Η αβεβαιότητα για την ενότητα, η συγκεχυμένη εικόνα για τις συμμαχίες και τη νέα ηγεσία, αλλά και η σαφήνεια της ιδεολογικοπολιτικής φυσιογνωμίας του ΠΑΣΟΚ της "επόμενης μέρας", είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του συνεδρίου του κυβερνώντος κόμματος, που αρχίζει σήμερα τις εργασίες του στο Ολυμπιακό Στάδιο. Η αποδειγμένη πλέον βαθιά αντιλαϊκότητα και της "νέας", "εκσυγχρονιστικής" έκφρασης του ΠΑΣΟΚ ρίχνει βαριά τη σκιά της σ' αυτό το συνέδριο.

Την επομένη της κηδείας του Α. Παπανδρέου η σύγκρουση για τη μοιρασιά της εξουσίας, μεταξύ των δύο βασικών ομάδων, του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη και του υπουργού Εσωτερικών Α. Τσοχατζόπουλου, διαφαίνεται αναπόφευκτη. Ομως δεν έχουν εκλείψει τα περιθώρια για μια συμβιβαστική λύση, την ύστατη στιγμή, κατανομής ρόλων, ώστε να ικανοποιηθούν προσωρινά όλοι και να διασωθούν τα προσχήματα για τη διάσπαση.

Ο πρωθυπουργός, ο οποίος επιδεικτικά έχει αποφύγει κάθε συζήτηση για συμβιβαστική λύση, θα ανοίξει σήμερα τα χαρτιά του, αναγγέλλοντας την υποψηφιότητά του και επαναλαμβάνοντας τις γνωστές θέσεις. Παρ' όλο που δεν είναι ξεκαθαρισμένο αν οι συσχετισμοί στο συνέδριο είναι αποφασιστικά υπέρ του, εν τούτοις ο Κ. Σημίτης πιστεύει ότι υπάρχει μια "δυναμική νίκης" στο πρόσωπό του, η οποία θα μετρήσει στον "κρίσιμο όγκο" των "αναποφάσιστων" συνέδρων.

Στα βασικά ατού του Κ. Σημίτη περιλαμβάνεται η αποδοχή και υποστήριξη που έχει από τους οικονομικά ισχυρούς, τα αφεντικά των ΜΜΕ και από τους Δυτικούς ηγέτες και κυβερνήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το χτεσινό πρωτοσέλιδο τίτλο του "Ελεύθερου Τύπου", όπου προβάλλεται γκάλοπ της ICAP, το οποίο εμφανίζει επικρατέστερο τον Κ. Σημίτη να εκλεγεί στη θέση του προέδρου. Το 60% των ερωτηθέντων θεωρεί πιθανότερη την εκλογή του Κ. Σημίτη, στη θέση του προέδρου και μόλις ένα 15% του Α. Τσοχατζόπουλου.

Επίσης, ο Κ. Σημίτης εκμεταλλεύεται τη θέση του ως πρωθυπουργός, για να εκβιάσει λύσεις υπέρ "του ενός ανδρός αρχή" σε βάρος της συλλογικής ηγεσίας με "διακριτούς ρόλους", που επιδιώκουν οι αντίπαλοί του, εμφανίζεται ως ο μόνος που μπορεί να οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ στη νίκη στις επόμενες εκλογές και επισείει την απειλή της παραίτησης από την πρωθυπουργία στην περίπτωση που δεν εκλεγεί πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.

Στη χτεσινή συνεδρίαση του ΕΓ δεν προέκυψε κάτι καινούριο και απλά καταγράφηκε η γνωστή πλειοψηφία υπέρ της συλλογικής ηγεσίας και τους "διακριτούς ρόλους". Το ΕΓ θα συνεδριάσει σήμερα το πρωί, προκειμένου να διευκρινιστούν θέματα διαδικασίας και οργάνωσης του συνεδρίου, αφού μέχρι χτες το βράδυ δεν είχαν καταλήξει ούτε για τα πρόσωπα που θα συγκροτήσουν το προεδρείο. Κόντρα θα υπάρξει και για την ημέρα που θα γίνει η ψηφοφορία για την ανάδειξη προέδρου. Η πλευρά Σημίτη επιμένει ότι πρέπει να γίνει το Σάββατο, όπως αρχικά είχε οριστεί για τη διά βοής εκλογή του Α. Παπανδρέου, ενώ η πλευρά Τσοχατζόπουλου θεωρεί ότι πρέπει να μεταφερθεί την Κυριακή μαζί με τις άλλες ψηφοφορίες.

Εν τω μεταξύ συνεχίζεται η φημολογία για "πολιτική συμφωνία" μεταξύ Α. Τσοχατζόπουλου και Γερ. Αρσένη.Στενοί συνεργάτες του τελευταίου δε διαψεύδουν τα περί συμφωνίας, αλλά υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει "πλήρης συμφωνία". Πάντως και οι δύο συμφωνούν στη συγκρότηση ενός πολιτικού Διευθυντηρίου με τη συμμετοχή του πρωθυπουργού, των δύο ηγετικών στελεχών και άλλων. Στενοί συνεργάτες του Α. Τσοχατζόπουλου δίνοντας το κλίμα που επικρατούσε χτες το βράδυ στο στρατόπεδο του υπουργού Εσωτερικών έκαναν λόγο για ήρεμη δύναμη.

