Οι Ενοπλες Δυνάμεις της πατρίδας μας έχουν διαδραματίσει διαχρονικά έναν πολύπλευρο και δραματικό ρόλο στην ιστορική τους διαδρομή. Από το 1821 έως την εποχή μας, οι ΕΔ μέσα από επαναστάσεις, εξεγέρσεις, πολέμους σχετικούς με τα «εθνικά προβλήματα», ήσαν πάντα στο κέντρο των γεγονότων. Το βασικό ερώτημα ήταν και είναι βέβαια εάν υπήρχε δημοκρατική βάση στο στράτευμα και ιδιαίτερα στους αξιωματικούς (για τους υπαξιωματικούς θα αναφερθώ σε άλλο σημείο).

Από την άλλη πλευρά, ο Αντώνης Κακαράς Αρχιπλοίαρχος ΠΝ ε.α. σε αδημοσίευτη διδακτορική του διατριβή «Οι Επαγγελματίες στρατιωτικοί υπό αυταρχικά καθεστώτα», επισημαίνει ότι: ...με τη λήξη του Β' Παγκόσμιου Πολέμου καταβάλλεται προσπάθεια και διαμορφώνεται - δομείται Σώμα στελεχών των ΕΔ, προερχόμενο μόνον από τη συντηρητική - υπερσυντηρητική ιδεολογική παράταξη, τη θεωρούμενη και αποκαλούμενη «εθνικόφρονα», ενώ καθιερώνεται σύστημα επιλογών «κατάλληλων» δηλαδή «εθνικοφρόνων» νέων, στους οποίους επιτρέπεται η είσοδος στις παραγωγικές σχολές, ενώ αποκλείονται οι «ακατάλληλοι», ήτοι οι προερχόμενοι από οικογένειες κομμουνιστών και «συνοδοιπόρων». Από το σύστημα δομής και οργάνωσης των ΕΔ τη μεταπτυχιακή εκπαίδευση μεταπολεμικά, την καθημερινή εργασία με βάση τις προβλέψεις των Παγίων Διαταγών, τις ασκήσεις και τις υπηρεσίες σε θέσεις ΗΠΑ και NATO, τα στελέχη των ΕΔ αποκτούν εξάρτηση από το στρατιωτικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Η ιδεολογική επίπτωση από τις εξαρτήσεις αυτές είναι εξίσου σημαντική.

Ο αστικός πολιτικός κόσμος της δεκαετίας του '30 και τα πλουτοκρατικά κόμματα από τα αντιβενιζελικά ίσαμε τα βενιζελικά, ύστερα από έντονες ενδοαστικές αντιπαραθέσεις, επιβάλλουν το σκοταδισμό στην ελληνική κοινωνία με την επιβολή της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου. Ο ίδιος ο Μεταξάς με δωρική σαφήνεια εξηγεί την επιβολή της δικτατορίας... «Η αδιάκοπος φροντίς διά την στερέωσιν του αστικού καθεστώτος με όλας τας αναγκαίας θυσίας διά το σύνολον της κοινωνίας και ιδίως διά τας ενδεείς τάξεις». Αυτή ήταν και η αρχή του σύγχρονου μεσαίωνα στη χώρα μας.

...Η ανάγκη της δημοκρατικής εξυγίανσης της πολιτικής μας ζωής και της αποκατάστασης των ηθικών αξιών που συνεχώς υποβαθμίζονταν, γίνονταν όλο και πιο φανερή σε κάθε τίμιο αξιωματικό. Ολο και περισσότεροι συνειδητοποιούσαν την ανάγκη της αλλαγής. Μας τονίζει ο Στέφανος Παπαγιάννης στο βιβλίο του «Από εύελπις αντάρτης» («Σύγχρονη Εποχή», 1991).

Το έπος της Εθνικής Αντίστασης έχει να παρουσιάσει εκατοντάδες λαμπρών αξιωματικών που παρέμειναν στην Ελλάδα πολέμησαν στον αγώνα κατά του φασισμού και, προς επιβράβευση του ηρωισμού τους, στο τέλος εκδιώχθηκαν, φυλακίσθηκαν, εξορίστηκαν, εξαφανίσθηκαν από προσώπου γης. Και άλλοι δημοκρατικοί αξιωματικοί εκδιώχθηκαν στα χρόνια από το 1949 - 1967 γιατί η μοναρχία και η ολιγαρχία προσπαθούσε να ενισχύσει τα πολιτικοστρατιωτικά της στηρίγματα και να διαμορφώνει επιρροές και μηχανισμούς στις ΕΔ που θα αναβάθμιζαν το δικό της ρόλο. Το αποκορύφωμα της δίωξης και εξαφάνισης δημοκρατικών αξιωματικών ήταν την περίοδο της χούντας των συνταγματαρχών και του ξένου παράγοντα στα χρόνια 1967 - 1974. Για την περίοδο αυτή γνωρίζουμε περισσότερα, γιατί τα γεγονότα μάς είναι πρόσφατα και οι πρωταγωνιστές παρόντες. Είμαστε δε τυχεροί που έχουμε την τιμή να συμπορευόμαστε στο δημοκρατικό μέτωπο έμμεσα ή άμεσα με αρκετούς από τους πρωταγωνιστές της περιόδου εκείνης.

