Παιγνίδια εξουσίας για "μεγάλους" στις Βρυξέλλες
Η παραίτηση της Κομισιόν μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης για τα σκάνδαλα. Δηλώσεις που προοιωνίζονται εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ). - Η Εκτακτη Ολομέλεια της Κομισιόν αποφάσισε χτες τα χαράματα στις Βρυξέλλες, την πολιτική παραίτηση του συνόλου των 19 επιτρόπων και του προέδρου Ζακ Σαντέρ, απαντώντας έτσι στο "πόρισμα σοφών" του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις "ευθύνες διοικητικής ανεπάρκειας", και "παραμένει σε υπηρεσία" μέχρι να διοριστεί νέος πρόεδρος και να αντικατασταθούν όλα τα μέλη. Πρόκειται για πολιτική αντίδραση της Κομισιόν, αφού οι γενικές κατηγορίες του "πορίσματος" δεν επαρκούσαν για την απόδοση ευθυνών σε ορισμένους επιτρόπους και, εξάλλου, κανείς από τους δέκα επιτρόπουςπου εμπλέκονται από το "πόρισμα" δεν ήταν διαθέσιμος να "απαλλαγεί", αναλαμβάνοντας προσωπικά το κόστος της κρίσης. Οπωσδήποτε οι σχέσεις μεταξύ της Κομισιόν, οργάνου διορισμένου, ισχυρού, με πλατιές "νομοθετικές" αρμοδιότητες και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οργάνου "διακοσμητικού" αλλά εκλεγμένου με ευρωπαϊκές εκλογές, εισέρχονται σε μια φάση έντονης αντιπαράθεσης.Οι χτεσινές αντιθετικές δηλώσεις του προέδρου της Κομισιόν Ζακ Σαντέρ και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ζ. Ρόμπλες, δεν αποτελούν παρά μόνο την αρχή στην κρίση ανάμεσα στα δύο "θεσμικά" όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Τη σύγχυση επιτείνει η στάση του τρίτου "θεσμικού" οργάνου, του Συμβουλίου Υπουργών που εκπροσωπεί τις 15 κυβερνήσεις. Ο προεδρεύων του Συμβουλίου, Γερμανός καγκελάριος Γκ. Σρέντερ, μετά από διμερή συνάντηση με τον Ζ. Σαντέρ, έκανε δηλώσεις στην έδρα του Συμβουλίου στις Βρυξέλλες με τις οποίες λαμβάνει τις αποστάσεις από τη διαμάχη Κομισιόν και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εξέφρασε διαφωνίες τόσο με το "πόρισμα" του Ευρωκοινοβουλίου όσο και με την απόφαση συλλογικής παραίτησης της Κομισιόν και, κατέστησε σαφές, ότι η "θεσμική" κρίση δεν πρόκειται να επηρεάσει και να 'χει επιπτώσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Βερολίνου (24/25 Μάρτη), που έχει "βασικό στόχο" την έγκριση της "Ατζέντας 2000".
Η συλλογική παραίτηση των μελών της Κομισιόν αποτελεί πρωτοφανές γεγονός στην κοινοτική ιστορία.
Αφορμή στάθηκε η σκανδαλολογία του μεγάλου ευρωπαϊκού Τύπου και αιτία οι διαδικασίες που κινήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, από τον περασμένο Γενάρη, και κορυφώθηκαν με το "πόρισμα" που δημοσιεύτηκεΔευτέρα απόγευμα. Δευτέρα μεσάνυχτα, η έκτακτη Ολομέλεια της Κομισιόν, αποφασίζει ομόφωνα μετά από δίωρη συνεδρίαση, τη συλλογική παραίτηση των 19 επιτρόπων και του Προέδρου Ζακ Σαντέρ. Σύμφωνα με τη χτεσινή ανακοίνωση της Κομισιόν "η απόφαση αποτελεί μια πολιτική πράξη" και αυτό γιατί, σύμφωνα με την Κομισιόν, στις 146 σελίδες του "πορίσματος" εξετάζονται "ένας περιορισμένος αριθμός ειδικών περιπτώσεων", η "λεπτομερής ανάλυση αποκαλύπτει περιπτώσεις δυσλειτουργικότητας και μια περίπτωση ευνοιοκρατίας", αλλά "δεν υπάρχει καμιά ένδειξη απάτης ή διαφθοράς ούτε προσωπικού πλουτισμού, μέλους της Κομισιόν".