Με τιμές αρχηγού κράτους και με πάνω από 150 προσωπικότητες παρούσες, που εκπροσώπησαν ξένες χώρες, κυβερνήσεις και κόμματα, κηδεύτηκε χτες ο Ανδρέας Παπανδρέου. Από τις 12 το μεσημέρι η Τροχαία είχε αποκλείσει τους δρόμους γύρω από την πλατεία Συντάγματος και τη Μητρόπολη, ενώ η Αστυνομία είχε πάρει αυστηρά μέτρα για την προστασία των προσκεκλημένων. Στις δύο πλευρές της οδού Μητροπόλεως βρισκόταν παρατεταμένο ένα τάγμα Στρατού, και στην είσοδο της Μητρόπολης, δίπλα στην μπάντα της Στρατιωτικής Διοίκησης Αθήνας, ένα τάγμα από στρατιωτικές σχολές.

Η νεκρώσιμος ακολουθία διήρκεσε περισσότερο από μισή ώρα. Ακολούθησαν ομιλίες του πρωθυπουργού, του προέδρου της Βουλής Απ. Κακλαμάνη και των αρχηγών των πολιτικών κομμάτων. Εκ μέρους των παιδιών μίλησε ο υπουργός Παιδείας Γ. Παπανδρέου.Από τους εκπροσώπους ξένων χωρών, μίλησαν ο Π. Μορουά,πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας, και ο Ρ. Ρούμπιν υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ. Πριν τελειώσει η εκφώνηση των επικηδείων λόγων, άρχισε η μεταφορά των στεφανιών από τη Μητρόπολη στο Α Νεκροταφείο.

Στις 4.30 μ.μ. η σορός του Α. Παπανδρέου τοποθετήθηκε στον κιλλίβαντα πυροβόλου όπλου. Τη σορό ακολουθούσαν η σύζυγος του εκλιπόντος Δ. Λιάνη - Παπανδρέου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και οι αρχηγοί των ξένων κρατών. Κατά μήκος των δρόμων Αμαλίας, Συγγρού, Α. Διάκου, Αρδηττού και Αναπαύσεως - διαδρομή που ακολούθησε η σορός - είχαν τοποθετηθεί συρματοπλέγματα. Μία ώρα αργότερα η σορός του Α. Παπανδρέου έφτασε στο Α Νεκροταφείο. Εκεί υπήρχε μεικτό άγημα των Ενόπλων Δυνάμεων, που απέδωσε τιμές στο νεκρό με τρεις ομοβροντίες βολών. Οχτώ μαχητικά αεροπλάνα πετούσαν χαμηλά και η μπάντα του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού έπαιξε τον Εθνικό Υμνο.

Στις 6 μ.μ. ο Α. Παπανδρέου τάφηκε δίπλα στον τάφο του πατέρα του Γ. Παπανδρέου. Κοντά στο χώρο, όπου ενταφιάστηκε, βρίσκονται οι τάφοι τεσσάρων στενών συνεργατών του: της Μελίνας Μερκούρη, αριστερά, και δεξιά απέναντι του Αντώνη Τρίτση, του Γιώργου Γεννηματά και του Γιάννη Αλευρά.

Με επικήδειους των αρχηγών όλων των πολιτικών κομμάτων, στελεχών του ΠΑΣΟΚ, μελών της οικογενείας του και ξένων αντιπροσώπων ολοκληρώθηκε η τελετή της κηδείας του Α. Παπανδρέου στη Μητρόπολη Αθηνών χτες το μεσημέρι.

Εκ μέρους του ΚΚΕ επικήδειο λόγο εκφώνησε η Αλ. Παπαρήγα που, αφού εξέφρασε εκ μέρους της ΚΕ του Κόμματος τα συλλυπητήριά της στην οικογένεια του Α. Παπανδρέου, την κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ, τόνισε:

"Είναι εξαιρετικά δύσκολο να μιλήσει κανείς ενώπιος ενωπίω με το θάνατο σε συνθήκες δικαιολογημένης συναισθηματικής φόρτισης και οδύνης.

