Σαν κατασκευή, «Ο θυρωρός της νύχτας» παίρνει πολύ καλό βαθμό, και σε κάποιες σκηνές, σχεδόν, άριστα! Αριστα, σίγουρα, χωρίς καμία ένσταση, παίρνει στις ερμηνείες. Τόσο η Σαρλότ Ράμπλινγκ, όσο και ο Ντερκ Μπόγκαρντ είναι εξαιρετικοί. Σημείο αναφοράς στην ιστορία του κινηματογράφου! Και οι δυο «κεντάνε». Καταφέρνουν να μεταφέρουν με τον καλύτερο τρόπο όλα τα συναισθήματα που απαιτούν οι πολυδιάστατοι ρόλοι τους. Οι ερμηνείες τους είναι αληθινές δημιουργίες! Ολοι οι μεγάλοι ηθοποιοί του κόσμου ζηλεύουν την «τύχη» τους! Με το «Θυρωρό της νύχτας» και οι δυο άφησαν πίσω τους παρακαταθήκη για ερμηνεία σε ερωτικούς ρόλους. Μετά από αυτούς πολλοί προσπάθησαν να τους μιμηθούν. Πολλοί προσπάθησαν να τους αντιγράψουν. Οπως και να 'χει, πάντως, μετά από το «Θυρωρό της νύχτας», άνοιξε μια μεγάλη «φάμπρικα» ερωτισμού, ακραίου ερωτισμού, στον κινηματογράφο. Ακόμα και ταινίες πορνό τους μιμήθηκαν! Τους μιμήθηκε επίσης και η κορεσμένη ερωτικά αστική τάξη. Η οποία έβαλε στις βαριεστημένες καθημερινές ερωτικές επαφές της, στις στεγνές από αγάπη, από χυμούς και έρωτα καθημερινές ερωτικές επαφές της, πολλά αξεσουάρ, πολλές συμπεριφορές από την ταινία. Θα είδατε και εσείς στα διάφορα πορνομάγαζα (sex shop) ναζιστικές στολές, σήματα, μαστίγια κλπ.

Οι συζητήσεις, λοιπόν, οι αντικρουόμενες συζητήσεις, αρχίζουν όταν θα πάμε στο περιεχόμενο της ταινίας! Στην ιδεολογία της. Στην επίδρασή της πάνω στην κοινωνία. Εδώ, και αν ακόμα δεν ήταν στις προθέσεις της δημιουργού, ανοίγουν αρκετά παράθυρα, μπαίνει πολύς καπνός στο εσωτερικό. Το πάθος και η θυσία του ναζιστή - θυρωρού για τη γυναίκα, την οποία γνώρισε αθώο παιδί και τη μετέτρεψε σε ερωτικό τέρας, είναι τόσο μεγάλο και πειστικό που, τελικά, τον κάνει συμπαθή. Τέλος πάντων, μπορεί να τον κάνει συμπαθή! Και η ιστορία έδειξε πως όταν ο θεατής συμπαθεί τους ήρωες μιας ταινίας, στην ουσία ταυτίζεται μαζί τους! Και αυτό, όπως είναι φυσικό, δημιουργεί προβλήματα!

Εχει μόλις τελειώσει ο πόλεμος (δεκαετία του 1950). Η Βιέννη προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί. Στους δρόμους της κυκλοφορεί η καχυποψία. Πολλά ναζιστικά φαντάσματα κρύβονται πίσω από άλλα ονόματα και άλλες συμπεριφορές. Ο Μαξ, ένας υψηλόβαθμος αξιωματικός του γερμανικού στρατού είναι, πια, νυχτερινός θυρωρός σε ένα ξενοδοχείο. Αλλοι σύντροφοί του, όσοι δεν έφυγαν για τη Λατινική Αμερική, τη Νότια Αφρική και αλλού, κρύβονται κάτω από άλλες ιδιότητες! Ολοι τους ζούνε με την αγωνία της ανακάλυψης.