Αρκετά πρέπει να αλλάξουν ακόμη, προκειμένου να εξαφανιστούν νομικοί σκόπελοι όπως το νομοθετικό διάταγμα της χούντας (ν.δ. 1400/73) το οποίο αναφέρεται στα θέματα των αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων και κάνει λόγο για απαγόρευση της συμμετοχής τους σε σωματεία χωρίς την προηγούμενη άδεια της ηγεσίας. Το νομοθετικό αυτό «απολίθωμα» εκτιμάται ότι μπορεί να καταρριφθεί (και θα καταρριφθεί) και μόνον από τις κείμενες κοινοτικές οδηγίες περί συνδικαλισμού στις ΕΔ των χωρών - μελών, αφού εδώ και αρκετά χρόνια σε άλλες χώρες της ΕΕ υπάρχει συνδικαλισμός. Από τον Σεπτέμβρη του 2003 έχει γραφτεί ότι εκπρόσωπος του ΥΠΕΘΑ είχε κληθεί να συμμετάσχει σε σύσκεψη που έγινε στο υπουργείο Εξωτερικών, προκειμένου να συνταχθεί η απαντητική έκθεση περί προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων στη χώρα μας. Το ΥΠΕΘΑ επιφυλάχτηκε τότε να απαντήσει αμέσως αλλά με έγγραφό του στις 23 Δεκέμβρη του 2003, σε ό,τι αφορά το δικαίωμα στο συνδικαλισμό των στρατιωτικών, ανέφερε ότι το θέμα είναι μεν παλιό, πλην όμως μελετάται για την εξεύρεση μιας «πρόσφορης λύσης». Οι στρατηγοί είχαν υπόψη τους την υπ' αριθ. 1572/2002 σύσταση της ΕΕ και το 903/88 ψήφισμα του ευρωκοινοβουλίου, κείμενα τα οποία κάνουν σαφή λόγο στο συνδικαλιστικό δικαίωμα των μελών του επαγγελματικού προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων. Η Ευρωβουλή, ειδικότερα, ζητά από τα κράτη - μέλη να παράσχουν το δικαίωμα του συνδικαλιζεσθαι, πλην αυτού της απεργίας, επισημαίνει δε ρητά ότι η εθνική νομοθεσία δεν πρέπει να βλάπτει αυτό το δικαίωμα και την ελεύθερη συνδικαλιστική έκφραση των στρατιωτικών. Εξάλλου, από το 1972 στην ΕΕ λειτουργεί ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Στρατιωτικών Ενώσεων (Euromil) ο οποίος έχει μέλη 32 ενώσεις, από 22 χώρες της Δυτικής και της Ανατολικής Ευρώπης καλύπτοντας περίπου 500.000 στρατιωτικούς. Πάντως, και στη χώρα μας, αναμένεται να προκύψει σύντομα θέμα συνδικαλισμού εκτός από τους αξιωματικούς και για τους οπλίτες λόγω της οργάνωσης των ΕΔ σε επαγγελματική βάση.

«Η συλλογική έκφραση των υπηρετούντων στις Ενοπλες Δυνάμεις γίνεται επιτακτική ανάγκη προκειμένου να επέλθει ο εκσυγχρονισμός τους, ώστε να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες άμυνας επ' ωφελεία του συνόλου του Ελληνικού Λαού», όπως επισημαίνεται από τους δικαστές της απόφασης αυτής.

Ως Κίνηση για την Εθνική Αμυνα έχουμε επανειλημμένα τονίσει την αναγκαιότητα του συνδικαλισμού στις Ενοπλες Δυνάμεις για τη διεκδίκηση και επίλυση σοβαρών θεσμικών και ατομικών προβλημάτων του προσωπικού, αλλά και για πάγια ζητήματα όπως η προάσπιση της προσωπικής ελευθερίας, της αξιοκρατίας, της ελευθερίας της σκέψης, του εκδημοκρατισμού αλλά και με επιδίωξη για:

- Την Εθνική Ανεξαρτησία της χώρας και την Ειρήνη.

- Τον πατριωτικό προσανατολισμό, το δυνάμωμα της ενότητας με το Λαό και την αναγνώριση του έργου των Ενόπλων Δυνάμεων, που αποτελούν και πάγιες θέσεις της Κίνησης για την Εθνική Αμυνα.