής που έχουν εκδοθεί είναι μόλις 12.

Οσον αφορά την αντιπυρική και την αντιπλημμυρική προστασία, το «πάθημα» δεν έχει γίνει «μάθημα» ακόμα και γι' αυτήν την περιοχή, που είδε δεκάδες να καίγονται και εκατοντάδες να καταστρέφονται.

Για τον αντιπυρικό σχεδιασμό «κάθε τόσο μας λένε ότι φτιάχνουν κάποια σχέδια, ότι συναντιέται ο δήμος, η Αστυνομία, η Πυροσβεστική, η Περιφέρεια, χωρίς, όμως, αυτά να "περνάνε" στους κατοίκους. Χωρίς να έχουμε κάποια ενημέρωση», υπογραμμίζει η Νατάσα Καμπέλη, μέλος της Ομάδας Γυναικών Ν. Μάκρης - Μαραθώνα και μέλος του προεδρείου τη ΟΓΕ.

«Πέρσι - μας λέει - είχε πιάσει φωτιά η κατασκήνωση στο Ζούμπερι και έτυχε να έχει πιάσει φωτιά και στον Μαραθώνα. Ηταν τα ελικόπτερα κοντά και μπόρεσαν και την έσβησαν, αλλιώς θα συνέβαινε μία από τα ίδια, έτσι όπως είναι φτιαγμένες οι περιοχές. Μια ολόκληρη νύκτα, είμαστε πάλι στο δρόμο, εγώ μένω στη Ν. Μάκρη, μας είχαν έτοιμους με τα πράγματά μας να φύγουμε. Οι δρόμοι είναι στενοί, δεν υπήρχαν ούτε κρουνοί. Λέγαμε πάλι αν αλλάξει ο αέρας... Είχαμε την τύχη - ατυχία να καούν τα δάση, να αλλάξει ο άνεμος και να κατευθυνθεί προς την Αγ. Μαρίνα και δεν κατέβηκε προς την πόλη».

Ο Ν. Στεφανίδης προσθέτει ότι είχε γίνει πρόσφατα με τηλεδιάσκεψη συζήτηση για το πρόβλημα αυτό στο Δημοτικό Συμβούλιο του Μαραθώνα. «Βάλαμε ένα ουσιαστικό ζήτημα. Αύριο έχουμε φωτιά στο Ζούμπερι. Ας μας πουν με βάση το σχέδιο που έχει ο Γ. Πατούλης, που έχει η Πυροσβεστική, που έχει ο Στρατός, που έχει ο δήμος του Μαραθώνα ή άλλοι δήμοι της περιοχής, ποιοι είναι οι δρόμοι διαφυγής στο Ζούμπερι, στο νεκροταφείο της Ν. Μάκρης και στην παραθαλάσσια περιοχή. Τέτοια σχέδια αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχουν. Επομένως, θα ξαναβρεθούμε σε ένα καινούργιο Μάτι».

Οπως μας λέει, ευθύνες έχουν τόσο οι δήμαρχοι όσο και άλλοι πολιτικοί παράγοντες, που κανείς τους δεν μπορεί να πει «δεν ήξερα», αφού η περιοχή καίγεται από το 1996.

Ο Κώστας Παναγιώτου, περιφερειακός σύμβουλος Ανατολικής Αττικής με τη «Λαϊκή Συσπείρωση», προσθέτει ότι «συζητήθηκε στο Περιφερειακό Συμβούλιο το ειδικό σχέδιο αντιμετώπισης καταστροφών λόγω δασικών πυρκαγιών και επί της ουσίας αποδείχτηκε ότι δεν υπάρχει καμία διάθεση να θωρακιστούν, όχι μόνο η Ανατολική Αττική, αλλά ολόκληρη η χώρα. Θα στοιβαχτεί κι αυτό μαζί με άλλα σχέδια που φάνηκε από την ίδια τη ζωή ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν ολοκληρωμένα το πρόβλημα των πυρκαγιών».

Για την αντιπλημμυρική προστασία, που επείγει μετά την καταστροφή που προκάλεσε στο δάσος η πυρκαγιά, ο Κώστας Παναγιώτου αναφέρει πως «αυτήν τη στιγμή η Περιφέρεια δεν έχει μητρώα ρεμάτων, μία από τις βασικές προϋποθέσεις για να γίνουν κάποια έργα. Υπάρχουν κάποιες παρεμβάσεις οι οποίες διεξάγονται κύρια με υπόδειξη των δήμων, οι οποίες αντικειμενικά είναι περιορισμένες, δεν αντιμετωπίζουν ολοκληρωμένα το πρόβλημα και οι δήμοι, όντας υποστελεχωμένοι, σε αρκετές περιπτώσεις δεν μπορούν να υποδείξουν και τους κατάλληλους χώρους που πρέπει να γίνουν».

