Κατεστραμμένο σπίτι από πρόσφατους βομβαρδισμούς στο Ντονέτσκ

Εν μέσω διαπραγματεύσεων για τη διέλευση των αγωγών ρωσικού φυσικού αερίου αλλά και συνολικότερων αντιθέσεων διαφόρων ιμπεριαλιστικών κέντρων στην περιοχή, συνεχίζεται το σκληρό παζάρι για τη «διευθέτηση» της σύγκρουσης στην Ανατολική Ουκρανία, όπως φάνηκε και από την προχτεσινή αποτυχημένη συνάντηση της Ομάδας Επαφής (εκπρόσωποι της Ρωσίας, της Ουκρανίας και των αυτονομιστών του Ντονμπάς) στο Μινσκ.

Χτες ξεκίνησαν στις Βρυξέλλες οι τριμερείς διαπραγματεύσεις Ρωσίας - Ουκρανίας - ΕΕ για την ανανέωση της σύμβασης διέλευσης ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας προς την Ευρώπη, η οποία λήγει στα τέλη του έτους και αποτελεί ένα σημαντικό έσοδο για την Ουκρανία. Το παζάρι για τους όρους της διέλευσης (τιμή, ποσότητα, διάρκεια κ.ά.) αναμένεται σκληρό και αποτελεί μέρος των συνολικότερων διαπραγματεύσεων για την Ανατολική Ουκρανία. Η Ουκρανία επιδιώκει ένα πολυετές συμβόλαιο, όμως η Ρωσία προσανατολίζεται - ασκώντας πιέσεις σε διάφορα μέτωπα - σε βραχυπρόθεσμη ανανέωση, μέχρι να ολοκληρωθούν και οι αγωγοί «Nord Stream 2» και «Balkan Stream» (συνέχεια του «Turkish Stream»), που θα μεταφέρουν ρωσικό αέριο στην Ευρώπη παρακάμπτοντας την Ουκρανία.

Η ουκρανική πλευρά αρνήθηκε στο Μινσκ να υπογράψει κείμενο που κατοχυρώνει τη λεγόμενη «φόρμουλα Σταϊνμάγερ», σημειώνοντας ότι «δεν διαφωνεί επί της αρχής, αλλά η εφαρμογή της είναι δυνατή μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις», όπως δήλωσε ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Ουκρανίας, Λεονίντ Κούτσμα. Η «φόρμουλα Σταϊνμάγερ» (πολιτικό σκέλος των συμφωνιών του Μινσκ του 2015) επικυρώνει το ειδικό καθεστώς της περιοχής Ντονμπάς και προβλέπει τη διεξαγωγή τοπικών εκλογών.

Συγκεκριμένα, οι όροι που θέτει η Ουκρανία είναι οι εξής: Πλήρης κατάπαυση του πυρός, εποπτεία από τον Οργανισμό για την Ανάπτυξη και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) σε όλη την ουκρανική επικράτεια, απόσυρση ξένων στρατευμάτων και στρατιωτικού εξοπλισμού, απόσυρση των ενόπλων δυνάμεων κατά μήκος ολόκληρης της γραμμής επαφής, παρουσία της Εκλογικής Επιτροπής Ουκρανίας, ουκρανικά πολιτικά κόμματα, παρουσία ΜΜΕ και ξένων παρατηρητών, να περάσει στην Ουκρανία ο έλεγχος των συνόρων της με τη Ρωσία.

