Sportidea

Οι πολυεθνικές - χορηγοί της ΔΟΕ θα είναι οι κερδισμένοι από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004

Την προηγούμενη Τρίτη η κυβέρνηση παρουσίασε έναν προϋπολογισμό - «φάντασμα» για τις κρατικές δαπάνες ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων. Με «μαγειρέματα», που διήρκεσαν αρκετές βδομάδες, κατάφερε να εμφανίσει ένα κόστος ύψους 1,5 τρισ. δρχ. Σε αυτό δε συμπεριλαμβάνονται βασικά έργα όπως το Τραμ, ο προαστιακός, οι επεκτάσεις του Μετρό, έργα για τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, που υπήρχαν σε παλιότερους προϋπολογισμούς.

Είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο ότι το τελικό κόστος των αγώνων θα ξεπεράσει κατά πολύ τα 2,5 τρισ. δρχ., ποσό που θα κληθούν να πληρώσουν οι εργαζόμενοι. Κι ας παρομοιάζουν τα στελέχη της κυβέρνησης το 2004 με παράδεισο για τους πολίτες της χώρας. Η εμπειρία από άλλες διοργανώσεις έχει δείξει το αντίθετο.

Αυτό ακριβώς επιβεβαιώνουν οι Αμερικανοί καθηγητές Οικονομικών Ρόμπερτ Μπάαντε και Βίκτορ Μάθεσον με συνέντευξή τους στο «Ρ». Και οι δύο έχουν ασχοληθεί με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Αντζελες το 1984 και της Ατλάντα το 1996. Και στη σημερινή τους συνέντευξη μιλούν για το κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων, τις θέσεις εργασίας και το κόστος της Ολυμπιακής ιδέας. Ταυτόχρονα, παραθέτουν παραδείγματα από παλαιότερες διοργανώσεις, ενώ δεν είναι και τόσο αισιόδοξοι για την περίπτωση της Αθήνας...

- Οι Ολυμπιακοί Αγώνες παρουσιάζονται από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή και τις κυβερνήσεις που τους διεκδικούν ως μια ευκαιρία για οικονομική άνθηση της χώρας που θα τους διοργανώνει. Ισχύει κάτι τέτοιο;

- Εμπειρικά στοιχεία δεν υποστηρίζουν κάτι τέτοιο, αν και είναι γεγονός ότι χρησιμοποιείται πολύ συχνά. Ακαδημαϊκές έρευνες έχουν δείξει ότι οι υποσχέσεις που δόθηκαν δεν πραγματοποιήθηκαν. Στην πραγματικότητα, σε ορισμένες περιπτώσεις το κόστος φαίνεται να υπερβαίνει το όφελος. Ο δημόσιος τομέας δεν έχει αποδείξει ότι μπορεί να φιλοξενήσει τους αγώνες δαπανώντας ένα λογικό κόστος. Νομίζω ότι η φύση των Ολυμπιακών Αγώνων είναι τέτοια που εκτρέπει πόρους από άλλες πιο χρήσιμες πηγές.

- Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Σίδνεϊ είχαν θετικές επιπτώσεις στην πόλη;

- Το στοιχείο της οικονομικής επιρροής των Αγώνων του Σίδνεϊ δεν μπορεί να προσδιοριστεί ακόμα. Είναι πολύ νωρίς και δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία. Κατά τα άλλα, οι Αγώνες του Σίδνεϊ ήταν επιτυχημένοι όσον αφορά στην ικανότητα να «τρέξουν» χωρίς ατυχήματα και χωρίς απαράδεκτους εμπορικούς όρους. Η παρατηρούμενη επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων του Σίδνεϊ ίσως οφείλεται στην αντίληψη ότι οι προηγούμενοι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Ατλάντα ήταν υπερβολικά εμπορικοί και σημαδεύτηκαν από βομβιστική επίθεση.

