Με ενδιαφέρει ως πολίτη, όχι όμως ως συγγραφέα, απαντά ο γνωστός Aμερικανός συγγραφέας Φίλιπ Ροθ, στην ερώτηση αν έχει εκτιμηθεί η διάσταση αυτού που συνέβη στις 11 Σεπτέμβρη («Βήμα», 11 Σεπτέμβρη) και συνεχίζει: «Η 11η Σεπτεμβρίου δεν είναι κάτι που μπορώ να συλλάβω σε φανταστικό επίπεδο. Η μόνη ιστορία που βγάζω από αυτήν είναι το κιτς σε όλη του τη φρίκη. Οχι τη φρίκη αυτού που συνέβη, αλλά την παραμόρφωση αυτού που συνέβη. Αλλες πόλεις έχουν υποστεί χειρότερες καταστροφές και οι ίδιοι οι Αμερικανοί έχουν προκαλέσει καταστροφές στην ιστορία, ακόμη και όταν ήταν για καλούς σκοπούς - δεν είμαι ειρηνιστής. Πρέπει να κρατάμε την έννοια των αναλογιών. Αυτό που βλέπουμε μετά την 11η Σεπτεμβρίου είναι ένα όργιο εθνικού ναρκισσισμού κι ένα αδικαιολόγητο αίσθημα του προφανούς θύματος, πράγματα αποκρουστικά. Και δε σταματάει! Σήμερα ακόμη είναι δυνατόν να δεις ένα ματς του μπέιζμπολ που να μην ξεκινάει με τον εθνικό ύμνο και επικλήσεις στη μνήμη των "ηρώων μας". Σου 'ρχεται να πεις: Σταματήστε, φθάνει.

- Εχει ειπωθεί από πολλούς ότι η Αμερική έχασε την αθωότητά της...

- Ποια αθωότητα; Από το 1668 ως το 1865 αυτή η χώρα γνώρισε τη δουλεία. Υστερα, από το 1865 ως το 1995, μια κοινωνία έρμαιο βίαιων φυλετικών διακρίσεων. Δεν καταλαβαίνω για τι ακριβώς μιλάνε».

«Ξοδεύουμε χρόνο, εργασία και χρήμα για να σας οπλίσουμε με γνώση»... «Δεν ξεχωρίζετε από άλλους συμμαθητές σας, λόγω καταγωγής και οικονομικής κατάστασης»... «Η πολιτεία κάνει διαρκώς σπουδαία βήματα: εργαστήρια, κτίρια. Ολα αυτά μας αναδεικνύουν ως έθνος»... «Αυτά που εσείς θεωρείτε αυτονόητα και δεδομένα, άλλοι δεν τα διαθέτουν καν»...

Τα παραπάνω, είναι μερικά απ' όσα είπαν προχτές οι εκπρόσωποι διαφόρων εκπαιδευτικών υπηρεσιών, στην εκδήλωση έναρξης της σχολικής χρονιάς στο σχολικό συγκρότημα της Γκράβας. Και δεν τα είπαν σε μαθητές του Δημοτικού ή του Γυμνασίου, αλλά σε αυτούς του Λυκείου. Σε μαθητές, δηλαδή, που πέρασαν το καλοκαίρι τους στα φροντιστήρια, διαβάζοντας και πληρώνοντας ακριβά, για να εξασφαλίσουν καλύτερους όρους συμμετοχής στο άκρως ανταγωνιστικό και εξεταστικοκεντρικό σύστημα. Σε μαθητές, που ζουν καθημερινά τις ταξικές διακρίσεις στην Παιδεία και γνωρίζουν από πρώτο χέρι ότι όσα περισσότερα χρήματα διαθέτεις, τόσο περισσότερη μόρφωση αποκτάς. Σε νέους, που ξέρουν ότι οι εργαζόμενοι γονείς τους δουλεύουν ολημερίς, για να τα βγάλουν πέρα, έστω και με αρκετές δυσκολίες, ενώ, την ίδια στιγμή, υπάρχουν και οι λίγοι «έχοντες και κατέχοντες», που δε γνωρίζουν τι έχουν...

Ούτε μια ούτε δύο αλλά δέκα φορές χρησιμοποίησε ο πρωθυπουργός στην πρόσφατη συνέντευξή του στο Ζάππειο τη λέξη «δεσμεύομαι» προκειμένου να αναπτύξει τα «δέκα μέτωπα της χάρτας σύγκλισης». Μας θύμισε έτσι την «Αγέλαστη Πολιτεία» των αδελφών Κατσιμίχα, όπου ο λαϊκιστής δήμαρχος σε κατάσταση μέθης, χρησιμοποιούσε και αυτός το ρήμα «δεσμεύομαι» κι έταζε υποσχέσεις σε όποιον έβρισκε μπροστά του. Δε θέλουμε να πούμε ότι υπάρχει οποιαδήποτε σχέση μεταξύ του πρωθυπουργού και του δημάρχου της «Αγέλαστης Πολιτείας», εκτός φυσικά από την κοινή χρήση της λέξης «δεσμεύομαι», ίδιον του παλιού και του νέου πολιτικαντισμού και της κοροϊδίας των ψηφοφόρων. Φαίνεται ότι καθόλου δεν προσέχουν τον πρωθυπουργό οι σύμβουλοί του, για να τον προφυλάξουν από τις κακοτοπιές. Οσο για την πρωθυπουργική «δέσμευση», δεν αξίζει και πολλά πράγματα. Το ίδιο ρήμα είχε χρησιμοποιήσει ο πρωθυπουργός παραμονές των εκλογών του 2000 («δεσμεύομαι για κατώτατες συντάξεις 152.000» είχε αναφέρει συγκεκριμένα), αλλά αμέσως μετά τις εκλογές, οι «δεσμεύσεις του» πετάχτηκαν στο καλάθι των αχρήστων από τον ίδιο και το κόμμα του. Καμένο χαρτί, επομένως, οι πρωθυπουργικές «δεσμεύσεις».