Το 1922 συμμετείχε στη συγγραφή του «Εκκεντρικού Μανιφέστου», ενώ υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της «Φάμπρικας του Εκκεντρικού Ηθοποιού», που γύριζε πρωτοποριακές κινηματογραφικές ταινίες που χαρακτηρίζονταν από εκκεντρικότητα και είχαν περιορισμένη αντήχηση στο ευρύτερο κοινό εξαιτίας των φορμαλιστικών τους πειραματισμών. Από την ταινία «Η Νέα Βαβυλώνα» ο Κόζιντσεφ στρέφεται σε θέματα κοινωνικού προσανατολισμού.

Ο Κόζιντσεφ συνθέτει το δράμα του με ηθοποιούς από τις χώρες της Βαλτικής επικεντρώνοντας στα λαξευτά χαρακτηριστικά τους και το μαγνητικό τους βλέμμα.

Για το ρόλο του Ληρ συνάντησε δυσκολία στην επιλογή ηθοποιού, στο τέλος όμως επέλεξε τον Εσθονό ηθοποιό Γιούρι Γιέρβετ. Ο Κόζιντσεφ αναφέρει στο ημερολόγιό του: «Ημουν γεμάτος θαυμασμό για τον τρόπο που περπατούσε ο Γιέρβετ. Κινιόταν προς τα εμπρός με ένα είδος αδέξιας επισημότητας, με βηματισμό μεγαλειώδη... Ο Γιέρβετ έχει σώμα νευρώδες με τεράστια χέρια αγρότη. Είναι ακριβώς όπως όλοι οι άλλοι, αλλά και πρώτος μεταξύ άλλων».

Ο «ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΛΗΡ» διαθέτει πληθώρα σκηνές που χαράσσονται στη μνήμη, από τη μεγαλειώδη είσοδο του Ληρ στο εισαγωγικό μέρος της ταινίας, μέχρι το λασπώδες πεδίο μάχης του τέλους και το όραμα που κατατρέχει τον σαλεμένο πατέρα που λικνίζει τη νεκρή του κόρη. Εικόνες που γίνονται πιο δυνατές με τη μουσική του Σοστακόβιτς, «στην οποία μπορώ να ακούσω ένα άγριο μίσος για τη σκληρότητα, τη λατρεία της δύναμης και την καταπίεση της δικαιοσύνης... μια ατρόμητη καλοσύνη, με απειλητική ποιότητα», όπως έγραψε ο Κόζιντσεφ.

Ο σκηνοθέτης Πίτερ Μπρουκ έγραψε κάποτε στον Κόζιντσεφ: «Θυμάμαι στον "ΑΜΛΕΤ" σας και στον "ΒΑΣΙΛΙΑ ΛΗΡ" σας, την αναζήτηση της αλήθειας για την κατάσταση του ανθρώπου και την επιθυμία σας να μιλήσετε μέσα από την τέχνη σας για ένα και μόνο θέμα: Για την ανθρωπότητα. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο».

Παίζουν: Γιούρι Γιέρβετ, Ελζα Ρατζίνα, Γκαλίνα Βόλτζεκ, Βαλεντίνα Σεντρίκοβα, κ.ά.

Παραγωγή: Σοβιετική Ενωση (1971).

Δεν πρόκειται για βιογραφία του 16ου Προέδρου της Αμερικής, Αβραάμ Λίνκολν, αλλά για τους τελευταίους μήνες της σημαντικής αυτής φυσιογνωμίας του αμερικανικού έθνους, λίγο πριν τον τερματισμό του αιματηρού εμφυλίου. Ο Σπίλμπεργκ επικεντρώνει στις στρατηγικές της πολιτικής που ο Πρόεδρος έθεσε σε κίνηση ώστε να υπερψηφιστεί από το Κογκρέσο η περίφημη 13η τροπολογία, διά της οποίας καταργείται η δουλεία. Κάπου με αέρα ρομαντισμού, κάποιες στιγμές με τρόπο αστείο και κάποιες με μελοδραματικό, ο Λίνκολν κατάφερε να περάσει η ιστορική τροπολογία με άνετη πλειοψηφία πέραν των δύο τρίτων. Αυτά συνέβαιναν το Γενάρη του 1865 με τον αμερικάνικο εμφύλιο εν εξελίξει...

