Ζητήσαμε από τον γραμματέα της Οργάνωσης Περιοχής Αν. Μακεδονίας - Θράκης του ΚΚΕ Δ. Κρεωνά να σχολιάσει το αναπτυξιακό μοντέλο που μας παρουσίασαν ο νομάρχης και άλλοι αιρετοί. Τα σχόλιά του είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικά: "Πρόκειται, είπε, για μια προσπάθεια προβολής προς τα έξω μιας τεχνητής εικόνας, με στόχο την αποκόμιση προσωπικών και κομματικών ωφελειών". Οπως ο ίδιος υπογραμμίζει, είναι, για παράδειγμα, παράλογο να μιλά κανείς για ανάπτυξη του Εβρου με ενέργειες, όπως η δημιουργία λίμνης - βάλτου, από τη "Δημοσυνεταιριστική", στο Δήμο Τυχερού. Λίμνης στο κέντρο του χερσαίου Εβρου, με στόχο την προσέλκυση τουριστών, που θα επιδίδονται σε ιππασία και ιστιοπλοϊα με μικρά σκάφη. "Παίρνονται "πρωτοβουλίες" τουριστικού ενδιαφέροντος και αμφιβόλου αποτελέσματος, που μόνο στόχο έχουν την εκταμίευση κονδυλίων από τα ευρωπαϊκά προγράμματα", επισημαίνει και συμπληρώνει: "Με την ίδια "λογική", η "Δημοσυνεταιριστική", σε συνεργασία με τη νομαρχία προωθεί την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, κύρια την εξάπλωση της καλλιέργειας βατόμουρων. Και για να τις προωθήσουν "αξιοποιούν" άτομα με ειδικές ανάγκες, εντάσσοντάς τους σε προγράμματα τέτοιων καλλιεργειών, εκμεταλλευόμενοι την κοινωνική ευαισθησία που υπάρχει απέναντι σ' αυτούς τους ανθρώπους. Εβαλαν τους ανθρώπους αυτούς να καλλιεργούν βατόμουρα στις Φέρρες, ανθρώπους που συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα του ιατρικού τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Και αυτό, μόνο και μόνο για να εκταμιεύσουν χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ενωση".

Ο Δ. Κρεωνάς υπογραμμίζει ότι νομαρχία και δήμοι, με τέτοιους τρόπους, προσπαθούν να καθιερώσουν καλλιέργειες που δεν έχουν μέλλον. "Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, αναφέρει, ότι στο Βόρειο Εβρο οι παραγωγοί αναγκάστηκαν να πετάξουν δέκα τόνους βατόμουρα, επειδή δεν υπήρχαν αγορές να διοχετευτούν. Οι αγρότες στις Φέρρες έχουν εγκαταλείψει πλέον αυτήν την ιδέα".

Συνεχίζοντας, ο Δ. Κρεωνάς σημειώνει πως "οι παράγοντες αυτοί, που κινούνται στα πλαίσια διαχείρισης των κοινοτικών προγραμμάτων, προώθησαν και την καλλιέργεια σπαραγγιού στο Τυχερό και το Βόρειο Εβρο και τώρα οι παραγωγοί είναι ανάστατοι, γιατί δεν υπάρχουν αγορές να απορροφήσουν τα προϊόντα τους. Ταυτόχρονα πασχίζουν για μια "οικοτουριστική" ανάπτυξη της περιοχής, χωρίς όμως να σέβονται πραγματικά το περιβάλλον. Κάνουν μεγαλεπήβολα σχέδια ακόμα και για λεμβοδρομίες στον ποταμό Εβρο, χωρίς σεβασμό για το οικοσύστημα. Απλά δρουν διαχειριστικά και στη λογική εκταμίευσης πόρων από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Για παράδειγμα, στο δάσος της Δαδιάς κατασκεύασαν μερικά σπιτάκια για τους τουρίστες, που εδώ και ένα χρόνο παραμένουν αναξιοποίητα, αλλά αποτέλεσαν μια καλή αφορμή για αποσπάσουν χρήματα από ευρωπαϊκά προγράμματα. Από την άλλη, όμως, όταν εμείς κάνουμε διάφορες προτάσεις, όπως για την προώθηση της μεταποίησης των αγροτικών προϊόντων, το αρνούνται διότι, όπως λένε, δε χορηγεί πιστώσεις η ΕΕ".

Αναφερόμενος στις ενέργειες για συνεργασία με την περιφέρεια του Χασκόβου Βουλγαρίας, σημειώνει ότι ακόμα δεν έχει διευκρινιστεί τι είδους συνεργασία θα προωθηθεί τελικά και ότι ακόμα κυριαρχεί η γενικότητα. "Είμαστε υπέρ της συνεργασίας, δηλώνει, αλλά αυτή πρέπει να είναι συνεργασία των λαών και όχι των συμφερόντων της άρχουσας τάξης. Πρέπει να συνεργαστούμε με τους γείτονές μας και όχι να κάνουμε σχέδια για να τους εκμεταλλευτούμε".

