Η ταινία ξεκινάει με την αποτυχημένη προσπάθεια της CIA, της εισβολής αντιφρονούντων στην Κούβα (Κόλπος των Χοίρων - 1961). Ο Ντε Νίρο και οι συνεργάτες του αποδίδουν την αποτυχία της εισβολής σε προδοσία από τα μέσα! Θεωρούν πως αν δεν είχε μαθευτεί η εισβολή (από Σοβιετικούς πράκτορες) η Κούβα θα είχε κερδηθεί (χαθεί) από τότε!

Δεν είναι η πρώτη και η τελευταία «λαθεμένη» πολιτική εκτίμηση που κάνει η ταινία! Οπως, για ευνόητους λόγους, παραβλέπει την αποφασιστικότητα και τον ηρωισμό που έδειξαν οι Κουβανοί στον Κόλπο των Χοίρων και όσες άλλες φορές χρειάστηκε να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Ετσι, με τον ίδιο αυθαίρετο τρόπο, εξομοιώνει -και ταυτίζει- όλες τις μυστικές υπηρεσίες του κόσμου! Δεν αποδέχεται ότι, είναι άλλο πράγμα οι μυστικές υπηρεσίες, που δημιουργήθηκαν για να υπερασπιστούν τις πατρίδες τους, και άλλο αυτές, όπως η CIA, η οποία από τη γέννησή της, και ιδιαίτερα σήμερα, είναι ένα επιθετικό εργαλείο του ιμπεριαλισμού. Ενα εργαλείο που έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο!

Επίσης η ταινία δε λέει τίποτα για όλες τις άλλες παρεμβάσεις και επεμβάσεις που έκανε η CIA σε ολόκληρο τον κόσμο. Ούτε καν υπαινιγμούς κάνει... Βέβαια, έχει μια σοβαρή δικαιολογία. Η ίδια ασχολείται περισσότερο με το «στήσιμο» της οργάνωσης και με την «ψυχολογία» της, παρά με τις δραστηριότητές της. Και εδώ, άλλοτε είναι αποκαλυπτική και άλλοτε συγκαλυπτική. Αποκαλυπτική είναι στα σημεία που αφορούν στο ξεκίνημα της Υπηρεσίας. Η CIA γεννήθηκε από μια μυστική σφηκοφωλιά. Μέσα στο γνωστό ως τις μέρες μας πανεπιστήμιο του Γέιλ. Κάποια «αόρατη» δύναμη στρατολόγησε -και στρατολογεί- την αφρόκρεμα του πανεπιστημίου. Οχι μπρατσαράδες και μαχαιροβγάλτες, όπως μας έδειξε τους πράκτορες της CIA ο κινηματογράφος, αλλά πραγματικά «ξυράφια», επιστήμονες, ουσιαστικά σπουδασμένους. Ανθρώπους που γνώριζαν ιστορία, φιλοσοφία, τέχνη. Ανθρώπους πραγματικά μορφωμένους!

Αυτοί οι «μορφωμένοι» Αμερικανοί διέθεταν ένα ακόμα «προσόν»! Αγαπούσαν με πάθος την «πατρίδα» τους. Μην ξεχνάμε πως στο Γέιλ, αλλά και σε άλλα παρόμοια πανεπιστήμια (Χάρβαρντ, Κολούμπια κλπ), σπουδάζει η «αφρόκρεμα» της Αμερικής. Η οικονομική μασονία. Αυτή την Αμερική, αυτή την «πατρίδα», αγαπούσαν οι «μορφωμένοι», οι οποίοι θυσίασαν καριέρα και οικογένεια και «αφοσιώθηκαν» στην Υπηρεσία. Την Οργάνωση εκείνη, που με όλα τα μέσα και με όλους τους τρόπους, θα διασφαλίζει και θα εξασφαλίζει την οικονομική ολιγαρχία.

