ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ (του ανταποκριτή μας Χρ. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ).-

Αύριο η αμερικάνικη Ακαδημία Τεχνών θα απονείμει στον 89χρονο Ελληνοαμερικάνο σκηνοθέτη Ελία Καζάν "Οσκαρ" για το "σύνολο της προσφοράς" του. Η απόφαση της βράβευσης του Καζάν, που αναμφισβήτητα υπήρξε σημαντικότατος σκηνοθέτης στις δεκαετίες του '50 και '60 (βραβευμένος δύο φορές με "Οσκαρ"), που πάρθηκε ομόφωνα από το ΔΣ της Ακαδημίας (7/1/1999), χωρίς καν συζήτηση, παρ' ό,τι επιβαλλόταν στην περίπτωση του Καζάν - όπως ήταν επόμενο προκάλεσε έντονες διαμαρτυρίες πολλών Αμερικανών σκηνοθετών, σεναριογράφων, ηθοποιών, αλλά και της αμερικανικής κοινής γνώμης.

Οι διαμαρτυρόμενοι, δικαιολογημένα, θεωρούν απαράδεκτη τη συνολική βράβευση του Καζάν, ο οποίος με δύο καταθέσεις του στην αντικομμουνιστική Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών,τον Γενάρη και Απρίλη του 1952, εποχή κορύφωσης του ιεροεξεταστικού μακαρθισμού ενάντια σε οτιδήποτε προοδευτικό υπήρχε στην αμερικάνικη κοινωνία, συνεργάστηκε μαζί της.Στην πρώτη κατάθεσή του απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις της Επιτροπής, εκτός από μία: Αν κάποιοι από φίλοι και συνεργάτες του ήταν κομμουνιστές. Στη δεύτερη, όμως, κατάθεσή του ο Ελία Καζάν κατέδωσε οκτώ παλιούς φίλους και συντρόφους του,από την "Ομάδα Θεάτρου" της Νέας Υόρκης, οι οποίοι ανήκαν στο ΚΚ ΗΠΑ, όπως και ο ίδιος, από το οποίο έφυγε το 1936.

Στη δεύτερη κατάθεση είπε "Αλλαξα γνώμη. Εκανα λάθος να μην αποκαλύψω αυτά τα ονόματα πριν, γιατί η μυστικότητα εξυπηρετεί τους κομμουνιστές",όπως αναφέρει στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε το 1980 "Προδίδοντας ονόματα",σχετικά με τον "Μαύρο Πίνακα" και τις συνέπειές του, ο Βίκτορ Ναβάσκι,εκδότης σήμερα εβδομαδιαίου αριστερού περιοδικού. Η κατάθεση, γραμμένη από πριν και λεπτομερής, έδινε τα ονόματα οκτώ μελών του κομματικού πυρήνα στην "Ομάδα Θεάτρου" και ορισμένων στελεχών του κόμματος. Παράλληλα, διαχώριζε τη θέση του από το ΚΚ ΗΠΑ,λέγοντας μεταξύ άλλων: "Προσπαθούσε να με χρησιμοποιήσει για να επιβληθεί στην ομάδα. Μου είχε ανατεθεί από τον κομμουνιστικό πυρήνα, να ζητώ να λειτουργεί η ομάδα "δημοκρατικά". Αυτό ήταν χαρακτηριστική κομμουνιστική τακτική" (!)

Ο Καζάν έκανε κι άλλες υποχωρήσεις. Παρέδωσε στην Επιτροπή κατάλογο των ταινιών του, όπου με σημειώσεις για κάθε ταινία επιχειρηματολογούσε ότι "δεν είναι φιλοκομμουνιστική" (!) Μετά την κατάθεση, με πληρωμένο ολοσέλιδο κείμενό του στους "Τάιμς της Ν. Υόρκης" καταδίκαζε τον κομμουνισμό σαν"επικίνδυνη ξένη συνωμοσία" και καλούσε και άλλους "φιλελεύθερους" να κάνουν το ίδιο.Επιπλέον, το 1988 με το βιβλίο του "Μια ζωή" διακήρυξε ανερυθρίαστα ότι "έδρασε έντιμα", καταδίδοντας φίλους και συντρόφους και ότι "θα ξανάκανε το ίδιο", ενώ σε συνεντεύξεις του, που ηχογραφήθηκαν από τον συγγραφέα Τζεφ Γιανγκ - ανιψιό του σεναριογράφου Νεντ Γιανγκ που καταστράφηκε από τον "Μαυροπίνακα" - και θα εκδοθούν σε βιβλίο εκφράζει την απέχθειά του για τον κομμουνισμό, χαρακτηρίζοντάς τον "δουλεία του πνεύματος" και "δικαιολογεί" την πράξη του, λέγοντας ότι "έχει πειστεί πως ένας πραγματικός κίνδυνος απειλούσε τις ΗΠΑ".