Κάποια μέρα, στη βάρδια του Μαξ, φτάνει στο ξενοδοχείο μια πανέμορφη γυναίκα με το διάσημο μαέστρο άντρα της. Ολη η επιφανειακή ηρεμία ανατρέπεται. Η νεαρή γυναίκα υπήρξε θύμα του θυρωρού. Μικρό κορίτσι ακόμα βρέθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης που υπηρετούσε εκείνος. Την πήρε με τη βία κοντά του και τη μύησε στο σεξουαλικό σαδομαζοχισμό. Από αγνό ανθρώπινο πλάσμα τη μετέτρεψε σε ναζιστικό προϊόν.

Η μύηση στο σαδομαζοχισμό, στο χιτλερισμό, σε τελευταία ανάλυση, ήταν τόσο «επιστημονική», που το θύμα έφτασε στα όρια της ευχαρίστησης. Οπως ο σεξουαλικός σαδομαζοχισμός σιγά σιγά αποκόπτει το σαδομαζοχιστή από συγκεκριμένα πρόσωπα, από συγκεκριμένες σχέσεις, από έρωτα και αγάπη και τον κάνει ζώο, έτσι και ο ναζισμός σιγά σιγά μετατρέπει το ναζιστή σε ζώο. Ενα ζώο που για να επιβιώσει πρέπει να ζωοποιείται ακόμα περισσότερο καθημερινά. Να φτάνει στα όρια που έφτασε ο ναζισμός. Να είναι, πια, μια μηχανή βίας. Μια μηχανή βίας, που στο τέλος έφαγε και τον εαυτό της.

Η νεαρή γυναίκα, η οποία από την απελευθέρωσή της μέχρι τη συνάντησή της με τον Μαξ στο ξενοδοχείο της Βιέννης, έδειχνε να είχε επιστρέψει στη ζωή, να είχε γίνει πάλι ένας φυσιολογικός άνθρωπος. Μόλις, όμως, αντάμωσε το «δάσκαλό» της, το σαδομαζοχιστή ερωτικό της σύντροφο, τον παρτενέρ της, τελικά, υποτροπίασε! Εγκατέλειψε τον άντρα της και κλείστηκε μαζί του στο σπίτι του ναζιστή εραστή της, όπου ξαναδοκίμασαν την ηδονή στις ακραίες της διαστάσεις, μέχρι το θάνατο αυτή τη φορά!

Σας είπα, η ταινία θέλει πολύ προσοχή. Γιατί οι δυο ήρωες, με το πάθος τους, με την αγάπη τους, με τη θυσία τους τελικά, γίνονται συμπαθείς. Γιατί βλέπεις δυο ανθρώπους που αποφασίζουν να γίνουν πειραματόζωα, για να αποκαλύψουν το μέγεθος της ηδονής. Γιατί βλέπεις δυο άρρωστους ανθρώπους. Δυο θύματα...

Σχεδόν είμαι σίγουρος πως η Λιλιάνα Καβάνι έπεσε και αυτή θύμα της ίδιας ακραίας επιθυμίας. Ηθελε να αναζητήσει και να φτάσει στα ακραία ανθρώπινα ερωτικά όρια. Ηθελε να δει πώς ο άνθρωπος χάνει την ανθρωπιά του (και πόση από αυτή χάνει), όταν αναζητάει την ηδονή χωρίς να λαβαίνει υπόψη του άλλες, κάποιες από αυτές επίκτητες μεν αλλά αναγκαίες, παραμέτρους. Δε λαβαίνει υπόψη του τον έρωτα, την αγάπη, το σεβασμό κ.ά.

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που έφερε τη δράση της ταινίας μέσα στην καρδιά του ναζισμού. Ακολουθώντας και αυτή τα βήματα του μαρκησίου Σαντ, έδωσε μεγάλη σημασία στο «ντεκόρ». Στα εμβλήματα! Εκείνος, ο Σαντ, εφεύρε μόνος του το ερωτικό σαδομαζοχιστικό περιβάλλον το οποίο ευνοεί το ζωώδη, το χυδαίο, τον ακραίο έρωτα. Εφτιαξε ένα σκοτεινό σκηνικό, το οποίο έντυσε ηχητικά με βρισιές και με άλλες χυδαίες λέξεις. Η Καβάνι βρήκε έτοιμο περιβάλλον! Το καλύτερο και σκοτεινότερο σαδομαζοχιστικό ντεκόρ που γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Το ναζισμό. Και αυτό είναι από μόνο του μια καταγγελία!

