Η μελέτη του Στέφανου Λουκά «Ανιχνεύοντας το Ρεμπέτικο», που εκδόθηκε από τη «Σύγχρονη Εποχή», παρουσιάστηκε την περασμένη βδομάδα στον Βόλο, στο βιβλιοπωλείο «Ηλιος».

Για το βιβλίο μίλησαν ο Στέφανος Λουκάς, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, και ο Θανάσης Βογιατζής, δημοσιογράφος και στέλεχος του ΚΚΕ στη Μαγνησία. Ακολούθησε πλούσια συζήτηση.

Στον σύντομο χαιρετισμό του, ο Θ. Βογιατζής αναφέρθηκε στους μεγάλους μουσικούς δημιουργούς της Μαγνησίας, Στάθη Μιλάνο (πατέρα του Κάρολου, του Νίκου και του Στάθη) και Θεόδωρο Δερβενιώτη.

Στην ομιλία του ο Στ. Λουκάς αναφέρθηκε αναλυτικά στο περιεχόμενο της μελέτης, απαντώντας σε ερωτήματα όπως «Τελικά το ρεμπέτικο είναι λαϊκό τραγούδι;», «Είναι τραγούδι των λούμπεν ή των λαϊκών στρωμάτων;», «Προωθεί τα ναρκωτικά;», «Πώς παρουσιάζει τη γυναίκα;», «Το τραγούδησαν αστοί ή εργάτες;», «Ποια η πορεία του στο πλάι του εργατικού κινήματος;».

Σε αυτό το πλαίσιο, σημείωσε μεταξύ άλλων: «Η έρευνα και η μελέτη του συγκεκριμένου είδους τραγουδιού, όπως και κάθε μορφής καλλιτεχνικής δημιουργίας ως μορφής κοινωνικής συνείδησης, απαιτούν τον προσδιορισμό των ιστορικών, κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών στις οποίες αντικειμενικά εμφανίζεται, εξελίσσεται και αναπτύσσεται ως κοινωνικό φαινόμενο, και της εξέλιξής τους. Απαιτείται έρευνα και μελέτη των όρων που μέσα σε αυτές τις συνθήκες δημιουργούν η εργατική τάξη, οι λαοί. Αυτοί γράφουν την πραγματική ιστορία των κοινωνιών και τον μοχλό που κινεί αυτήν την ιστορία, μέσω της δράσης των ανθρώπων, που είναι η ταξική πάλη. Στην καλλιτεχνική δημιουργία επιδρά, και πιο συγκεκριμένα η καλλιτεχνική δημιουργία αποτελεί πεδίο ιδεολογικής διαπάλης.

Η συγκεκριμένη εργασία φροντίζει να "δέσει" την έρευνα για το ρεμπέτικο τραγούδι με την ιστορική, κοινωνική, οικονομική εξέλιξη για να φωτίσει όσο γίνεται αντικειμενικά βασικές πλευρές του συγκεκριμένου κοινωνικού φαινομένου, οι οποίες επίσης αποτελούν πεδίο διαπάλης, όπως: Ποια κοινωνικά τμήματα του πληθυσμού το δημιούργησαν και το ανέπτυξαν, ποιες κοινωνικές τάξεις και στρώματα εκφράζει ως λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία, γιατί είναι πραγματική λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία, ποια είναι η εξέλιξή της κλπ.

Αλλωστε το ρεμπέτικο τραγούδι συντροφεύει τους λαϊκούς ανθρώπους σε όλες τις πτυχές της ζωής τους, τις οποίες επίσης αναδεικνύει σαν γνήσιο λαϊκό τραγούδι. Γι' αυτό και άντεξε στον χρόνο, έως τις μέρες μας».

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην εμφάνιση ρεμπέτικων τραγουδιών με αναφορές στην εργατική τάξη, αλλά και στην επίδραση της ταξικής πάλης στο ρεμπέτικο τραγούδι, επισημαίνοντας: «Η ταξική πάλη επιδρά στις εργατικές - λαϊκές συνειδήσεις, άρα και στον λαϊκό πολιτισμό, στη λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία. Αφετέρου, το ρεμπέτικο ως λαϊκή δημιουργία καταπιάστηκε και ανέδειξε όλα τα κοινωνικά φαινόμενα που υπάρχουν σε μια ταξική εκμεταλλευτική κοινωνία, και μάλιστα σε συνθήκες μιας νέας, απότομης προλεταριοποίησης μεσαίων στρωμάτων, λόγω της μικρασιατικής προσφυγιάς. Στη συνέχεια τοποθετήθηκε από τους δημιουργούς του με καλλιτεχνικό έργο στην περίοδο της Κατοχής, του εμφυλίου πολέμου, αλλά και μεταπολεμικά, με το κράτος της πιο βάρβαρης καταστολής ενάντια στο εργατικό - λαϊκό κίνημα και στην οργανωμένη πολιτική πρωτοπορία του, το ΚΚΕ, με εκτελέσεις, δολοφονίες, εξορίες και φυλακές.

Και έδωσε το ρεμπέτικο σε όλη αυτήν την περίοδο αριστουργήματα, σε τέτοιο βαθμό και μαζικότητα που η λογοκρισία τα έβγαζε παράνομα. Οι λαϊκοί δημιουργοί έγραψαν τραγούδια και για την Αντίσταση και για την πάλη του ΔΣΕ. Αλλά και στη συνέχεια, όταν το ΚΚΕ το περνά η αστική τάξη στην παρανομία, οι λαϊκοί δημιουργοί του ρεμπέτικου συνεχίζουν να γράφουν τραγούδια για τις συνθήκες που δημιουργούσε το καθεστώς των φυλακών, της εξορίας, των στρατοδικείων, των εκτελέσεων».