Για την ιστορία, να πούμε ότι η Επιτροπή άρχισε το 1947 "ακροάσεις" υπόπτων καλλιτεχνών, με το "επιχείρημα" ότι στο Χόλιγουντ "εισέδυσαν" κομμουνιστές, κάνοντας "υπονομευτική" προπαγάνδα. Ορισμένοι σεναριογράφοι και σκηνοθέτες, "Οι 19 εχθρικοί",όπως αποκαλούνταν, που κλήθηκαν σε απολογία, αντέδρασαν θαρραλέα στην αντισυνταγματική αξίωση του Μακάρθι να ελέγξει τις πολιτικές τους πεποιθήσεις. Αποτέλεσμα ήταν να τους απαγγελθεί κατηγορία, 10 από αυτούς - όλοι διακεκριμένοι - να φυλακιστούν και να επιβληθεί ο "Μαυροπίνακας" σε βάρος εκατοντάδων καλλιτεχνών, που καταστράφηκε η καριέρα και η ζωή τους. Με τις "ακροάσεις" του 1951 και 1952 στον "Μαυροπίνακα" πέρασαν και εκατοντάδες άλλοι, από τον οποίο έβγαιναν μόνον όσοι κατέδιδαν συναδέλφους τους, όπως συνέβη και με τον Καζάν.

Να σημειωθεί ότι τον Γενάρη του 1997 το Αμερικάνικο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο και ο Σύνδεσμος Αμερικανών Κριτικών Κινηματογράφου αρνήθηκαν να βραβεύσουν τον Καζάν για το σύνολο της προσφοράς του. Μάλιστα, ο αντιπρόεδρος των κριτικών και συγγραφέας Τζόζεφ Μακμπράιτ,διανέμοντας στα μέλη αντίτυπα της κατάθεσης του Καζάν, τόνισε ότι "τιμώντας την καριέρα κάποιου, τιμάς την ολότητα αυτού που εκπροσωπεί. Η μετά το 1952 καριέρα του Καζάν οικοδομήθηκε πάνω στα ερείπια άλλων ανθρώπων. Και αυτό είναι ένα σοβαρό ηθικό θέμα".

Ενόψει αυτής της βράβευσης, που "άνοιξε πληγές", ένας όμιλος σεναριογράφων και συγγραφέων - θυμάτων του "Μαυροπίνακα",διενήργησε έρανο για να μπορέσει, πληρώνοντας, να καταχωρηθεί σε έντυπα του Λος Αντζελες ανακοίνωσή του, με την οποία καλεί τους παρισταμένους στην απονομή, τουλάχιστον "να μη σηκωθούν και χειροκροτήσουν τον Καζάν",να υπάρξει τουλάχιστον μια "ελάχιστη έκφραση αποδοκιμασίας για την ασυνείδητη πράξη της Ακαδημίας, για να δει το ακροατήριο σε όλο τον κόσμο ότι υπάρχουν μερικοί στο Χόλιγουντ, μερικοί Αμερικανοί, που δεν υποστηρίζουν τους μαύρους πίνακες και τους καταδότες".

Ο όμιλος, όπως δήλωσε ο συγγραφέας Μπέρναρντ Γκόρντον,σχεδιάζει συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το Μουσικό Κέντρο του Λος Αντζελες, όπου θα γίνει η απονομή, γιατί "Είναι αίσχος να τιμάται ένας άνθρωπος που υποτάχθηκε στην Επιτροπή. Ενας άνθρωπος με τέτοιο κύρος και άτρωτος οικονομικά, που δε χρειαζόταν να το κάνει αυτό, για να προστατέψει την καριέρα του. Αν τουλάχιστον ο Καζάν ζητούσε συγνώμη θα μείωνε αυτή την αντίθεση. Αλλά αυτό φαίνεται απίθανο".

