Associated Press

Από παλιότερη κινητοποίηση των Πορτογάλων εργαζομένων

-- Ας ξεκινήσουμε με κάποιες ερωτήσεις σχετικά με τον πόλεμο κατά του λαού του Ιράκ. Με ποιους τρόπους συμμετείχε η δεξιά κυβέρνηση του Μανουέλ Ντουράο Μπαρόσο στον πόλεμο;

-- Οπως είναι γνωστό, η κυβέρνησή μας τάχθηκε με το μέρος του αμερικανοβρετανικού συνασπισμού, χρησιμοποιώντας τη δικαιολογία ότι μεταξύ «δικτατορίας και δημοκρατίας» προτιμούσε τη δημοκρατία. Φυσικά ήταν μια σοφιστεία, ένα ψευτοδίλημμα γιατί δεν επρόκειτο για «δικτατορία ή δημοκρατία». Το πραγματικό δίλημμα βρισκόταν μεταξύ ειρήνης ή πολέμου. Μεταξύ μιας ειρηνικής λύσης και από την άλλη πλευρά μιας επέμβασης στο εσωτερικό μιας ξένης χώρας, που τελικά κατέληξε και στην κατοχή της.

Ο «προληπτικός πόλεμος» που επικαλέστηκαν οι Αμερικανοβρετανοί δεν κινήθηκε μέσα στα πλαίσια του ΟΗΕ, αφού -όπως επίσης είναι γνωστό γι' αυτόν τον πόλεμο- δεν υπήρχε καν η έγκριση από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Επρόκειτο για ένα παράνομο πόλεμο όσον αφορά το διεθνές δίκαιο, και γι' αυτό καταλαβαίνετε ότι δεν ήταν καθόλου εύκολο για την πορτογαλική κυβέρνηση να απαντήσει στη σωρεία των ερωτημάτων που ανέδειξε αυτός ο πόλεμος.

Γνωρίζετε επίσης ότι η κυβέρνηση έθεσε στη διάθεση των Αμερικανών τις βάσεις στις Αζόρες, αλλά και ότι η σύνοδος των «τριών» (Ισπανίας, Αγγλίας, ΗΠΑ) έγινε στις Αζόρες. Και είναι ιδιαίτερα προσβλητικό για τη χώρα μας, που έχει καταγραφεί στην ιστορία ως η χώρα της «Επανάστασης των γαριφάλων», να βλέπει κανείς σε έδαφός της, τη σημαία μας μαζί με τις άλλες που ετοίμαζαν τη σφαγή του ιρακινού λαού.

Ο Κ. Καρβάλιας

-- Οσον αφορά στο αντιπολεμικό κίνημα, σε γενικές γραμμές οι περισσότερες πολιτικές δυνάμεις το έχουν στηρίξει. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην πανεθνική επιτροπή συντονισμού των κινητοποιήσεων συμμετέχουν κόμματα, συνδικάτα, διάφορες κοινωνικές οργανώσεις και κινήματα, ακόμα και κινήσεις καθολικών. Είναι άλλωστε γνωστό ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Πορτογάλων ήταν κατά του πολέμου. Γι' αυτό το λόγο η κυβέρνηση αποφεύγει κάθε συζήτηση για το θέμα. Μάλιστα το ΚΚ και όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης στο Κοινοβούλιο κατέθεσαν και πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης, πράγμα που δεν είχε ξανασυμβεί.

Βέβαια, συνέβη το εξής, το Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΣΚ) έλεγε ότι είναι κατά του πολέμου όσο δεν υπήρχε ψήφισμα από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αλλά παρά τη θέση αυτή δε συμμετείχε αρχικά ως κόμμα στις κινητοποιήσεις. Μετά όμως την πρωτοφανή επιτυχία της 15ης Φλεβάρη, στην οποία συμμετείχαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης (κομμουνιστές, πράσινοι), η επιτροπή ειρήνης και τα συνδικάτα, ορισμένα στελέχη του ΣΚ αποφάσισαν να συμμετέχουν παρά τη θέση του κόμματος. Αυτό φυσικά έφερε το Σοσιαλιστικό Κόμμα σε αδιέξοδο και στη δεύτερη μεγάλη κινητοποίηση που είχαμε με την έναρξη του πολέμου, αναγκάστηκαν να συμμετάσχουν και επίσημα.

