Ενας από τους στόχους αυτής της επίθεσης είναι οι δημόσιες επιχειρήσεις και είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος που αντιμετωπίζεται η "Ολυμπιακή Αεροπορία",μια στρατηγικής σημασίας επιχείρηση για τη χώρα. Αφού για χρόνια χρησιμοποιήθηκε το ρουσφέτι στην ΟΑ σαν μέσο πολιτικής ομηρίας χιλιάδων εργαζομένων, αφού χρησιμοποιήθηκε σαν χώρος βολέματος και κερδοσκοπίας "ημετέρων", αφού χρησιμοποιήθηκε, μέσω των προμηθειών και της γενικότερης πολιτικής, για την ενίσχυση του κεφαλαίου, σήμερα επιστρατεύεται η "εξυγίανση" του εθνικού αερομεταφορέα για να παραδοθεί στον "ιδιώτη" και να ανατραπούν τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων.

Χρόνια τώρα άρχισε συστηματικά και μεθοδικά να ξεδιπλώνεται μια εκστρατεία κατασυκοφάντησης των εργαζομένων και προβολής των δήθεν "προνομίων" τους, με στόχο να διαμορφωθεί στο λαό μια πεποίθηση "συνευθύνης των εργαζομένων" για την άσχημη κατάσταση στην επιχείρηση, έτσι ώστε τα όποια μέτρα "εξυγίανσης" να έχουν έρεισμα στην κοινή γνώμη.

Μ' αυτή τη μεθόδευση είχαμε το 1994 - 1997 το "πρόγραμμα εξυγίανσης της ΟΑ" που δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η πρώτη "έφοδος" ενάντια στα εργασιακά δικαιώματα και η "συνεισφορά" 120 δισ. δραχμών από τη μεριά των εργαζομένων και ακολούθησε το πρόσφατο νομοσχέδιο για τη δεύτερη "εξυγίανση" της εταιρίας και η γνωστή αντίδραση των εργαζομένων.

* * *

Στο νόμο δεν αναφέρεται ούτε ένα - κυριολεκτικά ούτε ένα - μέτρο για την ανάπτυξη και εξυγίανση της εταιρίας έστω και σαν πρόσχημα. Από την επομένη της ψήφισης του νόμου, ακόμα και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές του, ακόμα και οι ίδιοι οι κυβερνητικοί εμπνευστές του, δηλώνουν ότι "δεν πιστεύουν πως θα φέρει αποτελέσματα", δηλώνουν απαισιόδοξοι για την εξυγίανση της ΟΑ. Τότε γιατί τόση φασαρία, γιατί τόσο κόστος για την κυβέρνηση, γιατί τόση επιμονή, γιατί τόσες εσωκομματικές "τριβές";

Υπάρχουν απαντήσεις. Πρώτον,γιατί η κυβέρνηση ήθελε ένα "πιλότο" για την αντιμετώπιση και των άλλων ΔΕΚΟ. Δεύτερον,γιατί ήθελε να δώσει στην Ευρωπαϊκή Ενωση δείγμα... γραφής για την πορεία της χώρας στην ΟΝΕ. Τρίτον,γιατί ήθελε να "προειδοποιήσει" τους εργαζόμενους και το κίνημα ότι δεν "κάνει πίσω". Πάνω απ' όλα όμως θέλει να διαβεβαιώσει το μεγάλο κεφάλαιο ότι η ιδιωτικοποίηση των δημοσίων επιχειρήσεων θα προχωρήσει με ανύπαρκτα εργασιακά δικαιώματα, με ελάχιστο "εργασιακό κόστος", με το συνδικαλιστικό κίνημα, αν όχι υποστηρικτή της πολιτικής της, τουλάχιστον παροπλισμένο θεατή και υπάκουο "συνομιλητή".

Και δυστυχώς, σ' αυτή τη δύσκολη στιγμή της αναμέτρησης, βρέθηκαν "συνδικαλιστές" της ΠΑΣΚΕ που έβαλαν την υπογραφή τους σ' αυτόν τον κατάπτυστο νόμο, έδωσαν στην κυβέρνηση το άλλοθι της "συναίνεσης του συνδικαλιστικού κινήματος". Τη βοήθησαν να ξεγελάσει την ελληνική Βουλή και να εμφανιστούν οι εσωκομματικές "διαβουλεύσεις" και "ισορροπίες" ως "διάλογος με τους εργαζόμενους". Ταυτόχρονα, παρουσίασαν την υπογραφή τους ως "πίεση" προς την κυβέρνηση για "υποχωρήσεις" και "βελτιώσεις", καλλιεργώντας από τη μια στους εργαζόμενους τη λογική του "μικρότερου κακού" και δίνοντας από την άλλη την ευκαιρία σε "διαφωνούντες" βουλευτές του ΠΑΣΟΚ να ψηφίσουν το νόμο.

