«Τέλεψα το χρέος μου και φεύγω», γράφει στην «Αναφορά στον Γκρέκο» ο κορυφαίος της πεζογραφίας μας Νίκος Καζαντζάκης. Σαν σήμερα, πριν 45 χρόνια, στις 26 Οκτώβρη 1957, «έφυγε» ο συγγραφέας της «Ασκητικής», του «Αλέξη Ζορμπά», του «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», για να αναφέρουμε μόνο μερικά από τα πιο δημοφιλή έργα του.

Πολυσχιδής προσωπικότητα, με τη δημιουργικότητά του να εκτείνεται και στην ποίηση, στο θέατρο, στην ταξιδιωτική λογοτεχνία και στο φιλοσοφικό δοκίμιο, ο Καζαντζάκης σφράγισε ανεξίτηλα τη νεοελληνική λογοτεχνία, χωρίς όμως οι φιλόλογοι να μπορέσουν να τον «εντάξουν» σε κάποιο συγκεκριμένο λογοτεχνικό ρεύμα.

Αν και το έργο του «μίλησε» και εξακολουθεί να «μιλά» στην καρδιά εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλον τον κόσμο, αλλά ακόμη και της πανεπιστημιακής έρευνας, στην Ελλάδα - για πολλούς λόγους που είναι αδύνατον να αναλυθούν εδώ - ο Καζαντζάκης αντιμετωπίζεται ακόμη και σήμερα με «καχυποψία» από την εξουσία. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ενώ πανεπιστημιακές έδρες αφιερωμένες στο έργο του είχαν δημιουργηθεί εδώ και πολλά χρόνια στο εξωτερικό, στην Ελλάδα δημιουργήθηκε σχετικά πρόσφατα, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

«Αυτουργός» αυτής της θετικής εξέλιξης, αλλά και γενικότερα της προβολής και διάδοσης του έργου του συγγραφέα είναι η «Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη», που ιδρύθηκε στη Γενεύη το 1988, όπου παραμένει η έδρα της. Σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε να δημιουργήσει τμήματά της σε πολλές χώρες και να αναπτύξει αξιόλογη δραστηριότητα αμιγώς πολιτιστικού περιεχομένου, με εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Στο λιτό, αλλά ουσιαστικό τριμηνιαίο ενημερωτικό «Δελτίο» της περιλαμβάνονται οι εκδηλώσεις που έγιναν για τον Καζαντζάκη και το έργο του και οι δραστηριότητες των τμημάτων, που εκτείνονται από τη Λ. Αμερική, την Αφρική και την Ωκεανία μέχρι την Ευρώπη, τις αραβικές χώρες και το Αζερμπαϊτζάν.

Η γενική συνέλευση της εταιρίας θα λάβει χώρα στις 14/12 στην Καζαμπλάνκα (για πρώτη φορά εκτός Ευρώπης), όπου θα εκλεγεί νέα συντονιστική επιτροπή και θα καθοριστούν οι στόχοι για τα επόμενα δύο χρόνια.

«Μετακινούμενο»(!) είναι το Νέο Μουσείο Ακρόπολης - το οποίο βέβαια είναι ακόμα στα χαρτιά και όλα δείχνουν πως εκεί θα παραμείνει σε ό,τι αφορά τουλάχιστον τον αρχαιολογικό χώρο του Μακρυγιάννη - όπως προκύπτει από πληροφορίες της Συντονιστικής Επιτροπής για τη διάσωση του Μακρυγιάννη, οι οποίες περιέχονται σε ανακοίνωσή της.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες αυτές, το ΝΜΑ «κινείται προς άγνωστη κατεύθυνση, λόγω προβλημάτων θεμελίωσης και ήδη απομακρύνθηκε από το μετρό πολλά μέτρα, αλλά και από τη δήθεν κίτρινη ζώνη των ανασκαφών». Η Συντονιστική Επιτροπή εκτιμά - με σαφώς ειρωνική διάθεση - ότι «η ιστορία θυμίζει ολίγον τα κτίρια του Αλαντίν στις χίλιες και μια νύχτες και αναζητείται ο κακός μάγος να υποστεί τις συνέπειες των πράξεών του για να τελειώσει και το παραμύθι».

Η εξέλιξη αυτή απομακρύνει ακόμη περισσότερο την - έτσι κι αλλιώς ουτοπική - προοπτική να είναι έτοιμο το μουσείο το 2004, αν βέβαια τελικά αρχίσει η κατασκευή του. Επιπλέον, αν τα προβλήματα θεμελίωσης σχετίζονται με την ύπαρξη του Μετρό, αλλά και με το ιδιόμορφο υπέδαφος της περιοχής, υπάρχει ο κίνδυνος να επιλεχθεί ακόμη καταστροφικότερη θεμελίωση του κτιρίου από την πασαλόπηξη.

Κατά τ' άλλα, η επιτροπή ανακοινώνει ότι «η ανασκαφή αποκάλυψε κτίρια του τέλους της Κλασικής εποχής του 4ου π.Χ. αιώνα, σημαντικότατα και ιδιαίτερης κτιριολογικής κατασκευής». Προσθέτει ότι «η ανασκαφή προϋπήρχε του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού και συνεπώς δεν είναι σωστική κατά το Νόμο, αλλά συστηματική. Κατά συνέπεια δε δικαιολογείται η εκτεταμένη καταστροφή που ήδη έχει προκληθεί και καμία πρόθεση περαιτέρω καταστροφών».