Η Ακαδημία, βέβαια, για να "χρυσώσει το χάπι", επέλεξε να επιδώσουν το βραβείο στον Καζάν δύο μεγάλα και αριστερών αποκλίσεων, ονόματα. Οι Ρόμπερτ Ντε Νίρο και Μάρτιν Σκορτσέζε.

Τρία έργα του Περικλή Κούκου,ενός από τους σημαντικότερους Ελληνες συνθέτες, απαρτίζουν το πρόγραμμα της συναυλίας, που θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη, στην αίθουσα "Δημ. Μητρόπουλου" του Μεγάρου Μουσικής. Στη συναυλία - αφιέρωμα στον συνθέτη, στην οποία μετέχει η ορχήστρα εγχόρδων "Σολίστ της Πάτρας" και η πιανίστα Ναταλία Μιχαηλίδου,θ' ακουστούν τα έργα: "Αντάτζιο για έγχορδα", "Σουίτα κοντσερτάντε για πιάνο και έγχορδα" και "Σουίτα αρ. 1 για ορχήστρα". Θα διευθύνει ο Μίλτος Λογιάδης.

• Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα των Γαλλοφώνων, σήμερα (9μ.μ.), στο Θέατρο "Ανετον" Θεσσαλονίκης θα εμφανιστεί το τετραμελές γυναικείο μουσικό γκρουπ "Les Elles".Την εκδήλωση διοργανώνει το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με το Δήμο. Είσοδος ελεύθερη.
• Αφιερωμένη στο ρομαντισμό είναι η αυριανή (8μ.μ.) συναυλία, στο θέατρο Αμαλιείου Ιδρύματος (Κηφισίας 219) των Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου, Σέργιου Ναστάζα, Λαυρέντη Ματασάρου, Κωστή Θέου, Αγγελου Ρεπαπή,με έργα Μπετόβεν και Σούμπερτ. Είσοδος ελεύθερη.
• Τη Δευτέρα (8.30μ.μ.), στο Ιδρυμα Μελίνα Μερκούρη (Πλάκα), φιλοξενείται "διάλογος" δύο Γερμανών ρομαντικών του 19ου αιώνα: του ποιητή Νοβάλις (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Φρειδερίκου φον Χάρντενμπεργκ) και του συνθέτη Ρόμπερτ Σούμαν. Τη συναυλία επιμελείται ο ποιητής - ζωγράφος Αλέξανδρος Ισαρης.Στο πιάνο η Τζένια Μανουσάκη και στο βιολοντσέλο ο Δημήτρης Γούζιος.
• Δύο κορυφαίοι μουσικοί της γερμανικής τζαζ, ο σαξοφωνίσταςΜαττίας Σούμπερτ και ο πιανίστας Χόλγκερ Μάντεϊ θα εμφανιστούν την Τρίτη (9μ.μ.), στο Ινστιτούτο "Γκαίτε" (Ομήρου 14 - 16). Είσοδος ελεύθερη.
• Στο "Χαφ Νοτ" (Τριβωνιανού 17, Μετς) μέχρι την Πέμπτη (8μ.μ.) φιλοξενείται ο εξαίρετος Ελληνας πιανίστας - συνθέτης Βασίλης Τσαμπρόπουλος και από τις 11μ.μ. λατινοβραζιλιάνικα "ταξίδια" από το γκρουπ "Ιντερνάσιοναλ Τζαζ Ανσάμπλ".

Υπάρχει, όμως, και μια φωνή διαμαρτυρίας από την Ελλάδα. Η φωνή του διεθνούς φήμης Ζυλ Ντασσέν,ένα από τα θύματα καταθέσεων σαν του Καζάν και άλλων ομοτέχνων του. Ο Ζυλ Ντασσέν, για να μάθει η αμερικανική κοινή γνώμη τη διαφωνία του, για τη βράβευση της συνολικής "προσφοράς" του Καζάν, πλήρωσε 680.000 δρχ. στο περιοδικό "Χόλιγουντ Ρεπόρτερ" για τη δημοσίευσή της (!!!).Αυτή είναι η "δημοκρατία" των κρατούντων στο Χόλιγουντ και στον Τύπο του... Αυτή είναι η ευγνωμοσύνη του Χόλιγουντ για τις ταινίες που του πρόσφερε!

