Τα δύο εναλλακτικά σενάρια, με μικρές αλλαγές μεταξύ τους (άνοδο του ΑΕΠ 4,5% το πρώτο και 4% το δεύτερο) επιδιώκουν να προσεγγίσουν πιθανές μεταπτώσεις στο δημοσιονομικό περιβάλλον από τις αβεβαιότητες που υπάρχουν σήμερα στη διεθνή καπιταλιστική οικονομία, λόγω της επαπειλούμενης ύφεσης και της επιδείνωσης που αναμένεται να υπάρξει μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στις ΗΠΑ. Ηδη τις πρώτες συνέπειες, άμεσες η έμμεσες για τους εργαζόμενους, τίς ομολόγησε χτες ο Γ. Παπαντωνίου. Κατά πρώτο, αν επιλεγεί το δεύτερο σενάριο στο τέλος του Οκτώβρη που θα «ξαναγραφεί» ο επίσημος προϋπολογισμός προβλέπονται περικοπές καταναλωτικών δαπανών 50 δισ. δραχμών και αν τα γεγονότα εξελιχθούν χειρότερα - το σενάριο αυτό ο υπουργός το εξάρτησε από το βαθμό της βιαιότητας των αναμενόμενων αντιδράσεων των ΗΠΑ κατά των τρομοκρατών...- τότε οι περικοπές θα ανέλθουν σε 100 δισ. δραχμές. Ακόμα πιο συγκεκριμένη είναι η ομολογία του για το λεγόμενο οικογενειακό επίδομα και στους δύο συζύγους, ότι ναι μεν θα δοθεί, αλλά το πότε θα δοθεί θα εξαρτηθεί από τις γενικότερες δημοσιονομικές συνθήκες που θα επικρατήσουν... Με λίγα, δηλαδή, λόγια καθιστούν τη χορήγηση του οικογενειακού επιδόματος όμηρο των δικών τους ασφαλιστικών δικλείδων για την αντιμετώπιση των γενικότερων εξελίξεων. Εμφανής ήταν η προσπάθειά του να εκμεταλλευτεί κομματικά και πολιτικά υπέρ της κυβέρνησης - την οποία εμφάνισε σαν εγγυητή και παράγοντα ομαλότητας - το όλο κλίμα αστάθειας και αβεβαιότητας που δημιουργείται στους πολίτες της χώρας από τις ψυχροπολεμικές διακηρύξεις της ηγεσίας των ΗΠΑ. Αφού συνέστησε σε όλες τις κοινωνικές ομάδες να υπάρξει «γενικότερο κλίμα αυτοσυγκράτησης» λόγω της γενικότερης κατάστασης, στη συνέχεια επιδόθηκε σε υψηλούς τόνους πολιτικής δημαγωγίας ισχυριζόμενος ότι η κυβέρνηση εγγυάται σήμερα τα εισοδήματα των εργαζομένων, ενώ επανέλαβε την άποψη ότι η Ελλάδα σε καμιά περίπτωση δε θα υποστεί αυτά που θα υποστούν άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Πάντα σε ρόλο «εγγυητή» δήλωσε ότι η κυβέρνηση δεσμεύεται και με το εναλλακτικό σενάριο ότι θα υλοποιήσει: την εισοδηματική πολιτική, το κοινωνικό «πακέτο» που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός από το βήμα της ΔΕΘ, τις επενδύσεις του Γ' ΚΠΣ και τέλος τα ολυμπιακά έργα.

Η κυβέρνηση διά του Γ. Παπαντωνίου εμφανίζεται «εγγυητής» για όλα τα προβλήματα της χώρας, τη στιγμή που δηλώνουν πως δε γνωρίζουν και αγνοούν πλήρως πού οδηγούνται οι διεθνείς εξελίξεις... Για μια ακόμη φορά επιδόθηκε σε κήρυγμα υπέρ της λιτότητας και της «δημοσιονομικής πειθαρχίας». Μόνο που την ανάγκη που επιβάλλεται από το «Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης» επιχείρησε να την ντύσει με... εθνικά χρώματα, ότι δηλαδή είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας οι πολιτικές λιτότητας, λόγω της ανάγκης μείωσης του μεγάλου δημοσίου χρέους... Με μεγάλη ειλικρίνεια ομολογούν στο προσχέδιο προϋπολογισμού, τους νεοφιλελεύθερους προσανατολισμούς καθώς αναφέρουν: «... η βελτίωση της δημοσιονομικής θέσης το 2002 θα προέλθει κυρίως από τη μείωση ως ποσοστό του ΑΕΠ των τρεχουσών λειτουργικών δαπανών και των πληρωμών για τόκους. Η συγκράτηση των δαπανών εντάσσεται στο πλαίσιο της μεσοπρόθεσμης πολιτικής μείωσης του μεγέθους του κράτους...». Σε άλλο δε σημείο αναφέρεται πως για την επίτευξη των στόχων του 2002 θα ενεργοποιηθεί και το μέτρο της «μείωσης των πρωτογενών δαπανών με την εφαρμογή σαφών και δεσμευτικών κανόνων». Ετσι οι δαπάνες σαν ποσοστό του ΑΕΠ από 34,4% το 2000 μειώθηκε σε 33,7% το 2001 και για το 2002 προβλέπεται περαιτέρω μείωση στο 32,5%.