Ιδεολογία, λοιπόν, της CIA είναι το χρήμα! Το μεγάλο χρήμα! Στο όνομα αυτού του θεού θυσιάζονται τα πάντα. Τα άτομα που θα υπηρετήσουν αυτό το σκοπό πρέπει να είναι καμωμένα από ατσάλι. Τα συναισθήματα, οι ολιγωρίες, οι δισταγμοί, δεν έχουν θέση στις «ψυχές» τους. Καλύτερα, βέβαια, είναι να μην έχουν καν «ψυχή».

Αυτά τα ατσαλένια άτομα, τα άτομα χωρίς συναισθήματα και «ψυχή», αυτά τα ανθρώπινα ρομπότ, παρακολουθεί η ταινία του Ρόμπερτ Ντε Νίρο. Ξεκινώντας, όπως είπαμε, από τον Κόλπο των Χοίρων, με διάφορα μικρά ή μεγαλύτερα «flashback» (αναδρομές στο παρελθόν), μας δείχνει τα «κομβικά σημεία» της οικοδόμησης της οργάνωσης από το ξεκίνημά της μέχρι το 1961. Μας δείχνει την «αθωότητα» των πρώτων χρόνων και τη μεγάλη συνδρομή των Εγγλέζων στη σύστασή της. Στη συνέχεια το δυνάμωμα της οργάνωσης. Και μετά την κυριαρχία της σε ολόκληρο το δυτικό κόσμο, συμπεριλαμβανομένων και των δασκάλων Εγγλέζων (με τους οποίους, βέβαια, διατηρούν πάντοτε άριστες σχέσεις. Βλέπε Ιράκ!).

Η ταινία, η οποία είναι σκηνοθετικά αρκετά φροντισμένη, η οποία διαθέτει πολύ καλές ερμηνείες και ατμόσφαιρα (είναι η δεύτερη σκηνοθετική προσπάθεια του γνωστού και καλού Αμερικάνου ηθοποιού), κάνει δυο μεγάλα ολισθήματα, τα οποία ο θεατής πρέπει να εντοπίσει αμέσως, για να μην πέσει θύμα της γενίκευσης! Τα ολισθήματα αυτά, βέβαια, δε γίνονται τυχαία ή από άγνοια. Εξομοιώνοντας τις υπηρεσίες πληροφοριών και τους πράκτορες αυτών των υπηρεσιών οι δημιουργοί της ταινίας οδηγούν το θεατή στην καταστροφική λογική ότι «όλοι ίδιοι είναι». Ομως, δεν είναι όλοι ίδιοι! Για άλλο πράγμα, και με άλλα μέσα, παλεύει η CIA και με άλλα η σοβιετική KGB. Αλλο «θεό» έχει η μία υπηρεσία και άλλο η άλλη! Αλλο στόχο η μία και άλλο η άλλη!

Το δεύτερο σκόπιμο ολίσθημα της ταινίας έχει να κάνει με τον έντεχνο τρόπο, το συναίσθημα, που ντύνει (και φορτίζει) τον κύριο πρωταγωνιστή της. Με όχημα αυτόν τον «συμπαθή» και «ακέραιο» χαρακτήρα, λοιπόν, και όλα όσα «θυσιάζει» για το καλό της «πατρίδας» του (την προσωπική ζωή, τον ερωτά του, το γιο του), η ταινία μετατρέπει αυτόν τον ατσάλινο άνθρωπο, αυτόν το στυγνό δολοφόνο, αυτόν τον άγριο κυνηγό κεφαλών, σε θετικό παράδειγμα προς μίμηση! Σε παράδειγμα που απαιτεί -και την αποσπά- συμπάθεια...

Παίζουν: Ματ Ντέιμον, Αντζελίνα Τζολί, Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Αλεκ Μπόλντουϊν, Ουίλιαμ Χαρτ, Τζο Πέσι, Μπίλι Κρούνταπ κ.ά.

