Copyright 2023 The Associated

Από τη χρονιάτικη συνέντευξη Τύπου του Ρώσου Προέδρου

Ο Πούτιν υπεραμύνθηκε της διμερούς συνεργασίας και στο πλαίσιο των BRICS (της διακρατικής ένωσης που ως σήμερα επίσημα μέλη είναι Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική, ενώ ήδη σε ενταξιακή πορεία βρίσκονται χώρες όπως το Ιράν, η Αίγυπτος, η Σ. Αραβία κ.τ.λ.) και ισχυρίστηκε: «Εμείς δεν δημιουργούμε κάποιο συνασπισμό και η φιλία μας δεν στοχοποιεί τρίτες χώρες καθώς εξυπηρετεί το δικό μας όφελος. Δεν στρέφεται ενάντια σε κανέναν...».

Μεταξύ άλλων ο Πούτιν σημείωσε ότι ο εμπορικός τζίρος μεταξύ των δύο χωρών φέτος ξεπέρασε ήδη τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια (αύξηση 30%) και σε τομείς υψηλής τεχνολογίας.

Συνολικότερα, ο Πούτιν χαρακτήρισε το επίπεδο των σημερινών σχέσεων των δύο χωρών «πρωτόγνωρο», ενώ αναδεικνύοντας ότι ο Ινδο-Ειρηνικός μεταφέρεται όλο και περισσότερο στο επίκεντρο παγκόσμιων ανταγωνισμών, δεν παρέλειψε να σχολιάσει ότι «βλέπουμε προσπάθειες της Δύσης να στρέψει τις δραστηριότητες του ΝΑΤΟ στην Ασία και προς την Ασία, κάτι που ολοκάθαρα ξεπερνά τους στόχους του ιδρυτικού χάρτη της οργάνωσης».

Η εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ, Μαο Νινγκ, σχολιάζοντας τις δηλώσεις Πούτιν, έσπευσε κι εκείνη να υποστηρίξει ότι «η προσπάθεια του ΝΑΤΟ να στραφεί προς τα ανατολικά σε Ασία - Ειρηνικό δεν συνάδει με την (ιδρυτική) εντολή του ως περιφερειακή αμυντική οργάνωση και θα φέρει μόνο αντιπαράθεση ανάμεσα σε συνασπισμούς στην Ασία και σαμποτάρισμα της περιφερειακής ειρήνης και σταθερότητας». Υπογράμμισε δε ότι «η σχέση Κίνας - Ρωσίας υψώνεται πάνω από το μοντέλο της στρατιωτικής και πολιτικής συμμαχίας της περιόδου του Ψυχρού Πολέμου και είναι τελείως διαφορετική από τις ομαδοποιήσεις και την αντιπαράθεση ομάδων που κάνει το ΝΑΤΟ».

Ολα αυτά ενώ την Παρασκευή η ιαπωνική κυβέρνηση ανακοίνωσε νέες κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας εξαιτίας της εισβολής στην Ουκρανία. Πλέον στον σχετικό κατάλογο της Ιαπωνίας βρίσκονται κυρώσεις κατά 494 φυσικών και νομικών προσώπων στη Ρωσία, 27 στη Λευκορωσία και 6 σε άλλες χώρες.

Στο μεταξύ, την Πέμπτη, αεροσκάφη της κινεζικής και της ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας πραγματοποίησαν κοινές περιπολίες πάνω από τη Θάλασσα της Ιαπωνίας (βρίσκεται μεταξύ Κορεατικής Χερσονήσου και Ιαπωνίας) και την Ανατολική Κινεζική Θάλασσα (βρίσκεται μεταξύ ανατολικών κινεζικών ακτών από τη μία πλευρά και Κορεατικής Χερσονήσου και νότιας Ιαπωνίας από την άλλη, πάνω από την Ταϊβάν), όπως ανακοίνωσε το ρωσικό υπουργείο Αμυνας. Σύμφωνα με το υπουργείο, «μια αεροπορική ομάδα αποτελούμενη από στρατηγικά πυραυλικά αεροσκάφη Tu-95MS και στρατηγικά βομβαρδιστικά Hun-6K πραγματοποίησε αεροπορικές περιπολίες στα ύδατα της Θάλασσας της Ιαπωνίας και της Θάλασσας της Ανατολικής Κίνας. Αεροπορική κάλυψη μαχητικών παρεχόταν σε όλη τη διαδρομή της κοινής περιπολίας από αεροσκάφη Su-35S των Ρωσικών Αεροδιαστημικών Δυνάμεων και αεροσκάφη Su-30/"Jian-11B" της Κινεζικής Πολεμικής Αεροπορίας». Διευκρίνισε δε ότι «κατά την εκτέλεση των αποστολών τους, τα αεροσκάφη και των δύο χωρών ενήργησαν αυστηρά σύμφωνα με τις διατάξεις του διεθνούς δικαίου».

