Κηδεύτηκε χτες η σπουδαία κυρία του θεάτρου Νόνικα Γαληνέα, η οποία «έφυγε» σε ηλικία 84 ετών.

Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 8 Ιούνη του 1938 και εγγράφηκε το 1963 στη σχολή του Θεάτρου Τέχνης, μετά από σειρά σπουδών στο εξωτερικών. Το 1966 αποφοίτησε από τη σχολή, με την πορεία της στο θέατρο να ξεκινά με το έργο του Αριστοφάνη «Ορνιθες», με μουσική του Μάνου Χατζιδάκι και κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη.

Μέχρι το 1988, όπου και αποχώρησε από τον θίασο του Αλέκου Αλεξανδράκη, με τον οποίον ήταν ζευγάρι, συμμετείχε σε 37 θεατρικές παραστάσεις με μεγάλη επιτυχία, ενώ συνέχισε μέχρι το 2009, καθιστώντας την την πρώτη Ελληνίδα με 50 συνεχή χρόνια στο θέατρο.

Στη μακρά διαδρομή της στο θεατρικό σανίδι συνεργάστηκε μεταξύ άλλων με τους Κ. Κουν, Κ. Παξινού, Δ. Χορν, Δ. Μυράτ, Μ. Κακογιάννη, Μ. Βολανάκη, Α. Βουτσινά κ.ά.

Σε αντίθεση με τη θεατρική, η κινηματογραφική της αλλά και η τηλεοπτική της παρουσία ήταν μικρή με μόλις τέσσερις ταινίες και τρεις εμφανίσεις σε σειρές. Σημαντική ήταν και η προσφορά της στις μεταφράσεις, με 17 θεατρικά έργα.

Το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση για τον θάνατο της Νόνικας Γαληνέα:

«Αποχαιρετούμε με σεβασμό την ηθοποιό, μεταφράστρια και συγγραφέα Νόνικα Γαληνέα. Με υψηλού επιπέδου παιδεία, είχε ως μεγάλο πάθος της το θέατρο, το υπηρέτησε αδιάλειπτα επί 50 χρόνια συνεργαζόμενη με σπουδαία ονόματα της υποκριτικής τέχνης, καθώς και με μεταφράσεις θεατρικών έργων.

Το ΚΚΕ εκφράζει τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια και στους οικείους της».

Η μελέτη του Στέφανου Λουκά «Ανιχνεύοντας το Ρεμπέτικο», που εκδόθηκε από τη «Σύγχρονη Εποχή», παρουσιάστηκε την περασμένη βδομάδα στον Βόλο, στο βιβλιοπωλείο «Ηλιος».

Για το βιβλίο μίλησαν ο Στέφανος Λουκάς, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, και ο Θανάσης Βογιατζής, δημοσιογράφος και στέλεχος του ΚΚΕ στη Μαγνησία. Ακολούθησε πλούσια συζήτηση.

Στον σύντομο χαιρετισμό του, ο Θ. Βογιατζής αναφέρθηκε στους μεγάλους μουσικούς δημιουργούς της Μαγνησίας, Στάθη Μιλάνο (πατέρα του Κάρολου, του Νίκου και του Στάθη) και Θεόδωρο Δερβενιώτη.

Στην ομιλία του ο Στ. Λουκάς αναφέρθηκε αναλυτικά στο περιεχόμενο της μελέτης, απαντώντας σε ερωτήματα όπως «Τελικά το ρεμπέτικο είναι λαϊκό τραγούδι;», «Είναι τραγούδι των λούμπεν ή των λαϊκών στρωμάτων;», «Προωθεί τα ναρκωτικά;», «Πώς παρουσιάζει τη γυναίκα;», «Το τραγούδησαν αστοί ή εργάτες;», «Ποια η πορεία του στο πλάι του εργατικού κινήματος;».

