Το γεγονός ότι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την υπαίθρια διαφήμιση (που και αυτό περιορίζει δραστικά την πολιτική διαφήμιση), όσον αφορά την εμπορική διαφήμιση, ποτέ δεν εφαρμόστηκε στην πράξη, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι άλλοι είναι οι πραγματικοί στόχοι αυτού του αυστηρότερου για αφισοκολλήσεις, αεροπανό κλπ. νόμου.

Σε δειγματοληπτικό έλεγχο που έγινε από το ΥΠΕΧΩΔΕ το έτος 2000 βρέθηκαν 1.841 παράνομες διαφημιστικές πινακίδες στο εθνικό δίκτυο. Από αυτές αφαιρέθηκαν όμως μόνο οι 452. Στην Αττική βρέθηκαν 745 παράνομες, αλλά αφαιρέθηκαν μόνο οι 126. Ο Δήμος Αθηναίων δεν έχει δώσει καμιά άδεια για διαφήμιση πάνω σε κτίρια. Από τις υπηρεσίες του μετρήθηκαν τουλάχιστον 200 (στην πραγματικότητα είναι πολλαπλάσιες), αλλά αφαιρέθηκαν μόνο οι 10. Ταυτόχρονα όμως με όλα τα παραπάνω, το ξήλωμα των πανό και οι μηνύσεις για αφισοκόλληση είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο.

Αλλωστε, στην εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου, σχεδόν ομολογείται ο πραγματικός σκοπός. Αναφέρεται συγκεκριμένα: «Η αξία της υπαίθριας διαφήμισης τόσο ως έκφρασης της οικονομικής ελευθερίας όσο και ως τρόπου διακίνησης ιδεών συγκρινόμενη με την αξία του έννομου αγαθού του περιβάλλοντος πρέπει υπό ορισμένες προϋποθέσεις να υποχωρεί».

Χαρακτηριστικές πάντως των προθέσεων της κυβέρνησης για κατάργηση των «επικίνδυνων ιδεών» είναι οι ακόλουθες διατάξεις του νομοσχεδίου: Απαγορεύεται η ανάρτηση πανό, αεροπανό, η άλλων όμοιων αντικειμένων για οποιονδήποτε λόγο σε οδούς, πλατείες ή άλλους κοινόχρηστους χώρους, στις προσόψεις των κτιρίων και στους ακάλυπτους χώρους, καθώς και επί της ρυμοτομικής γραμμής όταν υπάρχει πρασιά. Απαγορεύεται η υπαίθρια διαφήμιση σε επιφάνειες τεχνικών έργων φορέων του δημοσίου τομέα, όπως τοίχοι αντιστήριξης, γέφυρες, σήραγγες, το κατάστρωμα δρόμων και πεζοδρομίων καθώς και στύλοι και υποσταθμοί εγκαταστάσεων κοινής ωφελείας.

Για παράδειγμα, μια εργατική οργάνωση δε δικαιούται να αναρτήσει μια αφίσα ούτε στην πρόσοψη του κτιρίου όπου στεγάζεται, αφού γι' αυτό θα χρειάζεται άδεια. Για να ενημερώσει τον κόσμο για μια πολιτική της θέση ή εκδήλωση θα πρέπει να νοικιάζει, έναντι οικονομικού ανταλλάγματος, ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, σε συγκεκριμένο χώρο που θα έχει προσδιορίσει το δημοτικό συμβούλιο. Αν βέβαια αυτόν το χώρο δεν τον έχει «κερδίσει» μια μεγάλη διαφημιστική εταιρία και αν το περιεχόμενο του μηνύματος δεν... ενοχλεί.

Ηδη, πάντως, σημειώθηκαν οι πρώτες φωνές αντίδρασης στις κυβερνητικές προθέσεις. Σε συναγερμό και αντίσταση καλεί όλους η «Δημοκρατική Συσπείρωση για τις λαϊκές ελευθερίες και την αλληλεγγύη», μπροστά στην κυβερνητική μεθόδευση να καταστήσει παράνομη τη διακίνηση των ιδεών. Σε ανακοίνωσή της υπογραμμίζει:

«Η κυβέρνηση με πρόσχημα την προστασία του περιβάλλοντος επιδιώκει κυριολεκτικά την κατάπνιξη της φωνής των συνδικάτων, των εργαζομένων, των φορέων και κομμάτων που αντιδρούν στην πολιτική της. Με σωρεία απαγορεύσεων και ποινών στις οποίες συμπεριλαμβάνει όχι μόνο την πολιτική αφίσα, το πανό και άλλες μορφές οπτικής προπαγάνδας, αλλά και γενικότερα τη δημόσια διακίνηση πολιτικού και συνδικαλιστικού εντύπου και υλικού, ουσιαστικά επιδιώκει να καταστήσει παράνομη την ίδια την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών! Η προώθηση και ψήφιση ενός τέτοιου νομοσχεδίου θα οδηγήσει σε νέο ακρωτηριασμό δικαιώματα και ελευθερίες που κατακτήθηκαν με αίμα.

