Associated Press

Το μήλον της έριδος: ο Μουσάραφ προσπαθεί να «ελέγξει» τα θρησκευτικά σχολεία (μαντράσες), αλλά τμήματα του στρατού και των υπηρεσιών πληροφοριών διαφωνούν

Το βράδυ της συγκεκριμένης Κυριακής του Δεκέμβρη, ο δικτάτορας του Πακιστάν επέστρεφε στο φτωχικό του στην πόλη - εστία των στρατιωτικών Ραουαλπίντι, κάπου 15-20 χιλιόμετρα από το αεροδρόμιο της πρωτεύουσας Ισλαμαμπάντ. Μια απόσταση που η αυτοκινητοπομπή του διανύει, συνήθως, σε κάτι λιγότερο από δέκα λεπτά. Στο μέσον της διαδρομής και κάπου τριάντα δευτερόλεπτα αφ' ότου τα αυτοκίνητα της πομπής είχαν περάσει κάτω από μια μεγάλη γέφυρα, εξερράγη μια βόμβα που, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, αποτελούνταν από έναν τόνο εκρηκτικά και είχε συνδεσμολογία «που οι αρχές της χώρας δεν έχουν ξαναδεί»². Επιπλέον λόγοι «προβληματισμού» των υπηρεσιών ασφαλείας: η ακριβέστατη επίγνωση, αυτών που αποτόλμησαν την απόπειρα, του δρομολογίου του στρατηγού, όσο και του χρόνου που θα περνούσε από το σημείο.

Associated Press

Η απόπειρα: Η γέφυρα, όπου είχαν τοποθετηθεί τα εκρηκτικά, με στόχο τον Μουσάραφ την 14η Δεκέμβρη, καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς

Ελάχιστες αμφιβολίες υπάρχουν ότι τα μέτρα αυτά προωθούνται καθ' υπαγόρευσιν της κυβέρνησης των ΗΠΑ, που γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα ότι η ακραία ντεομπαντική εκδοχή του Ισλάμ, που ήκμασε στο Αφγανιστάν των Ταλιμπάν, βγήκε από τις μαντράσες του Πακιστάν, που χρηματοδότησαν γενναία η Σαουδική Αραβία, η Βρετανία και η ίδια, βεβαίως, διαμέσου της CIA, τις δεκαετίες του '80 και του '90. Επρόκειτο για μια «τακτική συμμαχία» που εξελίχθηκε στραβά. Η αλλαγή των δεδομένων μετά τη «νίκη» επί των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν, τον παρατεταμένο εμφύλιο, τη νίκη των Ταλιμπάν και το blowback, τη στροφή των μεθυσμένων απ' αυτήν «φοιτητών» εναντίον των πρώην χορηγών και πατρώνων τους στην Ουάσιγκτον και το Ισλαμαμπάντ, μετά την πυρηνικοποίηση του Πακιστάν, μετά την 11η του Σεπτέμβρη, τον πόλεμο, την ημιτελή κατοχή και την αδυναμία ελέγχου του Αφγανιστάν - κατάσταση στην οποία το Πακιστάν, ή τουλάχιστον τα αυτόνομα εδάφη των φυλών, έχει σημαντικό ρόλο - κατέστησαν επιτακτική την ανάγκη «ανάληψης δράσης» για «να μην πέσουν τα πυρηνικά του Πακιστάν στα χέρια ισλαμιστών»⁵.