Η στάση τους αυτή δεν ήταν μια προσωπική επιλογή κομματικού πατριωτισμού, αλλά μια συλλογική πολιτική επιλογή της ΠΑΣΚΕ, που, αγνοώντας αποφάσεις Διοικητικών Συμβουλίων και Συνεδρίων της Ομοσπονδίας, αγνοώντας τα "συντεταγμένα όργανα του συνδικαλιστικού κινήματος", όπως αρέσκονται να λένε, έδωσε με ανάγλυφο τρόπο την ουσία των "δύο γραμμών" μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα, της ταξικής γραμμής και της γραμμής της συναίνεσης και της υποταγής.

Οι εργαζόμενοι αντιστάθηκαν, πάλεψαν, αντέδρασαν, αγωνίστηκαν. Είναι πολύτιμα και σημαντικά τα πολιτικά συμπεράσματα αυτού του αγώνα, ανεξάρτητα από τα όποια αποτελέσματά του, υπήρξαν ελπιδοφόρα "σημάδια".

- Καταρρίφτηκαν έντεχνα καλλιεργημένες επί χρόνια απόψεις ότι "ο κόσμος δεν τραβά".

- Αναπτύχθηκαν αγωνιστικές πρωτοβουλίες από τα κάτω, που ξεπέρασαν και απέρριψαν "ηγεσίες".

- Εδραιώθηκε μια σημαντική ενότητα στη βάση και πάνω στα προβλήματα, που "ξεμπλόκαρε" ένα σημαντικό αριθμό εργαζομένων από τη λογική των συσχετισμών στα όργανα του συνδικαλιστικού κινήματος.

- Υπήρξαν σημαντικές διαφοροποιήσεις, ακόμα και σε στελέχη της ΠΑΣΚΕ, αλλά και της ΔΑΚΕ, από τις επίσημες θέσεις των ηγεσιών τους.

- Κατανοήθηκε καλύτερα η ανάγκη της υπεράσπισης του δημοσίου και κοινωνικού χαρακτήρα της ΟΑ, αλλά και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

- Ενισχύθηκε η εμπιστοσύνη των εργαζομένων στις δικές τους δυνάμεις, εδραιώθηκε η πεποίθηση ότι εξυγίανση με μέτρα εναντίον της δεν μπορεί να υπάρξει.

- Τέλος, υπήρξε μια σημαντική συσπείρωση των εργαζομένων γύρω από τις συνεπείς, προοδευτικές, ταξικές δυνάμεις του συνδικαλιστικού κινήματος, μια ιδιόμορφη αλλαγή συσχετισμών στη βάση και στην πράξη.

* * *

Είναι αυτό "ένα κρατούμενο", που όχι μόνο δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ευκαιριακά και στενόκαρδα, αλλά αντίθετα πρέπει να ενισχυθεί, να απλωθεί, να μονιμοποιηθεί, να το βοηθήσουμε να πάρει χαρακτηριστικά κοινωνικού κινήματος και ευθύνες ως όργανο λαϊκής πάλης ενάντια σ' αυτή την πολιτική. Γίνεται σήμερα πιο φανερό πως από τη μια οι επιθέσεις θα οξύνονται και θα γενικεύονται, όμως, ταυτόχρονα θα πολλαπλασιάζονται και οι δυνατότητες απόκρουσής τους. Δεν έχουμε σε εξέλιξη μια "συνηθισμένη" ταξική επίθεση, έναν ρεβανσισμό και μια "έξαρση" της ασυδοσίας του κεφαλαίου. Πρόκειται για την υλοποίηση στρατηγικών επιδιώξεων της άρχουσας τάξης με μακροπρόθεσμη στόχευση.

Επόμενα, όλη αυτή η επίθεση δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίζεται με όρους "παλλαϊκού κινήματος", με πολιτική και τακτική λαϊκής συστράτευσης και πλατιών κοινωνικών συμμαχιών, όπου το "επίκαιρο" θα μπολιάζει με πολιτικά αιτήματα τους λαϊκούς αγώνες. Σίγουρα κάτι τέτοιο δεν είναι μια εύκολη υπόθεση και βάζει σε δοκιμασία τις δυνάμεις και τις δυνατότητές μας. Είναι όμως ο μόνος δρόμος στις σημερινές συνθήκες.