Το νομοσχέδιο αυτό αποτελεί μέρος του αυταρχικού οπλοστασίου της κυβέρνησης και του αντιδημοκρατικού κατήφορου που οδηγεί την κοινωνικοπολιτική ζωή της χώρας, συστατικά στοιχεία του οποίου αποτελούν ο νέος "τρομονόμος", οι προωθημένες απαγορευτικές διατάξεις στο δικαίωμα του "συνέρχεσθαι" (συγκεντρώσεις - πορείες), τα σχέδια για τη διεύρυνση των δυνατοτήτων χρήσης των όπλων από την ΕΛ.ΑΣ. και άλλα αυταρχικού χαρακτήρα σχέδια και μέτρα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας.

Είναι φανερό ότι η κυβέρνηση επιδιώκει να πάρει το πρώτο μετάλλιο στον ανταγωνισμό για την υλοποίηση των αποφάσεων της πρόσφατης (πριν τη Γένοβα) συνόδου των υπουργών Εσωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για τον περιορισμό και την καταστολή της ανάπτυξης και του συντονισμού των λαϊκών αγώνων. Για την ενίσχυση των υπαρκτών και την ίδρυση νέων μηχανισμών καταστολής τύπου Σένγκεν, Ευρωπόλ, Ευρωμάτ κ.ά.».

Τέλος η «Δημοκρατική Συσπείρωση» καλεί σε συναγερμό τα συνδικάτα, τους εργαζόμενους και τη νεολαία, τους ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών, όλους τους δημοκράτες που θέλουν να αντισταθούν, σε κοινή πάλη για να μην περάσουν οι νέοι περιορισμοί των λαϊκών ελευθεριών και δικαιωμάτων. Οπως σημειώνει, «θα πάρει άμεσα πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη κοινής δράσης και συντονισμού της πάλης για να μην περάσει η βροχή των νέων μέτρων αυταρχισμού που έχουν νομοθετηθεί ή προωθούνται σε βάρος του λαϊκού κινήματος».

Η Αλέκα Ζορμπαλά, μέλος της Γραμματείας της Κομμουνιστικής Ανανέωσης, με δήλωσή της στο ραδιοφωνικό σταθμό «902», τόνισε: «Η κυβέρνηση Σημίτη, στα πλαίσια της Νέας Τάξης Πραγμάτων και της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της, επιχειρεί να φιμώσει οποιαδήποτε φωνή αντίστασης απ' οπουδήποτε κι αν προέρχεται. Με αφορμή το υπαρκτό πρόβλημα της ρύπανσης της Αθήνας, αποκλειστικά από την εμπορική κερδοφόρα διαφήμιση, το συγκεκριμένο Νομοσχέδιο στην ουσία αστυνομεύει τη διακίνηση των ιδεών και ποινικοποιεί την πολιτική έκφραση».

Στην αποδυνάμωση του αποφασιστικού ρόλου των Δημοτικών Συμβουλίων προχωρά η κυβέρνηση με τη δημιουργία «Συμπολιτειών», δηλαδή Συνδέσμων όμορων δήμων, οι οποίοι θα συγκροτούν κοινές υπηρεσίες για μια σειρά αρμοδιοτήτων. Οι Σύνδεσμοι θα λαμβάνουν αποφάσεις για σημαντικά ζητήματα και υπηρεσίες που παρέχουν οι δήμοι, οι οποίοι τον αποτελούν, ενώ αποκτούν το δικαίωμα να εντάσσουν υποχρεωτικά στους κόλπους τους έναν όμορο δήμο, εφόσον έτσι κρίνουν.

Αυτού του είδους η «υποχρεωτικότητα», σε συνδυασμό με τον τρόπο ανάδειξης και τις δικαιοδοσίες των διοικήσεων αυτών των «Συμπολιτειών», αποτελεί ένα ακόμη βήμα συγκεντροποίησης της εξουσίας σε ευρύτερες περιοχές, με ταυτόχρονη κατάργηση της αιρετότητας. Μάλιστα, η διεύθυνση αυτών των Συνδέσμων μπορεί να ανατίθεται και σε πρόσωπα μη εκλεγμένα σε κάποιον από τους δήμους-μέλη του, αλλά σε στελέχη του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα, τα οποία εκτιμά η κυβέρνηση ότι έχουν πείρα στην αποτελεσματική διοίκηση.