Οπως θα προσθέσει, τα τελευταία χρόνια έχουν δοθεί εκατομμύρια ευρώ σε υποδομές που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου. Ομως, δεν σχεδιάζεται κανένα έργο για την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων, όπως αυτό της αποχέτευσης, η οποία δεν υφίσταται στο μεγαλύτερο τμήμα της Ανατολικής Αττικής.

«Είναι η έλλειψη νοσοκομείου και η κατάσταση των ΚΥ στην περιοχή, που είναι όλα υποστελεχωμένα, χωρίς προσωπικό, χωρίς υλικά, χωρίς τη δυνατότητα να ανταποκριθούν ακόμα και στα βασικά, όπως τα ράμματα. Υπάρχουν καταγγελίες, ειδικά στις βιομηχανικές περιοχές όπου γίνονται εργατικά ατυχήματα, ότι πηγαίνουν εργαζόμενοι για να κάνουν απλές επεμβάσεις και τους διώχνουν ή τους λένε να αγοράσουν από φαρμακείο τα υγειονομικά υλικά!».

Κάνοντας τη νύχτα μέρα, από την πρώτη στιγμή που ξέσπασαν οι καταστροφικές πυρκαγιές στην Αττική, οι δυνάμεις του ΚΚΕ βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή, για να βοηθήσουν στην κατάσβεση, να δώσουν βοήθεια και στη συνέχεια να οργανώσουν τη διεκδίκηση και την αλληλεγγύη.

Λίγα λεπτά μετά την εκδήλωση των πυρκαγιών, το ΚΚΕ απαίτησε με ανακοίνωσή του από την τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, από κάθε αρμόδια κρατική και τοπική αρχή, να παρθούν άμεσα όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των πυρκαγιών που βρίσκονταν σε εξέλιξη.

Μία μέρα μετά, σε ανακοίνωση του Κόμματος αναφέρονταν μεταξύ άλλων: «Οι δεκάδες νεκροί και τραυματίες έρχονται να προστεθούν στα θύματα των πλημμυρών της Δυτικής Αττικής πριν από 8 μήνες. Οι ανυπολόγιστες καταστροφές σε σπίτια, καταστήματα, βιοτεχνίες έρχονται να προστεθούν στις αμέτρητες καταστροφικές συνέπειες που βιώνουν τα εργατικά και λαϊκά στρώματα της Αττικής εδώ και πολλά χρόνια, ύστερα από σεισμούς, πλημμύρες, πυρκαγιές.

Ο φυσικές καταστροφές "βρίσκουν" την Αττική ανοχύρωτη και τις υποδομές, που μπορούν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες αυτών των καταστροφών, σε διάλυση. Παρά την ηρωική προσπάθεια των πυροσβεστών και όσων εμπλέκονται με την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, είναι προδιαγεγραμμένη εξέλιξη ότι μετά από τέτοια φαινόμενα θα μετρούμε νέα θύματα και νέες ανυπολόγιστες καταστροφές λαϊκών περιουσιών και φυσικού πλούτου. Και αυτό γιατί για την πρόληψη και την έγκαιρη αντιμετώπισή τους δεν υπάρχει κανένας ουσιαστικός σχεδιασμός.

(...) Οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού στα "αναπτυξιακά" συνέδρια της Δυτικής και Ανατολικής Αττικής αποδείχτηκαν κούφια λόγια. Τα έργα αντιπυρικής προστασίας, όπως και τα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας και αντισεισμικής θωράκισης, δεν υλοποιούνται, γιατί για τους καπιταλιστές και το αστικό κράτος αποτελούν κόστος χωρίς προσδοκώμενα κέρδη. Οι ανάγκες των εργατικών και λαϊκών οικογενειών γίνονται κυριολεκτικά θυσία στο βωμό της ανάπτυξης των επιχειρηματικών κερδών».