Ολοκληρώνοντας ο Δ. Κρεωνάς τονίζει: "Ο Εβρος έχει μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης. Εχει αξιόλογο πρωτογενή τομέα, μεγάλο ορυκτό πλούτο, δυναμικό, επιστήμονες, γεωπολιτική και γεωστρατηγική σημασία. Αν αναπτυχθεί ο πρωτογενής τομέας και ο ορυκτός πλούτος, μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη της μεταποίησης, με απαραίτητη προϋπόθεση, πάντα, το σεβασμό προς το περιβάλλον. Επιπλέον, πρέπει να απορριφθούν οι διαχειριστικές τακτικές, που δεν έχουν καμία προοπτική. Αυτές οι "αναπτυξιακές" πολιτικές που όλα αυτά τα χρόνια βασίστηκαν στην ιδιωτική πρωτοβουλία και μόνο στόχο είχαν την προάσπιση και εξασφάλιση των συμφερόντων της άρχουσας τάξης, αυτές οι πολιτικές δοκιμάστηκαν και απέτυχαν. Είναι, επομένως, σαφές ότι χρειάζεται μια άλλη αναπτυξιακή πολιτική, που θα είναι κοντά στον εργαζόμενο και θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα του λαού".

Βρεθήκαμε στον Εβρο - μια ομάδα συντακτών του χώρου της Αυτοδιοίκησης - καλεσμένοι της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Εβρου. Ακούγοντας, κάποιος, τον νομάρχη Γ. Ντόλιο,αλλά και άλλους τοπικούς παράγοντες, σχηματίζει, κατ' αρχήν, την εντύπωση πως το μέλλον είναι ευοίωνο. Και πως τα πάντα εξαρτώνται από την ύπαρξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Για ένα από τα κατ' εξοχήν κεντρικά προβλήματα της ελληνικής επαρχίας, το δημογραφικό, ο νομάρχης δηλώνει πως στην περίοδο '89-'92 παρατηρήθηκε κύμα μετανάστευσης παρόμοιο με αυτό της δεκαετίας του '60. Σταμάτησε, όμως, όπως υποστηρίζει, γιατί οι συνθήκες ζωής στις δυτικές χώρες και τις άλλες περιοχές της Ελλάδας δεν είναι καλύτερες από ό,τι στον Εβρο!

Για τη βελτίωση αυτών των συνθηκών, η ΝΑ Εβρου καταφεύγει σε μία σειρά ενέργειες, οι οποίες χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ενωση ή την ελληνική κυβέρνηση. Ο νομάρχης αναφέρθηκε στο πρόγραμμα "Youthstart", που αφορά νέους και σκοπούς έχει την "παρέμβαση στους τομείς του εναλλακτικού τουρισμού", τη δημιουργία συνεταιρισμού για την "αξιοποίηση του τουριστικού ρεύματος και την ενασχόληση των κατοίκων με δραστηριότητες εξυπηρέτησης των τουριστών". Μίλησε για μια Προγραμματική Σύμβαση που υπέγραψε η νομαρχία με το ΥΠΕΧΩΔΕ και αφορούσε τη "διαχείριση των υπαρχόντων δομών στο Δέλτα του ποταμού Εβρου". Για μια νέα Προγραμματική Σύμβαση, που ετοιμάζεται και προβλέπει τη δημιουργία συμπληρωματικών δομών στο Δέλτα. Στόχος και των δύο Συμβάσεων, "η τουριστική αξιοποίηση του Δέλτα, με κατασκευή δικτύων αγροτικών δρόμων, κατασκευή ελαφρών υποδομών (σπιτάκια) και καθορισμό διαδρομών και στάσεων στο ποταμό, όπου θα περιδιαβαίνουν ποταμόβαρκες μεταφέροντας τουρίστες".

Είναι φανερή η απουσία προγραμμάτων που να στοχεύουν σε ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της περιοχής.