* Ο Σωκράτης Ματζουράνης είναι μέλος του ΔΣ της ΟΣΠΑ

To "σπάσιμο" του οχτάωρου, που "ντε φάκτο" έχει επιβληθεί σε μια σειρά εργασιακούς χώρους, σ' ένα πλήθος παραλλαγών, συμπαρασύρει το σύνολο των κατακτήσεων. Αυτό λέει η εμπειρία, αυτό ακριβώς επιδιώκει η κυβέρνηση, προωθώντας και την "ντε γιούρε" κατάργηση του σταθερού χρόνου απασχόλησης, με τη λεγόμενη συνολική διευθέτηση του χρόνου εργασίας.

Χαρακτηριστικές είναι οι μαρτυρίες ανθρώπων, που ήδη εργάζονται κάτω από τέτοιες συνθήκες, που ήδη έχουν μετατραπεί σε "απασχολήσιμους".

Η Λέλα Κωνσταντάρα εργάζεται 30 χρόνια στην πλεκτοβιομηχανία ΜΠΑΡΚΟ στο Περιστέρι. "Απ' την αρχή του χρόνου - θα πει - ο εργοδότης μάς κόβει κάθε μέρα 1 ώρα και 20 λεπτά. Δηλαδή, 4 μεροκάματα μείον το μήνα.Δικαιολογείται ότι δεν υπάρχει δουλιά και επειδή μας "πονάει" και δε θέλει τάχα να κάνει απολύσεις, γι' αυτό μείωσε τις ώρες. Για μένα αυτή η μείωση του ωραρίου σημαίνει 30.000 δραχμές λιγότερα το μήνα. Ηταν που ήταν χαμηλός μισθός, χάνουμε τώρα και αυτά. Ταυτόχρονα έχουμε και 4 ένσημα λιγότερα το μήνα.Εχουμε ορισμένες συναδέλφισσες που είναι κοντά για να βγουν στη σύνταξη και είναι σοβαρό πρόβλημα γι' αυτές, να χάνουν 4 ένσημα το μήνα. Από τη μια ο εργοδότης να λέει πως αν δε δεχτούμε τη μείωση θα αναγκαστεί να κάνει απολύσεις, απ' την άλλη η ανεργία που επικρατεί σπέρνει το φόβο και την ανασφάλεια στις εργαζόμενες. Εχουμε συναδέλφισσες που απολύθηκαν παλαιότερα απ' την ΜΠΑΡΚΟ και 1,5 χρόνο τώρα δεν μπορούν να βρουν δουλιά. Εκεί πατάνε οι εργοδότες".

Ενα απ' τα επιχειρήματα που σερβίρονται απ' την κυβέρνηση για να δικαιολογήσει την κατάργηση του 8ωρου είναι το ότι οι αλλαγές στο ωράριο θα γίνονται με τη "σύμφωνη γνώμη" των εργαζομένων. Σε αυτό αποστομωτική είναι η απάντηση της Αγγελικής Σαμιώτη,εργαζόμενης στη βιομηχανία ετοίμων ενδυμάτων ΔΟΥΡΟΣ στην Πάτρα, που θα μας πει: "Εδώ και τρία χρόνια περίπου ο εργοδότης επέβαλε με "κομπίνα" 7ωρο. Με τη δικαιολογία ότι δεν υπήρχαν υφάσματα και δουλιά, μας έβαλε να υπογράψουμε ένα χαρτί ότι θα ισχύσει για λίγο διάστημα. Κάναμε κινητοποιήσεις, απευθυνθήκαμε στην Επιθεώρηση, στο υπουργείο Εργασίας. Πουθενά δεν εμφανίστηκε, μόνο κούναγε το χαρτί με την υπογραφή μας. Αυτά σχετικά με τη "σύμφωνη γνώμη" των εργαζομένων που λέει ο υπουργός. Με τον τρόπο αυτό μας κόβει 3 μεροκάματα το μήνα.Εγώ με 4 τριετίες και επίδομα γάμου παίρνω 150 - 160 χιλιάδες το μήνα, ανάλογα αν θα κάνω 21 ή 22 μεροκάματα. Χάνω περίπου 30.000 δρχ. το μήνα. Την ίδια στιγμή παίρνει εργαζόμενες με τα προγράμματα επιδότησης του ΟΑΕΔ, τις οποίες υποχρεώνει να δουλεύουν Σάββατα και απογεύματα χωρίς να τις πληρώνει.Για να μη ζητούν τα λεφτά τους, τις καλεί μια μια και υπόσχεται πως θα τις κρατήσει και μετά το τέλος της επιδότησης. Επιπλέον, στέλνει δουλιά φασόν στο Κάιρο. Ολα αυτά, η ανεργία προκαλούν ανασφάλεια και φόβο στις εργαζόμενες".

