Μία βδομάδα πριν την ημερομηνία των εκλογών στην Αλβανία, η κατάσταση στη χώρα παραμένει εξαιρετικά ρευστή. Ενώ ακόμη και η ίδια η διεξαγωγή τους παραμένει αμφίβολη, αφού τα αλβανικά κόμματα δείχνουν ικανά να υπαναχωρήσουν έως και την τελευταία στιγμή, πολλοί "επενδύουν" πολλά σ' αυτές. Ούτως ή άλλως, η επομένη της 29ης Ιουνίου θα κρίνει εν πολλοίς πώς θα εξελιχθεί η πολιτική της "κρίση", αλλά οποιαδήποτε πρόβλεψη θα ήταν για την ώρα επισφαλής.

Αν επιχειρηθεί μια επιφανειακή ανάγνωση της σημερινής πολιτικής κατάστασης στην Αλβανία, βάσει των όρων της προεκλογικής εκστρατείας, κινδυνεύει να πιστέψει κάποιος ότι η προοπτική της έχει αφεθεί σε κάποια μυστική γεωμετρία της τύχης. Οι δύο κυριότεροι αντίπαλοι και διεκδικητές της εξουσίας, ο Πρόεδρος Σαλί Μπερίσα, "πατήρ" και απόλυτος κυρίαρχος του Δημοκρατικού Κόμματος (αφού οι κατά περιόδους τύποις ηγέτες του κόμματος αποτελούν, για να το πούμε ήπια, μαριονέτες του) και ο Φάτος Νάνο, ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος, αρκούνται στο να "δαιμονοποιούν" τον αντίπαλο, αποδίδοντάς του ό,τι... βρίσκουν πρόχειρο. Είναι ενδεικτική η ρητορική των δύο κυριότερων αντιπάλων όσον αφορά την αφορμή της κρίσης, το σκάνδαλο των παρατραπεζών (ή "πυραμιδικών σχημάτων"). Οι Σοσιαλιστές το αποδίδουν στις διαπλοκές του Μπερίσα, ο Μπερίσα σε κάποια ερεβώδη... συνωμοσία των Σοσιαλιστών για να ανατραπεί το πολίτευμα.

Τι διαφορετικό προτείνουν λοιπόν οι αντίπαλοι προς τους Αλβανούς ψηφοφόρους; Αν κάποιος ξύσει λίγο την επιφάνεια, ίσως διαπιστώσει ότι οι διαφορές αφορούν σε πρόσωπα περισσότερο, και σε ασαφείς υποσχέσεις περί "καλύτερης διαχείρισης" των προβλημάτων της χώρας. Η εκδοχή αυτή ενισχύεται από τα δείγματα γραφής της κυβέρνησης "εθνικής συμφιλίωσης", της οποίας ηγείται φέρελπις στέλεχος των Σοσιαλιστών, ο 36χρονος Μπασκίμ Φίνο. Η κυβέρνηση ουσιαστικά (δεν εισάγουμε καινά δαιμόνια) δικαίωσε την πολιτική του Προέδρου Μπερίσα, ακολουθώντας περίπου τυφλά τα βήματά του (απέφυγε να έλθει σε σύγκρουση μαζί του, προώθησε αποφασιστικά την προταθείσα από τον ίδιο παρέμβαση του διεθνούς παράγοντα, ακύρωσε το διάλογο με τους εξεγερμένους, κλπ.). Το "κερασάκι": υπουργός οικονομικών στην κυβέρνηση "εθνικής συμφιλίωσης" είναι ο αξιότιμος κύριος Αρμπέν Μαλάι - δηλαδή (μαντέψτε) ο ιδρυτής του συστήματος των πυραμίδων. Και κατά ειρωνικό τρόπο, ο Μπερίσα ζητεί την αποπομπή του...

Η αμερικανική διπλωματία δείχνει να βρίσκεται σε στάση αναμονής της διάδοχης κατάστασης. Την περασμένη Τρίτη, αμέσως μετά από μια συνάντησή του με τον Φραντς Βρανίτσκι, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον μίλησε για "ετοιμότητα" της κυβέρνησής του να συμβάλλει στην ανοικοδόμηση της Αλβανίας, αφ' ότου οι εκλογές ολοκληρωθούν και προκύψει νέα κυβέρνηση. Η επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μαντλίν Ολμπράιτ, μετά την αντίστοιχη δική της ενημέρωση από τον πρώην Αυστριακό καγκελάριο, χαρακτήρισε "πολύ θετική" τη βοήθεια που παρέχει η Ευρώπη στην Αλβανία.

