ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Αφρική: Η «άγρια Δύση» του 21ου αιώνα

Παπαγεωργίου Βασίλης

Η αστάθεια στη Σαουδική Αραβία, η έκρυθμη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, η αδυναμία αξιοποίησης των ιρακινών κοιτασμάτων (λόγω των επιχειρήσεων της ιρακινής αντίστασης), σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση πετρελαίου, προβληματίζει τις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρίες και τις κυβερνήσεις των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Στην αναζήτηση των νέων ανεκμετάλλευτων κοιτασμάτων, το ενδιαφέρον αυτών των δυνάμεων στρέφεται αυτή την περίοδο κυρίως στην Κασπία και την Αφρική. Ετσι, μπορεί κανείς να εξηγήσει καλύτερα τις αναταραχές σ' αυτές τις περιοχές και την ιδιαίτερη εμπλοκή των «μνηστήρων» με πρώτους και... καλύτερους τους Αμερικανούς.

Ειδικά για την Αφρική, υπολογίζεται ότι διαθέτει το 8% των παγκόσμιων αποθεμάτων. Γεγονός που την καθιστά πεδίο επεμβάσεων και ανταγωνισμών για την εκμετάλλευσή τους.

Σύμφωνα με την έρευνα του BBC για το πετρέλαιο της Αφρικής, η «Μαύρη Ηπειρος» θα είναι «η άγρια Δύση του 21ου Αιώνα». Νιγηρία, Αγγόλα, Γουινέα του Ισημερινού και τελευταία τα νησιά Σάο Τόμε και Πρίνσιπε έχουν προ πολλού ενταχθεί στη νέα αμερικανική γεωπολιτική στρατηγική με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Σε πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών αναφέρονται οι επτά πληγές που απειλούν μια φτωχή χώρα, στην οποία ανακαλύπτονται κοιτάσματα πετρελαίου: «Ανεβαίνουν οι τιμές, η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται για τίποτε άλλο, επικρατεί διαφθορά, οι πολυεθνικές τροφοδοτούν διάφορους παράγοντες με μυστικά κονδύλια, αυξάνονται οι στρατιωτικές δαπάνες, υπονομεύεται η δημοκρατία, μεγαλώνουν οι κοινωνικές ανισότητες».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα δίνει το μικρό αφρικανικό κράτος των Νήσων Σάο Τόμε και Πρίνσιπε, πορτογαλική αποικία μέχρι το 1975, με πληθυσμό 160.000 κατοίκων. Οι πρόσφατες έρευνες αποκάλυψαν ότι στο υπέδαφος αυτής της χώρας και στη θαλάσσια περιοχή της υπάρχουν κοιτάσματα 4 έως 10 δισεκατομμυρίων βαρελιών. Ωστόσο, είναι μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, αφού το ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδημα υπολογίζεται γύρω στα 300 δολάρια.

Μετά την αποκάλυψη των κοιτασμάτων του Σάο Τόμε, η κυβέρνηση της χώρας άνοιξε αμέσως τις πύλες στις μεγάλες πολυεθνικές Chevron, Texaco και ExxonMobil για την «αξιοποίησή» τους. Ταυτοχρόνως, ανακοινώθηκε και η εγκατάσταση αεροναυτικής βάσης των ΗΠΑ!

Ενας συχνός επισκέπτης στο Σάο Τόμε είναι ο Αμερικανός πρεσβευτής στο Τσαντ, Κένεθ Μόρενφιλντ, ο οποίος δήλωσε στον απεσταλμένο του BBC ότι η συγκεκριμένη περιοχή αποκτά ολοένα και περισσότερη σημασία για τις ΗΠΑ, ως εναλλακτική λύση στις άλλες πετρελαιοπαραγωγές περιοχές του κόσμου, ενώ τα κοιτάσματα στον κόλπο της Γουινέας θα δώσουν περισσότερο πετρέλαιο από το 20 με 25% των σημερινών αμερικανικών εισαγωγών, είπε ο Αμερικανός διπλωμάτης.

Νιγηρία, Τσαντ, Γκαμπόν, Γουινέα, Αγγόλα θα είναι χώρες που τα ονόματα τους θα ακούγονται όλο και πιο συχνά, με αφορμή συγκρούσεις, εμφύλιους πολέμους, σφαγές, επεμβάσεις των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της Ευρωπαϊκής Ενωσης, πραξικοπήματα...

