Συμφωνία Ελλάδας - Ιταλίας για την οριοθέτηση των μεταξύ τους θαλασσίων ζωνών υπογράφηκε χτες στο υπουργείο Εξωτερικών από τους ΥΠΕΞ των δύο χωρών, Νίκο Δένδια και Λουίτζι ντι Μάγιο.

Σύμφωνα με τον Ν. Δένδια, η συμφωνία - τα τελικά κείμενα της οποίας δεν έχουν δει ακόμα το φως της δημοσιότητας - «έχει συναφθεί στη βάση της UNCLOS (σ.σ. Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας) και επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, καθώς και τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας Ελλάδας - Ιταλίας», ενώ σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές «η μέση αυτή γραμμή θα ισχύει και για τα υπερκείμενα της υφαλοκρηπίδας ύδατα».

Μεταξύ των δύο υπουργών υπογράφηκε ακόμα η Κοινή Γνωστοποίηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την οποία τα δύο κράτη ζητούν τη μελλοντική τροποποίηση του κανονισμού περί κοινής αλιευτικής πολιτικής ώστε «όταν η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 ν.μ., να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των Ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6 και 12 ν.μ., η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα».

Παραπέρα, υπογράφηκε και Κοινή Δήλωση Ελλάδας - Ιταλίας για τους Πόρους της Μεσογείου. Με αυτή, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές «τα δύο κράτη εκφράζουν την προσήλωσή τους στην ισόρροπη και βιώσιμη διαχείριση των πόρων αυτών και συμφωνούν να διεξαγάγουν διαβουλεύσεις για την εκτίμηση τυχόν επιπτώσεων διαφόρων παραγόντων στις υφιστάμενες πρακτικές των αλιέων των δύο κρατών».

Οπως υποστηρίζουν, τέλος, οι ίδιες πηγές, και καθώς η συμφωνία προβλέπει οι Ιταλοί αλιείς να συνεχίσουν να ψαρεύουν εκεί που ψάρευαν και πριν, «τα υπάρχοντα δικαιώματα των Ιταλών αλιέων περιγράφονται με σαφήνεια αλλά πλέον περιοριστικά, τόσο ως προς τον αριθμό των σκαφών όσο και ως προς τα είδη που δύνανται να αλιεύσουν, και εξαιρούνται τα είδη που αλιεύουν οι Ελληνες αλιείς».

«Προσπερνώντας» το γεγονός ότι τον τόνο και σ' αυτή τη συμφωνία τον δίνουν τα συμφέροντα των δύο αστικών τάξεων, όπως και ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας ανάμεσα στις δύο χώρες, το 1977, κάθε άλλο παρά υπηρέτησε τα λαϊκά συμφέροντα ή αποσόβησε την όξυνση των προβλημάτων στην ευρύτερη περιοχή, η κυβέρνηση έσπευσε να παρουσιάσει τη συμφωνία περίπου ως «δικαίωση» για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, αλλά και ως «οδηγό» για τις υπόλοιπες διευθετήσεις που προωθούνται υπό ευρωατλαντική «ομπρέλα».

Χαρακτηριστικές επ' αυτού ήταν οι «πανηγυρικές» δηλώσεις του πρωθυπουργού ότι χτες ήταν «μία καλή ημέρα για την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ευρώπη και ολόκληρη τη Μεσόγειο», αφού έκλεισε «με γόνιμο τρόπο μία εκκρεμότητα 40 ετών». Υποστήριξε ότι η συμφωνία «περιγράφει την έκταση των θαλασσίων περιοχών που αξιοποιούνται. Και, βεβαίως, αναγνωρίζει κυριαρχικά δικαιώματα σε όλα τα εδάφη - χερσαία και νησιωτικά». Στέλνοντας, εξάλλου, μήνυμα στην Αγκυρα, τόνισε ότι η συμφωνία είναι «υπόδειγμα συνεργασίας και σχέσεων καλής γειτονίας» και «καθοριστική συμβολή στην ειρήνη και στη σταθερότητα στην περιοχή μας», όπως αυτές εννοούνται στο πλαίσιο των παζαριών των αστικών τάξεων και των ευρωατλαντικών σχεδίων. «Ελλάδα και Ιταλία απέδειξαν σήμερα πως δύο γείτονες μπορούν να μετατρέπουν τη θάλασσα που τις περιβάλλει σε ήρεμα νερά προόδου και ανάπτυξης. Εύχομαι ανάλογες συμφωνίες να υπάρξουν και μεταξύ άλλων χωρών της περιοχής», πρόσθεσε, κλείνοντας ξανά το μάτι στην Αγκυρα.

