Ολοι όσοι βιώνουν καθημερινά την «επιλεκτική ανικανότητα» του κράτους να προστατεύσει τον λαό από φυσικά φαινόμενα και απειλές, γνωρίζουν ότι αυτή δεν εκδηλώνεται μόνο πριν και κατά τη διάρκεια της καταστροφής, αλλά και μετά. Με αφορμή τις πυρκαγιές που κατακαίνε περιουσίες, δάση, ακόμα και ανθρώπους, ο «Ριζοσπάστης» «επιστρέφει» σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες καταστροφές των τελευταίων χρόνων, που συγκλόνισαν το πανελλήνιο, και καταγράφει τη σκληρή πραγματικότητα που ζει ο λαός.

Δύο χρόνια μετά τις πυρκαγιές που έκαψαν πάνω από 500.000 στρέμματα στη Βορειοκεντρική Εύβοια, τα μεγάλα λόγια της κυβέρνησης για την «ανασυγκρότηση» της περιοχής, την πλήρη «αποκατάσταση» των ζημιών και την αποζημίωση των πληγέντων έχουν καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος.

Οι αποζημιώσεις για απώλεια καλλιεργειών, κοπαδιών κ.λπ. δόθηκαν με το σταγονόμετρο και μόνο κάτω από την πίεση του αγώνα των κατοίκων της περιοχής. Χωριά που από πάνω τους πέρασε η φωτιά, παραμένουν αθωράκιστα από τον κίνδυνο μιας επόμενης πλημμύρας. Το οδικό δίκτυο της περιοχής, στο μεγαλύτερο μέρος του, είναι εγκαταλειμμένο και επικίνδυνο.

Τα Κέντρα Υγείας Μαντουδίου και Ιστιαίας είναι υποστελεχωμένα, με τελευταίο τραγικό παράδειγμα τη μεταφορά (και τελικά τον θάνατο) ασθενούς σε καρότσα αγροτικού οχήματος!

Κι από πάνω, το περίφημο «ολιστικό σχέδιο Μπένου», που έγινε υπό την αιγίδα της κυβέρνησης, διαμορφώνει όρους για επέκταση της επιχειρηματικής δράσης στην περιοχή, και όχι για την επίλυση ζωτικών προβλημάτων του λαού της.

Στις σεισμόπληκτες περιοχές της Θεσσαλίας, της Κρήτης και αλλού, εκατοντάδες οικογένειες μένουν ακόμα σε οικισμούς με κοντέινερ, ακόμα και 30 μήνες μετά τους σεισμούς, όπως, για παράδειγμα, στο Δαμάσι και σε χωριά της Ελασσόνας. Πολλοί μένουν σε σπίτια με ζημιές που δεν επισκευάστηκαν.

Την εικόνα της εγκατάλειψης συμπληρώνουν τα γκρεμισμένα σπίτια, που σε πολλά χωριά δεν έχουν κατεδαφιστεί μέχρι και σήμερα, αλλά και τα μπάζα που παραμένουν στη θέση τους. Ακόμα, σε πολλά «κίτρινα» σπίτια δεν προχωράνε οι επισκευές, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί ο τριτοβάθμιος έλεγχος.

Από τα σημαντικότερα προβλήματα που παραμένουν είναι αυτό της κατασκευής των νέων σπιτιών. Εδώ οι σεισμόπληκτοι δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τις καθυστερήσεις και τη γραφειοκρατία, αλλά και το γεγονός ότι δεν έχουν τα απαραίτητα χρήματα για την κατασκευή τους. Κι αυτό επειδή η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει ότι τα καινούρια σπίτια θα χτίζονταν με την κάλυψη του 80% από το κράτος και το υπόλοιπο από άτοκο δάνειο. Ταυτόχρονα, οριζόταν ως αποζημίωση το ποσό των 1.000 ευρώ/τ.μ., ενώ μετά από πολλούς μήνες δόθηκε και μια προκαταβολή.

