ΑΓΚΥΡΑ.-

Δύο αντίρροπες κατευθυντήριες, όσον αφορά το Κουρδικό, δείχνουν να αναπτύσσονται και να αντιπαρατίθενται τις τελευταίες μέρες στο εσωτερικό της τουρκικής κυβέρνησης. Η μία υπακούει στις σταθερές τις οποίες έχει θέσει εδώ και αρκετά χρόνια το στρατιωτικό πλέγμα: εξάρθρωση κάθε προσπάθειας ανεξαρτητοποίησης - αυτονομίας, βίαιη καταστολή των "δυσάρεστων" φωνών, από όπου και αν προέρχονται, κατασίγαση πιθανών διεθνών αντιδράσεων. Η δεύτερη υιοθετεί μια διαφορετική τακτική, χωρίς ωστόσο να είναι απολύτως σαφής η στρατηγική της στόχευση: τίθεται υπέρ του "διαλόγου" με φορείς που εκφράζουν τα κουρδικά στρώματα του πληθυσμού. Ποια θα επικρατήσει;

Οι "φορείς" της πρώτης κατευθυντήριας, οι οποίοι ταυτίζονται με τους κύριους εκφραστές της δεξιάς παράταξης στην Τουρκία, αντέδρασαν χτες με έντονο τρόπο σε μια πρόταση - πυροτέχνημα του Μεχμέτ Γκολχάν, στενού συνεργάτη της Τανσού Τσιλέρ και στελέχους "πρώτης γραμμής" του Κόμματος Ορθού Δρόμου, για έναρξη απευθείας διαλόγου με το Εργατικό Κόμμα Κουρδιστάν (ΡΚΚ), υπό την προϋπόθεση ότι η ηγεσία του θα δεχόταν να καταθέσει τα όπλα. Πρώτη από όλους, η αρχηγός του κόμματος, Τανσού Τσιλέρ: "Δεν υπάρχει περίπτωση να μιλήσει το κράτος με τους τρομοκράτες όσο συνεχίζεται η αιματοχυσία. Μια τέτοια πολιτική δεν μπορεί να υιοθετηθεί".

Στο ίδιο κλίμα ακολούθησε ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ: "Οι νόμοι καθορίζουν τη συμπεριφορά μας απέναντι στους ένοπλους ληστές. Δεν πρέπει να επιδιώξουμε συμβιβασμό (...). Το κράτος δεν υποχωρεί".

Και ο Μεχμέτ Αγκάρ, υπουργός Εσωτερικών, επανέλαβε ότι "το κράτος δε θα καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους τρομοκράτες".

Γιατί όλες αυτές οι καθ' υπερβολήν διαβεβαιώσεις προς πάντα ενδιαφερόμενο περί της σταθερής πολιτικής της τουρκικής ηγεσίας; Διότι εκείνοι που υιοθετούν την κατευθυντήρια του "διαλόγου" δεν είναι άλλοι από τα στελέχη του Κόμματος Ευημερίας (Ρεφάχ), του πρωθυπουργού Νετσμετίν Ερμπακάν. Οπως παρατηρεί το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, οι συναντήσεις τις τελευταίες μέρες του Τούρκου πρωθυπουργού με τον Ισμαήλ Νατζάρ, συγγραφέα και έχοντα διαρκή επαφή με την ηγεσία του ΡΚΚ, δε θα πρέπει να θεωρούνται τυχαίες. Είναι άλλωστε σαφές ότι το Ρεφάχ θα προτιμούσε να ανοίξει το δρόμο για μια πολιτική λύση του Κουρδικού, η οποία θα αποδέσμευε σημαντικά κονδύλια που ξοδεύονται για τον πόλεμο εντός - καμιά φορά και εκτός - συνόρων με το ΡΚΚ.

Οι ισλαμιστές δείχνουν να επιχειρούν ορισμένα "ανοίγματα" προς τους Κούρδους, αλλά είναι εξαιρετικά αμφίβολη - αν και κατά μια σχολή σκέψης της αμερικανικής διπλωματίας είναι "μονόδρομος" - η επιτυχία των κινήσεων αυτών.

