Με μέτρα όπως επέκταση του καθεστώτος μηδενικού ΦΠΑ έως τις 30 Σεπτέμβρη για βασικά είδη τροφίμων και μείωση της φορολογίας για χαμηλά εισοδήματα, η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση στην Ισπανία επιδιώκει να «συγκρατήσει» την ακρίβεια, που όμως έτσι ή αλλιώς γονατίζει τα ισπανικά νοικοκυριά τα τελευταία χρόνια.

Πρόκειται για διαχειριστικά μέτρα «ανάσχεσης» της ακρίβειας που καλπάζει, και είναι ένα ερώτημα κατά πόσο ανακουφίζουν, από τη στιγμή που είναι μεμονωμένα, ενώ στην ελεύθερη αγορά κυριαρχούν τα μονοπώλια, που αυτά καθορίζουν τις τιμές σε κάθε κλάδο.

Το πακέτο, που κοστίζει 3 δισ. ευρώ, περιλαμβάνει μηδενικό ΦΠΑ σε ψωμί, γάλα, φρούτα, λαχανικά και ελαιόλαδο και μείωση της φορολογίας για εργαζόμενους που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό.

Στην πραγματικότητα οι τιμές των τροφίμων δεν μειώθηκαν με τον μηδενικό ΦΠΑ, αλλά αυξήθηκαν. Απλώς αυξήθηκαν λιγότερο, λέει η ισπανική κυβέρνηση. Σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία της Ισπανίας (ΙΝΕ), ο δείκτης των τιμών των τροφίμων παρουσίαζε αύξηση κατά 4,7% σε ετήσια βάση τον Απρίλη. Επιπλέον, οι τιμές σε ορισμένα είδη τροφίμων είχαν παρουσιάσει ακόμα μεγαλύτερη αύξηση, με πρώτο το ελαιόλαδο.

Και έτσι, όμως, ο μηδενικός ΦΠΑ είναι ένα προσωρινό μέτρο που άρχισε να εφαρμόζεται τον Γενάρη του 2023 και όταν επιστρέψει θα έρθει να προστεθεί στις τιμές, που έχουν αυξηθεί στο μεταξύ.

Ο ΦΠΑ θα αυξηθεί στο 2% και θα επανέλθει σταδιακά από τις 30 Σεπτέμβρη 2024 στα προηγούμενα επίπεδα, στο 4%. Επίσης έχει μειωθεί από 10% σε 5% ο ΦΠΑ σε άλλα τρόφιμα, όπως έλαια και ζυμαρικά. Τα μη βασικά τρόφιμα επιβαρύνονται με ΦΠΑ 10%.

Η κυβέρνηση Σάντσεθ ανακοίνωσε ότι από 1η Ιούλη μηδενίζεται ο ΦΠΑ και στο ελαιόλαδο, προηγουμένως όμως έχουν σημειωθεί τεράστιες αυξήσεις. Από τον Γενάρη του 2021 η τιμή του ελαιόλαδου έχει εκτοξευτεί περισσότερο από 200% στην Ισπανία, ενώ από πέρυσι κατά 68%. Μεγάλες αυξήσεις έχουν καταγραφεί επίσης σε τρόφιμα όπως πατάτες, αρνίσιο και κατσικίσιο κρέας, σοκολάτες, λαχανικά και φρέσκα ψάρια.

Παρότι ο πληθωρισμός στα τρόφιμα στην Ισπανία υποχωρεί σταθερά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, στο 4,4% τον Μάη έναντι 12% τον περσινό Μάη, ο γενικός πληθωρισμός σήμερα είναι υψηλότερος απ' ό,τι πριν έναν χρόνο. Τον Μάη έκλεισε στο 3,8%, από 3,4% τον Απρίλη και από 2,9% τον Μάη του 2023.

Αυτό οφείλεται κυρίως στη σημαντική αύξηση των τιμών του ρεύματος. Από τον φετινό Μάρτη η κυβέρνηση Σάντσεθ ανέστειλε τον μειωμένο ΦΠΑ στο ρεύμα και τον επανέφερε στο 21% από το 10%. Δηλαδή τα διαχειριστικά τερπίπια της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης οδηγούν σε νέα βάρη τα λαϊκά στρώματα. Ο,τι υποτίθεται «γλίτωσαν» τα νοικοκυριά από τις συγκρατημένες αυξήσεις στα τρόφιμα, το έχασαν πληρώνοντας πιο ακριβά την Ενέργεια...

Ακυρώθηκε τελικά η συνάντηση που αναμενόταν προχτές ανάμεσα στον Σέρβο Πρόεδρο, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, και τον πρωθυπουργό του Κοσόβου, Αλμπιν Κούρτι, καθώς - ενώ όλα έδειχναν ότι θα γινόταν κανονικά - η Πρίστινα έθεσε τελευταία στιγμή νέους όρους για την πραγματοποίησή της. Συγκεκριμένα, η κοσοβάρικη πλευρά ζήτησε να υπογραφεί άμεσα η βασική συμφωνία για την εξομάλυνση των σχέσεων όπως προτάθηκε στην Οχρίδα από την ΕΕ, να αποσυρθεί η «επιστολή επιφυλάξεων» που απέστειλε η Σερβία στην ΕΕ τον Δεκέμβρη του 2023, αλλά και να παραδώσει η Σερβία στις αρχές του Κοσόβου τον Μίλαν Ραντόιτσιτς, που θεωρείται βασικός υπαίτιος για τις συγκρούσεις ενόπλων στο βόρειο Κόσοβο τον περασμένο Σεπτέμβρη.