Ομως, οι σεισμόπληκτοι καταγγέλλουν ότι με τις ανατιμήσεις που έχουν μεσολαβήσει στα οικοδομικά υλικά, τα 1.000 ευρώ δεν επαρκούν και σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους, χρειάζονται περίπου 1.600 ευρώ/τ.μ. Με αυτό το κόστος, όμως, η κρατική επιδότηση πέφτει μόλις στο 50%. Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να μη δανειοδοτηθούν οι σεισμόπληκτοι λόγω των αυστηρών κριτηρίων (ηλικιακών, εισοδηματικών) που θέτουν οι τράπεζες.

Πολλές είναι και οι καταγγελίες σεισμόπληκτων ότι δεν πήραν τις αποζημιώσεις που είχαν εξαγγελθεί, καθώς εφαρμόστηκαν μια σειρά από «κόφτες», οι διαδικασίες έμπλεξαν σε πολυδαίδαλους και γραφειοκρατικούς μηχανισμούς.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, πρόσφατα υπήρξαν καταγγελίες από κατοίκους στο Αρκαλοχώρι της Κρήτης ότι επίκεινται δεκάδες πλειστηριασμοί μέχρι το τέλος του έτους.

Στη «μεγάλη εικόνα», παρά τις εξαγγελίες της κυβέρνησης, μετά τον σεισμό στην Τουρκία (6 Φλεβάρη), για υποχρεωτικό έλεγχο όλων των δημόσιων κτιρίων και κατά προτεραιότητα των σχολείων, η διαδικασία ακόμα δεν έχει ξεκινήσει, με αποτέλεσμα να παραμένουν χωρίς κανέναν προσεισμικό έλεγχο περισσότερα από 9.000 σχολεία σε όλη τη χώρα!

Στην περιφέρεια Θεσσαλίας, τρία χρόνια μετά τις καταστροφικές πλημμύρες του «Ιανού», κανένας σχεδιασμός δεν υπάρχει για ολοκληρωμένη αντιπλημμυρική προστασία και πρόληψη. Ο αρχικός προϋπολογισμός της Περιφέρειας για τους δήμους Παλαμά, Σοφάδων και Λίμνης Πλαστήρα περικόπηκε κατά 61% (10,8 εκατ.), ενώ δεν κάλυπτε όλες τις ζημιές στις περιοχές αυτές.

Για την ΠΕ Καρδίτσας έπεσε «ψαλίδι» 35,4 εκατ., για τους δήμους Καρδίτσας, Μουζακίου και Αργιθέας οι αποκαταστάσεις δόθηκαν σε πακέτο 143 εκατ. στην ΤΕΡΝΑ και επέλεξε αυτή όπου ήταν προσφορότερο να κάνει έργα. Εργα δεν έχουν ολοκληρωθεί, ενώ σημαντικοί δρόμοι, στραγγιστικά και γέφυρες έμειναν εκτός λίστας αποκαταστάσεων.

Οσες εργασίες καθαρισμού ρεμάτων άρχισαν γίνονται κατά τμήματα και αποσπασματικά, δεν λειτουργούν ως σύνολο και τρία χρόνια μετά τον «Ιανό» η κατάσταση είναι σχεδόν ίδια με πριν.

Στην Ανατολική Στερεά και Εύβοια, παρότι σε αρκετές περιοχές - όπως η λεκάνη απορροής του Σπερχειού Ποταμού, ολόκληρο το νησί της Εύβοιας, ο βοιωτικός Κηφισός κ.α. - σημειώνονται ιδιαίτερα συχνά πλημμυρικά φαινόμενα, δεν έχει γίνει ποτέ κάποια σχεδιασμένη και ολοκληρωμένη παρέμβαση αντιπλημμυρικής θωράκισης.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του εμπαιγμού που βιώνουν οι κάτοικοι στο Ληλάντιο Πεδίο του δήμου Χαλκιδέων. Οπως καταγγέλλουν, τρία χρόνια μετά τη φονική πλημμύρα που στέρησε τη ζωή σε 8 ανθρώπους, κατέστρεψε καλλιέργειες, κατοικίες και επιχειρήσεις, κι ενώ το πρόβλημα ήταν γνωστό από την προηγούμενη πλημμύρα του 2009, ακόμη δεν έχει εκπονηθεί ολοκληρωμένη μελέτη οριοθέτησης του ποταμού Λήλαντα, δηλαδή από τις πηγές έως τις εκβολές του ποταμού.

