Ντόμινο εξελίξεων στους ανταγωνισμούς στη διεθνή οικονομία και στον κρίσιμο τομέα της Ενέργειας προκαλεί ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος στην Ουκρανία.

Σε αυτό το πλαίσιο εντείνεται και η αντιπαράθεση γύρω από τις ευρωατλαντικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, μεταξύ άλλων για το ζήτημα της αποπληρωμής ρωσικών ομολόγων και το ενδεχόμενο μιας ώθησης της Μόσχας σε «τεχνητή χρεοκοπία».

Ο οίκος αξιολόγησης «Standard and Poor's» υποβάθμισε τα ομόλογα της Ρωσίας σε ξένο νόμισμα στην κατηγορία της «επιλεκτικής χρεοκοπίας» («selective default», SD). Δικαιολόγησε την απόφαση κάνοντας λόγο για «αυξανόμενο κίνδυνο» η Μόσχα να μην μπορέσει ή να μη θελήσει να συνεχίσει να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της στους ξένους ομολογιούχους.

Υπενθυμίζεται ότι την προηγούμενη βδομάδα το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών απαγόρευσε την πληρωμή ομολόγων από ρωσικά κεφάλαια που είναι «παγωμένα» στις ΗΠΑ, στο πλαίσιο των ευρωατλαντικών κυρώσεων. Κατόπιν αυτής της εξέλιξης, η Ρωσία προχώρησε σε διευθέτηση ώστε να αποπληρώσει τοκοχρεολύσια για αξιόγραφό της σε ρούβλια, αν και η καταβολή του ποσού οφείλεται να γίνει σε δολάρια.

Από την πλευρά της Ρωσίας ο υπουργός Οικονομικών Α. Σιλουάνοφ δήλωσε χτες ότι οι αρμόδιες αρχές θα προσφύγουν στα δικαστήρια έναντι των προσπαθειών της Δύσης να προκαλέσει «τεχνητή χρεοκοπία» σε βάρος της ρωσικής οικονομίας. Ξεκαθάρισε δε πως το Κρεμλίνο έχει κάνει «όλα τα απαραίτητα βήματα» για την εξασφάλιση των υποχρεώσεων έναντι των ξένων επενδυτών.

Χτες πάντως η γαλλική τράπεζα «Societe Generale» ανακοίνωσε ότι αποσύρεται από τις ρωσικές αγορές με κόστος αρκετών δισ. ευρώ, και ότι θα προχωρήσει στην πώληση της «Rosbank» στην «Interros Capital» του Ρώσου μεγαλοκαπιταλιστή Βλ. Ποτάνιν, έναντι 3 δισ. ευρώ.

Την ίδια ώρα η Παγκόσμια Τράπεζα, αναθεωρώντας προς τα κάτω τις προβλέψεις της εξαιτίας του πολέμου, εκτιμά ότι το ΑΕΠ της Ουκρανίας θα συρρικνωθεί κατά τουλάχιστον 45,1% το 2022, ενώ προβλέπει πως το ρωσικό ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 11,2%.

Ο δε Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου αναφέρει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να μειώσει την ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου φέτος, από το προβλεπόμενο 4,7% σε 2,4% με 3%. Εκτιμά επίσης ότι ενδέχεται να μειωθεί η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 0,7 - 1,3 ποσοστιαίες μονάδες.

Παράλληλα συνεχίζονται σκαμπανεβάσματα στη συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλιού. Χτες το μεσημέρι το ρωσικό νόμισμα έχανε περίπου 4%, υποχωρώντας στα 79,45 ρούβλια για ένα δολάριο, ενώ την περασμένη Παρασκευή η ισοτιμία είχε φτάσει στα 71 ρούβλια ανά δολάριο, που ήταν και η ισχυρότερη επίδοση για το ρούβλι από τον Νοέμβρη του 2021.

Στο μεταξύ, ενώ χτες στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ συνεχίστηκαν παζάρια γύρω από το ζήτημα των κυρώσεων στους ρωσικούς υδρογονάνθρακες (βλ. περισσότερα στη σελ. 6), αξιωματούχοι της ΕΕ πραγματοποίησαν στη Βιέννη «διερευνητικές» συνομιλίες με εκπροσώπους του ΟΠΕΚ.

Στόχος ήταν να καμφθούν οι μέχρι τώρα αντιστάσεις του οργανισμού πετρελαιοπαραγωγών χωρών, ώστε να αυξηθεί η παραγωγή «μαύρου χρυσού», δίνοντας μεγαλύτερη ευχέρεια στα ευρωπαϊκά μονοπώλια να μειώσουν την εξάρτησή τους από το ρωσικό πετρέλαιο.