Θεωρώ την ταινία, η οποία γυρίστηκε το 1974, αρκετά προφητική! Η Καβιάνι διαπίστωσε πως οι ναζί ήρωές της βρήκαν καινούριο περιβάλλον. Το απαραίτητο για την επιβίωσή τους σαδομαζοχιστικό ντεκόρ μεταφέρθηκε ατόφιο, όπως και άλλα πράγματα και συμπεριφορές επίσης, από το ναζισμό στην αναπτυγμένη καπιταλιστική κοινωνία που τον αντικατέστησε. Η βία, ο σαδομαζοχισμός, η χυδαιότητα, τα αποστειρωμένα άτομα, βρήκαν ιδανικό έδαφος. Οι δυο ήρωες της ταινίας μοιάζουν, πια, αθώοι μπροστά στις σημερινές ερωτικές ακρότητες! Μπροστά στα σημερινά ανθρώπινα κτήνη!

Παίζουν: Ντερκ Μπόγκαρντ, Σαρλότ Ράμπλινγκ, Φιλίπ Λεουά.

Φυσικά όλα αυτά με το αζημίωτο! Ο γενναίος Μπέουγουλφ νικώντας το τέρας ανεβαίνει στο θρόνο. Αυτός ο αγνός αρχαίος Βίκινγκ βρίσκεται από τη μια στιγμή στην άλλη με αμύθητα πλούτη, με παλάτια, με γυναίκα, με ερωμένη, με υπηκόους, με δόξα! Θα αντέξει στους πειρασμούς ή θα μετατραπεί και ο ίδιος σε τέρας;

Ο μύθος αυτός, ο οποίος είναι το αρχαιότερο σωζόμενο γραπτό αγγλικό επικό ποίημα, στηρίζεται σε ένα πολύ αρχαίο σκανδιναβικό επικό παραμύθι. Ο Μπέουγουλφ πέρασε στα αγγλικά γράμματα και έγινε παγκόσμια γνωστός από Εγγλέζους καλόγερους του 7^ου αιώνα (οι μόνοι που ήξεραν γράμματα εκείνοι την εποχή). Οι καλόγεροι, όπως ήταν φυσικό, το «στρογγύλεψαν» (κατά το - τρέχον - δοκούν). Σε κάποια στιγμή της ταινίας γίνεται και αναφορά, ακροθιγώς βέβαια, για τον χριστιανισμό. Το χριστιανισμό ο οποίος είχε εισαχθεί και στην Αγγλία και αγωνιζόταν για να καθιερωθεί. Οι Εγγλέζοι γραμματιζούμενοι καλόγεροι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην καθιέρωση. (Αντιλαμβάνεστε τι «ιστορία» μαθαίνουμε από γραπτά καλογέρων)!

Οι παραγωγοί της ταινίας, όπως ακριβώς έκαναν και οι καλόγεροι του 7^ου περίπου αιώνα, στρογγύλεψαν, κατά το δικό τους δοκούν, και για τις απαιτήσεις της νέας τεχνολογίας, με την οποία γύρισαν την ταινία, το αγγλικό, δανέζικης προέλευσης, επικό αυτό ποίημα. Το στρογγύλεψαν και το έφεραν στα μέτρα της τρισδιάστατης ψηφιακής τεχνολογίας. Το έκαναν με άλλα λόγια, ένα πολυτελές και ακριβό, κατά κάποιο τρόπο, video game. Ξέρετε, αυτά τα σατανικά ηλεκτρονικά παιχνίδια που αγοράζετε, χωρίς περίσκεψη, για τα παιδιά σας (πολλοί και για τον εαυτό σας). Ετσι βλέπουμε τέρατα να πετάνε, ανθρώπους να αιωρούνται, ουρανοί να ανεβοκατεβαίνουν, μεγάλες καταστροφές, «απίθανα» πράγματα!

Αν πάτε στον κινηματογράφο, και σας συστήνω για εμπειρία να πάτε, θα δείτε την ταινία με γυαλιά και σε ειδική αίθουσα! Οταν λέμε ειδική, εννοούμε αίθουσα που οι μηχανές προβολής της διαθέτουν ειδικό φακό. Ο φακός από τη μια μεριά, τα γυαλιά από την άλλη, η ψηφιακή επεξεργασία της ταινίας (πέρασαν τους ηθοποιούς στα κομπιούτερ και τους έκαναν ψηφιακούς ανθρώπους), θα σας «προσφέρουν» μια «πρωτόγνωρη» εμπειρία! Στην οθόνη θα συμβαίνουν πολλά φυσικά (κινηματογραφικά) και άλλα τόσα αφύσικα (κινηματογραφικά) πράγματα.