Αντ' αυτού, γίνονται αποσπασματικά έργα κατά τόπους, που μάλιστα καθιστούν πιο επικίνδυνη την κατάσταση για υπερχείλιση σε ενδεχόμενη αντίστοιχη κακοκαιρία, λόγω στενέματος της κοίτης.

«Μια ολοκληρωμένη παρέμβαση θα ήταν η οριστική λύση αλλά πρέπει να ζυγίζουμε ποια είναι η καλύτερη λύση με το μικρότερο δυνατό κόστος! Διαφορετικά το κόστος πολλαπλασιάζεται!», είχε δηλώσει κυνικά ο αντιπεριφερειάρχης Εύβοιας, αποθεώνοντας τη λογική που βάζει την προστασία της ζωής και της περιουσίας του λαού στο ζύγι του κόστους - οφέλους.

Ειδικά για τα αντιπλημμυρικά έργα, δεν προβλέπεται χρηματοδότηση από την ΕΕ, που «συστήνει» στις κυβερνήσεις ότι είναι προτιμότερο να δίνουν αποζημιώσεις - ψίχουλα μετά τις καταστροφές στα λαϊκά στρώματα παρά να κατασκευάζουν υποδομές, που δεν έχουν ανταποδοτικότητα και άμεσο κέρδος για τους επιχειρηματικούς ομίλους.

Η μόνη περίπτωση να γίνουν κάποια έργα είναι αν συνδυάζονται με μεγάλες επενδύσεις, αν και ούτε αυτό είναι σίγουρο, όπως βλέπουμε στους μεγάλους οδικούς άξονες.

Τα όποια έργα εξαγγέλλονται συνήθως μετά από μεγάλες καταστροφές, ακόμα κι αν ξεκινήσουν, ακολουθούν συνήθως περικοπές στα κονδύλια και συρρίκνωση του όποιου προϋπολογισμού, καταλήγοντας σε «μπαλώματα» και αποσπασματικές παρεμβάσεις, που πολλές φορές μεταφέρουν το πρόβλημα από τη μία περιοχή στην άλλη.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Περιφέρεια Αττικής, όπου κάθε χρόνο πιστώνονται ελάχιστα χρήματα για αντιπλημμυρικά έργα, με αποτέλεσμα κεντρικές αρτηρίες να γίνονται λίμνες, συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά να πνίγονται στις λάσπες. Ενδεικτικά, μαζί και με τα έργα για τα αποχετευτικά ομβρίων που τα βαφτίζουν αντιπλημμυρικά, ο προϋπολογισμός της Περιφέρειας εδώ και πολλά χρόνια δεν ξεπερνά το 3%!

Στον απολογισμό της διοίκησης αναφέρονται 117 αντιπλημμυρικά έργα με προϋπολογισμό 404 εκατ. ευρώ. Στα χαρτιά φυσικά, αφού οι προτεινόμενες πιστώσεις είναι μόνο 9,86 εκατ. ευρώ. Με μια απλή διαίρεση, με αυτόν τον ρυθμό εκτέλεσης των έργων, ακόμα και αυτά τα αντιπλημμυρικά, που δεν καλύπτουν ούτε τις βασικές πληγές, αποσπασματικά και κακοσχεδιασμένα, θα τελειώσουν σε 40 χρόνια!