Τα 500 δισ. δραχμές που επιβάρυναν τον Κρατικό Προϋπολογισμό του 1998 από την πρόσφατη υποτίμηση κατά 14% της δραχμής και οι δραστικές περικοπές δαπανών για να καλυφθούν οι απώλειες αυτές, ήταν το κύριο αντικείμενο της χτεσινής σύσκεψης του υπουργού Εθνικής Οικονομίας Γ. Παπαντωνίου και των υφυπουργών Οικονομικών Ν. Χριστοδουλάκη και Γ. Δρυ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, μόνο από την υποτίμηση επιβαρύνθηκαν οι λεγόμενες πρωτογενείς δαπάνες (δεν περιλαμβάνονται οι δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους) του Κρατικού Προϋπολογισμού κατά 130 - 150 δισ. δραχμές. Πρόκειται για δαπάνες που εξυπηρετούνται σε ξένο νόμισμα και οι οποίες επηρεάστηκαν άμεσα από την υποτίμηση της δραχμής.

Πολύ μεγαλύτερο πάντως πρόβλημα αντιμετωπίζεται στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, το οποίο κατά 1/3 έχει συναφθεί σε συνάλλαγμα. Σύμφωνα με υπολογισμούς του υπουργείου Οικονομικών, η υποτίμηση της δραχμής είχε αποτέλεσμα το εξωτερικό χρέος - μεταφρασμένο σε δραχμές - σε ετήσια βάση να επιβαρυνθεί κατά 350 δισ. δραχμές. Η μοναδική ελπίδα του υπουργείου Οικονομικών είναι πλέον η γρήγορη αποκλιμάκωση των επιτοκίων δανεισμού του δημοσίου, κάτι που αν γίνει μπορεί να μετριάσει τις αρχικές απώλειες. Τέτοιες εξελίξεις όμως δεν είναι ορατές στον ορίζοντα, καθώς στις μέχρι σήμερα δημοπρασίες εντόκων γραμματίων (οι τόκοι των οποίων προσμετρούνται στις δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού του 1998) τα επιτόκια διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα. Στην τελευταία δημοπρασία εντόκων το μεσοσταθμικό επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 10,7%, εξέλιξη η οποία κρίνεται ως μη ικανοποιητική, ενώ τραπεζικοί παράγοντες κάνουν λόγο για αργή και σταδιακή μείωση των επιτοκίων μετά το α εξάμηνο του 1998.

Με τα δεδομένα αυτά, αρμόδιοι παράγοντες αναφέρουν ότι το κόστος της υποτίμησης της δραχμής στον κρατικό προϋπολογισμό μπορεί να αγγίξει το μισό τρισ. δραχμές. Απώλειες, επίσης, οι οποίες μεταφράζονται σε νέα βάρη του δημοσίου, υπήρξαν και όλη την περίοδο από τις αρχές του χρόνου, καθώς τα υψηλά επιτόκια των ομολόγων συμπαρέσυραν και αυτά του κυμαινόμενου επιτοκίου παλαιότερων εκδόσεων.

Αυτός άλλωστε ήταν και ο λόγος που η κυβέρνηση ανακοίνωσε στις 15 Μάρτη περικοπές ύψους 200 δισ. δραχμών από τις δαπάνες του Γενικού Προϋπολογισμού (100 δισ. από επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις και άλλα 100 δισ. από τις δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων), οι οποίες ίσως κριθούν ανεπαρκείς. Ο σφαγιασμός πάντως των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού, "έναντι οποιασδήποτε θυσίας", θεωρείται δεδομένος, καθώς μία από τις κυβερνητικές δεσμεύσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να γίνει δεκτή η δραχμή στο Μηχανισμό των Συναλλαγματικών Ισοτιμιών, ήταν η λήψη επιπρόσθετων μέτρων - ακόμα και στην περίπτωση που υπάρξουν αστάθμητοι παράγοντες, όπως πόλεμος - προκειμένου ο κρατικός προϋπολογισμός να εκτελεστεί κανονικά.

Οπως διέδωσαν χτες ανεπίσημα παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, στη σύσκεψη του οικονομικού επιτελείου διαπιστώθηκε ότι η πορεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού το α τρίμηνο του 1998 ήταν θετική, καθώς και ότι τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 16% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 1997.