Οσον αφορά το μέλλον των κινητοποιήσεων, εκτιμώ ότι θα έχουμε πολλές ακόμα, γιατί βρισκόμαστε μπροστά σε έναν πόλεμο χωρίς τέλος. Σήμερα είναι το Ιράκ, αλλά μετά μπορεί να είναι η Συρία ή το Ιράν, οπότε το κίνημα θα είναι διαρκείας.

-- Διαβάσαμε ότι τον περασμένο Δεκέμβρη πραγματοποιήθηκε μια πολύ μεγάλη απεργία που οργανώθηκε από το μεγαλύτερο συνδικάτο, CGTP-Intersyndical, ενάντια στη νέα εργατική νομοθεσία που προωθεί η κυβέρνηση. Τι ακριβώς σημαίνουν οι νέοι νόμοι για την εργατική τάξη; Τι έχει συμβεί από τότε και πώς σκοπεύει το ΚΚΠ να οργανώσει την αντίσταση της εργατικής τάξης;

-- Κοιτάξτε, παραδοσιακά στην Πορτογαλία υπήρχε μια αρκετά προοδευτική εργατική νομοθεσία, αποτέλεσμα της επανάστασης του Απρίλη (1974). Αυτό που επιδιώκει η κυβέρνηση, είναι να πάρει πίσω αυτές τις κατακτήσεις. Ο βασικός στόχος είναι να μειωθεί το κόστος εργασίας και στην κατεύθυνση αυτή προωθούν τη λεγόμενη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, τη μείωση των μισθών και ένα σύστημα συμβασιούχων περιορισμένου χρόνου. Γενικά, οτιδήποτε μπορεί να μειώσει το κόστος εργασίας.

Για παράδειγμα, μέχρι τώρα η νυχτερινή εργασία στην Πορτογαλία ξεκινούσε στις 8 μ.μ. Τώρα, με τη νέα ρύθμιση πάει στις 11 μ.μ. Αυτό έχει ήδη προωθηθεί και στην ουσία υπάρχει.

Ασχημες εξελίξεις υπάρχουν επίσης σε ό,τι αφορά τις συλλογικές συμβάσεις. Μέχρι τώρα στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των σωματείων και των εργοδοτών στην περίπτωση που δεν τα έβρισκαν, οι κατακτήσεις που κατοχύρωνε ο νόμος ήταν μεγάλες, οπότε δεν υπήρχε μεγάλο πρόβλημα. Τώρα, αν για 2 συνεχόμενα χρόνια δεν υπάρξει συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, τότε οι εργοδότες μπορούν να επιβάλλουν μια ρύθμιση, η οποία να ισχύει όμως για όλο τον κλάδο. Αν επέλθει κάτι τέτοιο, τότε για το χρόνο διάρκειας της συμφωνίας που έγινε κάτω από αυτούς τους όρους αναστέλλεται το δικαίωμα της απεργίας! Υπάρχουν και άλλα πολλά παραδείγματα, όπως η πρόταση να γίνουν οι απολύσεις πιο εύκολες. Αλλά μετά την αντίδραση των συνδικάτων στο θέμα αυτό αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν.

Εμείς προσπαθήσαμε να παλέψουμε αυτή την κατάσταση, συνδυάζοντας τη δουλιά μας στο Κοινοβούλιο με την υποστήριξη των μεγάλων κινητοποιήσεων. Ιδιαίτερα αυτές που οργανώθηκαν από συνδικάτο CGTP-Intersyndical. Υπάρχουν ακόμα κάποια περιθώρια, θεσμικά, αλλά δεν έχουμε αυταπάτες. Η κυβέρνηση έχει την πλειοψηφία και μπορεί σε μικρό διάστημα να περάσει όποια ρύθμιση θέλει.