Ο ΟΠΕΚ, που συνεργάζεται στενά με τη Ρωσία στο πλαίσιο του σχήματος ΟΠΕΚ+, αντιστέκεται επί του παρόντος στις σχετικές πιέσεις των ΗΠΑ, της ΕΕ και του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας. Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη Μάρτη ο ΟΠΕΚ+ αποφάσισε να αυξήσει την παραγωγή περιορισμένα, μόνο κατά περίπου 432.000 βαρέλια τη μέρα τον Μάη.

Στο φόντο αυτών των διεργασιών, ο Ιταλός πρωθυπουργός Μ. Ντράγκι πραγματοποίησε χτες επίσημη επίσκεψη στην Αλγερία, με στόχο να εξασφαλίσει επιπρόσθετα φορτία αλγερινού φυσικού αερίου.

Εχοντας μαζί τούς υπουργούς Εξωτερικών και Ενεργειακής Μετάβασης, καθώς και τον διευθύνοντα σύμβουλο του ενεργειακού μονοπωλίου «Εni», ο Ντράγκι σχεδίαζε να υπογράψει νέα συμφωνία για την εισαγωγή άλλων 9 δισ. κ.μ. αλγερινού φυσικού αερίου, πέρα από τα 21 δισ. κ.μ. που εισάγει κάθε χρόνο. Η εξέλιξη δρομολογείται μετά τη νέα ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Αλγερία από την ΕΝΙ, μόλις τον περασμένο Μάρτιο, γεγονός που έκανε στελέχη της ιταλικής πολυεθνικής και της αλγερινής εταιρείας φυσικού αερίου «Sonatrach» να ανακοινώσουν ταχύρρυθμη συνεργασία και διαδικασία, για τη γρήγορη εκμετάλλευσή τους.

Ο Ιταλός πρωθυπουργός δήλωσε επίσης ότι η χώρα του είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την Αλγερία για την ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και «πράσινου» υδρογόνου.

Το ενδεχόμενο ενίσχυσης της διμερούς συνεργασίας στην Ενέργεια συζήτησαν ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν και ο Αυστριακός καγκελάριος Κ. Νεχάμερ, σε τηλεφωνική συνομιλία την Κυριακή.

Σύμφωνα με την Αγκυρα, ο Ερντογάν υποστήριξε ότι αποκτά στρατηγική αξία η μεταφορά ενεργειακών πόρων από την Κασπία και τη Μεσόγειο στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Πρόσθεσε ότι η χώρα του μπορεί να αυξήσει τη συνεργασία της με την Αυστρία, την οποία χαρακτήρισε σημαντικό κέντρο για τη διανομή φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Επανέλαβε δε τις προσδοκίες της κυβέρνησής του για αξιοποίηση μηχανισμών που έχουν ιδρύσει Τουρκία και ΕΕ, τονίζοντας ειδικά τη σημασία που έχουν η κατάργηση της βίζας και το άνοιγμα νέων κεφαλαίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Σημειωτέον, τον ρόλο που μπορεί να αναλάβει η Τουρκία για τη μεταφορά Ενέργειας στην Ευρώπη σημειώνει και έκθεση του ιδρύματος Αντενάουερ. Αναφερόμενη στις ανάγκες για «διαφοροποίηση της ενεργειακής πολιτικής της Γερμανίας», υποστήριξε ότι ειδικά βραχυπρόθεσμα «υπάρχουν περιορισμένες εναλλακτικές απέναντι στη Ρωσία» και ότι η Τουρκία προσφέρει «αληθινές εναλλακτικές». Τόνιζε ειδικά τον ρόλο της Τουρκίας ως ενεργειακού κόμβου για τη μεταφορά αερίου από Κασπία, Κεντρική Ασία, Μέση Ανατολή και Ανατολική Μεσόγειο, εστιάζοντας και σε επιλογές που δίνονται ειδικά για την αξιοποίηση του αερίου από το Ιράν. Μάλιστα η έκθεση - που δημοσιεύτηκε μετά την επίσκεψη του Γερμανού καγκελάριου στην Τουρκία τον περασμένο μήνα - ξεχώριζε και προοπτικές που ανοίγουν επειδή «η συνεργασία Τουρκίας - Ισραήλ τώρα γίνεται πιο ρεαλιστική».

Με 174 ψήφους υπέρ (σε σύνολο 342 βουλευτών) στη Βουλή του Πακιστάν εγκρίθηκε την Κυριακή η πρόταση μομφής που είχε καταθέσει η αντιπολίτευση κατά της κυβέρνησης του Ιμράν Καν, του οποίου το κόμμα (PTI) είχε αναδειχθεί πρώτο στις εκλογές του 2018.

Η συζήτηση και η ψηφοφορία επί της πρότασης έγιναν μετά από παρέμβαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της χώρας, που έκρινε αντισυνταγματική την πρόσφατη διάλυση της Βουλής με αίτημα του Ιμράν Καν, ο οποίος προσπάθησε να μπλοκάρει με αυτόν τον τρόπο την πρόταση μομφής σε βάρος του, την οποία είχε συνδέσει με «διεθνή συνωμοσία» ενάντια στην κυβέρνησή του (ακόμα και με ευθείες κατηγορίες κατά των ΗΠΑ).