Αλλά στη συνάρτηση πρέπει να συνυπολογιστεί και η ιδεολογική και έμπρακτη σύμπλευση σημαντικών τμημάτων της μυστικής υπηρεσίας του Πακιστάν, της διαβόητης ISI, όπως και τμημάτων του στρατού, με τους ακραίους ισλαμιστές. Δύο ως πρότινος κορυφαία στελέχη του καθεστώτος Μουσάραφ, ο υποστράτηγος Μοχάμεντ Αζίζ, αρχηγός ΓΕΣ, και ο υποστράτηγος Μαχμούντ Αχμεντ, διευθυντής της ISI, ήταν σημαίνοντες υποστηρικτές των Ταλιμπάν - πράγμα καθόλου περίεργο, αφού τους είχαν δημιουργήσει⁶. Και ο ίδιος ο Μουσάραφ άλλωστε υπήρξε στενός σύμμαχός τους, ώσπου αναγκάστηκε να επιλέξει ανάμεσα σε αυτούς και την Ουάσιγκτον, το 2001. Αυτά, όμως, είναι «ιστορικές λεπτομέρειες» για την κυβέρνηση Μπους. Ζητούμενο γι' αυτήν είναι να πειθαναγκαστεί ο Μουσάραφ να εφαρμόσει - ή, τουλάχιστον, σε βαθμό που να την ικανοποιεί - τις δεσμεύσεις του περί «εκρίζωσης της τρομοκρατίας». Ωστόσο, το πρόβλημα έχει προσλάβει διαστάσεις δύσκολα ελέγξιμες πλέον. Είναι μάλλον ενδεικτικό του ρεύματος στο εσωτερικό της κοινωνίας του Πακιστάν ότι δικαστήριο του Παντζάμπ επέβαλε στις αρχές Δεκέμβρη σε νεαρό που έριξε οξύ στο πρόσωπο της αρραβωνιαστικιάς του για «προσβολή στην τιμή του» την ποινή να του ρίξουν στο πρόσωπο οξύ δημοσίως, σε γήπεδο. Το σκεπτικό του δικαστή: «Αυτός είναι ο ισλαμικός τρόπος απόδοσης δικαιοσύνης»⁷.

Από ιδρύσεώς του, στο Πακιστάν οι στρατιωτικές δικτατορίες ξεπερνούν κατά πολύ σε διάρκεια τις λεγόμενες «δημοκρατικές» κυβερνήσεις. Κοινά στοιχεία τους υπήρξαν ο κυνισμός, η άγρια ταξική εκμετάλλευση, η διαφθορά και η υποταγή στη βρετανική αυτοκρατορία αρχικά και κατόπιν στο φυσικό της «διάδοχο» στην περιοχή, τις ΗΠΑ. Από την εποχή του Ζία ουλ Χακ ως σήμερα, μέσο εκτόνωσης της λαϊκής οργής ήταν η εκτροπή της σε λιγότερο ή περισσότερο ακραίες εκδοχές Ισλάμ. Τώρα, το Ισλαμαμπάντ δρέπει τους καρπούς της καταπιεστικής, διχαστικής, παρανοϊκής πολιτικής του. Το καθεστώς Μουσάραφ, που κάνει πρωταθλητισμό στις δολοφονίες και την κατατρομοκράτηση μελών του αγροτικού κινήματος, την ώρα που μιλά για «επαναφορά στη δημοκρατία», κινδυνεύει από το συνονθύλευμα των μουλάδων, που χρησιμοποίησε και αυτό, στο Κασμίρ. Ανάμεσα στους αντιδραστικούς και τους αντιδραστικότερους, πόσες πιθανότητες δράσης έχει ένα λαϊκό, αγροτικό και φοιτητικό κίνημα, που μόνο αναλαμπές του φαίνονται τα τελευταία χρόνια; Μένει να φανεί.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1. Βλ. το website του National Security Archive (NSA), στο http://www.gwu.edu/~nsarchiv/, όπου δημοσιεύονται διάφορες συλλογές πρώην διαβαθμισμένων εγγράφων της κυβέρνησης των ΗΠΑ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και «εθνικής ασφαλείας».

2. Βλ. BBC News Online, 16η Δεκέμβρη.

3. Ενδεικτικά βλ. «The Guardian», 15η Δεκέμβρη, «The New York Times», 15η Δεκέμβρη.

4. Βλ. «OneWorld», 18η Νοέμβρη.