Πρέπει, όμως, να γνωρίζετε ότι αυτές οι ρυθμίσεις είναι εξαιρετικά απεχθείς στην πλειοψηφία του λαού, πράγμα που οδηγεί στη μείωση της αξιοπιστίας της κυβέρνησης. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση επιχείρησε να γιορτάσει τον ένα χρόνο από τη νίκη της στις προηγούμενες εκλογές, αλλά όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η απήχησή της έχει μειωθεί, ενώ υπάρχουν και οικονομικά σκάνδαλα. Για παράδειγμα, ο αρμόδιος για τη φορολογική μεταρρύθμιση υπουργός διατηρούσε κρυφούς λογαριασμούς στην Ελβετία...

-- Ποια είναι η θέση του Σοσιαλιστικού Κόμματος σχετικά με την εργασιακή μεταρρύθμιση;

-- Το θέμα με το Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΣΚ) είναι ότι ξεκίνησε την αντιπολίτευση με μια όχι καθαρή στάση. Ειδικά για το νόμο αυτό, μπροστά στη μεγάλη αγανάκτηση και την επιτυχία των κινητοποιήσεων αναγκάστηκε να αλλάξει στάση και να γίνει αρνητικό προς τη μεταρρύθμιση. Πάντα, βέβαια, μετά την επιτυχία του λαϊκού κινήματος.

Φυσικά τώρα, προσπαθεί να κριτικάρει την κυβέρνηση, αλλά αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο, αφού σε πολλά θέματα είχε ασκήσει ακριβώς τις ίδιες πολιτικές, οπότε τώρα μειώνεται η αξιοπιστία του. Και κάθε φορά που υπάρχει κάποια αντίδραση από το ΣΚ, η κυβέρνηση βγαίνει με στοιχεία και λέει ότι τα ίδια κάνατε και εσείς. Και μάλιστα καινούρια στοιχεία δείχνουν ότι, αν το ΣΚ έμενε στην εξουσία θα ακολουθούσε ακριβώς τις ίδιες πολιτικές. Οπως λέει και μια πορτογαλική παροιμία: «Οταν τα ξαδέρφια τσακώνονται μεταξύ τους βγαίνει στην επιφάνεια η αλήθεια».

-- Τώρα σχετικά με την Κοινή Αγροτική Πολιτική και την αναθεώρησή της. Πώς έχει επηρεάσει η ΚΑΠ την αγροτική παραγωγή στην Πορτογαλία και τι θα σημάνει η αναθεώρησή της για τους μικρο-μεσαίους αγρότες της χώρας;

-- Το κόμμα μας είναι ενάντια στην αναθεώρηση όπως προτείνεται από την Κομισιόν. Το πρόβλημα είναι ότι η αγροτική οικονομία στη χώρα μας είναι αδύναμη. Αν δεν υπάρχει μια σχέση με τις επιδοτήσεις τότε θα έρθει η πλήρης καταστροφή της. Αυτή η κατάσταση είναι τόσο κραυγαλέα που ακόμα και ο υπουργός της Δεξιάς είναι αντίθετος σε κάθε αναθεώρηση και συμφωνεί δημοσίως με εμάς. Ομως, η κυβέρνηση έχει έναν τέτοιο πολιτικό λόγο για το εσωτερικό, αλλά όταν η συζήτηση πάει στα μέτρα που θα σταματήσουν την αναθεώρηση εκεί σιωπούν.

Η εφαρμογή των ρυθμίσεων, όμως, θα οδηγήσει στην ύπαρξη τεράστιων ακαλλιέργητων εκτάσεων, αφού πολλοί μικρο-μεσαίοι αγρότες θα έχουν καταστραφεί. Και το άλλο θέμα είναι ότι τα μεσογειακά προϊόντα είναι εκείνα που υποστηρίζονται το λιγότερο σε σχέση με τα βόρεια. Τελική κατάληξη των ευρωπαϊκών πολιτικών ήταν να φτάσει να παίρνει η Πορτογαλία τις λιγότερες επιδοτήσεις.

