Συμφωνία - συμβιβασμό μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου για τις άδειες εισόδου μεταξύ των δύο πλευρών - ο οποίος αντικειμενικά «αναβαθμίζει» την αναγνώριση του ΝΑΤΟικού προτεκτοράτου - ανακοίνωσε το Σάββατο ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζ. Μπορέλ, στο πλαίσιο των εντεινόμενων προσπαθειών ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ να βρουν «λύσεις» στα Δυτικά Βαλκάνια κομμένες και ραμμένες στα ευρωατλαντικά σχέδια, μειώνοντας ταυτόχρονα τα «πατήματα» για ενίσχυση της ρωσικής επιρροής στην περιοχή.

Συγκεκριμένα, ο Μπορέλ ανακοίνωσε πως το Βελιγράδι «στο πλαίσιο του διαλόγου που διευκόλυνε η ΕΕ, συμφώνησε να καταργήσει τα έγγραφα εισόδου/εξόδου για τους κατόχους ταυτοτήτων του Κοσόβου» και η Πρίστινα «συμφώνησε να μην εισάγει (τέτοια έγγραφα) για τους κατόχους σερβικών ταυτοτήτων», δήλωσε. Ο ίδιος έκανε λόγο για δυνατότητα «να ταξιδεύουν ελεύθερα μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας», τόσο για τους Σέρβους του Κοσόβου όσο και για «όλους τους άλλους».

Επιβεβαιώνοντας δε πως η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών σε ένα τέτοιο πλαίσιο αποτελεί ευρύτερη προτεραιότητα για τον ευρωατλαντικό άξονα, πρόσθεσε ότι «στην εποχή του πολέμου στην Ουκρανία, με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, οι Ευρωπαίοι, αυτή την περίοδο, η Ευρώπη δεν χρειάζεται άλλες εντάσεις. Χρειάζεται λύσεις. Χρειαζόμαστε λύσεις για τα Δυτικά Βαλκάνια. Και σήμερα φτάσαμε σε μία λύση».

Αναγνώρισε πάντως ότι «υπάρχουν ακόμα ζητήματα που εκκρεμούν και χρειάζεται να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε πάνω σε αυτά», ενώ δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει ειδικά τη σερβική ηγεσία για την «υπευθυνότητα και την ηγετική ικανότητα που επέδειξε».

Με τη συμφωνία ουσιαστικά «αναβαθμίζεται» η αναγνώριση του προτεκτοράτου του Κοσόβου, αφού το Βελιγράδι θα αναγνωρίζει πλέον τις ταυτότητες που εκδίδει η Πρίστινα και θα καταργήσει τις ειδικές άδειες τη συμπλήρωση των οποίων ζητούσε από τους κατόχους αυτών των ταυτοτήτων. Η Πρίστινα είχε επικαλεστεί αυτές τις ειδικές άδειες για να καθιερώσει από την πλευρά της αντίστοιχες για τους Σέρβους του Κοσόβου, εξέλιξη που οδήγησε σε σημαντικές εντάσεις το προηγούμενο διάστημα.

Μέχρι χτες παρέμενε ακόμα ανοιχτό το θέμα των αδειών κυκλοφορίας για τα ΙΧ που κινούνται μεταξύ των δύο πλευρών, με την Πρίστινα να απειλεί ότι από 1η Σεπτέμβρη δεν θα αναγνωρίζει πινακίδες που δεν εκδίδει η ίδια.

Η συμφωνία για τις άδειες εισόδου ανακοινώθηκε λίγα 24ωρα μετά από πυρετώδεις επαφές των ειδικών απεσταλμένων ΗΠΑ και ΕΕ, Γκ. Εσκομπάρ και Μ. Λάιτσακ στις δύο πλευρές.

Χαρακτηριστικές των ευρωατλαντικών σχεδιασμών είναι εξάλλου οι νέες δηλώσεις Εσκομπάρ: «Πρέπει να ξεχάσουμε το αφήγημα ότι "το Κόσοβο είναι Σερβία" και να φτάσουμε σε αυτό που λέει ότι πραγματικά "Σερβία και Κόσοβο είναι Ευρώπη"», ανέφερε μιλώντας στο σερβικό δίκτυο Ν1, διαπιστώνοντας ότι στη νέα του άφιξη στην περιοχή, εντόπισε «βούληση για ευελιξία και εποικοδομητική δράση».

Τη συμφωνία χαιρέτισε και ο γγ του ΝΑΤΟ Γ. Στόλτενμπεργκ, ενθαρρύνοντας τις ηγεσίες των δύο πλευρών «να επιλύσουν τις εναπομείνασες διαφωνίες μέσω πολιτικού διαλόγου», αλλά και διαμηνύοντας ότι «το ΝΑΤΟ και η (σ.σ. στρατιωτική δύναμη της λυκοσυμμαχίας στην περιοχή) KFOR θα παραμείνουν σε επαγρύπνηση».