Η εξέλιξη αυτή - έχει πάρει τη μορφή νομοσχεδίου που κατατέθηκε προχτές στη Βουλή - εντάσσεται στα σχέδια της κυβέρνησης για αποδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ιδιαίτερα των όποιων διαφορετικών απόψεων εκφράζονται στο θεσμό ή των δήμων που ασκούν διαφορετική πολιτική από την κυρίαρχη. Είναι φανερό πως αν ένας προοδευτικός στην πολιτική που ασκεί δήμος ενταχθεί αναγκαστικά σε έναν Σύνδεσμο, που συγκρότησαν δύο ΟΤΑ με διαφορετική πολιτική αντίληψη, ο πρώτος θα εγκλωβιστεί σε αποφάσεις που οι άλλοι θα λαμβάνουν.

Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, η κυβέρνηση προωθεί την ουσιαστική κατάργηση των Τοπικών Συμβουλίων και την αντικατάστασή τους με παρέδρους χωρίς δικαίωμα ψήφου στα Δημοτικά Συμβούλια. Η ρύθμιση αυτή είχε προβλεφτεί πριν τη σύνταξη του νομοσχεδίου για τις «Συμπολιτείες», αφού σε αυτό ορίζεται πως από τη Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου «εξαιρούνται οι σύμβουλοι που είναι πρόεδροι Τοπικών Συμβουλίων».

Η κυβέρνηση βιάζεται να προωθήσει τους Συνδέσμους - η δημιουργία τους αναμένεται να γίνει νόμος το Σεπτέμβρη - ώστε να λειτουργήσουν τη νέα δημοτική αστυνομία, στα πρότυπα της ΕΛ.ΑΣ. Αυτή θα είναι από τις βασικότερες υπηρεσίες που θα «παρέχει» ο Σύνδεσμος, ταυτόχρονα με την τεχνική υποστήριξη και την οικονομική διαχείριση.

Οι Σύνδεσμοι συγκροτούνται με απόφαση δύο ή περισσότερων όμορων δήμων με πληθυσμό πάνω από 10.000 κατοίκους και έχουν οχταετή διάρκεια. Οι Σύνδεσμοι στα νησιά (εκτός από την Κρήτη) συστήνονται υποχρεωτικά με απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών. Υποτίθεται πως οι Σύνδεσμοι στους υπόλοιπους δήμους της χώρας θα είναι εθελοντικοί, κάτι όμως που ανατρέπεται στην πράξη, αφού δίνεται η δυνατότητα στον γγ Περιφέρειας να εντάξει υποχρεωτικά όμορο δήμο σε έναν Σύνδεσμο. Κι αυτό όταν κρίνει ότι ο δήμος δεν μπορεί να ασκήσει τις αρμοδιότητες που έχει ο Σύνδεσμος ή όταν υπάρχει απόφαση του Συνδέσμου για αναγκαστική συμμετοχή ενός δήμου, ο οποίος μπορεί να βρίσκεται σε άλλη Περιφέρεια.

Ο Σύνδεσμος διοικείται από: Τη Συνέλευση (αποτελείται από το σύνολο των δημοτικών συμβούλων). Το Διοικητικό Συμβούλιο (ο αριθμός των μελών του είναι ίσος με το διπλάσιο του αριθμού των ΟΤΑ που τον αποτελούν συν ένα. Μετέχουν οι δήμαρχοι και πρόεδροι κοινοτήτων, ενώ τα υπόλοιπα μέλη εκλέγονται με μυστική ψηφοφορία, σε ενιαίο ψηφοδέλτιο, δηλαδή πλειοψηφικό). Την Εκτελεστική Επιτροπή (εκλέγεται από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου). Το Διοικητικό Συμβούλιο εκλέγει τον πρόεδρο και αντιπρόεδρο, οι οποίοι λαμβάνουν αποζημίωση, που μπορεί να φτάσει αυτή του δημάρχου. Ο έλεγχος των πράξεων του Συνδέσμου γίνεται από τον γγ Περιφέρειας.

Να σημειώσουμε πως ο Σύνδεσμος μπορεί να έχει μέχρι τρεις διευθύνσεις, οι προϊστάμενοι των οποίων επιλέγονται ή διορίζονται για τρία χρόνια, θητεία που μπορεί να ανανεωθεί. Επιτρέπεται η απόσπαση υπαλλήλων των δήμων στη Συμπολιτεία.

Σε περίπτωση διάλυσης του Συνδέσμου, το προσωπικό δημοσίου δικαίου και αορίστου χρόνου μετατάσσεται υποχρεωτικά στους δήμους που είναι μέλη του.

Να σημειώσουμε, τέλος, ότι οι πόροι του Συνδέσμου προέρχονται από τους δήμους-μέλη του, ενώ δεν προβλέπεται κανένας πόρος από τον κρατικό προϋπολογισμό. Συγκεκριμένα, πόροι του Συνδέσμου είναι: Οι εισφορές των μελών. Μέρος των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων και της Συλλογικής Απόφασης Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Με απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών καθορίζεται ποια θα είναι η εισφορά των μελών.