Τις επόμενες μέρες κλιμάκια του ΚΚΕ επισκέφτηκαν πολλές φορές την περιοχή και συζήτησαν με τους κατοίκους, ενώ περιοδεία στη Ραφήνα έκανε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δ. Κουτσούμπας. Κορύφωση της παρέμβασης του Κόμματος αυτές τις πρώτες μέρες μετά την πυρκαγιά αποτέλεσε η μεγάλη συγκέντρωση της ΚΕ του ΚΚΕ στη Νέα Μάκρη στις 27 Αυγούστου, με ομιλητή τον Δ. Κουτσούμπα.

Οπως είχε πει τότε ο ΓΓ της ΚΕ, «οι καταστροφικές πυρκαγιές που εξελίσσονται διαχρονικά στην Ελλάδα, φανερώνουν σε όλο τους το "μεγαλείο" τα "επιτεύγματα" μιας κοινωνίας που οικοδομείται στη βάση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων και την εμπορευματοποίηση των πάντων σε όφελος των μεγάλων συμφερόντων».

Κατήγγειλε ως «τεράστια υποκρισία και πρόκληση, οι κύριοι υπεύθυνοι αυτού του διαχρονικού εγκλήματος, οι κυβερνήσεις και τα κόμματα των ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ σήμερα, της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ παλιότερα, να χύνουν κροκοδείλια δάκρυα πάνω στον πόνο και την καταστροφή. Η πολιτική που θυσιάζει τη ζωή και το περιβάλλον για τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων είναι η ίδια με αυτήν που κόβει μισθούς και συντάξεις, κατεδαφίζει εργασιακά, ασφαλιστικά και κοινωνικά δικαιώματα».

Ανέδειξε τέλος ότι «χρειάζεται κίνημα διεκδίκησης για έργα και υποδομές που θα υπηρετούν τις λαϊκές ανάγκες, που θα συναντηθεί με τον αγώνα για τα μεγάλα προβλήματα που ταλαιπωρούν το λαό, σε μια μεγάλη κοινωνική συμμαχία που θα βάζει στο στόχαστρο τον σημερινό βάρβαρο δρόμο ανάπτυξης, το σάπιο αστικό κράτος, το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα και τα κόμματα και τις ηγεσίες που το υπηρετούν».

Ακολούθησαν τους επόμενους μήνες δεκάδες παρεμβάσεις του Κόμματος σε Βουλή, Ευρωβουλή, Περιφερειακό και τοπικά συμβούλια για μέτρα πραγματικής στήριξης των πληγέντων, ενώ τα μέλη, οι φίλοι και οι οπαδοί του ΚΚΕ πρωτοστάτησαν στη διεκδίκησή τους με τη συγκρότηση Επιτροπών Αγώνα.

Θυμίζουμε επίσης ότι το ΚΚΕ ήταν το μόνο κόμμα που καταψήφισε στη Βουλή τη σύσταση εταιρείας με την επωνυμία «Μάτι Ξανά», καταγγέλλοντας ότι μ' αυτόν τον τρόπο γίνεται διάχυση και μετάθεση της ευθύνης, με σκοπό να καλυφθούν οι ευθύνες τόσο της κυβέρνησης όσο και του κράτους πίσω από τις αρμοδιότητες της υπό σύσταση εταιρείας.

Σε μια από τις πιο πρόσφατες παρεμβάσεις του ΚΚΕ, βουλευτές του Κόμματος κατέθεσαν Ερώτηση στη Βουλή, με την οποία ζητούν από την κυβέρνηση να παραταθούν οι προθεσμίες για μια σειρά μέτρα που αφορούν την προστασία των πυρόπληκτων και λήγουν τις επόμενες μέρες.

Το ΚΚΕ συνεχίζει να στηρίζει τα δίκαια αιτήματα των κατοίκων για αποζημίωση στο σύνολο του απαιτούμενου ποσού και ανακατασκευή και επιδιόρθωση των κατοικιών, προστασία από πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης, επέκταση του επιδόματος ενοικίου για όλες τις πυρόπληκτες οικογένειες που έχασαν την κατοικία τους, καταβολή της επιχορήγησης μηνιαία και όχι ανά τρίμηνο, παραμονή των πυρόπληκτων στους μέχρι τώρα χώρους φιλοξενίας τους, απομάκρυνση επικίνδυνων υλικών, ενοποίηση των δύο ερανικών λογαριασμών και την αξιοποίηση των ποσών που έχουν συγκεντρωθεί αποκλειστικά και μόνο για τις ανάγκες των πυρόπληκτων οικογενειών.