«Εχουμε κάνει πολλά, πολλά προβλήματα έχουν λυθεί, αλλά η διαδικασία ομαλοποίησης μπορεί να προχωρήσει μόνο όσο γρήγορα θέλουν τα (δύο άμεσα εμπλεκόμενα) μέρη. Πρέπει να ομαλοποιήσουν τις σχέσεις μεταξύ τους και όχι με μας», δήλωσε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, σχολιάζοντας την ακύρωση της συνάντησης.

Σύμφωνα με βαλκανικά ΜΜΕ, ο Βούτσιτς εμφανίστηκε πρόθυμος να εξετάσει την απόσυρση της «επιστολής επιφυλάξεων», αλλά επικαλέστηκε «συνταγματικό κώλυμα», για να υπογράψει έγγραφο που «ουσιαστικά συνιστά αναγνώριση, όλα συνοψίζονται σε αυτό, (θέλουν) de jure αναγνώριση».

Την ίδια στιγμή, την ευρωατλαντική πορεία της περιοχής περιπλέκουν και οι «τριβές» που μεγαλώνουν ανάμεσα σε Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία. Με φόντο την ετοιμότητα των Σκοπίων να επαναδιαπραγματευτούν τους όρους συνεργασίας τους (και) με τα γειτονικά κράτη - όπως δείχνουν και οι αναφορές της νέας κυβέρνησης στη Συμφωνία των Πρεσπών - η Σόφια σε ανακοίνωσή της επέλεξε να σημειώσει ότι η συμφωνία με την οποία το 2022 συμφώνησε στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων των Σκοπίων με την ΕΕ, «περιγράφει σαφή βήματα» και υποστηρίζει ότι το να ανοίξουν εκ νέου συζητήσεις για παγιωμένες διεθνείς δεσμεύσεις «θα μπορούσε να εμποδίσει την πρόοδο προς τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις», ζητώντας «τήρηση των υψηλότερων προτύπων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την πιστή εκπλήρωση των διεθνών υποχρεώσεων». Ο δε Πρόεδρος της Βουλγαρίας, Ρούμεν Ράντεφ, κατηγόρησε τη νέα κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας για απροθυμία να αναγνωρίσει την ύπαρξη βουλγαρικής ταυτότητας και γλώσσας στην επικράτειά της.

Κάλπες προεδρικών εκλογών είναι προγραμματισμένο να ανοίξουν σήμερα στο Ιράν, μετά από τον θάνατο του Ιμπραήμ Ραϊσί σε συντριβή του ελικοπτέρου ενώ επέστρεφε από το Αζερμπαϊτζάν, τον περασμένο Μάη.

Ως επικρατέστεροι φέρονται ο (χαρακτηριζόμενος «συντηρητικός») πρόεδρος του κοινοβουλίου Μοχαμάντ - Μπαγέρ Γαλιμπάφ, ο «μεταρρυθμιστής» Μασούντ Πεζεσκιάν και ο «υπερσυντηρητικός» Σαΐντ Τζαλιλί, πρώην διαπραγματευτής για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Στις αρχές της βδομάδας, ο πρώην Πρόεδρος (2013 - 2021) του Ιράν, 75χρονος Χασάν Ροχανί, ζήτησε «απ' αυτούς που θέλουν εποικοδομητικές σχέσεις με τον κόσμο και μετριοπάθεια να ψηφίσουν τον δρα Μασούντ Πεζεσκιάν», που υποστήριξε ότι διαθέτει «εντιμότητα, θάρρος και πίστη στο Εθνος». Υπέρ του Πεζεσκιάν τάχθηκε και ο πρώην ΥΠΕΞ, Τζαβάντ Ζαρίφ, όπως και ο μεταρρυθμιστής πρώην πρόεδρος Μοχαμάντ Χαταμί (1997-2005).

Δυτικά ΜΜΕ εμφανίζουν την επιλογή (του πρώην ΥΠΕΞ και πρωτεργάτη της συμφωνίας του 2015, Τζαβάντ) Ζαρίφ ως «συμβούλου επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής», από το επιτελείο του Πεζεσκιάν, ως «πολιτικό μήνυμα», προσθέτοντας ότι ο Ζαρίφ (πρωτεργάτης στη Διεθνή Συμφωνία του 2015) «εκτιμάται από τις δυτικές κυβερνήσεις» και ο Πεζεσκιάν θεωρεί «μεγάλο πρόβλημα για την ανάπτυξη του Ιράν τις κυρώσεις».

Ανάμεσα σε άλλες δεσμεύσεις του Πεζεσκιάν είναι ότι θα περιορίσει «την "αστυνομία ηθικής" όσο μπορώ» αλλά και ότι τη χρήση του χιτζάμπ «πρέπει να την καθορίζουν τα κοινωνικά έθιμα και όχι οι θρησκευτικοί νόμοι».

Σημειωτέον ότι πιθανή επανεξέταση της Συμφωνίας του 2015 συζητιέται εδώ και καιρό. Ακόμα και συνεργάτες του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη Αλί Χαμενεΐ (π.χ. στα μέσα Μάη) φέρονταν να μιλούν για προθυμία της Τεχεράνης να προχωρήσει σε «απευθείας συνομιλίες με τις ΗΠΑ».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα, μίλησε για «μια συνθήκη με το Ιράν» που μελετά η Μόσχα, χωρίς άλλες διευκρινίσεις.

Την ίδια στιγμή, ενδεικτικές των διεργασιών που «φουντώνουν» ευρύτερα στη Μέση Ανατολή είναι η ανακοίνωση για έναρξη συνομιλιών που αποφάσισαν Μπαχρέιν και Ιράν για επαναφορά διμερών πολιτικών σχέσεων. Θυμίζουμε ότι οι σχέσεις των δύο χωρών είχαν «παγώσει» από το 2016, μετά από κατηγορίες για την αντιμετώπιση σιιτών σε μια σειρά από μοναρχίες του Κόλπου.