Σε αυτό το πλαίσιο, σημείωσε μεταξύ άλλων: «Η έρευνα και η μελέτη του συγκεκριμένου είδους τραγουδιού, όπως και κάθε μορφής καλλιτεχνικής δημιουργίας ως μορφής κοινωνικής συνείδησης, απαιτούν τον προσδιορισμό των ιστορικών, κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών στις οποίες αντικειμενικά εμφανίζεται, εξελίσσεται και αναπτύσσεται ως κοινωνικό φαινόμενο, και της εξέλιξής τους. Απαιτείται έρευνα και μελέτη των όρων που μέσα σε αυτές τις συνθήκες δημιουργούν η εργατική τάξη, οι λαοί. Αυτοί γράφουν την πραγματική ιστορία των κοινωνιών και τον μοχλό που κινεί αυτήν την ιστορία, μέσω της δράσης των ανθρώπων, που είναι η ταξική πάλη. Στην καλλιτεχνική δημιουργία επιδρά, και πιο συγκεκριμένα η καλλιτεχνική δημιουργία αποτελεί πεδίο ιδεολογικής διαπάλης.

Η συγκεκριμένη εργασία φροντίζει να "δέσει" την έρευνα για το ρεμπέτικο τραγούδι με την ιστορική, κοινωνική, οικονομική εξέλιξη για να φωτίσει όσο γίνεται αντικειμενικά βασικές πλευρές του συγκεκριμένου κοινωνικού φαινομένου, οι οποίες επίσης αποτελούν πεδίο διαπάλης, όπως: Ποια κοινωνικά τμήματα του πληθυσμού το δημιούργησαν και το ανέπτυξαν, ποιες κοινωνικές τάξεις και στρώματα εκφράζει ως λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία, γιατί είναι πραγματική λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία, ποια είναι η εξέλιξή της κλπ.

Αλλωστε το ρεμπέτικο τραγούδι συντροφεύει τους λαϊκούς ανθρώπους σε όλες τις πτυχές της ζωής τους, τις οποίες επίσης αναδεικνύει σαν γνήσιο λαϊκό τραγούδι. Γι' αυτό και άντεξε στον χρόνο, έως τις μέρες μας».

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην εμφάνιση ρεμπέτικων τραγουδιών με αναφορές στην εργατική τάξη, αλλά και στην επίδραση της ταξικής πάλης στο ρεμπέτικο τραγούδι, επισημαίνοντας: «Η ταξική πάλη επιδρά στις εργατικές - λαϊκές συνειδήσεις, άρα και στον λαϊκό πολιτισμό, στη λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία. Αφετέρου, το ρεμπέτικο ως λαϊκή δημιουργία καταπιάστηκε και ανέδειξε όλα τα κοινωνικά φαινόμενα που υπάρχουν σε μια ταξική εκμεταλλευτική κοινωνία, και μάλιστα σε συνθήκες μιας νέας, απότομης προλεταριοποίησης μεσαίων στρωμάτων, λόγω της μικρασιατικής προσφυγιάς. Στη συνέχεια τοποθετήθηκε από τους δημιουργούς του με καλλιτεχνικό έργο στην περίοδο της Κατοχής, του εμφυλίου πολέμου, αλλά και μεταπολεμικά, με το κράτος της πιο βάρβαρης καταστολής ενάντια στο εργατικό - λαϊκό κίνημα και στην οργανωμένη πολιτική πρωτοπορία του, το ΚΚΕ, με εκτελέσεις, δολοφονίες, εξορίες και φυλακές.

Και έδωσε το ρεμπέτικο σε όλη αυτήν την περίοδο αριστουργήματα, σε τέτοιο βαθμό και μαζικότητα που η λογοκρισία τα έβγαζε παράνομα. Οι λαϊκοί δημιουργοί έγραψαν τραγούδια και για την Αντίσταση και για την πάλη του ΔΣΕ. Αλλά και στη συνέχεια, όταν το ΚΚΕ το περνά η αστική τάξη στην παρανομία, οι λαϊκοί δημιουργοί του ρεμπέτικου συνεχίζουν να γράφουν τραγούδια για τις συνθήκες που δημιουργούσε το καθεστώς των φυλακών, της εξορίας, των στρατοδικείων, των εκτελέσεων».