Και, όμως, έφτασαν δεκαπέντε μόνον χρόνια «ελευθερίας», για να γεμίσει η Ρωσία παρατημένα παιδιά. Και συμμορίες που εμπορεύονται αυτές τις ψυχούλες! Ψυχούλες που τις μαζεύουν από το δρόμο και τις προωθούν στη δύση για υιοθεσία! Σας θυμίζει τίποτα αυτό; Ελλάδα, ίσως, αμέσως μετά τον πόλεμο!

Η ταινία του Αντρέι Κραβτσούκ με οδηγό τον μικρό Βάνια, προσπαθεί, με πολύ χαμηλούς τόνους, να ρίξει κάποιο φως στη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα της Ρωσίας. Οπου αρκετές μανάδες, για διαφορετικούς λόγους η κάθε μια, αναγκάζονται να αποχωριστούν τα παιδιά τους. Τα οποία, αυτόματα, μεταβάλλονται σε εμπόρευμα.

Ο μικρός Βάνια, «Ο Ιταλός», θα δώσει μάχες να μην τον φυγαδεύσουν στην Ιταλία, για υιοθεσία! Δε θέλει να αποχωριστεί τη Ρωσία! Φεύγει κρυφά από το άσυλο-ορφανοτροφείο, που τον «φιλοξενεί», και αναζητεί τη μητέρα του. Ελπίζει να τον δεχτεί! Πίσω του τρέχουν οι έμποροι. Δεν επιτρέπονται «φύρες» στο εμπόρευμα! Η διαδρομή του, από το ορφανοτροφείο μέχρι την πόλη που γεννήθηκε, είναι ένας άλλος κίνδυνος! Μια απίστευτη Ρωσία. Πού και πού, σπάνια, έτσι σαν πυγολαμπίδες, κάποιοι καλοί άνθρωποι. Οι Αθλιοι, του Ουγκό, στη σημερινή Ρωσία!

Παίζουν: Κόλια Σπιριδόνοφ, Ντενίς Μοϊσένκο, Σάσα Σιροτκίν, Ολγα Σουβαλόβα, Ντίμα Ζεμλιένκο, Μαρία Κουζνέτσοβα, Γιούρι Iτσκοφ.

Μην περιμένετε σφαγές και πολιτικές ή εθνικιστικές αντεγκλήσεις! Ετούτες οι γυναίκες έχουν ένα κοινό γνώρισμα. Είναι βαθιά μόνες. Και η κάθε μία έχει τους πόθους της. Η πενηντάχρονη την ασφάλεια, που της δίνει το εστιατόριό της. Ποιος νοιάζεται για το τίμημα που πληρώνει; Τη φυλακή από το πρωί ως το βράδυ. Και τα λίγα λόγια με τους άλλους. Κανένας! Η μεγαλύτερη γυναίκα έχει την επιθυμία για επιστροφή. Η οποία επιστροφή όλο και αναβάλλεται! Και το μικρό σπουργίτι από το Σαράγεβο έχει τον πόθο να «ζήσει», όσο θα της επιτρέψει η λευχαιμία της!

Η Αντρέα Στάκα, παιδί μεταναστών και η ίδια, έσκυψε με πολύ σεβασμό πάνω στις τρεις αυτές γυναίκες. Με πολύ ωραία κάδρα, διακριτική ηχητική μπάντα, ψυχρά χρώματα που εντείνουν τη μοναξιά και λειτουργικό μοντάζ, διείσδυσε με το φακό της μέσα στις «ψυχές» των γυναικών και έβγαλε όλον τον ανθρωπισμό τους. Απέφυγε όλους τους σκοπέλους του μελό, παρότι η ιστορία είναι τέτοια, και άνοιξε τις καρδιές των γυναικών, με τον ίδιο τρόπο που ανοίγουν τα λουλούδια.