Πιθανότατα επρόκειτο για διπλωματικές αβρότητες προς τον Βρανίτσκι, αφού στην πραγματικότητα, η αμερικανική πολιτική ελίτ δεν πρέπει να έχει πεισθεί και τόσο. Είναι σαφές ότι το "τεστ" για την Ευρώπη όσον αφορά την αντιμετώπιση κρίσεων στην "πίσω αυλή" της (και η αλβανική κρίση, κατά την Ολμπράιτ, αποτελεί το "μοντέλο" μελλούμενων) δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, και ασφαλώς οι εκλογές στην Αλβανία, έστω και αν διεξαχθούν ομαλά, δε θα αποτελέσουν ασφαλές δείγμα γραφής - εξ άλλου, το παράδειγμα της Βοσνίας είναι ακόμη νωπό.

Αλλωστε, η εμπλοκή των Ευρωπαϊκών χωρών δεν έχει φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα: ο στόχος της "αποκατάστασης της τάξης και της ασφάλειας" στην Αλβανία, τον οποίο υποτίθεται ότι θα εκπλήρωνε με την παρουσία της η πολυεθνική δύναμη, κάθε άλλο παρά έχει επιτευχθεί. Η "αναδιοργάνωση των αλβανικών αρχών ασφαλείας" παραμένει σε επίπεδο φραστικών διακηρύξεων μάλλον. Η διανομή "ανθρωπιστικής βοήθειας" σε τρόφιμα και φάρμακα γίνεται με τρόπο αποσπασματικό και σε ορισμένες περιπτώσεις εκ του... προχείρου.

Ακόμα χειρότερα, οι μεμονωμένες προσπάθειες των χωρών, οι οποίες "ηγούνται" της κίνησης για την παροχή βοήθειας στην Αλβανία να παρέμβουν στα πολιτικά της πράγματα γίνεται με τρόπο - το λιγότερο - άτεχνο. Δύο παραδείγματα: η περίπτωση του Ιταλού πρεσβευτή Φορέστι, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι επιχείρησε να "κλείσει" ξεχωριστή συμφωνία με το Δημοκρατικό Κόμμα όσον αφορά τις εκλογές, για λόγους εντυπώσεων σε βάρος του Βρανίτσκι, για να εκτεθεί ανεπανόρθωτα στη συνέχεια και να αποσυρθεί όπως -όπως, και οι ασύλληπτες διαδρομές της ελληνικής διπλωματίας, η οποία, ενώ η εξέγερση βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, τοποθετείτο ανοιχτά υπέρ του Προέδρου Μπερίσα, και όταν η εξέγερση έδειξε να "ξεθυμαίνει" μετέστρεψε άρδην τη ρητορική της υπέρ του Σοσιαλιστή ηγέτη Φάτος Νάνο (ο οποίος την περασμένη βδομάδα έλαβε διαβεβαιώσεις περί χρησιμοποίησης του κομματικού μηχανισμού της κυβερνώσας ελληνικής παράταξης, για τη μεταφορά μεταναστών ψηφοφόρων του στην Αλβανία).

Στην παρούσα φάση καμιά χώρα δεν είναι σε θέση να "ελέγξει", έστω και μερικώς, τις εξελίξεις στην Αλβανία, αν και διαγράφονται προσκηνιακές και παρασκηνιακές προσπάθειες. Η εμπλοκή της διεθνούς κοινότητας μέσω του "ουδέτερου" ΟΑΣΕ στις εκλογές αφορά περισσότερο στην προσπάθεια ομαλοποίησης της κατάστασης. Το ξεκαθάρισμα των "επιρροών" και των ποσοστώσεών τους θα πρέπει να αναμένεται μετά την "ομαλοποίηση".

Το τι θα συμβεί την 29η Ιουνίου - αν τελικώς διεξαχθούν εκλογές - παραμένει ερωτηματικό: με την βία εγκληματικών συμμοριών να εντείνεται (στις περιοχές όπου δεν υπάρχει/υπάρχει χαλαρός έλεγχος από τις κυβερνητικές αρχές ή από τους εξεγερμένους), τον εκλογικό μηχανισμό ατελή, την πρόθεση από τους ανθρώπους του Μπερίσα να νοθεύσουν τις εκλογές σχεδόν δεδομένη, και τον αριθμό των διεθνών παρατηρητών "ανεπαρκή", δεν θα πρέπει να αποκλείεται η επανάληψη της περσινής εκλογικής παρωδίας. Το - όποιο - προϊόν της κάλπης είναι αδύνατο να προβλεφθεί τι αντίκτυπο θα έχει στην πολιτική σκηνή της χώρας, όπως επίσης είναι αδύνατο να προβλεφθεί ποια θα είναι η αντίδραση των εξεγερμένων αλλά και των Αλβανών πολιτών στο σύνολό τους. Θα πρέπει να περιμένουμε ως την 30ή Ιουνίου...

Μπ. Γ.