Νέος πρωθυπουργός εκλέχτηκε ο προερχόμενος από την Πακιστανική Μουσουλμανική Ενωση (PML-N, που για δεκαετίες κυβέρνησε τη χώρα) 70χρονος Σεχμπάζ Σαρίφ. Είναι μικρότερος αδελφός του Ναουάζ Σαρίφ που διετέλεσε πρωθυπουργός την περίοδο 2013 - 2017 και το 2018 καταδικάστηκε για διαφθορά. Ο Σ. Σαρίφ - από οικογένεια μεγαλοβιομηχάνων - έχει διατελέσει υπουργός του Πακιστάν τρεις φορές και φέρεται να έχει στενές σχέσεις με τις Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας. Δηλώνει ότι «η συνεργασία με τις ΗΠΑ ήταν πάντα κρίσιμη για το Πακιστάν» και ότι θέλει επίσης να ενισχύσει τους δεσμούς με Κίνα, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Βρετανία και Ιράν.

Να σημειωθεί ότι πριν από την ψηφοφορία στη Βουλή, οι περισσότεροι βουλευτές του PTI αποχώρησαν, μετά από σχετική ανακοίνωση που έκανε ο υποψήφιος του κόμματος για την πρωθυπουργία (μέχρι πρόσφατα ΥΠΕΞ της χώρας), Σαχ Μαχμούντ Κουρέσι. Ο Κουρέσι πριν από την αποχώρηση είπε ότι «το έθνος βρίσκεται σε σταυροδρόμι, πρέπει να διαλέξει μεταξύ ανεξαρτησίας και υποδούλωσης». Οι βουλευτές του PTI ανακοίνωσαν και την παραίτησή τους, εξέλιξη που ίσως οδηγήσει σε άμεσες πολιτικές εξελίξεις, ενώ μαζικές διαδηλώσεις υπέρ του μέχρι πρότινος πρωθυπουργού, Ι. Καν, πραγματοποιήθηκαν σε σειρά πόλεων της χώρας.

Στο μεταξύ, εξελίξεις «τρέχουν» και στη γειτονική Σρι Λάνκα. Οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις συνεχίζονται με αίτημα την παραίτηση του Προέδρου, Γκοταμπάγια Ρατζαπάκσα, ο οποίος συνεχίζει να αντικαθιστά υπουργούς και να απευθύνει προτάσεις συνεργασίας στα άλλα κοινοβουλευτικά κόμματα, χωρίς όμως κάποιο αποτέλεσμα. Ολα αυτά ενώ χτες το ΔΝΤ ανακοίνωσε ότι μέσα στις επόμενες βδομάδες θα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με στελέχη της κυβέρνησης για να εξεταστεί η χορήγηση νέου «πακέτου βοήθειας», προμηνύοντας και έτσι νέους γύρους αντιλαϊκών μέτρων.

Τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχ. Αλίεφ και τον Αρμένιο πρωθυπουργό, Ν. Πασινιάν, είχε το Σαββατοκύριακο ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλ. Πούτιν, καθώς τα δυο κράτη ανακοίνωσαν διαπραγματεύσεις για την υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας μετά τον πόλεμο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ το 2020.

Ο Πασινιάν ενημέρωσε τον Πούτιν για τα αποτελέσματα της συνάντησής του με τον Αζέρο Πρόεδρο στις Βρυξέλλες την περασμένη βδομάδα, με τη διαμεσολάβηση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σ. Μισέλ.

Ο Αλίεφ είπε στον Ρώσο Πρόεδρο πως τα πέντε σημεία που είχε παρουσιάσει για την εξομάλυνση των σχέσεων των δυο χωρών έγιναν δεκτά από την Αρμενία. Το Αζερμπαϊτζάν για την εξομάλυνση των σχέσεων είχε θέσει στην Αρμενία μια πρόταση 5 σημείων που ήταν ως εξής: «Τα κράτη να αναγνωρίσουν αμοιβαία την κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα, το απαραβίαστο των διεθνών συνόρων και την πολιτική ανεξαρτησία τους, να επιβεβαιώσουν αμοιβαία πως έχουν νομική υποχρέωση, πως δεν διεκδικούν το έδαφος ο ένας του άλλου και πως δεν θα κάνουν αυτού του είδους διεκδικήσεις στο μέλλον, να αποφεύγουν άλλες περιστάσεις που δεν συνάδουν με τους σκοπούς του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, να καθοριστούν τα σύνορα, να συναφθούν οι διπλωματικές σχέσεις και να ανοίξουν τα δίκτυα μεταφορών και επικοινωνίας».