Ενδεικτικές και οι δηλώσεις Δένδια, μετά τις υπογραφές, ότι «σταθερή επιδίωξη της χώρας μας παραμένει η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με όλους τους γείτονές μας, στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου. Για το σκοπό αυτό, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία ως γνωστόν αντανακλά εθιμικό δίκαιο στο σύνολό της και όχι επιλεκτικά και αυθαίρετα, όπως ορισμένοι επιχειρούν να τη χρησιμοποιούν, προσφέρει όλα τα απαραίτητα εργαλεία». «Η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών επιτυγχάνεται σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, με έγκυρες συμφωνίες. Οχι με ανυπόστατες συμφωνίες, όπως η συμφωνία Τουρκίας - Σάρατζ. Και, βέβαια, όχι με μονομερείς καταθέσεις συντεταγμένων», πρόσθεσε.

Ταυτόχρονα, κατήγγειλε την «κλιμάκωση της τουρκικής παραβατικότητας έναντι της χώρας μας, όπως αυτή εκδηλώθηκε πλέον πρόσφατα με τη δημοσίευση των αιτημάτων της τουρκικής εταιρείας πετρελαίου για γεωτρήσεις σε ελληνική υφαλοκρηπίδα. Αλλά και ευρύτερα στην περιοχή, δηλαδή έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, της Συρίας και της Λιβύης». «Οι ενέργειες αυτές, σε συνδυασμό με την επιθετική ρητορική της Τουρκίας, αναδεικνύουν περίτρανα τον αποσταθεροποιητικό της ρόλο», τόνισε, διεκδικώντας εκ μέρους της ντόπιας αστικής τάξης το ρόλο του «πυλώνα σταθερότητας» για τα σχέδια των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, που δίνουν αέρα στα πανιά της τουρκικής επιθετικότητας.

Ενδεικτικό για τη «μεγάλη εικόνα» στην οποία εντάσσονται οι εν λόγω συμφωνίες είναι το γεγονός ότι ο υπουργός Εξωτερικών συζήτησε με τον Ιταλό ομόλογό του και για τη Λιβύη, υπογραμμίζοντας «την ανάγκη εξεύρεσης πολιτικής λύσης μέσω του ΟΗΕ και της Διαδικασίας του Βερολίνου», με την κυβέρνηση να χαιρετίζει και τη νέα αιγυπτιακή πρωτοβουλία που - κατά τον Ν. Δένδια - κινείται στην κατεύθυνση αυτή. Τόνισαν επίσης τη σημασία της νέας ιμπεριαλιστικής επιχείρησης της ΕΕ στα ανοιχτά της Λιβύης, «IRINI», όπου «Ιταλία και Ελλάδα συνεισφέρουν ουσιωδώς και θα συνεργαστούν στενά», όπως είπε ο Δένδιας, καθώς η χώρα στέλνει εκεί προσωπικό και μέσα. Τέλος, οι δύο υπουργοί συζήτησαν και την «ευρωατλαντική ενσωμάτωση» των Δυτικών Βαλκανίων, «την οποία επίσης υποστηρίζουμε», διαβεβαίωσε ο Ν. Δένδιας.

Παράλληλα, ο Ελληνας υπουργός ανακοίνωσε την άρση των περιοριστικών μέτρων στα ταξίδια μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, κάτι στο οποίο στάθηκε ιδιαίτερα ο Ιταλός ομόλογός του. Την υπογραφή για την ΑΟΖ ο Ιταλός υπουργός τη χαρακτήρισε «σημαντικότατο αποτέλεσμα», προσθέτοντας ότι «αποδεικνύουμε πως στηρίζουμε τα συμφέροντα των αλιέων, σεβόμενοι τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας».

