Μία βδομάδα πριν την ημερομηνία των εκλογών στην Αλβανία, η κατάσταση στη χώρα παραμένει εξαιρετικά ρευστή. Ενώ ακόμη και η ίδια η διεξαγωγή τους παραμένει αμφίβολη, αφού τα αλβανικά κόμματα δείχνουν ικανά να υπαναχωρήσουν έως και την τελευταία στιγμή, πολλοί "επενδύουν" πολλά σ' αυτές. Ούτως ή άλλως, η επομένη της 29ης Ιουνίου θα κρίνει εν πολλοίς πώς θα εξελιχθεί η πολιτική της "κρίση", αλλά οποιαδήποτε πρόβλεψη θα ήταν για την ώρα επισφαλής.

Αν επιχειρηθεί μια επιφανειακή ανάγνωση της σημερινής πολιτικής κατάστασης στην Αλβανία, βάσει των όρων της προεκλογικής εκστρατείας, κινδυνεύει να πιστέψει κάποιος ότι η προοπτική της έχει αφεθεί σε κάποια μυστική γεωμετρία της τύχης. Οι δύο κυριότεροι αντίπαλοι και διεκδικητές της εξουσίας, ο Πρόεδρος Σαλί Μπερίσα, "πατήρ" και απόλυτος κυρίαρχος του Δημοκρατικού Κόμματος (αφού οι κατά περιόδους τύποις ηγέτες του κόμματος αποτελούν, για να το πούμε ήπια, μαριονέτες του) και ο Φάτος Νάνο, ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος, αρκούνται στο να "δαιμονοποιούν" τον αντίπαλο, αποδίδοντάς του ό,τι... βρίσκουν πρόχειρο. Είναι ενδεικτική η ρητορική των δύο κυριότερων αντιπάλων όσον αφορά την αφορμή της κρίσης, το σκάνδαλο των παρατραπεζών (ή "πυραμιδικών σχημάτων"). Οι Σοσιαλιστές το αποδίδουν στις διαπλοκές του Μπερίσα, ο Μπερίσα σε κάποια ερεβώδη... συνωμοσία των Σοσιαλιστών για να ανατραπεί το πολίτευμα.

Τι διαφορετικό προτείνουν λοιπόν οι αντίπαλοι προς τους Αλβανούς ψηφοφόρους; Αν κάποιος ξύσει λίγο την επιφάνεια, ίσως διαπιστώσει ότι οι διαφορές αφορούν σε πρόσωπα περισσότερο, και σε ασαφείς υποσχέσεις περί "καλύτερης διαχείρισης" των προβλημάτων της χώρας. Η εκδοχή αυτή ενισχύεται από τα δείγματα γραφής της κυβέρνησης "εθνικής συμφιλίωσης", της οποίας ηγείται φέρελπις στέλεχος των Σοσιαλιστών, ο 36χρονος Μπασκίμ Φίνο. Η κυβέρνηση ουσιαστικά (δεν εισάγουμε καινά δαιμόνια) δικαίωσε την πολιτική του Προέδρου Μπερίσα, ακολουθώντας περίπου τυφλά τα βήματά του (απέφυγε να έλθει σε σύγκρουση μαζί του, προώθησε αποφασιστικά την προταθείσα από τον ίδιο παρέμβαση του διεθνούς παράγοντα, ακύρωσε το διάλογο με τους εξεγερμένους, κλπ.). Το "κερασάκι": υπουργός οικονομικών στην κυβέρνηση "εθνικής συμφιλίωσης" είναι ο αξιότιμος κύριος Αρμπέν Μαλάι - δηλαδή (μαντέψτε) ο ιδρυτής του συστήματος των πυραμίδων. Και κατά ειρωνικό τρόπο, ο Μπερίσα ζητεί την αποπομπή του...