5. Για τη λογική αυτής της πολιτικής γραμμής πλεύσης βλέπε το άρθρο του Πακιστανού συνεργάτη του αμερικανικού ερευνητικού ινστιτούτου Brookings, Muqtedar Khan, «The Pakistan Squeeze», CounterPunch, 18 Σεπτέμβρη.

6. Βλ. Tariq Ali, «Between Hammer And Anvil», «New Left Review», #2, Μάρτης - Απρίλης 2000. Το ότι οι Αμερικανοί «αναγνωρίζουν» τα προβλήματα του Μουσάραφ το έκανε σαφές και η δήλωση του υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Αρμιτέιτζ τον Οκτώβρη, που μίλησε για «υποστήριξη τμημάτων των υπηρεσιών ασφαλείας του Πακιστάν προς τρομοκράτες», αφήνοντας βέβαια πολύ βολικά κατά μέρος το παρελθόν των «τρομοκρατών» αυτών. Βλ. τον «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη», «Πακιστάν: Προς Διάχυση του Πολέμου;», 16η Νοέμβρη.

7. Βλ. «The Guardian», 16η Δεκέμβρη.

Associated Press

Κρατούμενος στο προσφυγικό στρατόπεδο του Ναουρού διαμαρτύρεται ράβοντας, από απόγνωση, τα χείλη...

Η κράτησή τους στα - εκτός αυστραλιανού εδάφους στρατόπεδα - είναι επ' αόριστον μολονότι δεν έχουν διαπράξει κανένα έγκλημα... Η κυβέρνηση του Αυστραλού πρωθυπουργού Τζον Χάουαρντ έχει διακηρύξει πως γι' αυτούς τους πρόσφυγες δεν υπάρχει περίπτωση χορήγησης ασύλου. «Μπορούμε να τους βοηθήσουμε να επαναπατριστούν ή θα συνεχίσουν να κρατούνται στο Ναουρού. Ο εκβιασμός τους δε θα περάσει» διαμήνυε, προ ημερών, εκπρόσωπος του υπουργείου Μετανάστευσης της Αυστραλίας...

Στην πραγματικότητα, αυτοί που εκβιάζουν δεν είναι οι πρόσφυγες. Είναι οι ιμπεριαλιστικές πολιτικές και οι «προληπτικοί πόλεμοι» που προωθούν στην Κεντρική Ασία (και αλλού...) οι ΗΠΑ με συμμάχους τους, ανάμεσα στους οποίους (και δη πιο φανατικούς) συγκαταλέγεται και η κυβέρνηση του Αυστραλού πρωθυπουργού Τζον Χάουαρντ. Ομως, η Αυστραλία, παρά την πολυποίκιλη συμμετοχή της στα σημερινά και νέα μέτωπα ιμπεριαλιστικών επιθέσεων, δε θέλει να πληρώσει το αντίτιμο της πολιτικής της, τουτέστιν μερίδιο απ' την πίτα των προσφύγων που δημιουργεί.

Γι' αυτό και η κυβέρνηση Χάουαρντ έχει «αναπροσαρμόσει», τα τελευταία δύο χρόνια, τη (μόνο κατ' ευφημισμόν...) μεταναστευτική πολιτική. Μετά την περιπέτεια εκατοντάδων προσφύγων, που διασώθηκαν από ναυάγιο δουλεμπορικού απ' το νορβηγικό πλοίο Τάμπα το 200,1 αλλά δε γίνονταν δεκτοί απ' τις αρχές της Αυστραλίας, η κυβέρνηση Χάουαρντ έλαβε αντιδραστικά μέτρα. Αποφάσισε να σταματήσει μια και καλή τα κύματα των απελπισμένων προσφύγων, επιχειρώντας παράλληλα να αποφύγει τις καταγγελίες του ΟΗΕ, αυστραλέζικων και ξένων οργανώσεων υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που εδώ και χρόνια στηλιτεύουν ως απάνθρωπη την αντιμεταναστευτική πολιτική της Καμπέρα.