Στις πλάτες των εργαζομένων και των πλατιών λαϊκών στρωμάτων, αποφάσισε να φορτώσει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, τόσο τις αρνητικές παρενέργειες που αναμένεται να προκαλέσουν στην ελληνική οικονομία τα πρόσφατα γεγονότα της 11ης Σεπτέμβρη στις ΗΠΑ, όσο και τις όποιες αποτυχίες στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών (υστέρηση εσόδων και υπέρβαση των δαπανών) κατά τη διάρκεια της φετινής χρονιάς. Την πρόθεσή της αυτή, φρόντισε να την κάνει σαφή, προαναγγέλλοντας τις κατευθυντήριες γραμμές οικονομικής πολιτικής για το 2002, με τα 2 σχέδια του νέου προϋπολογισμού που δόθηκαν χτες στη δημοσιότητα. Οσο κι αν ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών προσπάθησε χτες με δηλώσεις του «να χρυσώσει το χάπι» και να εμφανίσει την κυβέρνηση ότι δίνει έμφαση στην ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων και της «κοινωνικής» της πολιτικής, τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο «καλό» και το «κακό» σενάριο για τον προϋπολογισμό του 2002, τον διαψεύδουν.

Τόσο με βάση το κανονικό σενάριο για τον κρατικό προϋπολογισμό του 2002 (δεν πήρε υπόψη του τις αρνητικές επιπτώσεις που αναμένεται να προκαλέσουν στην παγκόσμια οικονομία τα γεγονότα της 11ης Σεπτέμβρη), όσο και με το εναλλακτικό σενάριο (πήρε υπόψη αυτά τα γεγονότα)- η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, προϋπολογίζει:

• Να αυξήσει τα έσοδα του κράτους κατά 6,2% ή κατά 2.846,4 εκατ. ευρώ (846,4 δισ. δραχμές), ποσοστό που είναι υπερδιπλάσιο των κυβερνητικών προβλέψεων για τον πληθωρισμό. Τα «σπασμένα» από την αύξηση των κρατικών εσόδων θα κληθούν να τα πληρώσουν και πάλι τα πλατιά λαϊκά στρώματα με τις τσουχτερές αυξήσεις των άμεσων και έμμεσων φόρων (8%), με την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας (ταχύτερο ξεπούλημα των ΔΕΚΟ και άλλων κρατικών επιχειρήσεων) κλπ.
• Να συγκρατήσει την αύξηση των δαπανών του κράτους σε 3,7% ή κατά 1.619 εκατ. ευρώ (551,7 δισ. δραχμές), με την εφαρμογή εισοδηματικών πολιτικών που θα κινούνται στον αστερισμό της λιτότητας, καθώς θα περιορίζουν τις ονομαστικές αυξήσεις των μισθών και συντάξεων κάτω από τον πληθωρισμό, το «πάγωμα» ή την παραπέρα περικοπή των δαπανών κοινωνικού χαρακτήρα κλπ.
• Να μειώσει τα κρατικά ελλείμματα κατά 37,6% ή κατά 923 εκατ. ευρώ (314,5 δισ. δραχμές). Και το «καλό» και το «κακό» σενάρια - που προβλέπουν ότι το συνολικό έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού του 2002 θα διαμορφωθεί στα 1.535 εκατ. ευρώ (523,1 δισ. δραχμές) - μας πληροφορούν ότι αυτή η «μαύρη τρύπα» του μισού τρισεκατομμυρίου δραχμών αποτελεί ...μελλοντική φορολογία, την οποία θα κληθούν να πληρώσουν τα «υποζύγια του προϋπολογισμού», που δεν είναι άλλοι, παρά οι εργαζόμενοι και τα πλατιά λαϊκά στρώματα.

Δεν αποκλείεται, όμως, να υπάρξει και τρίτο, ακόμη χειρότερο, σενάριο. Αν η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης δε φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα - αν, για παράδειγμα, αποφασίσει να ξοδέψει περισσότερα για επιχορηγήσεις στους μεγαλοεπιχειρηματίες (τους χρυσοπληρώνει για να κάνουν επενδύσεις), για την ενίσχυση των κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους (με πρόσχημα την καταπολέμηση της «τρομοκρατίας»), για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, κλπ. - αυτό, είναι κάτι που θα το πληροφορηθούμε το Νοέμβρη, όταν κατατεθεί στη Βουλή το οριστικό σχέδιο του προϋπολογισμού 2002.

Αν βέβαια και σε ποιο βαθμό θα καταφέρει η κυβέρνηση να φορτώσει και αυτή τη φορά τα βάρη στα πλατιά λαϊκά στρώματα, αυτό θα εξαρτηθεί από το συσχετισμό δυνάμεων. Δηλαδή, από το βαθμό συσπείρωσης και αντίστασης των εργαζομένων.