Αντίστοιχα, τη συμφωνία έσπευσε να χαιρετίσει και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, διαβεβαιώνοντας ταυτόχρονα ότι η Αθήνα θα συνεχίσει να στηρίζει «έμπρακτα το έργο» του Ειδικού Απεσταλμένου της ΕΕ, M. Λάιτσακ, όπως και ότι «η Ελλάδα συνεχίζει να εργάζεται για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας και για την ευρωπαϊκή ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων».

Από την πλευρά της Ρωσίας, η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ Μαρία Ζαχάροβα ανάρτησε το σχόλιο «Ποτέ», για τη δήλωση Εσκομπάρ ότι «πρέπει να ξεχάσουμε το αφήγημα ότι "το Κόσοβο είναι Σερβία"». Εκτενής ανακοίνωση του ρωσικού ΥΠΕΞ κατήγγειλε την «ανικανότητα της ΕΕ να συγκρουστεί με την προκλητική αλβανική ελίτ του Κοσόβου», αλλά και «τη βαθιά εχθρική στάση της Ουάσιγκτον απέναντι στην ανεξάρτητη πολυδιάστατη πολιτική του Βελιγραδίου».

Ο Πρόεδρος της Σερβίας, Αλ. Βούτσιτς - ο οποίος είχε προαναγγείλει τις προηγούμενες μέρες της προσπάθειες του Βελιγραδίου για αναζήτηση συμβιβασμού - δήλωσε πως αυτό που προέκυψε είναι «μια προφορική συμφωνία», ενώ διευκρίνισε ότι εκκρεμεί ακόμα η διευθέτηση των αδειών κυκλοφορίας για τα ΙΧ που κινούνται μεταξύ των δύο πλευρών.

Μάλιστα, χαρακτήρισε «απειλές» τις εκτιμήσεις της κοσοβάρικης ηγεσίας ότι αυτό το θέμα δεν θα λυθεί πριν την 1η Οκτώβρη, κατηγορώντας την μάλιστα ότι «θέλει συγκρούσεις και συνεχιζόμενα προβλήματα» και καταλήγοντας: «Φοβάμαι ότι (και) άλλα ζητήματα αναμένονται και ότι κάποιοι θέλουν να μας οδηγήσουν σε σύγκρουση. Εμείς θα προστατεύσουμε την θέση μας και όσο μπορούμε θα την αποφύγουμε, αλλά (υπάρχουν και στιγμές) που μας στριμώχνουν στον τοίχο και δεν έχουμε πού να πάμε».

Παράλληλα, εν μέσω διεθνών διεργασιών για την αναβάθμιση του Κοσόβου, ο Σέρβος Πρόεδρος ισχυρίστηκε ότι υπάρχουν 7 χώρες που είναι έτοιμες να αποσύρουν την αναγνώριση του Κοσόβου.

Από τη μεριά της, η πρωθυπουργός Ανα Μπρνάμπιτς - που ο Βούτσιτς πρότεινε να ηγηθεί και της νέας κυβέρνησης - επέκρινε κι αυτή την κοσοβάρικη ηγεσία ότι δεν δείχνει διάθεση για συμβιβασμό, σχολιάζοντας ότι «δεν ξέρουμε τι θα γίνει την 1η Σεπτέμβρη». Ανέφερε δε ότι ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Α. Κούρτι, είναι έτοιμος για όλα και δεν επιθυμεί ειρήνη. Η ίδια σχολίασε ότι συνολικότερα ο κόσμος βρίσκεται στα πρόθυρα του Γ' Παγκόσμιου Πολέμου και ότι οι λέξεις «συμφωνία» και «συμβιβασμός» φαίνονται σε πολλούς «άσχημες».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας του Μαυροβουνίου ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση έπεσε θύμα ρωσικής κυβερνοεπίθεσης, δύο φορές από τις 22 Αυγούστου. Ο απερχόμενος πρωθυπουργός Ντρ. Αμπάζοβιτς χαρακτήρισε τις επιθέσεις «πολιτικά υποκινούμενες», αναφέροντας ότι η δεύτερη σημειώθηκε πολύ λίγο μετά την «πτώση» της κυβέρνησής του.

Θυμίζουμε ότι πρόσφατα υπερψηφίστηκε πρόταση μομφής που κατέθεσε η αντιπολίτευση, κατηγορώντας μεταξύ άλλων την κυβέρνηση ότι απέτυχε να επιταχύνει την ενταξιακή πορεία στην ΕΕ.