Η αμερικανική διπλωματία δείχνει να βρίσκεται σε στάση αναμονής της διάδοχης κατάστασης. Την περασμένη Τρίτη, αμέσως μετά από μια συνάντησή του με τον Φραντς Βρανίτσκι, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον μίλησε για "ετοιμότητα" της κυβέρνησής του να συμβάλλει στην ανοικοδόμηση της Αλβανίας, αφ' ότου οι εκλογές ολοκληρωθούν και προκύψει νέα κυβέρνηση. Η επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μαντλίν Ολμπράιτ, μετά την αντίστοιχη δική της ενημέρωση από τον πρώην Αυστριακό καγκελάριο, χαρακτήρισε "πολύ θετική" τη βοήθεια που παρέχει η Ευρώπη στην Αλβανία.

Πιθανότατα επρόκειτο για διπλωματικές αβρότητες προς τον Βρανίτσκι, αφού στην πραγματικότητα, η αμερικανική πολιτική ελίτ δεν πρέπει να έχει πεισθεί και τόσο. Είναι σαφές ότι το "τεστ" για την Ευρώπη όσον αφορά την αντιμετώπιση κρίσεων στην "πίσω αυλή" της (και η αλβανική κρίση, κατά την Ολμπράιτ, αποτελεί το "μοντέλο" μελλούμενων) δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, και ασφαλώς οι εκλογές στην Αλβανία, έστω και αν διεξαχθούν ομαλά, δε θα αποτελέσουν ασφαλές δείγμα γραφής - εξ άλλου, το παράδειγμα της Βοσνίας είναι ακόμη νωπό.

Αλλωστε, η εμπλοκή των Ευρωπαϊκών χωρών δεν έχει φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα: ο στόχος της "αποκατάστασης της τάξης και της ασφάλειας" στην Αλβανία, τον οποίο υποτίθεται ότι θα εκπλήρωνε με την παρουσία της η πολυεθνική δύναμη, κάθε άλλο παρά έχει επιτευχθεί. Η "αναδιοργάνωση των αλβανικών αρχών ασφαλείας" παραμένει σε επίπεδο φραστικών διακηρύξεων μάλλον. Η διανομή "ανθρωπιστικής βοήθειας" σε τρόφιμα και φάρμακα γίνεται με τρόπο αποσπασματικό και σε ορισμένες περιπτώσεις εκ του... προχείρου.

Ακόμα χειρότερα, οι μεμονωμένες προσπάθειες των χωρών, οι οποίες "ηγούνται" της κίνησης για την παροχή βοήθειας στην Αλβανία να παρέμβουν στα πολιτικά της πράγματα γίνεται με τρόπο - το λιγότερο - άτεχνο. Δύο παραδείγματα: η περίπτωση του Ιταλού πρεσβευτή Φορέστι, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι επιχείρησε να "κλείσει" ξεχωριστή συμφωνία με το Δημοκρατικό Κόμμα όσον αφορά τις εκλογές, για λόγους εντυπώσεων σε βάρος του Βρανίτσκι, για να εκτεθεί ανεπανόρθωτα στη συνέχεια και να αποσυρθεί όπως -όπως, και οι ασύλληπτες διαδρομές της ελληνικής διπλωματίας, η οποία, ενώ η εξέγερση βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, τοποθετείτο ανοιχτά υπέρ του Προέδρου Μπερίσα, και όταν η εξέγερση έδειξε να "ξεθυμαίνει" μετέστρεψε άρδην τη ρητορική της υπέρ του Σοσιαλιστή ηγέτη Φάτος Νάνο (ο οποίος την περασμένη βδομάδα έλαβε διαβεβαιώσεις περί χρησιμοποίησης του κομματικού μηχανισμού της κυβερνώσας ελληνικής παράταξης, για τη μεταφορά μεταναστών ψηφοφόρων του στην Αλβανία).

Στην παρούσα φάση καμιά χώρα δεν είναι σε θέση να "ελέγξει", έστω και μερικώς, τις εξελίξεις στην Αλβανία, αν και διαγράφονται προσκηνιακές και παρασκηνιακές προσπάθειες. Η εμπλοκή της διεθνούς κοινότητας μέσω του "ουδέτερου" ΟΑΣΕ στις εκλογές αφορά περισσότερο στην προσπάθεια ομαλοποίησης της κατάστασης. Το ξεκαθάρισμα των "επιρροών" και των ποσοστώσεών τους θα πρέπει να αναμένεται μετά την "ομαλοποίηση".