Εξάλλου "από τις έξι περιπτώσεις ατασθαλιών, οι τέσσερις αφορούν πριν το 1995", δηλαδή επί της θητείας του Ζακ Ντελόρ στην Κομισιόν. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, η Κομισιόν "ανέλαβε τις ευθύνες της" παρόλο που εκτιμά ότι "το πόρισμα είναι μη ισορροπημένο".Οι βαριές αυτές κατηγορίες εξηγούν και την απόφαση της Ολομέλειας να αναλάβει "συλλογική ευθύνη" ως πολιτική αντίδραση κατά των "άδικων" κατηγοριών του "πορίσματος" προς ορισμένους επιτρόπους. Και αυτό γιατί κανένας από τους εμπλεκόμενους επιτρόπους δεν προχώρησε σε "οικειοθελή" παραίτηση και δεν προβλέπεται μηχανισμός ατομικών κατηγοριών κατά ξεχωριστού επιτρόπου. Από την πλευρά του ο πρόεδρος Ζακ Σαντέρ δήλωσε "σοκαρισμένος" από το "πόρισμα" και "καθαρός", γεγονός που του επιτρέπει "να συνεχίσει με αξιοπρέπεια και υπευθυνότητα, αν του ζητηθεί". Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, χαρακτήρισε "δίκαιο" και "αμερόληπτο" το "πόρισμα", τόνισε ότι "η Κομισιόν Σαντέρ δεν απολαμβάνει πλέον της εμπιστοσύνης", ζήτησε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Βερολίνου να διορίσει νέο πρόεδρο και από τις 15 κυβερνήσεις νέους επιτρόπους, υποστήριξε ότι μέσα στον Απρίλη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να δώσει "εμπιστοσύνη" στη νέα Κομισιόν και, εντός του Μάη να αναλάβει τα καθήκοντά της για πέντε και μισό χρόνια συνολικής θητείας. Σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία, εφόσον η Κομισιόν δεν "απηλλάγη των καθηκόντων", σύμφωνα με το άρθρο 160, "παραμένει σε υπηρεσία μέχρι να αντικατασταθεί" (άρθρο 159). Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο διορίζει νέο πρόεδρο και οι κυβερνήσεις νέους επιτρόπους. Το άρθρο 159 προβλέπει επίσης ότι "το Συμβούλιο δύναται να αποφασίσει ομόφωνα ότι δε συντρέχει λόγος αντικατάστασης".Ο πρόεδρος και οι επίτροποι "υπόκεινται σε έγκριση" του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (άρθρο 158).
Η γερμανική προεδρία φέρεται να κάνει αντιφατικές δηλώσεις. Χτες το πρωί ο ΥΠΕΞ Γ. Φίσερ, δήλωσε ότι η παραίτηση της Κομισιόν είναι "λογική και νόμιμη" και η "μόνη απόφαση" που θα μπορούσε να ληφθεί μετά τις κατηγορίες για απάτη. Σύμφωνα με τον Γερμανό ΥΠΕΞ, η παραίτηση δεν πρέπει να εκληφθεί ως "τακτική" κίνηση αντιπερισπασμού στη διογκούμενη πίεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αντίθετα ο Γερμανός καγκελάριος Γκ. Σρέντερ, μετά τη συνάντηση που είχε με τον Ζ. Σαντέρ στις Βρυξέλλες, στην απογευματινή διεθνή συνέντευξη Τύπου αποστασιοποιήθηκε από την κρίση στην Κομισιόν και προσπάθησε απεγνωσμένα να πείσει ότι η "θεσμική" κρίση δε θα έχει επιπτώσεις στη σύνοδο κορυφής του Βερολίνου.Ο Γερμανός καγκελάριος δήλωσε ότι "έχει γνώμη" αλλά δεν πρόκειται να την κοινοποιήσει πριν ολοκληρώσει, ως προεδρεύων του Συμβουλίου, το "γύρο" των ευρωπαϊκών πρωτευουσών που είχε προαναγγείλει για τις μυστικές διαβουλεύσεις περί της "Ατζέντας 2000" πριν το Βερολίνο. Δήλωσε ότι "όλοι λυπούμαστε για τις εξελίξεις αλλά δεν πρέπει να δραματοποιούμε".