Τα 10ωρα και 12ωρα έχουν γίνει καθεστώς σε δεκάδες εργοστάσια και βιοτεχνίες μετάλλου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η "Ελληνική Χαλυβουργία",ιδιοκτησίας Β. Σαλαπάτα και Μ. Ευστρατίου,με 350 άτομα προσωπικό. Το εργοστάσιο είναι συνεχούς λειτουργίας και οι ιδιοκτήτες τους έχουν υποχρεώσει τους εργαζόμενους στα τμήματα των ελάστρων και του πλέγματος να δουλεύουν 12ωρα,μειώνοντας τις τρεις βάρδιες τη μέρα σε δύο. Το σλόγκαν σε κάθε νέα πρόσληψη είναι: "Εδώ δουλεύουμε 12ωρα, αν θέλεις"!Το καθεστώς αυτό συνοδεύεται και από τα χαμηλά μεροκάματα, ενώ ποτέ στην επιχείρηση δεν έχει υπογραφεί διμερής συμφωνία. Πολλές φορές η Επιθεώρηση Εργασίας είχε επισκεφθεί το εργοστάσιο και είχε κάνει μηνύσεις για παράνομη υπερωριακή απασχόληση,αλλά ουδείς γνωρίζει τι απόγιναν...

Μεγάλες διαστάσεις προσλαμβάνει το φαινόμενο της καταστρατήγησης του 8ωρου - 5ήμερου, ιδιαίτερα σε κλάδους ή σε περιοχές που πλήττονται από υψηλά ποσοστά ανεργίας, όπως η περιοχή της Κομοτηνής.Ο Π. Ταξόπουλος,γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Κομοτηνής, επισημαίνει ότι μόνο σε ένα πρόσφατο έλεγχο του ΕΚΚ, αποκαλύφθηκε ότι στα σούπερ μάρκετ "Μαρινόπουλος" ένα μεγάλο ποσοστό εργαζομένων είναι τετραωρίτες, πως σε αρκετούς δε δίνονται ρεπό και επίσης ότι ορισμένοι εργαζόμενοι εμφανίζονταν στις καταστάσεις σαν να είχαν ρεπό, ενώ δούλευαν. Ανάλογη η κατάσταση και στην άλλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ ΜΑΣΟΥΤΗΣ,όπου οι εργαζόμενοι υποχρεώνονται να δουλεύουν λίγες ώρες το πρωί και κάποιες ώρες το απόγευμα...

Σε πλήρη αμφισβήτηση έχει τεθεί το 8ωρο - 40ωρο και σε πολλές επιχειρήσεις και βιοτεχνίες ιματισμού και μαζί μ' αυτό το σύνολο των δικαιωμάτων. Οπως θα μας πει η Δ. Πυργιώτου,πρόεδρος του σωματείου ιματισμού, "η κατάσταση στη Λάρισα είναι αφόρητη. Η ΡΑΠΤΕΞ υποχρεώνει τους 150 εργαζόμενους να δουλεύουν καθημερινά υπερωρίες και τα Σάββατα. Η FASHION GROUP υποχρεώνει σε 3 ώρες αναγκαστική υπερωρία κάθε μέρα και τα Σάββατα, ενώ τα χρήματα θα τους τα δώσει - λέει - το Μάη... Η ΣΤΑΦ υποχρεώνει τους 100 εργαζόμενους να δουλεύουν απ' τις 6 το πρωί έως τις 6 το απόγευμα και τα Σάββατα, απειλώντας ότι θα φύγει στο εξωτερικό, ενώ ήδη έχει ανοίξει δυο εργοστάσια σε Βουλγαρία και Σκόπια. Στην ΤΖΟΥΛΙΑΝΑ δούλευαν ατέλειωτες υπερωρίες και πριν λίγο διάστημα έκλεισε και μεταφέρθηκε στο εξωτερικό...

Ντίνα ΝΤΑΒΟΥ

Πριν 80 χρόνια, δυο γεγονότα σημάδεψαν ανεξίτηλα την ιστορία της πατρίδας μας. Ενα από αυτά ήταν η ίδρυση του ΣΕΚΕ,που αργότερα μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.Το άλλο ήταν η δημιουργία της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας,της οποίας το πρώτο, ιδρυτικό, πανελλαδικό συνέδριο άρχισε στις 21 Οκτώβρη του 1918 στην Αθήνα και ολοκληρώθηκε ύστερα από οχτώ μέρες στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά.