Η αμίλητη πενηντάχρονη γυναίκα μίλησε! Η μεγαλύτερη γυναίκα ανακάλυψε πως η επιστροφή, δεν είναι αυτοσκοπός. Υπάρχει και δίπλα της ζωή! Αφορμή, βέβαια, γι' αυτές τις μικρές, αλλά τεράστιες αλλαγές, το μικρό σπουργίτι. Το οποίο έδωσε όλα του τα αποθέματα...

Μια ήσυχη, τρυφερή και ανθρώπινη ταινία. Η οποία, επιτέλους, μιλάει για τη Γιουγκοσλαβία και όχι για τα κομμάτια της!

Παίζουν: Μαριάνα Καράνοβιτς, Μαρίγια Σκάρισιτς, Λιουμπίτσα Γιόβιτς.

Ενας ηθοποιός αναλαμβάνει να «παίξει» το ρόλο του αφεντικού σε μια εταιρεία. Το πραγματικό αφεντικό, θέλοντας να ξεγελάσει τους υπαλλήλους του, παρίστανε όλα αυτά τα χρόνια πως και αυτός ήταν ένας απλός υπάλληλος. Τώρα, όμως, θέλει να πουλήσει την εταιρεία του! Δεν μπορεί να φανερωθεί. «Ναυλώνει» έναν ηθοποιό για την πώληση!

Ο Λαρς Φον Τρίερ, δεν περιορίζεται, βέβαια, στην απλοϊκή αυτή ιστορία. Προσπαθεί και κάνει μεγαλύτερα πολιτικά και κοινωνικά σχόλια. Είναι, όμως, τόσο κακός κινηματογράφος, που τα σχόλια αυτά χάνονται! Τα κάδρα της ταινίας, είναι όλα - χωρίς λόγο - εξεζητημένα. Οι θέσεις της μηχανής, οι τοποθετήσεις των ηθοποιών μέσα στο κάδρο, το άτονο και αποστασιοποιημένο παίξιμο των ηθοποιών, όλα όσα συμβαίνουν στην οθόνη, διακρίνονται από μια φτιαχτή προχειρότητα! Προχειρότητα, που αγγίζει τα όρια του ερασιτεχνισμού! Αν είναι δυνατόν!

Ο ίδιος ο δημιουργός, που κανένας δεν μπορεί να αρνηθεί ότι δεν είναι ανήσυχος και διαρκώς ψάχνεται, δικαιολογεί την προχειρότητα της ταινίας και την προβάλλει σαν άποψη. Θέλει, λέει, να ελαχιστοποιήσει το κόστος, για να μην έχει ανάγκη από μεγάλα ποσά για τις ταινίες του. Η ανεύρεση των μεγάλων ποσών, φοβάται, πως κάποια στιγμή θα τον οδηγήσει σε καλλιτεχνικούς συμβιβασμούς!

«Το μεγάλο αφεντικό» δεν πάσχει από έλλειψη κεφαλαίων. Πάσχει από το γεγονός ότι ο σκηνοθέτης του δε βρισκόταν σε φόρμα! 'Η δεν είχε τι να πει και άρχισε τα μισόλογα. Τόσο θεματολογικά όσο και στη φόρμα. Να σημειωθεί πως ο ίδιος έκανε και τη φωτογραφία. Με «ελαφριά» μηχανή, που τραβάει με «ελάχιστους» φωτισμούς. Με «μικρό» συνεργείο.

«Το μεγάλο αφεντικό», λοιπόν, είναι μια «βιοτεχνική» παραγωγή. Μια «βιοτεχνική» παραγωγή από ένα «βιομήχανο» του κινηματογράφου. Πείραμα ή αστείο; Οτι και να ήταν, δεν απέδωσε!

Παίζουν: Τζενς Αλμπινούς, Πέτερ Γκάντζλερ, Φρίντρικ Θορ Φρίντρικσον, Χτζέτζλε, Μπενεντίκτ Ερλινγκστον.