Την εφαρμογή του ΦΠΑ πάνω στις τιμές των νέων ακινήτων μεθοδεύει η κυβέρνηση, σε μια εξέλιξη που θα σηματοδοτήσει νέα έκρηξη στις τιμές και θα κάνει ακόμη πιο δύσκολη την απόκτηση αξιοπρεπούς κατοικίας για τη λαϊκή οικογένεια. Προς το παρόν - και λόγω δημοτικών εκλογών - οι κυβερνητικές προετοιμασίες για την αλλαγή στον τρόπο φορολογίας ακινήτων κινούνται στο παρασκήνιο. Οι τελικές αποφάσεις για το χρόνο εφαρμογής του ΦΠΑ στις νέες άδειες οικοδομών (είτε από την 1η του Γενάρη 2003 είτε από το 2004) θα ανακοινωθούν, για ευνόητους λόγους, μετά τις δημοτικές εκλογές μαζί με τις άλλες ρυθμίσεις για τα νέα φορο-χαράτσια πάνω στη μικρή ακίνητη ιδιοκτησία. Είναι πολύ πιθανό ο ΦΠΑ πάνω στις τιμές των νέων ακινήτων να εφαρμοστεί από την 1η του Γενάρη 2003. Σ' αυτό συνηγορεί και το γεγονός, ότι το υπουργείο Οικονομίας κοινοποίησε ήδη στις εφορίες εγκύκλιο ζητώντας, «ενόψει μελλοντικής πιθανής εφαρμογής του ΦΠΑ ακινήτων», να κάνουν έρευνα για τις «αγοραίες τιμές» των καινούριων κατοικιών της περιοχής τους και να αποστείλουν άμεσα (το αργότερο μέχρι 27 του Σεπτέμβρη) τα σχετικά στοιχεία.

Είναι φανερό ότι τουλάχιστον στα νεόδμητα ακίνητα θα καταργήσουν την αντικειμενική τιμή όπως ισχύει σήμερα και θα την αντικαταστήσουν με την αγοραία αξία, πάνω στην οποία θα εφαρμόζεται ο ΦΠΑ. Ετσι οι μεγαλοεργολάβοι θα μετακυλίουν την επιπλέον φορολογική επιβάρυνση στον τελικό αγοραστή, που θα πληρώνει το χαράτσι. Επίσης, αν όχι άμεσα, πάντως σε επόμενη φάση, δρομολογούν την αύξηση ή και κατάργηση των αντικειμενικών τιμών και για τα παλαιά ακίνητα, που θα φορολογούνται επίσης με βάση τις αγοραίες τιμές.

Η φορολογική επιβάρυνση που επέρχεται με το νέο σύστημα υπολογισμού προκύπτει ανάγλυφα και από το εξής:

• Σήμερα ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων είναι 9% για τα πρώτα 15.000 ευρώ και φτάνει στο 11% της αντικειμενικής τιμής.
• Με την επιβολή ΦΠΑ η φορολογική επιβάρυνση θα φτάνει στο 18% της αγοραίας αξίας.
• Ετσι ακόμη και στην περίπτωση που καταργηθεί πλήρως ο φόρος μεταβίβασης, όπως προτείνεται σε διάφορες εισηγήσεις στελεχών του υπουργείου, η πρόσθετη επιβάρυνση θα είναι αρκετά πάνω από το 7% και βέβαια θα πληρωθεί από τα λαϊκά στρώματα.

Οι προτάσεις της κυβέρνησης για τη «φορολογία της περιουσίας» θα δημοσιοποιηθούν μετά τις δημοτικές εκλογές με το λεγόμενο 4ο πακέτο της διαβόητης «φορολογικής μεταρρύθμισης». Το περιεχόμενο του επερχόμενου «4ου πακέτου» προκύπτει ανάγλυφα και από τις αξιώσεις που προέβαλαν οι μεγαλοβιομήχανοι του ΣΕΒ στο πλαίσιο του υποτιθέμενου «διαλόγου» των... κοινωνικών εταίρων. Ο ΣΕΒ στο σημείο αυτό απαίτησε την επιβολή ΦΠΑ στην εργολαβική οικοδομή, την κατάργηση του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας (ΦΜΑΠ) και την επιβολή φόρου κατοχής (ή όπως αλλιώς τον ονομάσουν) πάνω στη μικρή ακίνητη ιδιοκτησία. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι για τον εαυτό τους απαίτησαν να εξαιρεθούν από το φόρο κατοχής...

Οι ανησυχητικές εξελίξεις στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών της χώρας, η μείωση του ρυθμού ανόδου της κατανάλωσης (είναι η μεγαλύτερη από το 1999), καθώς και η διατήρηση του ρυθμού ανόδου του ΑΕΠ και των επενδύσεων σε υψηλά επίπεδα είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της εξέλιξη των μακροοικονομικών μεγεθών για το β' τρίμηνο του 2002, όπως προκύπτουν από το σχετικό Δελτίο Τύπου των Εθνικών Λογαριασμών που εκδίδει η ΕΣΥΕ.

