Στην αποδυνάμωση του αποφασιστικού ρόλου των Δημοτικών Συμβουλίων προχωρά η κυβέρνηση με τη δημιουργία «Συμπολιτειών», δηλαδή Συνδέσμων όμορων δήμων, οι οποίοι θα συγκροτούν κοινές υπηρεσίες για μια σειρά αρμοδιοτήτων. Οι Σύνδεσμοι θα λαμβάνουν αποφάσεις για σημαντικά ζητήματα και υπηρεσίες που παρέχουν οι δήμοι, οι οποίοι τον αποτελούν, ενώ αποκτούν το δικαίωμα να εντάσσουν υποχρεωτικά στους κόλπους τους έναν όμορο δήμο, εφόσον έτσι κρίνουν.

Αυτού του είδους η «υποχρεωτικότητα», σε συνδυασμό με τον τρόπο ανάδειξης και τις δικαιοδοσίες των διοικήσεων αυτών των «Συμπολιτειών», αποτελεί ένα ακόμη βήμα συγκεντροποίησης της εξουσίας σε ευρύτερες περιοχές, με ταυτόχρονη κατάργηση της αιρετότητας. Μάλιστα, η διεύθυνση αυτών των Συνδέσμων μπορεί να ανατίθεται και σε πρόσωπα μη εκλεγμένα σε κάποιον από τους δήμους-μέλη του, αλλά σε στελέχη του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα, τα οποία εκτιμά η κυβέρνηση ότι έχουν πείρα στην αποτελεσματική διοίκηση.

Η εξέλιξη αυτή - έχει πάρει τη μορφή νομοσχεδίου που κατατέθηκε προχτές στη Βουλή - εντάσσεται στα σχέδια της κυβέρνησης για αποδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ιδιαίτερα των όποιων διαφορετικών απόψεων εκφράζονται στο θεσμό ή των δήμων που ασκούν διαφορετική πολιτική από την κυρίαρχη. Είναι φανερό πως αν ένας προοδευτικός στην πολιτική που ασκεί δήμος ενταχθεί αναγκαστικά σε έναν Σύνδεσμο, που συγκρότησαν δύο ΟΤΑ με διαφορετική πολιτική αντίληψη, ο πρώτος θα εγκλωβιστεί σε αποφάσεις που οι άλλοι θα λαμβάνουν.

Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, η κυβέρνηση προωθεί την ουσιαστική κατάργηση των Τοπικών Συμβουλίων και την αντικατάστασή τους με παρέδρους χωρίς δικαίωμα ψήφου στα Δημοτικά Συμβούλια. Η ρύθμιση αυτή είχε προβλεφτεί πριν τη σύνταξη του νομοσχεδίου για τις «Συμπολιτείες», αφού σε αυτό ορίζεται πως από τη Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου «εξαιρούνται οι σύμβουλοι που είναι πρόεδροι Τοπικών Συμβουλίων».

Η κυβέρνηση βιάζεται να προωθήσει τους Συνδέσμους - η δημιουργία τους αναμένεται να γίνει νόμος το Σεπτέμβρη - ώστε να λειτουργήσουν τη νέα δημοτική αστυνομία, στα πρότυπα της ΕΛ.ΑΣ. Αυτή θα είναι από τις βασικότερες υπηρεσίες που θα «παρέχει» ο Σύνδεσμος, ταυτόχρονα με την τεχνική υποστήριξη και την οικονομική διαχείριση.

Οι Σύνδεσμοι συγκροτούνται με απόφαση δύο ή περισσότερων όμορων δήμων με πληθυσμό πάνω από 10.000 κατοίκους και έχουν οχταετή διάρκεια. Οι Σύνδεσμοι στα νησιά (εκτός από την Κρήτη) συστήνονται υποχρεωτικά με απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών. Υποτίθεται πως οι Σύνδεσμοι στους υπόλοιπους δήμους της χώρας θα είναι εθελοντικοί, κάτι όμως που ανατρέπεται στην πράξη, αφού δίνεται η δυνατότητα στον γγ Περιφέρειας να εντάξει υποχρεωτικά όμορο δήμο σε έναν Σύνδεσμο. Κι αυτό όταν κρίνει ότι ο δήμος δεν μπορεί να ασκήσει τις αρμοδιότητες που έχει ο Σύνδεσμος ή όταν υπάρχει απόφαση του Συνδέσμου για αναγκαστική συμμετοχή ενός δήμου, ο οποίος μπορεί να βρίσκεται σε άλλη Περιφέρεια.

Ο Σύνδεσμος διοικείται από: Τη Συνέλευση (αποτελείται από το σύνολο των δημοτικών συμβούλων). Το Διοικητικό Συμβούλιο (ο αριθμός των μελών του είναι ίσος με το διπλάσιο του αριθμού των ΟΤΑ που τον αποτελούν συν ένα. Μετέχουν οι δήμαρχοι και πρόεδροι κοινοτήτων, ενώ τα υπόλοιπα μέλη εκλέγονται με μυστική ψηφοφορία, σε ενιαίο ψηφοδέλτιο, δηλαδή πλειοψηφικό). Την Εκτελεστική Επιτροπή (εκλέγεται από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου). Το Διοικητικό Συμβούλιο εκλέγει τον πρόεδρο και αντιπρόεδρο, οι οποίοι λαμβάνουν αποζημίωση, που μπορεί να φτάσει αυτή του δημάρχου. Ο έλεγχος των πράξεων του Συνδέσμου γίνεται από τον γγ Περιφέρειας.

Να σημειώσουμε πως ο Σύνδεσμος μπορεί να έχει μέχρι τρεις διευθύνσεις, οι προϊστάμενοι των οποίων επιλέγονται ή διορίζονται για τρία χρόνια, θητεία που μπορεί να ανανεωθεί. Επιτρέπεται η απόσπαση υπαλλήλων των δήμων στη Συμπολιτεία.

Σε περίπτωση διάλυσης του Συνδέσμου, το προσωπικό δημοσίου δικαίου και αορίστου χρόνου μετατάσσεται υποχρεωτικά στους δήμους που είναι μέλη του.

Να σημειώσουμε, τέλος, ότι οι πόροι του Συνδέσμου προέρχονται από τους δήμους-μέλη του, ενώ δεν προβλέπεται κανένας πόρος από τον κρατικό προϋπολογισμό. Συγκεκριμένα, πόροι του Συνδέσμου είναι: Οι εισφορές των μελών. Μέρος των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων και της Συλλογικής Απόφασης Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Με απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών καθορίζεται ποια θα είναι η εισφορά των μελών.