Μέχρι το Βερολίνο η Κομισιόν θα συνεχίσει "να διεκπεραιώνει" τις υποθέσεις γιατί συνεχίζει να έχει την "ευθύνη". Για το τι θα γίνει στο Βερολίνο και μετά, ο Γερμανός καγκελάριος "δεν μπορεί να προκαταλάβει". Ερωτηθείς ο Γκ. Σρέντερ, δήλωσε ότι αυτός "προσωπικά" πιστεύει ότι η Κομισιόν "δε θα έπρεπε να παραιτηθεί".Η γερμανική προεδρία επιθυμεί "νέα Κομισιόν", με "γρήγορες διαδικασίες", αλλά διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι η Γερμανία δε θα έβλεπε με κακό μάτι μια παράταση της υφιστάμενης Κομισιόν μέχρι τον Ιούνη. Πάντως ο Γκ. Σρέντερ κατέστησε σαφές ότι οι όποιες σχετικές διαβουλεύσεις "έχουν ξεκινήσει, αλλά αυτά τα πράγματα δεν μπορεί να γίνονται δημόσια".
Το ενδιαφέρον όλων αποκτά μια ευρύτερη διάσταση, αν ληφθεί υπόψη ότι το περιστατικό επέρχεται μέσα σε συνθήκες ευρύτερης αστάθειας. Και, καθώς είναι μάλλον απίθανο το μονοπωλιακό κεφάλαιο να μας δώσει μια λεπτομερή έκθεση των παραγόντων που κινούν τους θεσμούς του, θα πρέπει να τους υποθέσουμε μόνοι μας.
Πράγματι, βλέπουμε ότι το απονενοημένο "διάβημα" της ΕΕ έρχεται σε στιγμή, όπου:
Αλλά δεν είναι μόνο αυτά, θα ήταν σοβαρό σφάλμα να αποσπάσουν την προσοχή μας μόνο γενικά και, συνεπώς, "μακρινά" θέματα και να μας διαφύγουν τα κοντινά μας. Ενα από τα θέματα, που ίσως βάρυναν στην εξέλιξη της ΕΕ, ήταν και το ελληνοτουρκικό. Και όχι μόνο γιατί οι σχέσεις Αθήνας - Αγκυρας φαίνεται πάλι να αγγίζουν ένα νέο και επικίνδυνο ναδίρ, αλλά και γιατί, όπως επανειλημμένα γράφτηκε στον αθηναϊκό Τύπο, η Ουάσιγκτον παρεμβαίνει πιέζοντας για μια, λίγο - πολύ, αναγκαστική είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ.
Το βέβαιο, πάντως, είναι ένα: Το πρωτοφανές γεγονός υπογραμμίζει την πρωτοφανή αστάθεια των δομών της Νέας Τάξης, ή καλύτερα Αταξίας.
Θανάσης ΠΑΠΑΡΗΓΑΣ
Ο κατ' επάγγελμα "αισιόδοξος" υπουργός Εθνικής Οικονομίας Γιάννος Παπαντωνίου εμφανίστηκε ιδιαίτερα προβληματισμένος μετά το Συμβούλιο των υπουργών Οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης σχετικά με την πορεία των διαπραγματεύσεων για την "Ατζέντα 2000" και ειδικότερα τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό και τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Ηταν η πρώτη φορά που ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και κατ' επέκταση η κυβέρνηση αναγνώρισαν ότι αυτά που θα πάρουν είναι πολύ λιγότερα απ' αυτά που υπολόγιζαν. Ηταν ταυτόχρονα και μια ομολογία για την πλαστότητα της κυβερνητικής προπαγάνδας για τον δήθεν πακτωλό των ΕΥΡΩ που θα εισρεύσει στη χώρα για τη χρηματοδότηση των "μεγάλων έργων", για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, για την κάλυψη αναγκών των εργαζομένων...
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Γ. Παπαντωνίου δήλωσε πως τα "πράγματα είναι πολύ δύσκολα" και ότι από την αρχική πρόταση για το "πακέτο Σαντέρ", ύψους 240 δισ. ΕΥΡΩ, η συζήτηση γίνεται τώρα για ένα ποσό της τάξης των 190,5-200 δισ. ΕΥΡΩ. Μάλιστα δεν αποκλείεται να μειωθεί ακόμη περισσότερο μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής του Βερολίνου στις 24 και 25 Μάρτη.
Η απόφαση της Γερμανίας να μειώσει την εισφορά της στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό, σε συνδυασμό με τη συμφωνία για τη μείωση των δαπανών για την Κοινή Αγροτική Πολιτική, έχει οδηγήσει σε δεινή θέση την κυβέρνηση, η οποία εκτός των άλλων βλέπει να χάνει απ' τα χέρια της ένα "χαρτί" που θα μπορούσε να παίξει ενόψει των ευρωεκλογών. Ωστόσο ακόμα κι έτσι η κυβέρνηση φαίνεται διατεθειμένη με τις γνωστές λαθροχειρίες να παρουσιάσει ακόμη και αυτές τις εξελίξεις σαν "επιτυχία". Οπως ο υπουργός Γεωργίας Γ. Ανωμερίτης παρουσίασε τη μείωση των δαπανών για την αγροτική πολιτική σαν "επιτυχία", αφού... "υπάρχουν και χειρότερα", έτσι και με το "πακέτο Σαντέρ" η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να το παρουσιάσει σαν ικανοποιητικό, αφού θα μπορούσε να είναι και μικρότερο...
