Πέραμα ώρα μηδέν. Δεν υπάρχουν άλλα χρονικά περιθώρια... Ο θάνατος κοιμάται κάπου εκεί. Ανάμεσα στις εγκαταστάσεις των δεξαμενών υγρών καυσίμων, τις αποθήκες πυρομαχικών για όλη την Ελλάδα του ελληνικού Στρατού, τα τράνζιτ κοντέινερ αγνώστου περιεχομένου της Ζώνης Ελευθέρου Εμπορίου του Οργανισμού Λιμένος Πειραιά και το Ναύσταθμο του Πολεμικού Ναυτικού. Και μπορεί να ξυπνήσει κάθε στιγμή. Κι όταν ο θάνατος ξυπνά αφαιρεί ό,τι ακριβότερο υπάρχει. Ανθρώπινες ζωές... Θα τον αφήσουμε;

Ο εφιάλτης του ολοκαυτώματος είναι καθημερινός, εικοσιτετράωρος. Στον ύπνο και ακόμα χειρότερα στον "ξύπνιο" 40.000 κατοίκων του Περάματος, άλλων τόσων - που γίνονται μάλιστα 240.000 τους καλοκαιρινούς μήνες - κατοίκων της Σαλαμίνας, 8.000 εργαζόμενων της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης, και αρκετών ακόμα δεκάδων χιλιάδων κατοίκων του Κερατσινίου, της Δραπετσώνας, του Πειραιά...

"Θα το κουβαλάω αυτό σ' όλη μου τη ζωή. Δεν μπορώ να ξεχάσω τις απανωτές εκρήξεις και τις χιλιάδες μπουκάλες υγραερίου που εκτοξεύονταν σαν πύραυλοι. Δεν μπορώ να σβήσω απ' τη μνήμη μου τον τρόμο". Η Μαρία Σταυρίδου,που γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στο Πέραμα, ξέρει από πρώτο χέρι τι θα πει "ζούμε με τη φωτιά".

"Θυμάμαι, μικρό κοριτσάκι τότε, μια μεγάλη φλόγα και τη μητέρα μου φωνάζοντας να με σέρνει, κρατώντας μου σφιχτά το χέρι. Προσπαθούσαμε να φτάσουμε στο ψηλότερο σημείο του βουνού. Δεν πηγαίνουμε εκεί για να σωθούμε. Δεν ξέραμε αν μπορούσαμε εκεί να σωθούμε. Ηταν κίνηση πανικού. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος, άλλος δρόμος διαφυγής. Μόνο το βουνό. Αν προλαβαίναμε να το ανεβούμε, θα φτάναμε απ' την πίσω πλευρά του στο Κερατσίνι. Μας έτρωγε όμως η αγωνία. Ο μπαμπάς μου δεν ήταν μαζί μας. Δεν ήταν στο σπίτι όταν ξεκίνησε εκείνο το κακό και φύγαμε χωρίς να ξέρουμε πού βρίσκεται. Αν είναι ζωντανός"...

"Από τότε, συνεχίζει, μόλις ξυπνήσουμε το πρωί βγαίνουμε στα παράθυρα και τα μπαλκόνια - το Πέραμα είναι αμφιθεατρικά κτισμένο - και κοιτάμε τα καζάνια, τις αποθήκες πυρομαχικών, τα πλοία στη θάλασσα, να βεβαιωθούμε ότι όλα είναι ήσυχα. Οπως οι άλλοι άνθρωποι μπαίνουν στο μπάνιο να πλύνουν τα δόντια τους. Εμείς πρώτα βγαίνουμε στα μπαλκόνια... Δεν υπάρχει περίπτωση να μπω σε κινηματογράφο, σε οποιαδήποτε κλειστή αίθουσα, αν δε δω πρώτα πού είναι η έξοδος κινδύνου".

"Είναι αυτό το συναίσθημα, ότι κινδυνεύουμε να πεθάνουμε σαν τα ποντίκια, προσθέτει η Ειρήνη Γιαλελή,χωρίς δυνατότητα διαφυγής, εγκλωβισμένοι. Είναι η τρέλα, δεν υπάρχει άλλη λέξη να το περιγράψεις, παρατηρεί, που σε πιάνει να μαζέψεις τα παιδιά απ' το σχολείο, την αλάνα κάθε φορά που συμβαίνει κάτι".

Η ίδια θυμάται τις περιγραφές της θείας της Παναγιώτας Κουτσονικολή,που "είδε, σε άλλο ατύχημα, το καπάκι δεξαμενής της "TOTAL" να εκτοξεύεται και την έκρηξη που ακολούθησε. Εκείνη πρώτη έτρεξε, το σπίτι της ήταν πολύ κοντά, έβγαλε σεντόνια και κουβέρτες και τύλιξε τον εργάτη που τραυματίστηκε κατά την έκρηξη"...