Στην Πορτογαλία είχαμε κρίση σε δύο αγροτικά προϊόντα που προκάλεσαν μεγάλες κινητοποιήσεις. Η πατάτα, στο βορρά, που δεν επιδοτείται καθόλου από την ΕΕ και το γάλα, το οποίο στις χώρες του βορρά επιδοτείται αλλά στην Πορτογαλία όχι! Σχετικά με το γάλα, μάλιστα, στην πρώτη φάση η ΕΕ ενθάρρυνε για χρόνια τους αγρότες να αυξήσουν την παραγωγή αλλά τώρα τους λέει ότι η παραγωγή ξεπερνάει τα όρια οπότε μειώστε τη!

-- Επίσης διαβάσαμε πρόσφατα ότι η κυβέρνηση μαζί με τους σοσιαλιστές προωθεί αλλαγές στο πολιτικό σύστημα και στο νόμο για τα κόμματα, που θίγουν ιδιαίτερα το ΚΚΠ. Πώς ακριβώς επηρεάζουν το ΚΚΠ οι νέοι νόμοι και τι προτίθεται να κάνει;

-- Οντως είναι έτσι, υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα. Σε μια εποχή που υπάρχει μια τεράστια επίθεση στα εργασιακά, και το ίδιο συμβαίνει και με το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και τη δημόσια υγεία, οι σοσιαλιστές μαζί με την κυβέρνηση προωθούν ρυθμίσεις με σκοπό την αλλαγή του πολιτικού συστήματος και του νόμου για τα κόμματα.

Ο στόχος είναι μια άμεση παρέμβαση του κρατικού μηχανισμού στα εσωτερικά των κομμάτων. Είναι κάτι άνευ προηγουμένου. Τα κόμματα θα είναι υποχρεωμένα να καταθέσουν στο Ανώτατο Δικαστήριο πλήρη ονομαστικό κατάλογο των μελών τους. Βάση αυτού του νόμου επίσης θέλουν να καθορίζουν τον τρόπο που θα εκλέγονται τα μέλη των κομμάτων και τι είδους όργανα θα υπάρχουν στα κόμματα. Απαγορεύεται επίσης η οικονομική δουλιά των κομμάτων, πέραν των κρατικών επιδοτήσεων. Πουθενά δεν έχει συμβεί αυτό. Να θεωρούνται τα κόμματα το μακρύ χέρι του κράτους! Πέρα από το ότι τινάζει στον αέρα όλες τις κατακτήσεις της «Επανάστασης του Απρίλη», με αυτό το νόμο επίσης καταλύεται κάθε έννοια ανεξαρτησίας και ελευθερίας των μελών. Μέχρι τώρα όλοι ήξεραν ότι τα κόμματα είναι εθελοντικές ενώσεις πολιτών. Τα μέλη είναι ελεύθερα να μπαίνουν και να βγαίνουν στα κόμματα όποτε θέλουν, και αυτό δεν αφορά κανέναν άλλο παρά τα ίδια τα μέλη. Αν ρίξει κανείς μια ματιά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες δε θα βρει πουθενά ανάλογες ρυθμίσεις!

Φυσικά μπορείτε να καταλάβετε ότι υπήρξε μεγάλη αντίδραση και κινητοποίηση από το κόμμα μας, ακόμα και από ανθρώπους που δεν είναι οργανωμένοι σε κόμματα. Τελικά, κάτω από την πίεση ήδη έχουν υποχωρήσει σε πολλά από τα απαράδεκτα. Βέβαια οι σοσιαλιστές δίνουν χέρι βοήθειας στην κυβέρνηση αφού λένε ότι όλες οι ρυθμίσεις που θα έπλητταν το ΚΚΠ έχουν αποσυρθεί οπότε αυτός ο νόμος δεν είναι και τόσο κακός. Αλλά εμείς επιμένουμε ότι ο νόμος ακόμα διευκολύνει το κράτος στα σχέδια του, οπότε και ο αγώνας θα συνεχιστεί.

