Οι μνήμες από τα παλιά έφεραν συγκίνηση και περηφάνια στην εκδήλωση για τις Γυναίκες της Αντίστασης, που διοργάνωσε, στο Δημοτικό Στέκι Γυναικών, η Ενωση Γυναικών Λάρισας - μέλος της ΟΓΕ.

Ηταν εκεί αρκετές αγωνίστριες της Εθνικής Αντίστασης, που ζουν κι αγωνίζονται ακόμα κι είχαν πολλά να διηγηθούν για τη συμμετοχή στο Λαϊκό Επος και πολλά να ορμηνέψουν τις νεότερες για το παρόν και το μέλλον. Ηταν, όμως, και πολλές νεαρότερες στην ηλικία αγωνίστριες, που πήγαν για να μάθουν από τις παλιές, να υποσχεθούν ότι θα συνεχίσουν τους αγώνες για την εκπλήρωση των ανεκπλήρωτων ιδανικών της Εθνικής Αντίστασης κι ότι θα μεταφέρουν αναμμένη τη δάδα της Αντίστασης στις ερχόμενες γενιές.

Ρίγη συγκίνησης και περηφάνιας προκάλεσαν οι αναφορές στην προσφορά των γυναικών στον αγώνα για τη λευτεριά της πατρίδας, την εθνική ανεξαρτησία και τη λαϊκή κυριαρχία. Για τη συνεισφορά τους στη «Μάχη της σοδειάς» στον θεσσαλικό κάμπο - αυτή που τόσο παραστατικά περιέγραψε στο ρεπορτάζ του ο αείμνηστος Κώστας Βιδάλης - όταν είχαν ορκιστεί να μη δοθεί «ούτε ένα σπυρί στάρι στον κατακτητή». Για τη γενναιότητα και την παλικαριά τους, όταν, με όπλα ρόπαλα και πέτρες, πολεμούσαν τον εχθρό.

Η συγκίνηση έφτασε στα ύψη, όταν διαβάστηκε το περίφημο γράμμα που άφησε πίσω της η αγωνίστρια Δήμητρα Τσάτσου, που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς, ενώ «μ' ανοιχτό το στόμα» παρακολούθησαν όλοι τις διηγήσεις της Αννας Καζάζου, της Σεβαστής Τζιώκα κι άλλων αγωνιστριών για τις δυσκολίες και τις κακουχίες του αγώνα, αλλά και για την πίστη, την αφοσίωση, την πειθαρχία και την ικανότητα των γυναικών στην εκτέλεση του καθήκοντος.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκάλεσαν οι αναφορές για την καθοριστική συμμετοχή των γυναικών - μέσα από τις ΕΑΜιμές οργανώσεις και, κυρίως, την ΕΠΟΝ - στη συγκλονιστική προσπάθεια για την πνευματική και πολιτιστική αναβάθμιση του λαού μας, στη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης. Τα κορίτσια της ΕΠΟΝ δημιούργησαν λέσχες πολιτισμού, κινηματογράφο, θέατρο, μουσική, διοργάνωσαν γιορτές που αποτελούσαν ευχάριστες και συνάμα δημιουργικές ανάπαυλες στη σκληρή πραγματικότητα του πολέμου.

Μιλώντας στη συγκέντρωση η Δήμητρα Παπαστεργίου, πρόεδρος της Ενωσης Γυναικών Λάρισας, επισήμανε ότι οι λαοκρατικοί θεσμοί της Εθνικής Αντίστασης έλυναν, για πρώτη φορά στη χώρα μας, το πρόβλημα της ανισότητας άνδρα και γυναίκας. Στη διάρκεια του αγώνα - πρόσθεσε - οι γυναίκες είχαν το δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται στους διάφορους θεσμούς της λαϊκής εξουσίας και να εκπροσωπούνται στο Εθνικό Συμβούλιο με δικούς τους εθνοσύμβουλους.

Η όμορφη, συγκινητική και τόσο διδακτική εκδήλωση έκλεισε με απαγγελίες ποιημάτων και τραγούδια της Αντίστασης, με τη συμμετοχή της γνωστής ερμηνεύτριας Μαρίας Φωτιάδη.