Δεν υπάρχει άνθρωπος στο Πέραμα που να μην έχει κάτι να θυμηθεί, που να μην έχει ζήσει τον τρόμο. Και δεν υπάρχει εταιρία μεταξύ των πέντε που βρίσκονται στην περιοχή - "SHELL","BP","EL PETROL","TOTAL" και "ETEKA" - που να μην έχει στο ιστορικό της μικρά ή μεγάλα ατυχήματα.

Μόνο που δεν είδαν όλα το φως της δημοσιότητας. Οσα πρόλαβαν να τα ελέγξουν μόνοι τους, όσα δε συνοδεύτηκαν από ισχυρές εκρήξεις και νεκρούς για τους προδώσουν, καλύφθηκαν. Γιατί, όπως καταγγέλλει και το Εργατικό Κέντρο Πειραιά,"το κλίμα φοβίας και τρομοκρατίας σε βάρος των εργαζομένων, που επικρατεί σ' αυτές, επιβάλλει σιωπή και απόκρυψη ατυχημάτων που συμβαίνουν στους αποθηκευτικούς χώρους καυσίμων συχνά πυκνά".

Αλλωστε, ακόμα και για το τελευταίο ατύχημα στην "EL PETROL", ιδιοκτησίας Μαμιδάκη - Σπανού,υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ανάλογων συμπτωμάτων, αφού σύμφωνα με πληροφορίες, ασύρματος πλοίου άκουσε για τη φωτιά απ' τις 7.30 π.μ.,όταν η Πυροσβεστική ειδοποιήθηκε για την εκδήλωσή της στις 9.15 π.μ. και μάλιστα όχι από την "EL PETROL" αλλά από τη διπλανή "SHELL" και το Δήμο Περάματος.

Κι όμως, ο κίνδυνος είναι τεράστιος, εξαιτίας του πολλαπλασιασμού του από σειρά παραγόντων. Απ' τη μια, η πέρα από κάθε προβλεπόμενο όρο απόσταση των εταιριών μεταξύ τους. Ενδεικτικά, στα 20 μέτρα απ' το τοιχίο της "EL PETROL" βρίσκεται η "SHELL" και απ' την άλλη πλευρά στα 50 μέτρα η "ΒΡ". Επίσης, τα διαφορετικά υψηλής επικινδυνότητας προϊόντα που αποθηκεύονται σε πολύ μικρές μεταξύ τους αποστάσεις. Οι εγκαταστάσεις κατατάσσονται στην κατηγορία μεγάλου κινδύνου και τα διακινούμενα προϊόντα είναι μαζούτ, ντίζελ, "τζετ A - L" (καύσιμο αεροσκαφών), βενζίνη, χημικά και ορυκτέλαια! Μεταξύ των εταιριών "EL PETROL" και "TOTAL" βρίσκονται οι εγκαταστάσεις των αποθηκών πυρομαχικών του ελληνικού Στρατού. Και σε μια τεράστια έκταση γύρω απ' όλα αυτά, βρίσκονται τα κοντέινερ τράνζιτ της Ζώνης Ελευθέρου Εμπορίου, που μια και είναι κλειστά και δεν ελέγχονται εφόσον τα φορτία τους δεν προορίζονται για την ελληνική αγορά, είναι δυνατό να περιέχουν από όπλα και πυρομαχικά με κατεύθυνση ξένες αγορές (σ.σ. έχουν εντοπιστεί σχετικά φορτία κατά το παρελθόν) μέχρι οποιοδήποτε άλλο επικίνδυνο φορτίο. Για το θέμα των κινδύνων από τη γειτνίαση όλων αυτών, υπάρχει τοποθέτηση και του Ναυστάθμου του Πολεμικού Ναυτικού, αφού και εκεί γίνεται διακίνηση σημαντικού πολεμικού υλικού (κίνδυνοι σε καιρό ειρήνης) αλλά και στην περίπτωση σύρραξης, αφού όπως ανώτατοι στρατιωτικοί χαρακτηριστικά έχουν σημειώσει, "αυτό που θα χτυπηθεί δε θα είναι ο Ναύσταθμος, αλλά οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης υγρών καυσίμων", (κίνδυνοι σε καιρό πολέμου).

Από το '90, οπότε απενεργοποιήθηκε η μεικτή επιτροπή ελέγχου,που είχε κατοχυρωθεί επί της πρώτης δημαρχίας του σημερινού δημάρχου Περάματος Γ. Πατσιλινάκου,μετά από αγώνες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, και εκπροσωπούνταν σ' αυτήν το υπουργείο Βιομηχανίας, ο Δήμος Περάματος και η Πυροσβεστική Υπηρεσία, κάθε ουσιαστικός έλεγχος σταμάτησε. "Οι εταιρίες είναι κράτος εν κράτει", είχε υπογραμμίσει πρόσφατα ο δήμαρχος Περάματος "και το υπουργείο συντάχθηκε τότε από ένα σημείο και μετά με το θέλημα των πολυεθνικών του πετρελαίου".