-- Με βάση τις δεδομένες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες στην Πορτογαλία, ποια είναι η λύση που προβάλει το ΚΚΠ για τον τερματισμό της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης και την κυριαρχία του κεφαλαίου;

Κοιτάξτε, η κατάσταση στην Πορτογαλία είναι πολύ άσχημη, αφού σημειώθηκε μείωση του ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο αυτού του χρόνου. Ομως η κυβέρνηση όπως συνήθως, προκειμένου να αντιμετωπίσει τα προβλήματα στον κρατικό προϋπολογισμό, αύξησε πάλι τους έμμεσους φόρους που ως γνωστόν χτυπούν τα λαϊκά στρώματα και μείωσε τις φοροαπαλλαγές για το μεγάλο κεφάλαιο, ενώ φυσικά δεν υπάρχει καμία αναμόρφωση της φορολογικής κλίμακας. Δηλαδή, ζητούν από τους εργαζόμενους να σφίξουν και άλλο το ζωνάρι.

Σε ένα περιβάλλον που είναι δύσκολο διεθνώς, αυτό που θα έπρεπε να έχει κάνει η κυβέρνηση είναι να αντισταθμίσει αυτό το πρόβλημα αυξάνοντας τις δημόσιες δαπάνες και επενδύσεις. Οχι μόνο δεν το έκανε, αλλά τις μείωσε κιόλας. Οπότε και εμείς την κατηγορούμε ότι πρόσθεσε μια ακόμα κρίση στην προϋπάρχουσα.

Αυτό οδηγεί πλέον στο κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων, στην πτώση της λαϊκής κατανάλωσης και στην αύξηση των απολύσεων. Η αύξηση της ανεργίας στην Πορτογαλία το τελευταίο διάστημα είναι η πιο μεγάλη σε όλη την ΕΕ. Και όλα αυτά γιατί η δεξιά κυβέρνηση θέλει να εμφανιστεί ως ο «καλύτερος μαθητής» του Συμφώνου Σταθερότητας. Εμείς επικαλούμενοι την οικονομική κρίση προβάλλουμε ως ένα ελάχιστο μέτρο, την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας. Μια ελαστικοποίηση των όρων του, αφού ακόμα και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ρομάνο Πρόντι, το χαρακτήρισε «βλακώδες».

Είναι βέβαια προφανές ότι το κόμμα αγωνίζεται για μια ριζική αλλαγή της οικονομικής πολιτικής. Απαλλαγή από το Σύμφωνο Σταθερότητας, αύξηση των δημοσίων παραγωγικών επενδύσεων, καθιέρωση πολιτικών ενίσχυσης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και απαλλαγή από αυτό το μοντέλο ανάπτυξης που βασίζεται σε όσο το δυνατόν χαμηλότερους μισθούς. Αυτό το μοντέλο οδηγεί στην πτώχευση.

Οσον αφορά το χτίσιμο του σοσιαλισμού εμείς δεν πιστεύουμε ότι μπορεί να επιτευχθεί μέσα στην ΕΕ, αφού αυτή είναι κατασκεύασμα του μεγάλου κεφαλαίου. Αγωνιζόμαστε για το σοσιαλισμό, αλλά συνδέουμε αυτή την πάλη και με προτάσεις άμεσες που να ανοίγουν αυτή την προοπτική και κάνουμε μια προσπάθεια συσπείρωσης δυνάμεων.

Μέχρι τώρα έχουν κατορθώσει να εξισορροπούν τη σχέση τους μέσα από την κατάτμηση ρόλων που προσιδιάζουν στην ιστορική τους εξέλιξη και στη διαφορετική ισχυροσύνη τους. Οι ΗΠΑ έχουν αναλάβει τον ηγετικό ρόλο στο ΝΑΤΟ ως η ισχυρότερη μιλιταριστική δύναμη. Η υπαρκτή Ευρωπαϊκή Ενωση, με επικεφαλής το γαλλο-γερμανικό άξονα, ρίχνει το βάρος της στο δόκανο της οικονομικής πολιτικής στις υποψήφιες προς προσάρτηση χώρες.