Στο ρόλο του Λίνκολν «λάμπει» ο Ιρλανδός Ντάνιελ Ντέι Λιούις και επωμίζεται όλο το βάρος του φιλμ με κείνο το ειδικό μείγμα λεπτότητας και δύναμης στην ερμηνεία του. Συνταγή που τις σωστές της δόσεις μπορούν να ορίσουν μόνο ταλαντούχοι ηθοποιοί. Κάτι που συμβάλλει στο να γίνει ο ρόλος απόλυτα πιστευτός είναι η φυσική ομοιότητα του ηθοποιού με το πρόσωπο που υποδύεται. Ξερακιανός, λακωνικός, απόμακρος και προσιτός, φειδωλός στα λόγια, με ήμερο χιούμορ καταφέρνει να δώσει το «απόσταγμα» του Λίνκολν. Βέβαια, ο περίγυρός του, όλοι οι υπόλοιποι ρόλοι υποστηρίζουν πλήρως τον απόλυτο πρωταγωνιστή. Ειδική μνεία στην Σάλι Φιλντ και τον Τόμι Λι Τζόουνς.

Εκείνο το Γενάρη, ανταλλάσσονταν οι τελευταίες σφαίρες στον τρομερό εμφύλιο. Η ταινία ανοίγει με μια σκηνή από πεδίο μάχης που μεταδίδει κατευθείαν σκοτεινή ατμόσφαιρα και σοβαρό τόνο. Οι εικόνες από το μέτωπο υγρές, ψυχρών αποχρώσεων, βουτηγμένες σε ομιχλώδη φωτισμό, παραπέμπουν σε άλλους καιρούς, φέρνουν τον θεατή πίσω στο χρόνο. Είναι προφανές. Ο Σπίλμπεργκ έφτιαξε μια καλλιτεχνική ταινία μαστόρικα δραματικής μορφής, που επιδρά πάνω στο θεατή και τον κάνει να νιώθει κοντά και οικεία στα πρόσωπα και σαν να βρίσκεται στον ίδιο χώρο μαζί τους. Ο Λίνκολν τον καιρό εκείνο βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα μοιραίο δίλημμα: Να διαπραγματευτεί την ειρήνη με τους αντιπροσώπους της Συνομοσπονδίας ή να συνεχίσει τον πόλεμο θυσιάζοντας κι άλλες ζωές μεν, υποχρεώνοντας όμως τους βουλευτές να βάλουν για πάντα τέλος στη δουλεία;

Με βάση την παραπάνω ηθική κορυφογραμμή ο Σπίλμπεργκ κατασκευάζει μια ταινία απόλυτα γραμμική σε αφηγηματικό επίπεδο. Στις έντονες διανοητικά σκηνές κυριαρχούν τα ευφυή λογοπαίγνια του Προέδρου και οι διηγήσεις του από τις μέρες της δικηγορίας του. Οι τόνοι και το χιούμορ ελαφρύνουν την ατμόσφαιρα και εφιστούν την προσοχή των θεατών στον ιδιαίτερο χαρακτήρα του Προέδρου.

Το πρόσωπο του Λίνκολν δεν καλύπτει η μάσκα ενός μακιαβελικού ιδεολόγου χωρίς ίχνος δισταγμού, αλλά αυτή ενός ανθρώπου/γνώστη της λειτουργίας του χρόνου και των αναγκών της διπλωματίας. Για να φθάσει ο Πρόεδρος στην ολοκλήρωση του σχεδίου του, δε διστάζει τόσο ο ίδιος όσο και οι άνθρωποί του να έρχονται σε σύγκρουση, σε εκβιασμό, να καταφεύγουν σε κολακείες και εκφοβισμό, ακόμα και στον αυτοσχεδιασμό. Από την εικόνα λείπουν καθαρά και ευγενή αισθήματα, όπως το κουράγιο και ο αλτρουισμός. Στόχος της ταινίας δεν είναι μόνο να θεωρητικοποιήσει τον αντι-ρατσισμό, αλλά να κάνει χρήση ενός θέματος για να θερμάνει το πάθος του θεατή για ζητήματα κοινωνικά. Πάνω σε αυτή τη δύσκολη ίσως και αντιφατική βάση, ο Λίνκολν του Σπίλμπεργκ, ταινία ισχυρή και ρητορική, γίνεται το κέντρο βάρους σε μια τοιχογραφία εποχής στην οποία η ιστορία, τα ανέκδοτα και ο μύθος εμφανίζονται με όρια ρευστά.

Η ταινία τέλος - όχι ιδιαίτερα πολεμική, ούτε πολύ εύθραυστη - δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια διάλεξη αγωγής του πολίτη. Με ομορφιά και ανθρωπιά, άριστη αφήγηση, φωτογραφία, σκηνοθεσία και ερμηνείες μεγάλες. Η διαφορά είναι ότι το ίδιο θέμα σε χέρια άλλων θα ήταν απλά ένα «ξερό» μάθημα...

Παίζουν: Ντάνιελ Ντέι Λιούις, Σάλι Φιλντ, Τόμι Λι Τζόουνς, Λι Πέις, κ.ά.

Παραγωγή: ΗΠΑ (2012).