Η χωρητικότητα των δεξαμενών στο Πέραμα, σύμφωνα με στοιχεία του 1988 ανερχόταν στα 200.000 κυβικά μέτρα περίπου. Καθημερινά διακινούνται 120 - 150 βυτιοφόρα, τουλάχιστον 5.000 κυβικά μέτρα. Τα διακινούμενα φορτία πετρελαιοειδών αντιπροσωπεύουν το 38 - 40 % (! ) των καταναλισκομένων στο λεκανοπέδιο Αττικής, ενώ οι εγκαταστάσεις είναι συνδεδεμένες μέσω αγωγού με τα Ελληνικά Διυλιστήρια Ασπροπύργου για την προμήθεια πετρελαιοειδών.

Με αυτά τα δεδομένα, στις αρχές του 1987 και με αφορμή την ανέγερση ενός ακόμη υποστέγου στο χώρο των εγκαταστάσεων της "SHELL", η Δημοτική Αρχή κινήθηκε προς την κατεύθυνση του υπουργείου Βιομηχανίας, ζητώντας να σταματήσει η επέκταση και να δημιουργηθεί μόνιμη επιτροπή ελέγχου με τη συμμετοχή του Δήμου. Το πρώτο βήμα είχε γίνει...

Από αυτοψίες που πραγματοποίησε η επιτροπή, όπως προκύπτει απ' το πόρισμα στο οποίο είχε καταλήξει, εντόπισε σημαντικές ελλείψεις στο σύστημα ασφαλείας των εγκαταστάσεων καυσίμων. Συγκεκριμένα:

• Παντελής έλλειψη αυτοματισμού στα μόνιμα συστήματα αφρού και καταιονισμού.
• Δεν υπήρχε σύστημα πυρανίχνευσης στις δεξαμενές καυσίμων και στα γεμιστήρια οχημάτων.
• Μη επαρκής κάλυψη προληπτικών μέσων πυρασφάλειας.
• Εμφανής ακαταστασία στην απόθεση απορριμμάτων και ύπαρξη βλάστησης, ικανής να αποτελέσει μέσο μεταφοράς πυρκαγιάς.

Σύμφωνα με ανώτερους αξιωματικούς του Πυροσβεστικού Σώματος, ειδικούς των ΕΛΔΑ, και στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, "η εικόνα αυτή όχι μόνο δεν έχει αλλάξει σήμερα αλλά έχει επιδεινωθεί, καθώς οι εταιρίες δρουν πλέον ανεξέλεγκτα".

Είναι ενδεικτικός ο αριθμός των παρατηρήσεων σχετικά με την πυρασφάλεια που είχε διατυπωθεί για κάθε εταιρία. Για τη "BP" 13,την "ETEKA" 11,την "EL PETROL" 10,την "TOTAL" 10 και τη "SHELL" 9.

Επιπλέον, η θέση ορισμένων δεξαμενών όχι μόνο πληρεί στο ελάχιστο τις αποστάσεις ασφαλείας, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις βρίσκονται σε επαφή με τα εξωτερικά όρια των εγκαταστάσεων. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση των δεξαμενών Νο 18, 17 και 16 της "SHELL". Το 1988 ο δήμος είχε κατακτήσει να αδειάσουν αυτές οι δεξαμενές από το περιεχόμενό τους και να χρησιμοποιηθούν ως αποθήκες νερού. Εκτοτε... αγνοείται η τύχη τους. Τη στιγμή μάλιστα που σύμφωνα με το πόρισμα, "δεν αποθηκεύονται στις δεξαμενές καύσιμα τής αυτής κατηγορίας με εκείνα που έχουν εγκριθεί με την άδεια λειτουργίας, ενώ οι δεξαμενές νερού για την πυρόσβεση δεν ήταν πάντοτε γεμάτες με νερό".

Πάντως, για την ηγεσία του Πυροσβεστικού Σώματος και του υπουργείου Βιομηχανίας, φαίνεται όλα να είναι "καλά καμωμένα", αφού υπάρχει το πολύφερνο... πιστοποιητικό πυρασφάλειας πενταετούς διάρκειας (!), που πάντως υπηρεσίες τους εκδίδουν. Το γεγονός, που αναγκαστικά δεν μπορούν να αγνοήσουν, είναι πως και οι πέντε εταιρίες πετρελαιοειδών στο Πέραμα βρίσκονται "μακράν" (... προς τα πίσω) της οδηγίας Σεβέζο που η Ελλάδα είχε μεν συνυπογράψει, δεν έχει όμως εφαρμόσει.