Ολοι όσοι μίλησαν αυτές τις μέρες για την προσωπικότητα του προέδρου, ένιωσαν την ανάγκη να αναφερθούν με ιδιαίτερο τρόπο στον Ανδρέα Παπανδρέου, μετά την πτώση της χούντας, που με τις διακηρύξεις του έδωσε ελπίδα σε ένα λαό ταλαιπωρημένο, εξαιτίας της μονοκρατορίας ενός κόμματος, από ένα μακρόχρονο καθεστώς εκτάκτων νόμων και απαγορεύσεων, λαό ταυτόχρονα διψασμένο για αλλαγές, εκδημοκρατισμό και ανεξαρτησία.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου επικρίθηκε από ορισμένους για έλλειψη προγραμματισμού και μακρόπνοης πολιτικής. Πιστεύουμε ότι αυτή η κατηγορία είναι αβάσιμη. Η αλήθεια βρίσκεται στον αντίποδα, διακρίθηκε για την εξαιρετική ικανότητά του να προωθεί στρατηγικές αντιλήψεις και στόχους μακράς πνοής με μεθοδικότητα, χωρίς περιττές τυμπανοκρουσίες και κινήσεις. Το ΚΚΕ έκρινε και κρίνει τον Ανδρέα Παπανδρέου ως πολιτικό ηγέτη κυρίως από τις στρατηγικές του επιδιώξεις και σκοπούς. Καθώς ακολουθήσαμε διαφορετικούς δρόμους και επιλογές, είχαμε μεταξύ μας έντονες αντιπαραθέσεις με πολιτικό περιεχόμενο και επιχειρήματα. Κατά τη γνώμη μας, η μεταξύ μας αντιπαράθεση περικλείει αξιόλογα στοιχεία και για την ιστορική έρευνα που θα θελήσει να σκύψει στην εκτίμηση της μεταπολεμικής περιόδου με αντικειμενικότητα, μακριά από τις τρέχουσες σκοπιμότητες. Το υλικό της δεν αφορά ευκαιριακά ζητήματα μιας πρόχειρης, χάριν του εύκολου εντυπωσιασμού, αντιπολίτευσης. Αφορά τους δύο δρόμους ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας, την επιλογή ανάμεσα στη ρήξη και την ενσωμάτωση, ερωτήματα που απασχολούν και σήμερα, και αύριο θα έρθουν στο προσκήνιο πιο έντονα".

Ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης,αφού αναφέρθηκε στην προσωπικότητα του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, κατέληξε λέγοντας ότι το "ΠΑΣΟΚ έχασε τον ιδρυτή και δημιουργό του, δεν έχασε όμως την ψυχή του. Η ζωή, απρόβλεπτη και αδυσώπητη, μας έθεσε προ των ευθυνών μας. Σε αυτές τις ευθύνες θα ανταποκριθούμε".

Με τη σειρά του ο πρόεδρος της Βουλής Απ. Κακλαμάνης υπογράμμισε ότι "είχε τη φρόνηση που προέκυπτε από τη βαθιά γνώση των ιστορικών συνθηκών και των πραγματικών δυνατοτήτων. Προκαλούσε την ιστορία, αλλά δεν την κακομεταχειρίστηκε".

Ο γραμματέας της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ Κ. Σκανδαλίδης παρομοίασε τον Α. Παπανδρέου με "Προμηθέα", ενώ ο Α. Τσοχατζόπουλος είπε ότι το χρέος σήμερα για το ΠΑΣΟΚ είναι "να βαδίσουμε όλοι μαζί ενωμένοι".

Στην πολιτική πορεία του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ αναφέρθηκαν οι Μ. Εβερτ, Αντ. Σαμαράς και Ν. Κωνσταντόπουλος, ενώ σύντομο χαιρετισμό στον νεκρό απηύθυναν ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας Π. Μορουά και ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ.

Εντονα προσωπικό στοιχείο περιείχε ο αποχαιρετισμός του Γ. Παπανδρέου, γιου του εκλιπόντα, ο οποίος μίλησε εκ μέρους της οικογένειας, κάνοντας αναφορά σε στιγμές που έζησαν τα παιδιά, αλλά και η οικογένεια με τον Α. Παπανδρέου, ενώ με λίγα λόγια τον αποχαιρέτησε και ο ετεροθαλής αδελφός του Γ. Παπανδρέου.

Απαράδεκτα πράγματα συνέβησαν κατά την τελετή της κηδείας του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Ανδρέα Παπανδρέου, σε βάρος του ΚΚΕ και ειδικά κατά του επίτιμου Προέδρου του Κόμματος, Χαρίλαου Φλωράκη. Οπως είδαν οι τηλεθεατές και όπως σχολίασαν οι δημοσιογράφοι, ο Χαρίλαος Φλωράκης δεν παρέστη στην κηδεία. Ο λόγος: Οι απαράδεκτες ενέργειες των υπευθύνων του πρωτοκόλλου της Νομαρχίας Αθηνών και προσωπικά του νομάρχη Δ. Ευσταθιάδη.

Την τελευταία στιγμή ζήτησαν να πάρουν πίσω την πρόσκληση που είχε διατεθεί στον Χ. Φλωράκη για να δοθεί αλλού, με αποτέλεσμα να βρεθεί με άλλη πρόσκληση έξω από το Μητροπολιτικό ναό στην τέντα. Στη συνέχεια είπαν πως ψάχνουν θέση για να τακτοποιηθεί το θέμα. Δικαιολογούνταν με αυτόν τον τρόπο, ενώ γνώριζαν πολύ καλά ότι η πρόσκληση ανήκε στο ΚΚΕ και τον Χ. Φλωράκη. Τι να πει κανείς, τέτοια αμετροέπεια;