Η πρώτη μείωση στις τιμές των υγρών καυσίμων μετά από τρεις βδομάδες συνεχών ανατιμήσεων ανακοινώθηκε χτες από τη μετονομασμένη σε "Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ" Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου (ΔΕΠ) που προβλέπεται στο νόμο για την ιδιωτικοποίηση της επιχείρησης. Ετσι, από σήμερα και μέχρι και την επόμενη Τετάρτη οι τιμές της βενζίνης σούπερ και της αμόλυβδης μειώνεται κατά 1,50 δρχ. το λίτρο, του πετρελαίου κίνησης κατά 1,30 δρχ., ενώ κατά 1,50 δρχ. το λίτρο μειώνεται και η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης. Οι μειώσεις αυτές, ενώ τις τελευταίες βδομάδες τα καύσιμα είχαν αυξηθεί κατά 6,90 δρχ. η σούπερ, κατά 7,10 η αμόλυβδη, κατά 8 δρχ. το πετρέλαιο κίνησης και κατά 7,30 δρχ. το λίτρο το θέρμανσης, οφείλονται σύμφωνα με την επιχείρηση στη μείωση των διεθνών τιμών των καυσίμων.

Με βάση τις νέες τιμές, η ενδεικτική τιμή λιανικής πώλησης του πετρελαίου θέρμανσης - για το οποίο ισχύει ο μειωμένος φόρος μέχρι τις 30 Απρίλη - διαμορφώνεται στις 89,60 δρχ. το λίτρο, ενώ οι αντίστοιχες τιμές για τις βενζίνες - σούπερ και αμόλυβδη - διαμορφώνονται ως εξής:

• Για το λεκανοπέδιο της Αττικής και το νομό Θεσσαλονίκης της σούπερ στις 216,70 δρχ. το λίτρο και της αμόλυβδης στις 200,80 δρχ. το λίτρο.
• Για τις περιοχές της Α' ζώνης η τιμή της σούπερ διαμορφώνεται στις 221,60 δρχ. και της αμόλυβδης στις 205,70 δρχ. το λίτρο.
• Για τη Β' ζώνη η σούπερ στις 224,60 και η αμόλυβδη στις 208,70 δρχ. το λίτρο.
• Για τις περιοχές της Γ' ζώνης με ΦΠΑ 18% η ενδεικτική τιμή λιανικής πώλησης της σούπερ είναι 226,60 δρχ. το λίτρο και της αμόλυβδης στις 210,70 δρχ., ενώ για τις περιοχές της ίδιας ζώνης με ΦΠΑ 13% οι αντίστοιχες τιμές είναι 216,60 και 201,70 δρχ. το λίτρο.

"Θα ήθελα εκ μέρους της κυβέρνησης να συγχαρώ τους τεχνικούς της ΔΕΗ, αλλά και τη διοίκησή της για το αποτέλεσμα που επιτεύχτηκε με πραγματικά υπεράνθρωπες προσπάθειες και το οποίο αποδεικνύει ότι στο δημόσιο τομέα υπάρχουν αρκετές χιλιάδες εργαζόμενοι που δουλεύουν με αυταπάρνηση για τον εκσυγχρονισμό των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών, αλλά και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών".

Τα εγκώμια προέρχονται από την υπουργό Ανάπτυξης και απευθύνονται στους τεχνικούς της ΔΕΗ, στους υπαλλήλους των ΔΕΚΟ δηλαδή, που μέχρι χτες ήταν "συντεχνίες", "ρετιρέ" και εχθροί της κοινωνίας. Ξεπέρασαν τον εαυτό τους και μέσα στο μισό διάστημα απ' ό,τι απαιτείται κατάφεραν να αποκαταστήσουν τις βλάβες στο δίκτυο της ΔΕΗ, ενώ ένας συνάδελφός τους δεν άντεξε και άφησε τη στερνή πνοή του, εκτελώντας το καθήκον του.