Ετσι, η κυβέρνηση Χάουαρντ δε δίστασε να ανασχεδιάσει το... γεωγραφικό χάρτη της χώρας αποκλείοντας την πληθώρα νησίδων που περιτριγυρίζουν τις αυστραλιανές ακτές από την επικράτεια της χώρας, όπου ισχύουν οι διεθνείς και εθνικές συνθήκες περί μετανάστευσης και χορήγησης ασύλου. Αυτές τις νησίδες η κυβέρνηση Χάουαρντ τις χαρακτήρισε «νεκρές» μεταναστευτικώς «ζώνες» και τις μετέτρεψε σε «κυματοθραύστες» που απωθούν και προωθούν ανεπιθύμητους πρόσφυγες προς συμβεβλημένα με την Αυστραλία (και εξαρτώμενα απ' αυτήν) νησιωτικά κρατίδια.

Ομως, οι αρχές της Αυστραλίας απωθούν συντονισμένα τα κύματα προσφύγων προτού καν πλησιάσουν τα εγχώρια ύδατα της χώρας. Η ακτοφυλακή, ακόμη και δυνάμεις του πολεμικού ναυτικού, επαγρυπνούν υποκλέπτοντας τις τηλεπικοινωνίες όσων πλοίων προσεγγίζουν τα εγχώρια ύδατα και υποπτευτεί πως πρόκειται για δουλεμπορικά ή σχεδίες που μεταφέρουν πρόσφυγες. Οσες τέτοιες καραβιές προσφύγων προσεγγίζουν τα εγχώρια ύδατα της χώρας «συλλαμβάνονται» και προωθούνται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων νησιωτικών κρατιδίων νότιου Ειρηνικού. Ολα αυτά συγκροτούν την αντιμεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης Χάουαρντ που αποκαλείται επισήμως «Λύση του Ειρηνικού»...

Ομως, η «Λύση του Ειρηνικού» έχει αρχίσει, τις τελευταίες βδομάδες, να μετατρέπεται σε ισχυρό πονοκέφαλο για την κυβέρνηση Χάουαρντ. Περίπου 40 απ' τους 284 πρόσφυγες (ανάμεσά τους 93 παιδάκια!) που «φιλοξενούνται» στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ναουρού ξεκίνησαν πριν λίγες βδομάδες διαμαρτυρίες, πραγματοποιώντας απεργία πείνας και δίψας. Τέσσερις απ' αυτούς έχοντας πλέον εξαντλήσει κάθε περιθώριο υπομονής και αντοχής, έραψαν τα χείλη τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Ηδη αρκετοί μεταφέρθηκαν εκτάκτως στα νοσοκομεία για νοσηλεία, καθώς ο οργανισμός τους είχε εξαντληθεί επικίνδυνα. Σε επιστολή που απέστειλαν πρόσφατα οι απεργοί πείνας σε Αυστραλούς δικηγόρους και ΜΜΕ έγραφαν χαρακτηριστικά:

«Η κυβέρνηση της Αυστραλίας και όλοι οι διεθνείς οργανισμοί για τη μετανάστευση και τα ανθρώπινα δικαιώματα θα είναι υπεύθυνοι για το θάνατό μας. Φύγαμε απ' τις χώρες μας εξαιτίας της φτώχειας αλλά και του φόβου του θανάτου. Θέλαμε να καταφύγουμε σε μια δημοκρατική χώρα... Σήμερα υψώνουμε την καταπιεσμένη μας φωνή και εάν μας βοηθήσετε να ελευθερωθούμε απ' αυτή τη φυλακή, για χάρη της ανθρωπιάς, τότε θα σας είμαστε ευγνώμονες για πάντα».