Από τη μεριά του, το Γενικό Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων της Νότιας Κορέας ανακοίνωσε ότι τέσσερα ρωσικά και δύο κινεζικά αεροσκάφη μπήκαν στην ADIZ (Ζώνη Ταυτοποίησης Αεροπορικής Αμυνας - δεν αποτελεί μέρος του εναέριου χώρου μίας χώρας και ανακηρύσσεται μονομερώς, χωρίς να υπάρχει διεθνώς αναγνωρισμένο δικαίωμα για ανάληψη στρατιωτικής δράσης). Η Σεούλ διευκρίνισε ότι δεν παραβιάστηκε ο εναέριος χώρος της, αλλά ο γενικός διευθυντής διεθνούς πολιτικής του υπουργείου Αμυνας, Λι Σεούνγκ-μπομ, δήλωσε πως το υπουργείο «εξέφρασε τη λύπη του σε Κίνα και Ρωσία για τις πτήσεις των αεροσκαφών τους σε ευαίσθητες περιοχές κοντά στον εναέριο χώρο μας, χωρίς πρότερη ειδοποίηση».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η Κίνα συνεχίζει την προσπάθεια να διατηρήσει πρωταγωνιστικό ρόλο και στις εξελίξεις στην Κεντρική Ασία. Ενδεικτική είναι η παρέμβαση του αναπληρωτή εκπροσώπου στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, Γκενγκ Σουάνγκ, που πρότεινε την «έγκαιρη αναπροσαρμογή των κυρώσεων» που έχουν επιβληθεί στο Αφγανιστάν, όπου το αντιδραστικό καθεστώς των Ταλιμπάν ανακατέλαβε πριν 2,5 χρόνια την εξουσία. Ειδικά τον τελευταίο χρόνο έχει ενταθεί ιδιαίτερα το (έμμεσο ή άμεσο) παζάρι πολλών ιμπεριαλιστικών κέντρων για ανταλλάγματα σε μια ενδεχόμενη «αναγνώριση» των νέων αφγανικών αρχών, που βέβαια δεν έχουν προέλθει από κανενός είδους εκλογές. Σε αυτό το πλαίσιο εκπρόσωποι των Ταλιμπάν έχουν πραγματοποιήσει επαφές και στο Πεκίνο, αλλά και στη Μόσχα και σε χώρες του Κόλπου, ενώ πριν κάποιες βδομάδες εκπρόσωποί τους πήραν μέρος και σε συζήτηση σε γερμανική πόλη.

Οι ανάγκες των αμερικανικών μονοπωλίων για τη χρηματοδότηση ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, πολέμων και όξυνσης των ανταγωνισμών με χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα οδήγησαν την κυβέρνηση του Προέδρου Τζο Μπάιντεν και τα δύο κόμματα του Κογκρέσου σε αύξηση των στρατιωτικών δαπανών το 2024, όπως διαπιστώνεται από την ψήφιση του νομοσχεδίου για τον «αμυντικό» προϋπολογισμό (γνωστό ως NDAA) κατά τουλάχιστον 3%.

Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων αυτήν τη βδομάδα, με 310 ψήφους υπέρ έναντι 118 κατά, και από τη Γερουσία με 87 ψήφους υπέρ και 13 κατά.

Το σύνολο των δαπανών για το 2024 ανέρχεται σε 886 δισ. δολάρια, αυξημένες κατά 28 δισ. δολάρια σε σχέση με το 2023. Μέσα στις περίπου 3.100 σελίδες του νομοσχεδίου, που γίνεται νόμος αμέσως μετά την υπογραφή του από τον Μπάιντεν, προβλέπεται παράταση του προγράμματος στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, με τη σταδιακή αποδέσμευση 300 εκατ. δολαρίων για το Κίεβο, ποσού πολύ μικρότερου από τα 61 δισ. δολάρια που ζήτησαν οι Πρόεδροι των ΗΠΑ και της Ουκρανίας από το Κογκρέσο.

Προβλέπεται επίσης η βραχυπρόθεσμη παράταση του αμφιλεγόμενου νόμου παρακολούθησης μη Αμερικανών πολιτών «για λόγους ασφαλείας» (νόμος FISA) μέχρι 14/4/2024. Το εν λόγω πρόγραμμα, που έχει επικριθεί δριμύτατα από οργανώσεις για την προάσπιση της ιδιωτικής ζωής και των ελευθεριών, επιτρέπει στις υπηρεσίες ασφαλείας των ΗΠΑ να παρακολουθούν μη Αμερικανούς πολίτες στο εξωτερικό, ακόμα και την ηλεκτρονική αλληλογραφία τους, χωρίς να ζητούν δικαστικό ένταλμα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα δεκάδες δισ. δολάρια που δίνουν οι ΗΠΑ για την αντιμετώπιση γεωπολιτικών αντιπάλων και την εξασφάλιση της διεθνούς πρωτοκαθεδρίας τους τον 21ο αιώνα, όπως είναι η χρηματοδότηση του προγράμματος «Πρωτοβουλία Αποτροπής στον Ειρηνικό» (Pacific Deterrance Initiative) έναντι της Κίνας, αλλά και εκπαίδευσης και παροχής κι άλλων υπηρεσιών στον στρατό της Ταϊβάν με 14,7 δισ. δολάρια, θέσπιση προγράμματος για την εφαρμογή της στρατιωτικής συμφωνίας με Αυστραλία και Ηνωμένο Βασίλειο (γνωστή ως AUKUS), κάλυψη του κόστους στρατιωτικών ασκήσεων με άλλους συμμάχους και εταίρους των ΗΠΑ στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού (IndoPacific Initiative) κ.λπ.