Πάντως, η ουκρανική πλευρά είχε συνδιαμορφώσει το κείμενο κατά τη συνάντηση του «σχήματος της Νορμανδίας» σε επίπεδο συμβούλων των ηγετών πριν από λίγες μέρες, κάτι που επιβεβαίωσε ο Ουκρανός ΥΠΕΞ, Βαντίμ Πριστάικο: «Συμφωνήσαμε με τη φόρμουλα Σταϊνμάγερ και συναίνεσα σε αυτό», αλλά - πρόσθεσε - οι εκλογές είναι αδύνατες χωρίς την εγγύηση ασφάλειας και την παρακολούθηση των συνόρων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Ο Πριστάικο δήλωσε επίσης ότι η Ουκρανία συμφώνησε στην απόσυρση στρατευμάτων σε Ζολέτ και Πετρόβσκα, ωστόσο η ρωσική πλευρά φέρεται να απέρριψε τις προτεινόμενες ημερομηνίες. Ο ίδιος απείλησε έμμεσα πως η Ουκρανία εξετάζει το ενδεχόμενο «ειρηνευτικής αποστολής» του ΟΗΕ στην περιοχή, αν η σύγκρουση στο Ντονμπάς δεν επιλυθεί μέσω των συμφωνιών του Μινσκ.

Η ρωσική πλευρά επιμένει ότι η συνταγματική μεταρρύθμιση και η αποκέντρωση των εξουσιών στην Ουκρανία αποτελούν ένα από τα βασικά σημεία αυτού του κειμένου.

Μετά την αποτυχία της Ομάδας Επαφής, η Σύνοδος Κορυφής του «σχήματος της Νορμανδίας» μεταξύ των ηγετών της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ρωσίας και της Ουκρανίας, που είχε ανακοινωθεί για το άμεσο μέλλον, μετατίθεται επ' αόριστον. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, η άρνηση της Ουκρανίας να υπογράψει το κείμενο θέτοντας προϋποθέσεις είναι ένα «νέο στοιχείο» και δεν ταιριάζει με τις συμφωνίες που έχουν ήδη επιτευχθεί.

Ο εκπρόσωπος της λεγόμενης «Λαϊκής Δημοκρατίας» του Λουγκάνσκ στις διαπραγματεύσεις εξέφρασε την αγανάκτησή του, λέγοντας ότι η «φόρμουλα Σταϊνμάγερ» είχε συμφωνηθεί, αλλά η Ουκρανία αρνήθηκε να το υπογράψει.

Την ίδια ώρα, ο επικεφαλής των πολιτοφυλακών, λεγόμενος πρόεδρος της αυτοαποκαλούμενης Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ, Ντένις Πουσίλιν, δεν θεωρεί ότι είναι πιθανός ο τερματισμός της σύγκρουσης στο κοντινό μέλλον, σημειώνοντας ότι η σημερινή κυβέρνηση συνεχίζει την πολιτική του προκατόχου της κυβέρνησης, Πέτρο Ποροσένκο. Ενώ και χτες οι πολιτοφύλακες κατήγγειλαν ότι σημειώθηκαν 14 νέες επιθέσεις από τον ουκρανικό στρατό, παρά τις υποσχέσεις περί αποχώρησης των ουκρανικών στρατευμάτων.

Πάντως, την περασμένη Παρασκευή ο Λ. Κούτσμα δήλωσε στο «Associated Press» την ανησυχία ότι οι ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας θα ωθήσουν την Ουκρανία σε «απαράδεκτες παραχωρήσεις στη Ρωσία», όπως «η έγκριση ενός σχεδίου για να διεξάγουν οι αυτονομιστές τοπικές εκλογές στις περιοχές που ελέγχουν χωρίς καμία επίβλεψη από την ουκρανική κυβέρνηση». Για την αναμενόμενη Σύνοδο Κορυφής του «σχήματος της Νορμανδίας» είπε: «Δεν έχω πολλές ελπίδες. Γιατί είναι πολύ δύσκολα για τον (σ.σ. Ουκρανό Πρόεδρο) Ζελένσκι. Θα είναι ένας εναντίον τριών (σ.σ. Μέρκελ, Μακρόν, Πούτιν)».

Σε αυτήν τη συγκυρία ανακοινώθηκε χτες ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, θα συναντηθεί με τον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ την ερχόμενη βδομάδα.