Μεγάλη επιτυχία σημείωσε η παρουσίαση του 4ουβιβλίου επίσημης δισκογραφίας του μουσικογράφου - ερευνητή Θωμά Ταμβάκου με τίτλο «Μανώλης Καλομοίρης (14/12/1883 - 3/4/1962), Επίσημη Δισκογραφία (1920 - 2022). Συμβολή στα 140 χρόνια από τη γέννησή του» στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης των Φίλων της Μουσικής στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Η έκδοση είναι της Μουσικής Εταιρείας Αλεξανδρούπολης, 2023.

Στην παρουσίαση μίλησαν η διευθύντρια της Βιβλιοθήκης, Στεφανία Μεράκου, ο καθηγητής Μουσικολογίας του ΕΚΠΑ Νίκος Μαλιάρας, η εγγονή του συνθέτη και διευθύντρια του Εθνικού Ωδείου Αθηνών, Χαρά Καλομοίρη, η μουσικολόγος Μυρτώ Οικονομίδου, ο μαέστρος, πρόεδρος του ΔΣ του «Συλλόγου Φίλων Καλομοίρη», Βύρων Φιδετζής, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και εκδότης Θανάσης Τρικούπης και ο συγγραφέας. Ολοι τους εξήραν την ανιδιοτέλεια του ερευνητή και συγγραφέα ως προς τη συλλογή των τεκμηρίων, τους ίδιους πόρους για την απόκτησή τους, τα 50 περίπου χρόνια έρευνας και συλλογής.

Το συγκεκριμένο βιβλίο έρχεται μετά τα αντίστοιχα των Σπύρου Σαμάρα, Νίκου Σκαλκώτα και Δημήτρη Δραγατάκη. Πρόκειται για μια μοναδική προσφορά του Ταμβάκου στην επιστημονική κοινότητα, στους φιλόμουσους και κάθε ενδιαφερόμενο για την ανάδειξη των ηχογραφημάτων που κυκλοφόρησαν σ' ολόκληρο τον πλανήτη σε 102 χρόνια. Μελετώντας την επίσημη δισκογραφία, παρατηρούμε πως οι περισσότεροι δίσκοι που κυκλοφόρησαν και κυκλοφορούν, προέρχονται από διάφορες μεριές, σπανιότατα όμως από το κράτος. Το συγκεκριμένο πόνημα, 258 σελίδων, για τον Καλομοίρη, εμπεριέχει εκατοντάδες φωτογραφίες και αντιπροσωπευτικά βιογραφικά των ερμηνευτών, πάνω από 1.000 παραπομπές, διαφορετικά ευρετήρια στο τέλος και ελληνόγλωσση και ξενόγλωσση βιβλιογραφία, παρουσιάζει δε τον Καλομοίρη όχι μόνο ως συνθέτη αλλά και ως μαέστρο, πιανίστα και ομιλητή. Πρόκειται, όπως τόνισε ο συγγραφέας, για ένα κυριολεκτικά χειροποίητο βιβλίο, μιας που όλο γράφτηκε και σελιδοποιήθηκε σε ένα απλό πρόγραμμα Word του ηλεκτρονικού υπολογιστή, από τον ίδιο, χωρίς καμία εξωγενή ελκυστική γραφιστική προσθήκη.

Ο ευπατρίδης ερασιτέχνης της μουσικής μας ζωής, Θωμάς Ταμβάκος, αφιερώνει το βιβλίο του στη μνήμη των Θεόδωρου Αντωνίου, Δημήτρη Δραγατάκη, Αλέξη Ζακυθηνού, Τάκη Καλογερόπουλου, Ντίνου Κωνσταντινίδη και Κώστα Μπραβάκη.

Η βραδιά έκλεισε με ένα μουσικότατο ρεσιτάλ τραγουδιού από το Duo Vocialo (Ιωάννα Βρακατσέλη - μέτζο-σοπράνο και Χρήστος Μαρίνος - πιάνο). Παρουσιάστηκαν πέντε αδισκογράφητα τραγούδια του Μ. Καλομοίρη από το 1908 έως το 1943.

Τη βραδιά παρακολούθησαν φιλόμουσοι, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, καθώς και η Ελένη Μπέλλου, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.