Εχει πάντως αξία να δούμε και τον τρόπο που διαπραγματεύεται το όλο θέμα η γερμανική κυβέρνηση, αφού σήμερα θα είναι στην Αθήνα ο καγκελάριος Σρέντερ για συνομιλίες με τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη γι' αυτό ακριβώς το θέμα. Η τακτική της Γερμανίας είναι η κλασική τακτική διαπραγματεύσεων από θέση ισχύος. Ετσι λοιπόν η κυβέρνηση της Γερμανίας που είχε υπολογίσει ότι πρέπει να εξοικονομήσει π. χ. 100 ΕΥΡΩ πρότεινε στους "εταίρους" τη μείωση της εισφοράς της κατά 150 ΕΥΡΩ. Στη συνέχεια και σε ένδειξη "καλής θέλησης" αποφάσισε να υποχωρήσει στα 130 ΕΥΡΩ για να κλείσει τη συμφωνία με την εξοικονόμηση 120 ΕΥΡΩ. Ετσι και το στόχο της υπερκάλυψε, αλλά έδωσε και στους συνομιλητές της τη δυνατότητα να υποστηρίζουν ότι γλίτωσαν απ' τα χειρότερα, αφού στην αρχή ήταν να χάσουν 150 ΕΥΡΩ και στο τέλος έχασαν 120. Τετράγωνη λογική...
Ούτως ή άλλως αυτά τα κονδύλια δεν είναι τίποτα περισσότερο ή τίποτα λιγότερο από την επιστροφή ενός μικρού μόνο μέρους των όσων πήραν οι ισχυρές χώρες της ΕΕ απ' τις μικρότερες τα προηγούμενα χρόνια, όταν τα "πακέτα Ντελόρ" δίνονταν για την καταστροφή της παραγωγικής βάσης της χώρας και την ενίσχυση των δικών τους βιομηχανιών.
Δ. Π.
Αναφορικά με την παραίτηση της Κομισιόν, το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ, σε ανακοίνωσή του, τονίζει:
"Κάτω από το βάρος των οικονομικών σκανδάλων και της κατακραυγής που αυτά έχουν επισύρει, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) κατέρρευσε.
Η ανηθικότητα είναι σύμφυτη με την αντιλαϊκή πολιτική, που επιδρά και στον ηθικό τομέα.
Η σήψη και η διαφθορά δε χαρακτηρίζουν μόνο τα πρόσωπα που συνθέτουν την Επιτροπή. Χαρακτηρίζουν, και είναι αποτέλεσμα, της φύσης της ίδιας της ΕΕ και της πολιτικής της. Αναδείχνουν, με το δικό τους τρόπο, το απάνθρωπο εκμεταλλευτικό πρόσωπο του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, τμήματος του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού.
Είναι καιρός να ανατραπεί η ίδια η πολιτική και οι φορείς της. Στις ευρωεκλογές μπορεί να γίνει ένα πρώτο βήμα έκφρασης της αντίστασης και πάλης κατά της ΕΕ - ΟΝΕ και του ΝΑΤΟ, που αποτελεί την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Αυτό θα σημαίνει η αποφασιστική ένταση της λαϊκής πάλης και η υπερψήφιση του ΚΚΕ".
Φόβους για τα συμφέροντα της ΕΕ, που "η απουσία μιας ισχυρής Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τη φάση αυτή είναι δυνατόν να βλάψει", εξέφρασε η Νέα Δημοκρατία, με ανακοίνωση που εξέδωσε χτες αργά το βράδυ. Συμμερίζεται επίσης τις ίδιες "αγωνίες" για τις επιπτώσεις που μπορούν να υπάρξουν στην πορεία της χώρας προς την ΟΝΕ, ενώ εκτιμά ότι η "Επιτροπή δεν πρέπει να αποδυναμωθεί" και πρέπει "να ανασυγκροτηθεί και με τις μεταρρυθμίσεις που επιβάλλεται να πραγματοποιηθούν, να εξασφαλιστούν η διαφάνεια, η καλή διαχείριση και ο έλεγχος που έλειψαν μέχρι τώρα".