Οι ανησυχητικές εξελίξεις στο μέτωπο των εξωτερικών συναλλαγών, εμφανίζονται τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο τρίμηνο του 2002, καθώς οι εισαγωγές εμφανίζουν ρυθμό αύξησης υψηλότερο από τον αντίστοιχο των εξαγωγών. Αντιστρέφεται έτσι η πορεία που είχε σημειωθεί το 2001, όπου οι εισαγωγές εμφάνισαν πτώση υψηλότερη από την πτώση που επίσης σημείωσαν και οι εξαγωγές.

Ετσι:

• Οι εξαγωγές το α' και β' τρίμηνο του 2002, ως προς τα αντίστοιχα τρίμηνα του 2001 εμφανίζουν άνοδο 3,6% και 2,6% αντίστοιχα, τη στιγμή που οι εισαγωγές αυξήθηκαν με ρυθμούς 4,5% και 3,7%. Η εξέλιξη αυτή, υποδηλώνει ανάγλυφα τη συνεχιζόμενη υποκατάσταση ελληνικών εμπορευμάτων από εισαγόμενα.
• Η κατανάλωση το β' τρίμηνο του 2002, ως προς το β' τρίμηνο του 2001, εμφανίζει άνοδο 1,6%, η οποία είναι η μικρότερη των τελευταίων τριών ετών. Το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο η αύξηση της κατανάλωσης ήταν 3,6%.
• Οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, πάντα σε υψηλά επίπεδα, αυξήθηκαν με ρυθμό 9,8%.

Αποτέλεσμα όλων αυτών των εξελίξεων, ήταν το ΑΕΠ της χώρας το β' τρίμηνο του 2002, ως προς το β' τρίμηνο του 2001, να αυξηθεί κατά 4%, ενώ, σύμφωνα με τις κυβερνητικές εκτιμήσεις, στο τέλος του 2002 ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα ανέλθει στο 3,5%.

Παράνομοι και καταχρηστικοί κρίθηκαν από τη δικαιοσύνη μια σειρά όροι που θέτουν οι τράπεζες για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων. Σύμφωνα με την ΕΚΠΟΙΖΩ, η απόφαση στρέφεται κατά της Εμπορικής Τράπεζας, μετά από συλλογική αγωγή της πρώτης, ωστόσο όμως, πρόκειται για όρους και πρακτικές που χρησιμοποιούν όλες οι τράπεζες. Βέβαια, σημειώνουμε, ότι παρόμοιες καταδικαστικές αποφάσεις για τις πρακτικές των τραπεζών, υπήρξαν και στο παρελθόν, όμως οι ληστρικοί όροι χορήγησης των δανείων, όχι μόνο δεν καταργήθηκαν αλλά πολλαπλασιάζονται. Ποιος να τους ελέγξει;

Σύμφωνα με την ΕΚΠΟΙΖΩ παράνομοι και καταχρηστικοί κρίθηκαν οι εξής όροι:

• Η είσπραξη από την τράπεζα για τη χορήγηση δανείου προμήθειας ύψους 1% επί του ποσού του δανείου, την οποία οι τράπεζες αποκαλούν «έξοδα ή προμήθεια χρηματοδότησης».
• Η είσπραξη εξόδων φακέλου.
• Η καταβολή της εισφοράς του νόμου 128/75 από το δανειολήπτη και όχι από την τράπεζα.
• Η αξίωση της τράπεζας να αυξάνει μονομερώς το επιτόκιο στα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο, δίχως αυτή η αύξηση να είναι σε συνάρτηση με κάποιο εύλογο κριτήριο, ή να αξιώνει την επιστροφή του δανείου αν ο λήπτης δεν αποδεχτεί την αύξηση.
• Η δυνατότητα της τράπεζας να καταγγέλλει τη σύμβαση σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οποιασδήποτε δόσης.
• Η εκχώρηση από τον δανειολήπτη των μισθωμάτων του ακινήτου στην τράπεζα προς πρόσθετη διασφάλισή της.
• Η επιφύλαξη της δυνατότητας είσπραξης από την τράπεζα προμήθειας κατά τη διάρκεια του δανείου.

Καταχρηστικοί κρίνονται ακόμη έξι όροι που υποχρεώνουν το πρόσωπο που υπογράφει ως εγγυητής τη σύμβαση δανείου και τις ενστάσεις, όπως ιδίως:

• Να μην ελευθερώνεται ο εγγυητής αν η τράπεζα από δικό της πταίσμα δεν μπόρεσε να ικανοποιηθεί από το δανειολήπτη ή αν η τράπεζα παραιτήθηκε από άλλες ασφάλειες που υπήρχαν για το δάνειο.
• Σε περίπτωση που η οφειλή του δανειολήπτη έγινε ληξιπρόθεσμη, να μην μπορεί πλέον ο εγγυητής να αξιώνει από την τράπεζα να επιδιώξει μέσα σε ένα μήνα δικαστικά την απαίτησή της, και αν αυτή δεν το κάνει τότε ο εγγυητής απαλλάσσεται.