Μετά από τους «Προγραμμένους» του Ονορέ ντε Μπαλζάκ, ιστορικο-φιλοσοφικό κοινωνικό διήγημα, που αναφερόταν σε παλιές εποχές (14ος αι.) τόσο στη Γαλλία, όσο και στην Ιταλία, ερχόμαστε στη μυθιστορηματική βιογραφία (μετάφραση Ντορέττας Πέπα) «Λουί Λαμπέρ». Εντρυφώντας σε αυτή την πυκνότατη γραφή με φιλοσοφικές, κοινωνικές, ιστορικές, αυτοβιογραφικές διαστάσεις, καταλαβαίνουμε γιατί ο Καρλ Μαρξ είχε πει: «Περισσότερα έμαθα από τον Ονορέ ντε Μπαλζάκ για τη Γαλλία, τους Γάλλους, από όσα έμαθα από όλους τους ιστορικούς μαζί».

Τα σχολικά του χρόνια στο κολέγιο και τα ακαδημαϊκά, οι μέθοδοι του παιδαγωγικού συστήματος, ο τρόπος καλλιέργειας της κοινωνικής συμπεριφοράς των νέων αναπτύσσονται, με το γνωστό του ύφος, εύγλωττα και πληρέστατα κατατοπιστικά. Μια κοινωνία στρεβλωμένη, bornee (με παρωπίδες), όπως λένε οι Γάλλοι, πώς να καταλάβει τα υψηλά πετάγματα του νου όσων ξεχώριζαν, αγγίζοντας ανώτερες σφαίρες της φιλοσοφίας και της τέχνης; Ο νεαρός Λουί Λαμπέρ, ο «φιλόσοφος Πυθαγόρας», φίλος του συγγραφέα, του «ποιητή», το alter ego του, επαναστατεί, αντιδρά στο παγωμένο σύστημα, ακολουθώντας δικούς του προχωρημένους δρόμους. Γι' αυτό περιφρονείται, χλευάζεται ακόμα, αφού δεν ευθυγραμμίστηκε με τις προδιαγραφές.

Ο συγγραφέας και ο φίλος του διαβάζουν με πάθος φιλοσοφικές πραγματείες, αλλά ο «Πυθαγόρας» με τις δικές του θεωρίες προχωράει παραπέρα, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στη σκέψη: «Η ανάγνωση είχε καταντήσει για τον Λουί κάτι σαν πείνα που τίποτε δεν μπορούσε να την κορέσει... Ως άνθρωπος των ιδεών, αναγκάστηκε να σβήσει τη δίψα του μυαλού του, που επιθυμούσε ν' αφομοιώσει όλες τις ιδέες... Μήπως για να υπάρξει, δεν έπρεπε να ρίχνει ακατάπαυστα πνευματική τροφή στο βάραθρο που ο ίδιος είχε ανοίξει μέσα του... Καμιά πολιτική δεν εμπόδισε τον πολιτισμό, αλλά ούτε και τον πλούτο του, τα ήθη του, το συμβόλαιό του των ισχυρών εναντίον των αδυνάτων... Η πολιτική είναι, λοιπόν, μια επιστήμη χωρίς σταθερές αρχές. Είναι το πνεύμα της στιγμής, η αδιάκοπη εφαρμογή της δύναμης...».

Παροτρύνουμε τους αναγνώστες μας: Διαβάζετε, διαβάζετε, για να κερδίσετε την ανώτερη απόλαυση του νου και της ψυχής, μπαίνοντας κάθε τόσο «εις λιμένας πρωτοϊδωμένους», να μάθετε και να μάθετε από τους «διαβασμένους».