- Η ελληνική κυβέρνηση και η Οργανωτική Επιτροπή ισχυρίζονται ότι θα μειωθεί σημαντικά η ανεργία και θα δημιουργηθούν 130.000 νέες θέσεις εργασίας. Τι λέει η εμπειρία άλλων διοργανώσεων;

- Και σε αυτή την περίπτωση τα στοιχεία δε δείχνουν αύξηση στις θέσεις εργασίας της τάξης των 130.000. Κάτω από τις καλύτερες συνθήκες, στην Ατλάντα δημιουργήθηκαν 77.000 θέσεις εργασίας για την πολιτεία της Τζόρτζια και 37.000 θέσεις εργασίας για την πόλη της Ατλάντα.

Οι θέσεις εργασίας από τους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι μικρής διάρκειας ζωής. Η υποδομή που δημιουργείται από τους Αγώνες είναι γενικά «ξένη» προς την οικονομία και οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια των Αγώνων δεν είναι σταθερές, δεν μπορούν να διατηρηθούν. Στην πραγματικότητα, στο βαθμό που οι Ολυμπιακοί Αγώνες εκτρέπουν την οικονομία από ένα αισιόδοξο μονοπάτι ανάπτυξης, αυτό ίσως σημαίνει ότι σε τελική ανάλυση η απασχόληση θα πέσει κάτω από αυτό που θα ήταν, εάν δε γίνονταν οι Αγώνες.

Για παράδειγμα, στην Ατλάντα μπορεί να δημιουργήθηκαν θέσεις εργασίας αλλά ήταν προσωρινές. Επιπλέον, το κόστος για τη δημιουργία μιας θέσης εργασίας μέσω των Ολυμπιακών Αγώνων χρειάζεται έξοδα που θα εμφανίζονταν να υπερβαίνουν αυτό που θα κόστιζε στο δημόσιο τομέα για να δημιουργήσει μια δουλιά χρησιμοποιώντας άλλα μέσα απ' ό,τι τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

- Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η «κληρονομιά» των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004;

- Αυτό πρέπει να εξεταστεί σε ψυχολογικό επίπεδο αντί σε οικονομικό. Μπορεί οι πολίτες μιας χώρας να νιώσουν καλύτερα όντας στη διεθνή επικαιρότητα. Ομως, υπάρχει η πιθανότητα να υπάρξουν θετικές παρενέργειες στον τομέα του τουρισμού, αλλά και αυτό εξαρτάται από το εάν αφήσουν θετική εικόνα οι Αγώνες του 2004, καθώς και από το μηχανισμό ώστε να διατηρηθεί και μετά τους Αγώνες ένα περιβάλλον πρόσφορο για τουρισμό.

- Ποιες είναι οι θετικές και ποιες οι αρνητικές επιπτώσεις από τη διοργάνωση;

- Θετικές επιπτώσεις μπορεί να θεωρηθούν η ευκαιρία να φανεί η χώρα και η πόλη, η δημιουργία υποδομών που ίσως συνεισφέρουν σε μελλοντική οικονομική ανάπτυξη και η δημιουργία βάσης τουρισμού. Ομως, υπάρχει και η αύξηση φορολογίας, η εκτροπή οικονομικών πηγών από πιο παραγωγικά μονοπάτια και το ρίσκο να μην πάνε καλά οι Αγώνες και έτσι να κηλιδωθεί η φήμη της χώρας και της πόλης.

- Αποτελούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες ευκαιρία για οικονομική άνθηση;

- Μπορεί οι Ολυμπιακοί Αγώνες να δημιουργούν μια μεγάλη ποσότητα θαυμασμού στο κοινό, ωστόσο δεν υπάρχουν θετικές οικονομικές επιπτώσεις. Το κόστος των αγώνων είναι μεγαλύτερο από ό,τι τα οφέλη, από τη στιγμή που ένα τεράστιο ποσό ξοδεύεται για να προσελκύσει τους αγώνες. Μπορεί κάποιοι ιδιωτικοί οργανισμοί να επιθυμούν να ξοδέψουν ένα μεγάλο ποσό χρημάτων για να φιλοξενήσουν και να προβάλουν ένα γεγονός. Αυτό είναι κατανοητό. Είναι όμως απορίας άξιο όταν ένας ιδιωτικός οργανισμός, όπως η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, επιθυμεί μια χώρα, όπως η Ελλάδα, να ξοδέψει ένα μεγάλο ποσό χρημάτων για να φιλοξενήσει τους αγώνες.