Made in China

Η κινεζική εταιρία ηλεκτρονικών υπολογιστών «Lenovo» ανακοίνωσε την περασμένη Τετάρτη την εξαγορά του κλάδου κατασκευής προσωπικών υπολογιστών της μεγάλης αμερικανικής εταιρίας IBM αντί 1,75 δισ. δολαρίων. Η εξαγορά, από τις μεγαλύτερες στην ιστορία του κλάδου, δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία», αφού οι συζητήσεις μεταξύ των δύο πλευρών είχαν αρχίσει από το 2002, όταν η Κίνα εντάχθηκε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ).

Ωστόσο η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί και κάνει ευκρινέστερη μια τάση στην παγκόσμια οικονομία, δηλαδή την πρόθεση της «Δύσης» να κρατήσει υπό τον έλεγχό της τις υπηρεσίες και το εμπόριο και να εκχωρήσει στην «Ανατολή» την παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων.

Η πώληση του κλάδου κατασκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών αποφασίστηκε από την IBM στο πλαίσιο της αλλαγής στρατηγικής της αμερικανικής πολυεθνικής εταιρίας, η οποία επικεντρώνεται τώρα πλέον στην παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικών υπολογιστών. Εξάλλου, ο κλάδος κατασκευής συμμετείχε μόνο κατά 12% στο συνολικό ετήσιο τζίρο της IBM που φθάνει τα 92 δισ. δολάρια.

Μετά την εξαγορά, η «Lenovo» θα αναρριχηθεί από την 8η στη 3η θέση της παγκόσμιας κατάταξης των κατασκευαστών προσωπικών ηλεκτρονικών υπολογιστών σε ό,τι αφορά τις πωλήσεις.

Η μεταφορά παραγωγικών δραστηριοτήτων από τις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες προς τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ασίας και ειδικά την Κίνα έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις την τελευταία τριετία. Ειδικότερα μετά μετά την ένταξη της Κίνας στον ΠΟΕ. Βρίσκοντας φθηνότερα εργατικά χέρια και «φορολογικούς παραδείσους» σ' αυτή την περιοχή οι πολυεθνικές κλείνουν κατά δεκάδες τις βιομηχανικές τους μονάδες στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη, στην Ιαπωνία για να εκμεταλλευτούν το «ασιατικό θαύμα»...

ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ - ΜΑΜΟΥΘ H δεύτερη μεγαλύτερη συγχώνευση της χρονιάς για τη γηραιά ήπειρο θα αφορά την εταιρία κινητής τηλεφωνίας TIM, την οποία και θα αποκτήσει η «Telecom Italia». Κατόπιν αποφάσεως του Διοικητικού της Συμβουλίου, η «Telecom Italia» πρόκειται να εξαγοράσει αντί 20 δισ. ευρώ την TIM, ενώ οι λεπτομέρειες της συμφωνίας θα ανακοινωθούν σύντομα.

ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ = ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ Τη μείωση του προσωπικού της περίπου κατά 12% και το κλείσιμο του ενός τρίτου των εργοστασίων της σε όλο τον κόσμο, στο πλαίσιο τετραετούς αναδιάρθρωσης, σχεδιάζει η αμερικανική εταιρία καταναλωτικών προϊόντων «Colgate - Palmolive Co». Η εταιρία απασχολεί σήμερα περί τα 37.000 άτομα και εκμεταλλεύεται 78 εργοστάσια παγκοσμίως.

ΜΕΙΩΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ... Με απολύσεις και κλείσιμο αποθηκών στη Γερμανία και στην Αυστρία θα επιχειρήσει να μειώσει το κόστος της και να αντισταθμίσει την πτώση της ζήτησης η βρετανική «LavendoPlc», υπ' αριθμόν 1 προμηθεύτρια ανυψωτικών μηχανημάτων στην Ευρώπη. Στη Γερμανία, οι αποθήκες της θα μειωθούν κατά το ήμισυ, στις 24, και οι θέσεις εργασίας κατά 100.

«ΙΑΠΩΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ» Τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση του Τόκιο έδειξαν ότι το τρίμηνο Ιούλη - Σεπτέμβρη 2004 το ΑΕΠ της χώρας αυξήθηκε μόλις κατά 0,1%. Σημειώνεται ότι το προηγούμενο τρίμηνο, Απρίλη - Ιούνη, το ΑΕΠ της Ιαπωνίας είχε συρρικνωθεί κατά 0,1%. Η εξέλιξη οδηγεί πολλούς αναλυτές σε εκτιμήσεις περί μιας νέας πιθανής ύφεσης στην ιαπωνική οικονομία, την ώρα μάλιστα, που δεν ξεπεράστηκαν οι συνέπειες της προηγούμενης.