Η γέννηση της ΓΣΕΕ ήταν η κατάληξη των προσπαθειών πολλών χρόνων και ηφυσική συνέχεια των αγώνων, που αναπτύχθηκαν από διάφορους κλάδους εργατών, ταυτόχρονα με την πλατιά εξάπλωση στην εργατική τάξη των σοσιαλιστικώνιδεών. Πιο πριν, είχαμε διάσπαρτα δείγματα εξέγερσης των εργατών ενάντιαστην εκμετάλλευσή τους και τις άθλιες συνθήκες δουλιάς και ζωής.

Ενδεικτικά, το 1879 γίνεται η πρώτη σημαντική απεργία στα Ναυπηγεία της Σύρου. Το 1882 έχουμε, επίσης, μεγάλες απεργίες σε Αθήνα και Πειραιά, το 1883 οι μεταλλωρύχοι του Λαυρίου και αλλού δίνουν επίσης τη δική τους απεργιακή μάχη. Εχει προηγηθεί η ίδρυση εργατικών συνδέσμων, σε Αθήνα, Πειραιά, Πάτρα, Σύρο και αλλού. Το 1910 ιδρύεται από εφτά σωματεία το Εργατικό Κέντρο Αθήνας. Το παράδειγμα ακολουθούν και άλλες πόλεις.

Το 1918,τα Εργατικά Κέντρα Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης,συγκαλούν το πρώτο πανελλαδικό συνέδριο της ΓΣΕΕ. Στο πρώτο αυτό Συνέδριο επικράτησαν οι σοσιαλιστικές απόψεις για τη δράση και λειτουργία της ΓΣΕΕ, με κυρίαρχη την υπερψήφιση της πρόταση να βασιστεί η ΓΣΕΕ στην αρχή της πάλης των τάξεων,αλλά στην πλειοψηφία της διοίκησης εκλέχτηκαν οι αντίπαλοι των σοσιαλιστών.

Στην άποψη ότι ο εργάτης πρέπει να ενδιαφέρεται μονάχα για τα επαγγελματικά του ζητήματα και να μένει μακριά από κάθε πολιτική πράξη, οι σοσιαλιστές αντέτειναν ότι πρέπει η ΓΣΕΕ να είναι "έξω από κάθε αστική επιρροή".

Τον Οκτώβρη του 1918 η ΓΣΕΕ είναι πλέον γεγονός, τα προβλήματα όμως πουεκδηλώθηκαν από το Συνέδριό της - δηλαδή η σύγκρουση των δυο βασικών αντιλήψεων μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα - παραμένουν και εκδηλώνονται με πολλούς τρόπους τα επόμενα χρόνια μέχρι σήμερα.

Η Εργατική Πρωτομαγιά γεννήθηκε στην Αμερική το 1886, με τη ματωμένη εξέγερση των εργατών του Σικάγου για 8 ώρες δουλιά, 8 ώρες ανάπαυση - μόρφωση, 8 ώρες ύπνο.

Δυο χρόνια μετά εκείνη την εξέγερση, το Διεθνές Συνέδριο του Λονδίνου έκανε δεκτή την πρόταση Βέλγου αντιπροσώπου για την πρώτη Κυριακή του Μάη ως μέρα Παγκόσμιας Εργατικής Εκδήλωσης για το 8ωρο. Η οριστική απόφαση για την καθιέρωση της Εργατικής Πρωτομαγιάς ως μέρας αγώνα και απεργίας την 1η Μάη, πάρθηκε στις 14 Ιούλη του 1889 στο 2ο Συνέδριο της Δεύτερης Διεθνούς. Στην Ελλάδα για πρώτη φορά η Εργατική Πρωτομαγιά γιορτάστηκε το 1893 από τον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο Ομιλο του Σταύρου Καλλέργη. Το 1894 γιορτάστηκε στο Στάδιο από όλες τις σοσιαλιστικές ομάδες, όπου εγκρίθηκε ψήφισμα στο οποίο προβάλλονται τα εξής αιτήματα:

"α. Την Κυριακήν να κλείνωνται τα καταστήματα καθ' όλην την ημέραν και οι εργάται να αναπαύονται. β. Οι εργάται να εργάζονται επί 8 ώρας την ημέρα και να απαγορευθεί η εργασία εις τους ανηλίκους. γ. Να απονέμεται σύνταξις εις τους εργάτας παθόντας και καταστάντας ανίκανους προς συντήρηση εαυτών και της οικογενείας των".