Οι ίδιοι άνθρωποι, που βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους, έβγαλαν ασπροπρόσωπους την κυβέρνηση και την ανεύθυνη διοίκηση της ΔΕΗ, αυτοί που σήμερα για την Β. Παπανδρέου είναι ήρωες, αύριο, όταν τολμήσουν να αντισταθούν στη λαίλαπα της ιδιωτικοποίησης και στην ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, θα ξαναγίνουν "συντεχνίες" από τις οποίες θα απειλείται η κοινωνία. Κάποιοι δε από αυτούς που δούλεψαν αμέτρητες υπερωρίες, ίσως δουν στις εφημερίδες τα ονόματά τους μεταξύ των υψηλόμισθων δημοσίων υπαλλήλων, που κάποιος υπουργός θα έχει διαρρεύσει για εύλογους λόγους.

Είπαμε όμως: "Εκσυγχρονισμός"!

"Παρών" στο χορό των "εορτοδανείων", δηλώνει από φέτος και η Αγροτική Τράπεζα. Ετσι η Αγροτική - ακολουθώντας τις άλλες εμπορικές τράπεζες που τα τελευταία χρόνια, εκμεταλλευόμενες την πολιτική μονόπλευρης λιτότητας, καθιέρωσαν τα "εορτοδάνεια" για τις μέρες των Χριστουγέννων και του Πάσχα - ανακοίνωσε χτες ότι θα χορηγεί για τις ημέρες του Πάσχα το "εορτοδάνειο" ΑΤΕ. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, το εορτοδάνειο ΑΤΕ - θα χορηγείται από 6 έως 30 του Απρίλη - θα φτάνει μέχρι 1.000.000 δραχμές και θα έχει επιτόκιο 18% (χωρίς καμία άλλη επιβάρυνση) και αποπληρωμή σε 6 έως 12 μήνες.

Αν και το επιτόκιο είναι τετραπλάσιο του πληθωρισμού, η ΑΤΕ προπαγανδίζει ότι το "εορτοδάνειό" της χορηγείται με "ελκυστικούς όρους".

Ο "Ρ" συνεχίζει να δημοσιεύει απαντήσεις σε ερωτήματα, που διατυπώνονται με αφορμή την πρόσφατη υποτίμηση της δραχμής και τα συνοδευτικά μέτρα της κυβέρνησης.

- Γιατί η κυβέρνηση και αρκετοί ακόμη θεωρούν τη μείωση των επιτοκίων μια βασική προϋπόθεση της ανάπτυξης;

- Κατ' αρχάς, να σημειώσουμε ότι όλοι όσοι λένε τα παραπάνω, αναφέρονται στα επιτόκια δανεισμού. Στα πλαίσια της λογικής, λοιπόν, ότι η όποια ανάπτυξη είναι αποκλειστικό ουσιαστικά δικαίωμα και υποτίθεται υποχρέωση της "ιδιωτικής πρωτοβουλίας", μπαίνει και το ζήτημα των τραπεζικών δανειοδοτήσεων προς την τελευταία - άρα και των επιτοκίων - ως μια αναγκαία διευκόλυνση όλης αυτής της διαδικασίας. Με άλλα λόγια, οι έχοντες και κατέχοντες ζητάνε χαμηλότοκα δάνεια, ώστε να προχωρήσουν σε επενδύσεις με "ξένα κόλλυβα". Και όχι μόνο χαμηλότοκα, αλλά και επιδοτούμενα από τον κρατικό προϋπολογισμό, όπως και διάφορα άλλα "κίνητρα" και κάθε λογής "διευκολύνσεις".

Οι τράπεζες, με τη σειρά τους, καθορίζουν τα επιτόκια δανεισμού, έτσι ώστε να καλύπτουν τον τρέχοντα πληθωρισμό, τα έξοδά τους - μαζί και τα επιτόκια καταθέσεων - και, βέβαια, εξασφαλίζοντας και τα συνεχώς διογκούμενα και τεράστια κέρδη τους. Αυτή είναι η τυπική σχέση επιτοκίων δανεισμού και ανάπτυξης, σύμφωνα με την κυβερνητική λογική. Και λέμε τυπική, γιατί στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλά "παραθυράκια", που εκμεταλλεύονται οι έχοντες και κατέχοντες, με αποτέλεσμα να μη χρεώνονται την εξόφληση των δανείων τους ή μεγάλο μέρος τους.