Η φωνή τους έχει ήδη αρχίσει να εισακούγεται. Μια πλειάδα οργανώσεων υπεράσπισης προσφύγων της Αυστραλίας κινητοποιούνται διαρκώς, επιχειρώντας να αλλάξουν τη στάση της κυβέρνησης Χάουαρντ. Εάν θα καταφέρουν τελικώς να δώσουν σύντομα λύση ανθρωπιάς στο δράμα των εκατοντάδων προσφύγων μέλλει να απαντηθεί. Το βέβαιο, ωστόσο, είναι πως ο αγώνας των υπέρμαχων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της έμπρακτης αλληλεγγύης προς τους πρόσφυγες θα έχει πραγματικά πετύχει εάν καταφέρουν να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο στην κατεύθυνση για την ανατροπή της ιμπεριαλιστικής πολιτικής του πρωθυπουργού Χάουαρντ...

Με αφορμή τις πρόσφατες εκλογές στην τουρκοκρατούμενη βόρεια Κύπρο, αποκαλύφθηκε ότι το καθεστώς εκτός από λαθραίο είναι και ανώμαλο. Αυτό συμπεραίνεται από το γεγονός ότι η λεγόμενη αντιπολίτευση συγκεντρώνει ποσοστό 52% χωρίς να μπορεί να κάνει κυβέρνηση εφόσον παίρνει ίδιες έδρες, είκοσι πέντε, με την αντίπαλη παράταξη του Ραούφ Ντενκτάς. Ο κανόνας στη δυτική αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία είναι ότι το πρώτο κόμμα σε ποσοστό έχει και τις περισσότερες έδρες.

Αυτό, όμως, θα μπορούσε να διορθωθεί με μια απλή ρύθμιση εάν όλα τα άλλα είχαν λυθεί στη βάση των γενικών αποφάσεων του ΟΗΕ «περί ξένης στρατιωτικής κατοχής τμήματος ενός ελεύθερου κράτους». Επομένως κι εφόσον το πρόβλημα παραμένει ως είχε, γίνεται αναγκαία η επανεξέτασή του στη βάση των προηγούμενων αντιθέσεων που εξακολουθούν να υπάρχουν. Παρακολουθώντας τις συζητήσεις περί αυτών των εκλογών στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα παρατηρείται μια ανάλαφρη αισιοδοξία στους πολιτικούς κύκλους της Ελλάδας και της ελληνοκυπριακής πλευράς.

Αυτό προέρχεται περισσότερο από την ανάγκη δικαιολόγησης της ανοιχτής πολιτικής ανοχής των τελευταίων κυρίως ετών ως επιτυχημένη πολιτική. Στην ουσία το αποτέλεσμα των εκλογών με όλες τις λαθροχειρίες του καθεστώτος Ρ. Ντενκτάς, επιβεβαιώνει ότι το Κυπριακό βρίσκεται στη μέγκενη ισχυρών γεωπολιτικών στρατηγικών συμφερόντων. Υπενθυμίζεται ότι ουσιαστικές πλευρές του προβλήματος οδηγούσαν στον εναγκαλισμό του από τα δυτικοσυμμαχικά συμφέροντα. Κύριος μοχλός για την ικανοποίησή τους ήταν η διατήρηση μιας επαμφοτερίζουσας ισορροπίας στο τρίγωνο Αθήνα - Λευκωσία - Αγκυρα. Αυτή η αντιφατική ισορροπία της συνεχούς αμφισβήτησης και αλληλο-αναίρεσης, δημιουργούσε το απαραίτητο κενό που διασφάλιζε την αυτόκλητη αμερικανική διαιτησία διαμέσου των ευρωατλαντικών υποχρεώσεων τόσο της μιας (Τουρκίας) όσο και της άλλης (Ελλάδα) πλευράς.