Μετά απ' όλα αυτά, μόνο τρελοί δε θα ζητούσαν να φύγουν εδώ και τώρα τα "καζάνια". Βέβαια, τόσο ο δήμαρχος όσο και οι κάτοικοι ξέρουν πως... εδώ και τώρα δε θα γίνει τίποτα, αφού όπως σημείωσαν και κατά τον συμβολικό αποκλεισμό των εισόδων των εταιριών πριν λίγες μέρες, "δεν πιστεύουμε ότι θα φύγουν οι εταιρίες αν δεν έχουν την καθημερινή μας όχληση, τη στιγμή μάλιστα που δεν υπάρχει πολιτική βούληση για τη μετεγκατάστασή τους". Ετσι, οι κινητοποιήσεις θα συνεχιστούν εντεινόμενες, με πρώτη αυτή της ερχόμενης Τετάρτης, οπότε με πρωτοβουλία του Δήμου Περάματος θα πραγματοποιηθεί μεγάλη συγκέντρωση διαμαρτυρίας.

Ωστόσο, πρέπει να σημειώσουμε, πως το αίτημα για εδώ και τώρα μετεγκατάσταση, δεν είναι και δεν μπορεί να είναι εκτός πραγματικότητας, αν το δει κανείς και μόνο ως απάντηση στη χρόνια κοροϊδία τού "ναι μεν, αλλά..." των εκάστοτε κυβερνητικών αρμοδίων.

Αλλωστε, οι κάτοικοι προϋπήρχαν των εταιριών - η "SHELL" πρώτη απ' τις πέντε εγκαταστάθηκε στο Πέραμα το 1931 - ενώ οι υπόλοιπες σε πείσμα της δυσαρέσκειας των κατοίκων επιβλήθηκαν από τις τότε κυβερνήσεις, τις δεκαετίας '50 - '60. Το επιχείρημα, που σήμερα επικαλούνται αρμόδια "χείλη", είναι το σημαντικό κόστος μιας μετεγκατάστασης (σ.σ. το ίδιο λένε και για τα βυρσοδεψεία στα Ταμπάκικα). Μόνο που εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με βυρσοδεψεία που φυτοζωούν στις συνθήκες των Ταμπάκικων αλλά με κερδοφόρες επιχειρήσεις. Και οι πέντε εταιρίες έχουν εδώ και δεκαετίες αποσβέσει το κόστος των εγκαταστάσεών τους, ενώ δεν αποδίδουν ούτε καν δημοτικά τέλη, επικαλούμενες τον 180/80 που τους επιτρέπει να πληρώνουν το 1/10 γιατί βρίσκονται σε ελεύθερους τελωνειακούς χώρους. Ακόμη κι ένα αντιρρυπαντικό τέλος που τους επιβλήθηκε από το Δήμο Περάματος, δεν το πληρώνουν,μετά από προσφυγές τους σε δικαστήρια.

Πάντως, το 1988, περιλαμβανόταν στους μεσοπρόθεσμους στόχους της πενταετίας και το ξεκίνημα της διαδικασίας μετεγκατάστασης των πετρελαιοδεξαμενών. Η μελέτη ανατέθηκε στη θυγατρική των ΕΛΔΑ εταιρία "ΑΣΠΡΟΦΟΣ". Εκπονήθηκε, ολοκληρώθηκε, διαβιβάστηκε στο υπουργείο Βιομηχανίας και κατέληξε στις... ελληνικές καλένδες.

Ο Δήμος Περάματος δεν έλαβε ποτέ γνώση και μόλις προχτές, παρά το νέο ατύχημα και τις αποφασιστικές αντιδράσεις της Δημοτικής Αρχής και των κατοίκων, ο αναπληρωτής υπουργός Βιομηχανίας Χρ. Ροκόφυλλος, ξεκαθάρισε ούτε λίγο ούτε πολύ ότι η κυβέρνηση δεν θέλει και δεν σκοπεύει να προωθήσει τη μετεγκατάσταση.Πάντως στη μελέτη της "ΑΣΠΡΟΦΟΣ", προτείνονται πέντε εναλλακτικές τοποθεσίες που μπορεί να δεχτούν τις εταιρίες πετρελαιοειδών του Περάματος.

Οσο για το Προεδρικό Διάταγμα 84/84, το οποίο απαγορεύει τη λειτουργία σχετικών εγκαταστάσεων μέσα στον οικιστικό ιστό και το Ν. 1650/86 που απαγορεύει ρητά σχετικές χρήσεις εντός πόλεων, είναι χαρακτηριστικές περιπτώσεις επιλεκτικής εφαρμογής νόμων. Τα συμφέροντα μιας χούφτας ιδιωτών μετρούν περισσότερο από τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων, τις οποίες υποτίθεται ότι προστατεύουν οι νόμοι.