Να θέσει και διεκδικήσει το θέμα των αποζημιώσεων -επανορθώσεων και της επιστροφής του διπλού κατοχικού δανείου στη γερμανική κυβέρνηση, καλούν την κυβέρνηση, αντιστασιακοί και επαναπατρισμένοι πολιτικοί πρόσφυγες των Ιωαννίνων. Οπως αναφέρεται σε σχετικό υπόμνημα διαμαρτυρίας τους, πέραν των άλλων:

«Το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων - επανορθώσεων παραμένει εδώ και πολλές δεκαετίες άλυτο γιατί όλες οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις μέχρι σήμερα δεν έδειξαν το απαιτούμενο ενδιαφέρον. Ενώ τα θύματα και οι υλικές καταστροφές που προξένησαν οι φασιστικές ορδές ήταν τεράστιες. Πολλές περιοχές της πατρίδας μας έγιναν ολοκαύτωμα. Και, πιο συγκεκριμένα, και για την Ηπειρο είναι τραγικός ο απολογισμός, όπως για τα χωριά των Αρτας, Δωδώνης, Πωγωνίου, Πραμυθιάς, Ζαγορίου, Μετσόβου, Κασιδιάρη κλπ.

Στη συνέχεια επισημαίνεται πως ιστορική υπήρξε η απόφαση (11/2000) της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, που αφορούσε την υπόθεση αποζημίωσης των κατοίκων του Διστόμου Βοιωτίας για τις θηριωδίες των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής. Είναι μια απόφαση με ιδιαίτερο νομικό και ηθικό βάρος και σημαντικότατες συνέπειες ενός κράτους για αδικοπραγίες προκληθείσες σε βάρος αμάχων ετέρου κράτους.

Η εξέλιξη αυτή, τονίζεται, αναθάρρησε όλους όσοι αγωνίζονταν για να υποχρεωθεί το γερμανικό δημόσιο να καταβάλει, επιτέλους, αποζημιώσεις και προκάλεσε αναταραχή σ' αυτούς που επικαλούνταν τάχα το φόβο «διασάλευσης» των σχέσεών μας με τη Γερμανία. Ομως, οι τελευταίοι δεν κάθισαν με σταυρωμένα χέρια. Πέτυχαν, τελικά, το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο να εκδώσει απόφαση(6/2002) που ανέτρεψε την προηγούμενη της Ολομέλειας του ΑΠ, καταλήγοντας στο ακριβώς αντίθετο! Οτι δηλαδή «στο παρόν στάδιο εξελίξεως του διεθνούς δικαίου, εξακολουθεί να υφίσταται γενικώς παραδεγμένος κανόνας διεθνούς δικαίου, κατά τον οποίο ένα κράτος δε δύναται να ενταχθεί παραδεκτώς ενώπιον δικαστηρίου άλλου κράτους για αποζημίωση από κάθε είδους αδικοπραξία με οποιονδήποτε τρόπο, ένοπλες δυνάμεις του εναγόμενου κράτους, είτε σε καιρό πολέμου είτε σε καιρό ειρήνης...».

Η παραπάνω απόφαση του ΑΕΔ, τονίζεται, μπορεί να έκλεισε δικαστικώς το θέμα, θέτοντας σ' αυτό ταφόπλακα από την πλευρά αυτή. Ομως, επί της ουσίας, το πρόβλημα παραμένει ανοιχτό, ζωντανό και επίκαιρο. Και έτσι θα το κρατήσουν οι αντιστασιακές και πολιτικές δυνάμεις που δεν εννοούν και δε θέλουν να προσαρμοστούν στο λεγόμενο «ρεαλισμό της ωμής πραγματικότητας». Οι δυνάμεις που, όταν κάποιοι συμβούλευαν «φρονιμάδα και υποταγή», δεν υπάκουσαν και ξεσηκώθηκαν, αντιστάθηκαν στον εισβολέα και κατακτητή Ιταλό, Γερμανό και Βούλγαρο και, τελικά, νίκησαν. Οι δυνάμεις αυτές δε συμβιβάζονται με την πολιτική του ραγιαδισμού της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ. Θα συνεχίσουν τον αγώνα για τη δικαίωση κόντρα στην πολιτική αυτή.

Με συγκίνηση διάβασα στο «Ριζοσπάστη» της 25/11/03 τη σεμνή τελετή που οργάνωσε η Κομματική Οργάνωση της Λάρισας, του ΚΚΕ για να τιμήσει τη μνήμη του ηρωικού νεκρού μας Σπύρου Καλοδίκη.