Το τι θα συμβεί την 29η Ιουνίου - αν τελικώς διεξαχθούν εκλογές - παραμένει ερωτηματικό: με την βία εγκληματικών συμμοριών να εντείνεται (στις περιοχές όπου δεν υπάρχει/υπάρχει χαλαρός έλεγχος από τις κυβερνητικές αρχές ή από τους εξεγερμένους), τον εκλογικό μηχανισμό ατελή, την πρόθεση από τους ανθρώπους του Μπερίσα να νοθεύσουν τις εκλογές σχεδόν δεδομένη, και τον αριθμό των διεθνών παρατηρητών "ανεπαρκή", δεν θα πρέπει να αποκλείεται η επανάληψη της περσινής εκλογικής παρωδίας. Το - όποιο - προϊόν της κάλπης είναι αδύνατο να προβλεφθεί τι αντίκτυπο θα έχει στην πολιτική σκηνή της χώρας, όπως επίσης είναι αδύνατο να προβλεφθεί ποια θα είναι η αντίδραση των εξεγερμένων αλλά και των Αλβανών πολιτών στο σύνολό τους. Θα πρέπει να περιμένουμε ως την 30ή Ιουνίου...

Μπ. Γ.

Το Σάββατο, 17 Μάη, πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη μια μεγαλειώδης συγκέντρωση - πορεία υπέρ της δημόσιας εκπαίδευσης, από τις μεγαλύτερες των τελευταίων χρόνων, όπου συμμετείχαν, σύμφωνα με στοιχεία του ισπανικού υπουργείου Παιδείας περίπου 50.000 άτομα, ενώ, σύμφωνα με τους διοργανωτές, 75.000. Τη διοργάνωση της συγκέντρωσης και πορείας, κάτω από το σύνθημα "Ενα μάθημα ελευθερίας", είχε αναλάβει η "Πλατφόμα Υπεράσπισης του Δημόσιου Σχολείου", που τη συγκροτούν οι μεγαλύτερες συνδικαλιστικές οργανώσεις της χώρας: Εργατικές Επιτροπές CCOO, UGT, CGT, Κινήσεις Παιδαγωγικής Ανανέωσης, το Συνδικάτο Φοιτητών και η Ενωση Γονέων και Κηδεμόνων (CEAPA). Ακριβώς μία βδομάδα πριν είχε γίνει ανάλογη συγκέντρωση στη Βαρκελώνη όπου συμμετείχαν 25.000 με 30.000 πολίτες.

Σε διακήρυξη της "Πλατφόρμας Υπεράσπισης του Δημόσιου Σχολείου", με την οποία καλούσε τους πολίτες σε συμμετοχή στις παραπάνω συγκεντρώσεις, μεταξύ άλλων αναφερόταν ότι: "Η δημόσια εκπαίδευση επέτρεψε να μειωθούν οι πολιτιστικές και οικονομικές διαφορές παιδιών πολύ διαφορετικής κοινωνικής προέλευσης. Εδραίωσε ένα σχέδιο συνύπαρξης, επιτρέποντας, κάτω από μια κοινή πλουραλιστική σκέπη, τις εθνικές, θρησκευτικές, γλωσσικές και ιδεολογικές διαφορές. Διαμόρφωσε τους πολίτες για τη συμμετοχή τους σε μία ανοιχτή, πλουραλιστική και δημοκρατική κοινωνία, ως αποτελεσματικό όργανο για τη διευκόλυνση της ένταξης σε μία κοινωνία όλο και πιο σύνθετη (...). Ωστόσο, είναι ανάγκη να συνεχίσουμε να προωθούμε τη δημόσια εκπαιδευτική υπηρεσία που χρειάζεται η δυναμική της αναπτυγμένης κοινωνίας στο κατώφλι του 2000. Είναι ανάγκη να εργαστούμε για μία δημόσια εκπαίδευση με έντονες ηθικές, αλληλέγγυες και δημοκρατικές αξίες και να θέσουμε στην υπηρεσία της τα κατάλληλα υλικά και ανθρώπινα μέσα, έτσι ώστε να μπορεί να συνεχίζει να αγωνίζεται ενάντια στις κάθε είδους ανισότητες και να προσφέρει την ποιοτική εκπαίδευση που απαιτούν οι πολίτες".