"Η παραίτηση της Κομισιόν είναι γεγονός καθαρτήριο και θα κάνει την Ευρώπη πιο δυνατή, γιατί δείχνει ότι εκεί ο δημοκρατικός έλεγχος λειτουργεί", ισχυρίζεται ανερυθρίαστα ο Στ. Μάνος,ο οποίος στη συνέχεια διαπιστώνει ότι, αντίθετα, στην Ελλάδα τα σημερινά κόμματα ανέχονται να γίνονται πολύ χειρότερα με τα χρήματα των Ευρωπαίων και των Ελλήνων, φορολογουμένων, χωρίς κανείς να παραιτείται.
Σε δήλωσή του ο πρόεδρος του ΔΗΚΚΙ, Δ. Τσοβόλας αναφορικά με την εξέλιξη της παραίτησης της Κομισιόν σημείωσε ότι "αποτελεί απόδειξη της κρίσης που υπάρχει στους ευρωπαϊκούς θεσμούς". Και συνέχισε "άλλωστε, δε θα μπορούσε να ξεφύγει η Ευρώπη, από το κλίμα που δημιουργεί, διεθνώς, ο νεοφιλελευθερισμός. Κλίμα στο οποίο κυριαρχούν ο τζόγος, το εύκολο κέρδος και οι έκνομες ενέργειες, αντί να προωθούνται πολιτικές που να διασφαλίζουν τη διαφάνεια στη διαχείριση και του ευρωπαϊκού χρήματος, αλλά και γενικότερα, του δημόσιου χρήματος".
Επίσης, ο πρόεδρος του ΔΗΚΚΙ εξέφρασε φόβους για την παραπέρα πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας και κατέληξε: "Φοβούμαι ότι η εξέλιξη αυτή θα έχει αρνητικές επιπτώσεις και στην πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας και του ΕΥΡΩ. Εύχομαι να μη συμβεί αυτό".
Η ελληνική κυβέρνηση, η οποία αρχικά είχε εκφραστεί διπλωματικά υπέρ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χθες χαρακτήρισε αναπόφευκτη την παραίτηση της Κομισιόν. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δ. Ρέππας, αν και ρωτήθηκε πολλές φορές από τους δημοσιογράφους για τη θέση της κυβέρνησης σχετικά με το τι θα πρέπει να γίνει από δω και πέρα, δεν έδωσε συγκεκριμένη απάντηση. Εδωσε, όμως, ιδιαίτερη έμφαση στην αυριανή συνάντηση του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη με τον καγκελάριο της Γερμανίας Γκ. Σρέντερ. Ετσι άφησε να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση θα διαμορφώσει τη θέση της με βάση τις προτάσεις Σρέντερ για έναν επιπλέον λόγο, αφού ο Γερμανός καγκελάριος προεδρεύει στην Ευρωπαϊκή Ενωση στο διάστημα αυτό. Η ιδιαίτερη σημασία που αποδίδει η κυβέρνηση στην αυριανή συνάντηση Σημίτη - Σρέντερ δεν επέτρεψε στον κυβερνητικό εκπρόσωπο να τοποθετηθεί στο θέμα του Χρ. Παπουτσή και στον αν η κυβέρνηση θα προτείνει και πάλι στη νέα Κομισιόν τον μέχρι χτες Ελληνα κοινοτικό επίτροπο.
"Το αίτημα για διευρυμένους θεσμούς δημοκρατικού ελέγχου κι αυξημένες αρμοδιότητες στο Ευρωκοινοβούλιο έναντι της Κομισιόν και των οργάνων της αποκτά προτεραιότητα", διαπιστώνει ο ΣΥΝ, ο οποίος με ανακοίνωσή του, αναφέρει πως "η παραίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποδεικνύει με τον πιο εκρηκτικό τρόπο την απουσία θεσμών δημοκρατίας, ελέγχου και διαφάνειας στα όργανα της ΕΕ".
Από την άλλη, με δήλωσή του ο ευρωβουλευτής του ΣΥΝ Μ. Παπαγιαννάκης, υποστηρίζει πως "το κύριο δεν είναι οι κατηγορίες για κακοδιαχείριση και κάποια σκάνδαλα μιας διοίκησης που κατά τα άλλα έχει επιφορτιστεί με ένα βαρύ έργο και στο οποίο γενικά ανταποκρίνεται. Το κύριο ζήτημα είναι ότι η Επιτροπή, που είναι θεσμικά μια εμβρυώδης κυβέρνηση της ΕΕ, αντιμετώπισε τις κατηγορίες και κυρίως τις προτάσεις για μεταρρυθμίσεις, που πρόβαλε το ευρωκοινοβούλιο, με ελαφρότητα και με διάθεση υπεκφυγής...".