Ο Ζυλ Ντασσέν στη διαμαρτυρία του, μεταξύ άλλων, υπογραμμίζει: "Ο Καζάν ήταν προδότης. Μερικοί από αυτούς που πρόδωσε ήταν οι καλύτεροί μου φίλοι. Εγινε σύμμαχος και συνένοχος με μια διαβόητη επιτροπή που ντρόπιασε τη χώρα του. Αν είχε λίγη "τσίπα" θα έπρεπε να αρνηθεί το βραβείο, ώστε να μην προκαλέσει, για μια ακόμη φορά, πόνο και πικρία σε αυτούς που αφιέρωσαν τη ζωή τους στο σινεμά".

Σε ερώτηση του CNN, γιατί καταχώρησε κείμενο διαμαρτυρίας του, ο Ζυλ Ντασσέν απάντησε: "Ποτέ δεν ξεπέρασα αυτό που μου έκανε, γιατί τον αγαπούσα πολύ".Είπε επίσης: "Ο Καζάν θέλει να με δει εδώ και χρόνια, εγώ όμως δε θα το κάνω. Δεν έχω τίποτα να του πω. Ούτε "καλημέρα", αλλά ούτε και "φύγε"".

H επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα είναι το θέμα της εκδήλωσης του νεοσύστατου Ομίλου Ουνέσκο Νομού Πειραιά και Νήσων,τη Δευτέρα 22/3 (8μμ), στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.

Θα μιλήσουν ο κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μανώλης Μικρογιαννάκης,η αρχαιολόγος - επικεφαλής της Ελληνικής Επιτροπής για την Επιστροφή των Μαρμάρων, Ελένη Κόρκα,και ο αντιπρόεδρος του Ιδρύματος "Μ. Μερκούρη", Χριστόφορος Αργυρόπουλος.Θα προβληθεί υλικό από το Βρετανικό Μουσείο και την έκθεση των Μαρμάρων.

Στο δεύτερο μέρος θα δώσει συναυλία η Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία Πειραιά,με διεύθυνση του Κώστα Δρακάκη.Στην εκδήλωση προσκλήθηκαν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η υπουργός Πολιτισμού, η οποία θα παραλάβει βραβείο του Ομίλου για το σχετικό αγώνα της Μ. Μερκούρη.

Ο διεθυντής ορχήστρας Λουκάς Καρυτινός τοποθετήθηκε στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή της Λυρικής Σκηνής, με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού. Οπως ανακοίνωσε η Ε. Παπαζώη "ο Λ. Καρυτινός με την εμπειρία και τη γνώση του θα συνεχίσει την ανοδική πορεία της ΕΛΣ. Στενός συνεργάτης του αποχωρήσαντος καλλιτεχνικού διευθυντή Π. Κούκου έχει την πλήρη εμπιστοσύνη του προέδρου του ΔΣ της ΕΛΣ, Σπ. Ευαγγελάτου και των εργαζομένων της ΕΛΣ".

Στους ποιητές Διονύσιο Σολωμό και Ανδρέα Κάλβο είναι αφιερωμένη η εκδήλωση, που διοργανώνει η Ενωση Φιλολόγων Νομού Ηρακλείου Κρήτης, τη Δευτέρα (7.30μ.μ.), στην αίθουσα Τέχνης Ανδρόγεω, στο Ηράκλειο. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιάννης Μόστιος θα μιλήσει με θέμα "Η Επανάσταση του 1821 και η διαχρονικότητα της ελληνικής ποίησης". Θα ακολουθήσει συναυλία του συνθέτη Παναγιώτη Κωνσταντακόπουλου με τα έργα του "Ο Φιλόπατρις" (ποίηση Κάλβου) και "Κύκλος σε ποίηση Διονυσίου Σολωμού". Τα έργα ερμηνεύει η Ελένη Ζιώγα. Αφηγήτρια η Μαρία Φραγκιαδάκη.