Στις δηλώσεις και τα εξαγγελθέντα μέτρα της νέας κυβέρνησης του νεο-φιλελεύθερου Αθνάρ - που προωθεί μια αλλαγή στρατηγικής η οποία πολύ περισσότερο προστατεύει και βελτιώνει τις προοπτικές της ιδιωτικής εκπαίδευσης (με χορήγηση ακόμη και κρατικών κονδυλίων) παρά εισάγει ένα ποιοτικό δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα - η "Πλατφόρμα Υπεράσπισης του Δημόσιου Σχολείου" απάντησε δυναμικά με αιτήματα - που βροντοφώναξαν οι διαδηλωτές στις δύο προαναφερόμενες συγκεντρώσεις - όπως: Περισσότερα κονδύλια για τη δημόσια εκπαίδευση, μείωση του αριθμού μαθητών ανά τάξη, αύξηση των αποδοχών των καθηγητών (που παρά το γεγονός ότι οι μισθοί τους είναι ιδιαίτερα χαμηλοί, ως δημόσιοι υπάλληλοι οι αποδοχές τους έχουν παγώσει εδώ και δύο χρόνια).

Στη συγκέντρωση της Μαδρίτης παραβρέθηκαν ο Χούλιο Αγκίτα, Γενικός Γραμματέας του ΚΚ Ισπανίας και Γενικός Συντονιστής της Ενωμένης Αριστεράς, ο Αντόνιο Γκουτιέρες Γενικός Γραμματέας των CCOO, ο Κάντιδο Μέντες Γενικός Γραμματέας της UGT, o Λουντόλφο Παράμιο του Εργατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ισπανίας (PSOE), καθώς και o συγγραφέας Φερνάντο Σαβατέρ. Την πρωτοβουλία των δύο συγκεντρώσεων τη στήριξαν με υπογραφές τους και πολλές προσωπικότητες από το χώρο του πολιτισμού.

Η πορεία, διάρκειας περίπου μίας ώρας, κατέληξε μπροστά από το υπουργείο Παιδείας, όπου και πραγματοποιήθηκε η συγκέντρωση. Της πορείας προπορευόταν ένα διώροφο λεωφορείο με ένα τεράστιο πανό και το σύνθημα "Να σταματήσουμε τις επιθέσεις στο δημόσιο σχολείο".

Στο κοινό ψήφισμα της Πλατφόρμας που διάβασε ο Κάρλος Λαντόν ντε Γκεβάρα, από την Ενωση Γονέων και Κηδεμόνων (CEAPA), τονίζεται: "Παρακολουθούμε πως η πολιτική εξουσία και μερικά μέσα ενημέρωσης προσπαθούν να καταστρέψουν το εκπαιδευτικό σχέδιο που ενσαρκώνει η δημόσια εκπαίδευση. Ο οικονομικός φιλελευθερισμός θέλει να ξεχάσουμε τις ουσιαστικές αξίες που κάνουν το δημόσιο σχολείο μας να ξεχωρίζει. Το εκπαιδευτικό σχέδιο απειλείται σοβαρά. Η δημόσια εκπαίδευση υποδέχεται τους πάντες, ό,τι και να πιστεύουν και απ' όπου και αν προέρχονται. Και έτσι θέλουμε να παραμείνει". Και κατέληξε, λίγο πριν ζητήσει την παραίτηση της υπουργού Δημόσιας Παιδείας, Εσπεράνσα Αγκίρε, λέγοντας: "Το σχολείο που οικοδομούμε σήμερα θα είναι η κοινωνία στην οποία θα ζήσουμε αύριο. Είναι άμεση ανάγκη, λοιπόν, να υπερασπιστούμε τη δημόσια εκπαίδευση και να αγωνιστούμε για την ποιοτική της αναβάθμιση".