Ο νομάρχης αναφέρθηκε, ακόμα, σε μια τρίτη Προγραμματική Σύμβαση που έχει υπογραφεί και αφορά το δάσος της Δαδιάς, που αποτελεί καταφύγιο άγριων πουλιών. Σύμβαση για την επέκταση του υπάρχοντος ξενώνα και τη δημιουργία χώρου υποδοχής και ενημέρωσης των τουριστών. Να σημειωθεί ότι στο δάσος έχουν κατασκευαστεί, ήδη, 4 συγκροτήματα από 11, συνολικά, οικήματα, με κονδύλια από ευρωπαϊκά προγράμματα. Μικρή λεπτομέρεια που δεν αναφέρθηκε από το νομάρχη: Η πολυεθνική ΑΒΒ (εταιρία κατασκευής εργοστασίων ηλεκτρισμού) έχει αναλάβει "υπό την προστασία" της το δάσος της Δαδιάς ως χορηγός. Μια ματιά στη σύμβαση που καθορίζει τα της χορηγίας μπορεί να αποκαλύψει πολλά για το ποιος στο τέλος θα απολαμβάνει τα κέρδη από την ανάπτυξη του ακριβοπληρωμένου, σε συνάλλαγμα στο εξωτερικό, οικοτουρισμού... Ανάλογα αντιπαραγωγική στη βάση της είναι η πολιτική που ασκείται και σε επιμέρους τομείς, καθώς παραδοσιακές καλλιέργειες έχουν ουσιαστικά τεθεί υπό διωγμό. Ο δήμαρχος Τυχερού Χρ. Χατζόπουλος,κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, μας μίλησε για τη "Δημοσυνεταιριστική Εταιρία "Εβρος"". Εταιρία, με μετόχους δήμους και ενώσεις αγροτικών συνεταιρισμών της περιοχής. Η "Δημοσυνεταιριστική" έχει ως στόχους, μεταξύ άλλων, "την κατάρτιση, διαχείριση και υλοποίηση εθνικών και κοινοτικών προγραμμάτων, το σχεδιασμό αγροτουριστικής υποδομής, την ανάδειξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού και την κατασκευή νέων καταλυμάτων". Επιπλέον, την "αναδιάρθρωση καλλιεργειών", που, όπως φάνηκε από την επίσκεψη, μεταφράζεται, κύρια, σε προώθηση της καλλιέργειας βατόμουρων. Ο Χρ. Χατζόπουλος τάχθηκε υπέρ της αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών και δήλωσε πως η "Δημοσυναιτεριστική" προσανατολίζει σε αυτήν την κατεύθυνση τους αγρότες. Σε ό,τι αφορά το δημογραφικό πρόβλημα, υποστηρίζει πως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση πληθυσμού και συμπληρώνει ότι σ' αυτό συνέβαλε και η έλευση των Ποντίων από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες.

Ο δήμαρχος Φερρών Γ. Δουδουλακάκης μιλά και αυτός για ευρωπαϊκά προγράμματα, απ' όπου αντλούνται κονδύλια. Για το LEADER 1 που ολοκληρώθηκε και για το LEADER 2 που αναμένεται να υπογραφεί και προβλέπει τη δημιουργία "ελαφρών υποδομών" στην περιοχή, με σκοπό την "παροχή υπηρεσιών". Δηλώνει, βέβαια, πως ο χαρακτήρας της περιοχής είναι γεωργοκτηνοτροφικός. Ομως σε ό,τι αφορά τα προβλήματα που απασχολούν τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους, μιλά μόνο για τα κρούσματα του αφθώδη πυρετού και τα προβλήματα της άρδευσης. Παράλληλα, υποστηρίζει ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται, τουλάχιστον στις Φέρρες, σταθεροποίηση του πληθυσμού και ελαφρά ανάκαμψή του.

Η Νομαρχία Εβρου, σε συνεργασία με την περιφέρεια Χασκόβου Βουλγαρίας, προωθεί στο Βόρειο Εβρο τη δημιουργία μιας βιομηχανικής ζώνης και ζώνης ελεύθερων συναλλαγών, όπου θα εγκατασταθούν βιομηχανικές ομάδες και θα εργάζονται Ελληνες με ελληνικούς μισθούς και Βούλγαροι με βουλγάρικους. Ο νομάρχης αναφέρει ότι η ιδέα γεννήθηκε από τη στιγμή που άρχισε "μετακόμιση" επιχειρήσεων από την Ελλάδα στη Βουλγαρία, λόγω μικρότερου κόστους λειτουργίας εκεί και χάθηκαν στον Εβρο 4 χιλιάδες θέσεις εργασίας. Ισχυρίζεται πως μια τέτοια ενέργεια παρουσιάζει πλεονεκτήματα, καθώς η περιοχή θα προστατεύεται από την ελληνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία και οι επιχειρήσεις που θα εγκαθίστανται εκεί θα τυγχάνουν των κινήτρων του αναπτυξιακού νόμου. Σύμφωνα με τον ίδιο, αρκετά υπουργεία διάκεινται ευνοϊκά σε αυτήν την πρωτοβουλία, αλλά αντιρρήσεις φέρνει το υπουργείο Βιομηχανίας, για "λόγους αλλοίωσης του ανταγωνισμού".