- Εχουν ακουστεί πάρα πολλά σχετικά με την αύξηση των Θέσεων εργασίας λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων. Λέγεται ότι θα δημιουργηθούν 130.000 θέσεις εργασίας. Ισχύει κάτι τέτοιο;

- Θεωρώ λοιπόν ότι οι 130.000 θέσεις εργασίας που λέγεται ότι θα δημιουργηθούν στην Ελλάδα είναι ένα πολύ αισιόδοξο νούμερο. Ομάδα καθηγητών πραγματοποίησαν έρευνα που εξέτασε τις επιπτώσεις των Ολυμπιακών Αγώνων του Λος Αντζελες και της Ατλάντα. Χρησιμοποιήσαμε έναν αριθμό μεταβλητών για να υπολογίζουμε την ανάπτυξη της απασχόλησης σε αυτές τις πόλεις κατά τη διάρκεια των αγώνων και μετά συγκρίναμε αυτούς τους υπολογισμούς με την πραγματική αύξηση της απασχόλησης σε αυτές τις πόλεις.

Το 1984 στο Λος Αντζελες, η αύξηση της απασχόλησης ήταν 5.000 θέσεις εργασίας περισσότερες από ό,τι περιμέναμε. Εάν αποδώσουμε αυτή την αύξηση στους Ολυμπιακούς Αγώνες, τότε μπορούμε να πούμε ότι οι Ολυμπιακοί δημιούργησαν 5.000 θέσεις εργασίας στο Λος Αντζελες. Πρέπει να υπενθυμίσω ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Λος Αντζελες ήταν πολύ διαφορετικοί από ότι της Αθήνας ή της Ατλάντα, διότι κατασκευάστηκαν πολύ λίγα έργα υποδομής.

Στην Ατλάντα, το 1996, υπολογίσαμε ότι δημιουργήθηκαν 3.500-42.500 θέσεις εργασίας. Τα υψηλότερα επίπεδα οφείλονται στη μακρύτερη χρονικά διάρκεια των αγώνων. Στο Λος Αντζελες ενώ σχεδόν καμία προετοιμασία δεν έγινε, όλη η επίδραση παρατηρήθηκε σε μια μικρή χρονική περίοδο. Στην Ατλάντα - όπως και στην Αθήνα - η οικονομική επίδραση θα απλωθεί σε μια μακρά χρονική περίοδο, καθώς τα κατασκευαστικά έργα και οι προετοιμασίες θα λάβουν χώρα.

Βρήκαμε ακόμα ότι η αύξηση της απασχόλησης στις πόλεις που διοργανώνουν αγώνες πέφτει σημαντικά τα χρόνια που ακολουθούν τους αγώνες. Αυτό δηλώνει σε εμάς ότι κάθε αύξηση της απασχόλησης είναι πιθανό να είναι προσωρινή. Οι Αγώνες είναι ένα σύντομο «καρφί» και όχι ένα μακροπρόθεσμο οικονομικό πλάνο ανάπτυξης.

- Διάφορα σενάρια ακούγονται περί επιβολής πρόσθετων φόρων για τη χρηματοδότηση των Ολυμπιακών Αγώνων. Εχουν επιβληθεί στο παρελθόν «Ολυμπιακοί» φόροι;

- Δεν είμαι σίγουρος γι' αυτό. Στο Λος Αντζελες, ενώ λίγα δημόσια χρήματα χρησιμοποιήθηκαν, υποθέτω ότι δε χρειάστηκαν νέοι φόροι. Επειδή το κόστος για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας αναμένεται να είναι ιδιαίτερα μεγάλο, δε βλέπω πώς μπορούν να χρηματοδοτηθούν οι αγώνες χωρίς να αυξηθούν οι φόροι με κάποιον τρόπο...