Γιάννα ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΗ

Τα νέα αντιλαϊκά μέτρα της κυβέρνησης του Καζαχστάν και του Προέδρου Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, ιδιαίτερα οι αποφάσεις για την αύξηση κατά 2 φορές των ενοικίων και των τιμών των υπηρεσιών που προσφέρουν οι δήμοι, προκάλεσαν τη μαζική αγανάκτηση και διαμαρτυρία των εργαζομένων της χώρας. Ετσι, στις 30 Μάη πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση και πορεία στην Αλμα Ατα, μια από τις πιο πολυάριθμες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας τον τελευταίο καιρό. Εκτός από τα οικονομικά αιτήματα οι συγκεντρωμένοι ζήτησαν την αλλαγή της σημερινής πολιτικής, καθώς και την παραίτηση της κυβέρνησης και του προέδρου.

Οι αρχές εξαπέλυσαν αμέσως έναν άγριο διωγμό κατά των ηγετών του Εργατικού Κινήματος του Καζαχστάν (ΕΚΚ). Την επόμενη κιόλας μέρα απολύθηκε από τη δουλιά ένας από ηγέτες του ΕΚΚ, ο κομμουνιστής Γιούρι Βινκόφ. Παραπέμφθηκε σε δίκη, στην οποία καταδικάστηκε σε 15 μέρες φυλακή με την κατηγορία της οργάνωσης και της συμμετοχής σε μη εγκριμένη συγκέντρωση και πορεία. Οπως δήλωσαν μέλη του ΕΚΚ, που παρακολούθησαν τη δίκη, δεν αποδείχτηκε η ενοχή του Βινκόφ. Εξετάστηκε μόνο ένας αυτόπτης μάρτυρας, ενώ η βιντεοκασέτα επιβεβαίωσε την αθωότητά του. Και όμως, ο Βινκόφ τέθηκε υπό κράτηση μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου. Μαζί μ' αυτόν καταδικάστηκε σε 7 μέρες φυλακή η επικεφαλής του κινήματος των συνταξιούχων της πόλης, Ιρίνα Σαβόστινα, γνωστή σε όλες τις γωνιές του Καζαχστάν σαν αγωνίστρια για τα δικαιώματα των συνταξιούχων. Η Σαβόστινα είναι βουλευτής του Μασλισχάτ (Δήμου) της Αλμα Ατα και χαίρει βουλευτικής ασυλίας. Οι αρχές, όμως, παραβιάζοντας κατάφωρα το νόμο, συνέλαβαν και φυλάκισαν την ηλικιωμένη γυναίκα. Επίσης, για την οργάνωση και τη συμμετοχή στη συγκέντρωση στις 30 Μάη συνελήφθη και καταδικάστηκε ο πρόεδρος του ΕΚΚ, Μαντέλ Ισμαϊλοφ. Είχε καταδικαστεί και πέρσι ως οργανωτής της πορείας και της συγκέντρωσης στις 17 Μάρτη 1996, με την ευκαιρία της 5ης επετείου του πανενωσιακού δημοψηφίσματος για τη διατήρηση της ΕΣΣΔ, καθώς είχε συλληφθεί και για τη διαδήλωση της Πρωτομαγιάς. Τώρα κατασκευάζεται μια νέα υπόθεση σε βάρος του, με βάση την οποία απειλείται μ' ένα χρόνο φυλακή. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας ο Ισμαϊλοφ είχε κηρύξει απεργία πείνας.