Η Τουρκία επικροτούσε το παιχνίδι διότι περιστρεφόταν γύρω από το συμφέρον εξόδου της στην ελληνική επικράτεια του Ανατολικού Αιγαίου κι αργότερα στην ελληνική Θράκη. Ο ελληνικός κυβερνητικός κι αντιπολιτευόμενος πολιτικός κόσμος αυτοχειριαζόταν σε ένα παιχνίδι εθελοντικής υποταγής κι αναζήτησης διεξόδου που συνταίριαζαν δυτικο-συμμαχικά συμφέροντα με ελληνικά. Ετσι, ο λογικός ειρμός υπεράσπισης των εθνικών συμφερόντων άμυνας μετατράπηκε στον εξακολουθητικό συνειρμό των κιοτήδων που ακολουθεί ιστορικά το νέο ελληνικό κράτος. Αυτή, ακριβώς, η κατάσταση προβλημάτων κι υποχωρήσεων όλης της προηγούμενης ιστορίας του νησιού από τον Ιούλη του 1974 εξακολουθεί να υπάρχει και μετά τις εκλογές στο λαθρο-καθεστώς της Βόρειας Κύπρου. Παρενθετικά, δεν πρέπει να ξεχνιέται ότι όλο το πλέγμα της Κύπρου συνδέεται οργανικά με την ευρύτερη ελληνο-τουρκική διένεξη.

Μια σειρά ενεργειών της ελληνικής κυβέρνησης προσαρμοστικού χαρακτήρα στα ευρω-ατλαντικά συμφέροντα, όπως π.χ. αποδοχή τουρκικών «απαιτήσεων», «ενδιαφερόντων» και «συμφερόντων», βάθαιναν περισσότερο την επαμφοτερίζουσα ελληνο-τουρκική ισορροπία όπως υπαγόρευαν κυρίως οι ΗΠΑ. Οι κυβερνητικές αυτές ενέργειες φέρουν την υπογραφή του Ελληνα πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη και γι' αυτό είναι μη αναστρέψιμες ως προς τις αρνητικές τους συνέπειες. Το μέχρι τώρα υπαρκτό φινάλε της Κύπρου βρίσκεται στην πιθανή εξέλιξή της να περνά από την προκρούστεια κλίνη της Ευρωδιχοτόμησης και ΝΑΤΟικής επανένωσης. Αυτό ίσως φαίνεται άκρως αντιφατικό για τους αστικο-δημοκράτες μπούφους της νεο-ευρω-εκσυγχρονισμένης και εκσυγχρονιζόμενης «Αριστεράς».

Το Κυπριακό παραμένει στις συμπληγάδες του ευρω-ατλαντισμού. Η εξέλιξή του καθορίζεται στο πλαίσιο των ευρω-αμερικάνικων ανταγωνισμών όπως αυτοί εκφράζονται στις εκάστοτε δυνατές αγκωνιές χωρίς, όμως, να σπάνε την κοινή συμφωνία υποταγής αδύναμων χωρών. Πολλά επενδύουν οι ελληνο-κυπριακοί κύκλοι στο Μάη του 2004 που είναι η οριστική εισδοχή της Κύπρου στην υπαρκτή Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ωστόσο, η πιθανότερη εκδοχή προσέγγισης του προβλήματος, εάν γίνει, θα είναι στο ευρω-ατλαντικό συμμαχικό πλαίσιο που αποκλείει κάθε απομάκρυνση από τις απαιτήσεις της Τουρκίας. Η επιφαινόμενη ανοιχτή δημοκρατική αντίδραση των γηγενών Τουρκοκυπρίων είναι ασφαλώς θετική εξέλιξη. Ομως και η καλύτερη δυνατή έκφρασή της στα γινόμενα της Βόρειας Κύπρου θα δοκιμαστεί στις διαπραγματεύσεις με την ελληνοκυπριακή πλευρά πάνω στο σχέδιο Ανάν. Αλλωστε ας μην ξεχνιέται ότι κάθε δυστοκία ενδυναμώνει την αυτόκλητη διαιτητική κυριαρχία των ευρω-ατλαντιστών αυτής ή εκείνης της πλευράς.