Στο ίδιο νομοσχέδιο υπήρχε πρόβλεψη ειδικής ρύθμισης που απαγορεύει στον εκάστοτε Πρόεδρο των ΗΠΑ να αποσύρει τη χώρα από το ΝΑΤΟ (σενάριο πολύ απίθανο, με τα σημερινά δεδομένα) χωρίς την έγκριση της Γερουσίας ή του Κογκρέσου.

Οι Πρόεδροι της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, και της Γουιάνας Ιρφάν Αλι συναντήθηκαν την Πέμπτη στον Αγιο Βικέντιο - Γρεναδίνες, με τη μεσολάβηση της Κοινότητας των Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC) και της Κοινότητας της Καραϊβικής (CARICOM), για να συζητηθεί η αντιπαράθεση που προκλήθηκε από το πρόσφατο δημοψήφισμα στη Βενεζουέλα για την περιοχή του Εσεκίμπο και όσα ακολούθησαν.

Η ένταση κλιμακώθηκε με την πρόθεση της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης Μαδούρο να ενσωματώσει το Εσεκίμπο, μια περιοχή 159.500 τ.χλμ., με μεγάλο ορυκτό και φυσικό πλούτο που ανήκει στη Γουιάνα και αποτελεί περίπου τα 5/8 της συνολικής έκτασής της.

Στη συνάντηση, εκτός από τον Ρ. Γκονσάλβες, Πρόεδρο του νησιωτικού κρατιδίου Αγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες, που έχει και την εναλλασσόμενη προεδρία της CELAC, συμμετείχαν επίσης πρωθυπουργοί και αξιωματούχοι χωρών της Καραϊβικής και της Λατινικής Αμερικής και ειδικός απεσταλμένος του γγ του ΟΗΕ.

Η συνάντηση κατέγραψε τις αντιτιθέμενες θέσεις των δύο πλευρών και μια γενικόλογη «δέσμευση» για διάλογο.

Με βάση την κοινή διακήρυξη, οι δύο χώρες «συμφώνησαν ότι δεν θα απειλήσουν ή δεν θα χρησιμοποιήσουν βία η μία εναντίον της άλλης άμεσα ή έμμεσα, σε καμία περίπτωση».

Επίσης συμφωνήθηκε ότι «τυχόν διαφωνίες μεταξύ των δύο κρατών θα επιλυθούν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Συμφωνίας της Γενεύης της 17ης Φεβρουαρίου 1966» (που βέβαια η κάθε πλευρά ερμηνεύει διαφορετικά), ότι «είναι δεσμευμένοι στην επιδίωξη της καλής γειτονίας, της ειρηνικής συνύπαρξης και της ενότητας της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, ότι θα συνεχίσουν τον διάλογο». Συμφωνήθηκε ακόμα «να συγκροτηθεί αμέσως μια κοινή επιτροπή των υπουργών Εξωτερικών και τεχνικών προσώπων των δύο κρατών για την αντιμετώπιση των θεμάτων και σε διάστημα 3 μηνών θα υπάρξει ενημέρωση από αυτήν την επιτροπή στους Προέδρους της Γουιάνας και της Βενεζουέλας».

Ωστόσο, εκφράστηκε και αντίθεση όπου «η Γουιάνα δεσμεύεται στη δικαιοδοσία και τις διαδικασίες του Διεθνούς Δικαστηρίου για την επίλυση της διαμάχης των συνόρων, ενώ η Βενεζουέλα δεν αναγνωρίζει αυτό το δικαστήριο και τη δικαιοδοσία του στο ζήτημα της διαμάχης των συνόρων».

Σε μια περίοδο που η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση της Βενεζουέλας εντείνει την αντιλαϊκή επίθεση στο εσωτερικό, ανακινεί αποπροσανατολιστικά το ζήτημα της διεκδίκησης του Εσεκίμπο, μια διαμάχη με παρελθόν άνω του ενός αιώνα, από όταν η Γουιάνα ήταν βρετανική αποικία. Παράλληλα, η ανακίνηση του ζητήματος έχει γεωστρατηγική σημασία, καθώς η πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή του Εσεκίμπο (όπου δραστηριοποιούνται η αμερικανική «ExxonMobil» και άλλες εταιρείες) είναι πεδίο ανταγωνισμού ανάμεσα στο ευρωατλαντικό και το υπό διαμόρφωση ευρασιατικό ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο.

Ενάντια στην αντιπαράθεση που κλιμακώνεται και την εθνικιστική έξαρση, το ΚΚ Βενεζουέλας καλεί τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα και των δύο χωρών να μη χειραγωγούνται από τις επιδιώξεις των αστικών τάξεων και να παλέψουν για τη φιλία και τη συνεργασία, απαλλαγμένοι από τους εκμεταλλευτές τους.