Η προσπάθεια αποφόρτισης του κλίματος δε φαίνεται να έχει επιτυχία - αντίθετα, προκαλεί ενδοκυβερνητικές εντάσεις. Προσθέτει ο Μεχμέτ Αγκάρ: "Η θέση που έλαβε το Ρεφάχ δεν αναφέρεται ούτε στο πρωτόκολλο συνεργασίας, ούτε στο κυβερνητικό πρόγραμμα. Δεν πρόκειται για θέση της κυβέρνησης".

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, διά στόματος Νίκολας Μπερνς, διαμήνυσε χτες στην Αγκυρα ότι η πρότασή της να αφεθεί να διεξάγει εμπόριο πετρελαίου με το Ιράκ δεν είναι αποδεκτή. "Θέση των ΗΠΑ παραμένει ότι όλες οι κυρώσεις κατά του Ιράκ θα πρέπει να διατηρηθούν και να τονωθούν από όλες τις χώρες".Η Τουρκία, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, έχει χάσει από το εμπάργκο στο Ιράκ περί τα 30 δισ. δολάρια, και έτρεφε την ελπίδα ότι η επανέναρξη του εμπορίου πετρελαίου θα απάλυνε τις δυσμενείς του επιπτώσεις.

ΜΟΣΧΑ.-

Μία από τις μεγαλύτερες επιθέσεις εναντίον των ρωσικών στρατευμάτων στην πρωτεύουσα Γκρόζνι και τις πόλεις Αργκούν και Γκουντέρμες, εξαπέλυσαν χτες οι Τσετσένοι αυτονομιστές.

Οι Τσετσένοι αντάρτες κατέλαβαν δύο συνοικίες του Γκρόζνι, περικύκλωσαν το σιδηροδρομικό σταθμό, κυβερνητικά κτίρια, μια τράπεζα και αστυνομικούς σταθμούς. Κατέρριψαν ρωσικά ελικόπτερα, ενώ οι ρωσικές δυνάμεις επιχείρησαν να ανακόψουν την τσετσενική επίθεση εκτοξεύοντας πυραύλους από ελικόπτερα στο κέντρο της πόλης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, την προηγούμενη μέρα, δηλαδή τη Δευτέρα, οι Τσετσένοι αντάρτες μοίρασαν προκηρύξεις στο παζάρι της πόλης, ζητώντας από τους κατοίκους να μη βγουν στους δρόμους.

Σύμφωνα με τους αντάρτες, οι δυνάμεις τους κατέλαβαν ταυτόχρονα και το Γκουντέρμες, όμως η πληροφορία αυτή δεν επιβεβαιώθηκε από τις ρωσικές αρχές. Σε μια τρίτη πόλη, το Αργκούν, οι αντάρτες, αφού εξουδετέρωσαν τα προκεχωρημένα φυλάκια των ρωσικών δυνάμεων, άρχισαν διαπραγματεύσεις με τη ρωσική φρουρά της πόλης για την ειρηνική αποχώρησή τους.

Πρόκειται για "τοπική, συγκεκριμένη και περιορισμένη επιχείρηση", δήλωσε ο αρχιστράτηγος των ανταρτών, Ασλάν Μασχάντοφ, στο ραδιοφωνικό σταθμό "Ράδιο Ελευθερία", που εκπέμπει από την Πράγα. Ο Μασχάντοφ επέρριψε την ευθύνη της κλιμάκωσης στη ρωσική πλευρά, που συνεχίζει επί δεκαπενθήμερο περίπου σφοδρούς βομβαρδισμούς των περιοχών που ελέγχουν οι αντάρτες, σε αντίθεση με όσα προβλέπουν οι πρόσφατες ειρηνευτικές συμφωνίες της Μόσχας και του Ναζράν, και κατηγόρησε το Κρεμλίνο για διπροσωπία. Υπενθυμίζεται ότι οι συμφωνίες αυτές επιτεύχθηκαν το Μάη και Ιούνη, όταν ο Ρώσος Πρόεδρος Μπορίς Γιέλτσιν αγωνιζόταν για την επανεκλογή του και η ανακωχή κατέρρευσε μετά την εκλογική του νίκη.