Οι διώξεις και το κυνηγητό κατά των στελεχών του ΕΚΚ δείχνουν ότι στη χώρα αυτή δεν υπάρχει ούτε ίχνος δημοκρατίας. Είχαμε γράψει από πέρσι ακόμα για τη διάλυση στην Καραγκάντα του Συνεδρίου του ΕΚΚ. Απολύθηκαν στη συνέχεια από τη δουλιά ή διώχτηκαν τα καθοδηγητικά στελέχη Ντ. Ντανιλέφσκι, Α. Μεντβέντιεφ και Β. Ζελίμπα. Στις 26 Μάη στην πόλη Ουράλσκ του Δυτικού Καζαχστάν οι συνεργάτες της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας και των οργάνων του υπουργείου Εσωτερικών συνέλαβαν δυο Κομσομόλους - τον 18χρονο εργάτη του εργοστασίου "Μεταλίστ", γραμματέα της ΚΕ της Κομσομόλ του Καζαχστάν, Αϊνούρ Κουρμάνοφ, και το μέλος της Επιτροπής Πόλης της Κομσομόλ, Σεργκέι Κολοκολόφ, με την κατηγορία του χουλιγκανισμού. Τι συνέβη; Τη νύχτα, στους τοίχους των σπιτιών της πόλης είχαν γραφεί αντικυβερνητικά συνθήματα. Χωρίς την άδεια του εισαγγελέα έγινε έρευνα στα σπίτια τους. Οι νεαροί απειλούνται τώρα με μεγάλα πρόστιμα ή, πιθανόν, και με φυλάκιση.

Σε σχέση με τα γεγονότα της κατάφωρης παραβίασης του νόμου και των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ο πρόεδρος της Επιτροπής των Λαών της ΕΣΣΔ και πρόεδρος της Ενωσης Κομμουνιστικών Κομμάτων - ΚΚΣΕ, Ολέγκ Σένιν, απηύθυνε επιστολή διαμαρτυρίας στον Πρόεδρο του Καζαχστάν, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, με την οποία απαιτεί να απελευθερωθούν αμέσως οι πολιτικοί κρατούμενοι, να σταματήσουν οι διώξεις κατά των πολιτών που αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους και να λάβει μέτρα για το σεβασμό των δικαιωμάτων και ελευθεριών τους."Δυστυχώς, τα γεγονότα αυτά δεν είναι μεμονωμένα και οι διώξεις για πολιτικούς λόγους, ανάρμοστες για ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου, έγιναν στη χώρα σας κανόνας. Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι ο σεβασμός των κοινώς αναγνωρισμένων δικαιωμάτων και ελευθεριών του ανθρώπου δεν είναι εσωτερική υπόθεση κάποιου κράτους, συμπεριλαμβανομένου και του Καζαχστάν. Σχετικά μ' αυτό καλούμε εσάς και στο πρόσωπό σας όλα τα υπόλοιπα όργανα της κρατικής εξουσίας και διοίκησης της Δημοκρατίας του Καζαχστάν, να θέσετε τέρμα στις πολιτικές διώξεις στη χώρας σας, να απελευθερώσετε και να σταματήσετε αμέσως τη δικαστική δίωξη των στελεχών του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος", αναφέρεται στην επιστολή προς τον Ναζαρμπάγεφ των βουλευτών της Κρατικής Δούμας Τεϊμουράζ Αβαλιάνι, από τη βουλευτική ομάδα "Ναροντοβλάστιε", Νασίμα Στολιάροβα και Ιγκόρ Μπρατίστσεφ από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΡΟ.

Την έντονη διαμαρτυρία προς τις αρχές του Καζαχστάν εξέφρασε και η Γραμματεία της ΚΕ της Κομσομόλ, μ' επικεφαλής τον Αντρέι Εζέρσκι. Απαιτεί τον απόλυτο σεβασμό των διεθνών συνθηκών και συμβάσεων για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του ανθρώπου, την εξασφάλιση της ελευθερίας του λόγου, των συγκεντρώσεων και το σταμάτημα των πολιτικών διώξεων. "Διατηρούμε το δικαίωμα να απευθυνθούμε στους έγκυρους διεθνείς οργανισμούς, ακόμα και στον ΟΗΕ, και κηρύσσουμε την έναρξη διεθνούς εκστρατείας συμπαράστασης προς τους συντρόφους μας", σημειώνεται στη δήλωση της Γραμματείας. Πολύ σημαντική θα είναι και η συμπαράσταση των εργατών και των κομμουνιστών της Ελλάδας.

Ναντιέζντα ΓΚΑΡΙΦΟΥΛΙΝΑ

Από τις πρόσφατες κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών στην Ισπανία