Οι εικόνες του Μπέουγουλφ προβάλλονται με ειδικό δυνατό ψηφιακό προβολέα, με γρηγορότερη ταχύτητα (114 καρέ στο δευτερόλεπτο) από την κανονική ταινία (24 καρέ το δευτερόλεπτο). Ο θεατής χωρίς να το αντιλαμβάνεται απόλυτα, αλλά νιώθει κάτι να τον «ανησυχεί», βλέπει διαφορετικά πράγματα με το ένα μάτι και διαφορετικά με το άλλο! Αυτή η κατάσταση δημιουργεί την αίσθηση του βάθους (η τρίτη διάσταση). Μαζί με το βάθος, αυτή η τεχνική δημιουργεί και την αίσθηση ότι οι ήρωες της ταινίας, οι χώροι, τα πράγματα, κυκλοφορούν γύρω σου και ότι και εσύ είσαι μέρος αυτής της κίνησης!

Ολα αυτά καλά και άγια, εμένα, πάντως, δε με εντυπωσίασαν. Δεν ευχαριστήθηκα την ιστορία, το μύθο, το επικό ποίημα. «Κοιτούσα» την τεχνολογία, η οποία δεν ήταν καθόλου διακριτική, και δεν μπορούσα να επικοινωνήσω συναισθηματικά με τους ήρωες και τα δρώμενα. Είμαι σχεδόν σίγουρος πως αυτή η τεχνολογία, μέχρι να δημιουργηθεί ο νέος, ο ψηφιακός άνθρωπος (αν το επιτρέψουμε αυτό), δε θα «πιάσει». Τα video game θα γυρίσουν στη θέση τους και ο κινηματογράφος στις αίθουσες!

Παίζουν: Ρέι Γουίνστοουν, Aντονι Χόπκινς, Τζον Μάλκοβιτς, Ρόμπιν Ράιτ Πεν, Μπερντάν Γκλισόν κ.ά.

«Ο άνθρωπος από το Λονδίνο» του Μπέλα Ταρ

Η σχεδόν φτωχή κινηματογραφική βδομάδα (22-28 του Νοέμβρη), με εξαίρεση τον «Θυρωρό», ξαφνικά, την τελευταία στιγμή στην κυριολεξία, πλούτισε με τρεις πανέμορφες ταινίες. Βέβαια, θα μπείτε στον κόπο να πάτε μέχρι την Καλλιθέα (κινηματογράφος «Αφαία»). Αν έχετε αντοχή, μπορεί να δείτε και τις τρεις ταινίες την ίδια μέρα, καθώς παίζονται η μια κοντά στην άλλη: «Αλεξάνδρα» 18.30, «Εσείς οι ζωντανοί» 20.30, «Ο άνθρωπος από το Λονδίνο» 22.30.

• «Αλεξάνδρα»: Μια γιαγιά, η μάνα Ρωσία, στην καρδιά του πολέμου στην Τσετσενία. Μια σπάνια ταινία με μια σπάνια ερμηνεία (Γκαλίνα Βισνέφσκαγια).
• «Εσείς οι ζωντανοί»: Μια σοβαρή μελέτη, με κωμικό τρόπο, πάνω στον άνθρωπο και στη συμπεριφορά του. Ενα εξαιρετικό κοινωνικό σχόλιο. «Γιατί είστε τόσο λίγο γενναιόδωροι απέναντι στους άλλους και κυρίως απέναντι στον εαυτό σας;».
• «Ο άνθρωπος από το Λονδίνο»: Ο φορμαλισμός στα ακραία του όρια. Μια «αστυνομική ταινία» με θαυμάσιες σουρεαλιστικές εικόνες. Ενας ξεχωριστός κινηματογράφος (ακόμα και όταν διαφωνείς μαζί του).

«Αλεξάνδρα» του Αλεξάντερ Σοκούροφ