Είχα την τιμή, όχι μόνο να γνωριστώ και να συνεργαστώ, αλλά και να συγκατοικήσω μαζί του, από τις αρχές του Μάη του 1945 ως το 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Στο σπίτι του με πήγε ο Βασ. Μπαρτζιώτας (Φάνης). Ηταν τότε οργανωτικός γραμματέας της ΚΟΑ κι εγώ μέλος της Γραμματείας του Γραφείου της ΚΟΑ του ΚΚΕ.

Μετά το 7ο Συνέδριο, οργανωτικός γραμματέας έγινε ο Α. Βασιλειάδης, ενώ ο Σπ. Καλοδίκης ανέλαβε τη Γραμματεία της Οργάνωσης Λάρισας.

Για τον αξέχαστο σύντροφο και την ηρωική μορφή του έγραψα στο βιβλίο μου «Ο ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ» (σελ. 34-35). Ενα κείμενο μικρό στη σ. 34 και τη φωτογραφία του, στο πρώτο μισό της σ. 35. Αντιγράφω εδώ το μικρό αυτό κείμενο.

«Σε λίγες μέρες στις 27/4/41 ημέρα Κυριακή του Θωμά, παραδόθηκε η Αθήνα επίσημα στα χιτλερικά στρατεύματα σαν ανοχύρωτη πόλη. Αρχισε από τότε επίσημα η Κατοχή (τριπλή φασιστική). Μα την ίδια ώρα άρχισε και η αντίσταση του λαού μας, με μια μικροσυγκέντρωση στην πλατεία Ομόνοιας. Την πρωτοβουλία είχε ο αξέχαστος Σπ. Καλοδίκης με την ανεξάρτητη κομμουνιστική οργάνωσή του. Σύντομος, συνθηματικός, αλλά περιεκτικός ο λόγος του, γιομάτος πατριωτικό παλμό. Τους συγκίνησε όλους (και δεν ήταν λίγοι όσοι τον άκουσαν) ιδιαίτερα με το σύνθημα του: Αντίσταση στους καταχτητές! Οπλα στο λαό! Κυβέρνηση εθνική. Ο κόσμος που τον άκουσε αναρίγησε. Πήρε θάρρος και απόφαση να παλέψει.

Δε χρειάζεται να γράψω λεπτομέρειες για τους μήνες που συγκατοικήσαμε και μ' εξυπηρέτησε η οικογένειά του, μέσα σε συντροφική ατμόσφαιρα. Θα πω μόνο αυτό. Το βιβλίο γράφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του '80. Είχα διαβάσει στη Γιούρα για τον ηρωικό του θάνατο. Γι' αυτό δυο φορές έγραψα άρθρο και ζητούσα από το Δήμο Αθηναίων να στήσει σε κάποιο σημείο της Πλατείας Ομονοίας την προτομή του.

Θαρρώ ότι, καθώς αυτό δεν υλοποιήθηκε στην Αθήνα, έχει χρέος η οργάνωση Λάρισας του ΚΚΕ να επιδιώξει να στηθεί η προτομή του ηρωικού νεκρού μας, στο μέρος που δέχτηκε την επίθεση των δολοφόνων, για την τιμή της μνήμης του, προς φρονηματισμό όλων των κατοίκων της Λάρισας και γενικότερα της χώρας.

ΝΙΚΑΝΔΡΟΣ ΚΕΠΕΣΗΣ

Επίτιμος Πρόεδρος της ΕΕ Λογοτεχνών

Πραγματοποιείται, οριστικά, την Τετάρτη 3.12.03 και ώρα 5 το απόγευμα, στην αίθουσα της Ενωσης Λογιστών «Ναπολέων Σουκαντζίδης» (Κάνιγγος 27, 5ος όροφος στην Αθήνα), η εκλογοαπολογιστική συνέλευση της Πανελλήνιας Ενωσης Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου - ΠΕΚΑΜ. Πριν τις αρχαιρεσίες για την εκλογή νέου ΔΣ και ΕΕ, θα γίνει ο απολογισμός δράσης του απερχόμενου ΔΣ.

-- Η ΠΕΑΕΑ Σάμου διοργανώνει, την Κυριακή 30.11.03 στις 11 πμ στο Πανσαμιακό Μνημείο Εθνικής Αντίστασης στον Πλάτανο, εκδήλωση μνήμης και τιμής στον αντιφασιστικό απελευθερωτικό αγώνα του ελληνικού λαού την περίοδο του Β' Παγκόσμιου Πολέμου με την ευκαιρία της επετείου ανατίναξης της Γέφυρας στο Γοργοπόταμο.