Από τη μεριά του, ο γραμματέας της ρωσικής κρατικής επιτροπής για την Τσετσενία, Σεργκέι Στεπάσιν, υποστήριξε ότι δεν είναι δυνατόν να γίνουν άλλες ειρηνευτικές συνομιλίες με τον ηγέτη των Τσετσένων ανταρτών, Ζέλιμχαν Γιανταρμπίγιεφ και τον στρατιωτικό του ηγέτη, Ασλάν Μασχάντοφ, μιας και διέταξαν την επίθεση εναντίον της τσετσενικής πρωτεύουσας.

Το πρακτορείο ειδήσεων "Ιντερφάξ", επικαλούμενο δηλώσεις του Στεπάσιν, μετέδωσε ότι ο Ρώσος αξιωματούχος απέκλεισε το ενδεχόμενο προσωπικών επαφών με τους δύο αντάρτες και τους συνέκρινε με διεθνείς τρομοκράτες, ενώ πρόσθεσε ότι θα διωχτούν σύμφωνα με το νόμο.

Παράλληλα, ο Μασχάντοφ, μιλώντας σε ραδιοφωνικό σταθμό, επισήμανε ότι οι δυνάμεις του εξαπέλυσαν επίθεση εναντίον των ρωσικών στρατευμάτων για να εξαναγκαστεί η Μόσχα να αρχίσει διαπραγματεύσεις.

"Αυτοί που θέλουν να τερματιστεί ο πόλεμος πρέπει να καταλάβουν πως η εναλλακτική επιλογή της προσφυγής στη βία πρέπει να απορριφθεί και η μόνη οδός είναι αυτή της ειρήνης, σύμφωνα με τις συμφωνίες της Μόσχας και Ναζράν", πρόσθεσε ο Μασχάντοφ.

Στο μεταξύ, τη Δευτέρα το βράδυ, αναφερόμενες στις επιθέσεις και τους βομβαρδισμούς πολλών κοινοτήτων στα νότια της Τσετσενίας από το ρωσικό στρατό, οι ΗΠΑ καταδίκασαν τις μάχες αυτές και εξέφρασαν την ανησυχία τους. "Είναι αποκαρδιωτικό να διαπιστώνει κανείς την επανάληψη των βομβαρδισμών στη Νότια Τσετσενία από τη ρωσική αεροπορία", τόνισε ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Νίκολας Μπερνς, που παράλληλα απηύθυνε έκκληση, τόσο προς τους Τσετσένους, όσο και τους Ρώσους, να σεβαστούν την ειρηνευτική συνθήκη που συνομολόγησαν στις 10 Ιούνη.

Μια βόμβα εξερράγη στην κεντρική λεωφόρο της Μόσχας Ρουμπλιόφσκοε Σόσε, δύο λεπτά πριν περάσει ο πρωθυπουργός Βίκτορ Τσερνομίρντιν με τη συνοδεία του. Ωστόσο, κύκλοι της πρωθυπουργίας, τους οποίους επικαλείται το πρακτορείο "Ιτάρ - Τας", εξέφρασαν την εκτίμηση πως δεν πρόκειται για απόπειρα κατά της ζωής του Ρώσου πρωθυπουργού. Πάντως, σύμφωνα με αστυνομική πηγή, υπάρχει και η πιθανότητα η έκρηξη να οφείλεται σε βόμβα από το Β Παγκόσμιο Πόλεμο και εξερράγη στη διάρκεια των εργασιών οδοποιίας που πραγματοποιούνται στο σημείο αυτό.

Ερωτηθείς για τη χτεσινή έκρηξη στη Μόσχα, ο Τσετσένος αντάρτης Μασχάντοφ δήλωσε ότι δε γνωρίζει τίποτα για το συγκεκριμένο επεισόδιο, τόνισε όμως ότι "δεν είναι αυτή η τακτική και η στρατηγική μας".