Εδώ ας επισημανθεί ο ραφινάτος τρόπος, της φαινομενικά ηθελημένης προσάρτησης χωρών, κυρίως, του πρώην σοβιετικού πόλου ισχύος. Εάν η αναγκαστική αυτή οικονομική προσάρτηση συνδυαστεί με τον έντεχνα διεθνώς διαδεδομένο φόβο των βίαιων κυρώσεων των ισχυρών, αποκαλύπτεται πλήρως το σκιάχτρο της εθελόδουλης υποταγής. Κάθε προσαρτημένη χώρα υποχρεώνεται να δηλώσει αποδοχή υποταγής και στους δυο ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, ΕΕ και ΝΑΤΟ, με ταυτόχρονη αναγνώριση της αμερικανικής επικυριαρχίας. Ορισμένες, μάλιστα, κυβερνήσεις προτρέχουν να δηλώσουν συμπαράσταση ακόμη και στις ιδιαίτερες επιδιώξεις κι ενέργειες των ΗΠΑ, όπως συνέβη στο Ιράκ. Αυτές οι επισημάνσεις γίνονται σήμερα που όλα δείχνουν να φουντώνει πάλι η συζήτηση για τη σχέση ΗΠΑ - ΕΕ στον καθορισμό του ρόλου της καθεμίας.

Τι περιθώρια διαφωνιών πχ θα άφηνε η ανάπτυξη ενός οργανωμένου λαϊκού κινήματος στη Μέση Ανατολή, με αφορμή και κέντρο το Ιράκ; Η επαναφορά από τη Γαλλία, για μια ακόμη φορά, του ρόλου του ισχυρού ευρωπαϊκού καπιταλισμού έναντι των ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή, στηρίζεται στην ουσία των ίδιων μεταπολεμικών δεδομένων του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα. Το ζητούμενο βρίσκεται στο εάν υπάρχουν ουσιώδη νέα δεδομένα ή δύνανται να δημιουργηθούν από την τρέχουσα γαλλική πολιτική.

Στην παρούσα ρευστότητα η απάντηση είναι δύσκολη. Η μέχρι τώρα απαίτηση της γαλλικής αστικής τάξης είναι να αναγνωριστεί από τις ΗΠΑ η πρωτοκαθεδρία της στην Ευρώπη χωρίς να αμφισβητεί φανερά την υποταγή της ως ο ευρωπαϊκός πυλώνας του αμερικανοκίνητου ΝΑΤΟ. Προσδοκά ότι αυτή η αναγνώριση θα της προσδώσει ισοϋψή με τις ΗΠΑ διεθνή ρόλο διά μέσου της ευρωπαϊκής ηπείρου.

Αυτό περιπλέκει οξύτερα το πρόβλημα κι απειλεί μαζί με όλα τα άλλα, ενδοσυμμαχική οξύτητα με άδηλες επιπτώσεις. Αυτό θα γίνει επικίνδυνο από τη στιγμή που θα καταστεί προβληματική έως αδύνατη η ενότητα ακόμη και με διαγκωνισμούς της ευρω-ατλαντικής συμμαχίας. Μαζί με τη δοκιμασία της ευρωατλαντικής ενότητας θα δοκιμαστεί κι η δυνατότητα του διεθνούς εργατο-λαϊκού κινήματος να είναι η εναλλακτική λύση της ανθρωπότητας. Το πρόβλημα αυτό το γνωρίζουν καλά τα πολιτικά επιτελεία του διεθνούς κεφαλαίου.

Αυτό τους υποχρεώνει για ένα επιπρόσθετο λόγο από τον επεκτατικό, να ενεργούν αναζητώντας πάντα τους βαρβάρους του Καβάφη. Είναι μια κάποια λύση για τις οικονομικές, πολιτικές και στρατηγικές τους ανάγκες που στηρίζουν την πλανητική τους κυριαρχία. Η ειρήνη γι' αυτούς σημαίνει θάνατο σε βούρκο. Γι' αυτό και δεν τη θέλουν ως ζώσα δύναμη, αλλά μόνο ως ειρήνη του νεκροταφείου που οι ίδιοι προκάλεσαν.