Χαρακτηριστικό στο μεταξύ για το πώς μπλέκει το «κουβάρι» των ανταγωνισμών είναι και το πρόγραμμα που ανακοίνωσε ο Ν. Δένδιας μιλώντας χτες το βράδυ στον «ΑΝΤ1».

Περιγράφοντας τα επόμενα βήματα της κυβέρνησης, είπε ότι ετοιμάζει ταξίδι στο Παρίσι, όπου θα συζητήσει την τουρκική προκλητικότητα, επίκειται ταξίδι Μητσοτάκη στο Ισραήλ στις 16 - 17 του μήνα, ενώ ο ίδιος στις 18 θα βρεθεί στο Κάιρο, μαζί με το τεχνικό κλιμάκιο της ελληνικής πλευράς που παζαρεύει με τους Αιγύπτιους τις ΑΟΖ των δύο χωρών, παραδεχόμενος ότι «υπάρχουν δυσκολίες» και προσθέτοντας πως οι Αιγύπτιοι προσανατολίζονται να μην πάνε τη διαπραγμάτευση μέχρι το σημείο της επήρειας του Καστελόριζου (προκρίνοντας, σύμφωνα με πληροφορίες, να χαράξουν τη γραμμή μόνο στα δυτικά, νότια της Κρήτης).

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ενδεικτική των επικίνδυνων διευθετήσεων είναι και η εκτίμηση - «πρόκληση» ότι η Τουρκία είναι «επιφυλακτική» στο να οδηγήσει την υπόθεση με την Ελλάδα σε ένα διεθνές δικαστήριο, επειδή «δεν έχει το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος της».

Αξίζει να σημειωθεί, και ενώ τα τελικά κείμενα δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας, πως σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους σημεία της συμφωνίας «διευκολύνουν» την υπόθεση των επικίνδυνων διευθετήσεων και με την Τουρκία, η οποία όπως όλα δείχνουν επιταχύνεται, στο πλαίσιο των σχεδιασμών ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, με τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας να μπαίνουν στο κρεβάτι του Προκρούστη.

Για παράδειγμα, η συμφωνία του 1977 μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, στην οποία βασίζεται η τωρινή, αναγνώριζε μειωμένη επήρεια στα διαπόντια νησιά (70%) στα βορειοδυτικά της Κέρκυρας και στις Στροφάδες (32%) στα νοτιοδυτικά της Ζακύνθου, ενώ η επικύρωσή της μπορεί να διευκολύνει ανάλογες διευθετήσεις και στις περιοχές που διεκδικεί η Τουρκία, αμφισβητώντας πλήρως την οποιαδήποτε επήρεια των νησιών.

Ανάλογο «προηγούμενο» θα μπορούσε να αποτελέσει και το γεγονός ότι η Ελλάδα οριοθετεί ΑΟΖ χωρίς παράλληλη επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, παραμένοντας στο καθεστώς του ν. 2321/1995 περί κύρωσης της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, όπου «επιφυλάσσεται» να ασκήσει το δικαίωμά της να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της μέχρι τα 12 ν.μ.

Να σημειωθεί, τέλος, πως οι χτεσινές συμφωνίες δεν αρκούν, αφού όπως δήλωνε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στ. Πέτσας χτες «το επόμενο βήμα είναι η κύρωση αυτής της συμφωνίας» από τα Κοινοβούλια, εφόσον στο ενδιάμεσο δεν προκύψουν ανατροπές.

Θυμίζουμε ότι Ελλάδα και Αλβανία κατέληξαν το 2009 σε συμφωνία για την οριοθέτηση μεταξύ τους ΑΟΖ, η οποία δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Ακυρώθηκε από το συνταγματικό δικαστήριο της Αλβανίας, έπειτα από προσφυγή του τότε αρχηγού της αντιπολίτευσης και σημερινού πρωθυπουργού Εντι Ράμα.