Μετά την παράδοση των ορεινών όγκων της χώρας, ακόμη και περιοχών Natura, στους ομίλους των ΑΠΕ για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών και αιολικών πάρκων, έρχεται η σειρά της θάλασσας για την εκτέλεση νέων επενδύσεων στον τομέα. Πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποίησε τη στρατηγική για τις θαλάσσιες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η οποία προβλέπει τον πενταπλασιασμό της ισχύος των θαλάσσιων εγκαταστάσεων που υπάρχουν σήμερα μέσα στα επόμενα χρόνια, αύξηση που θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο μέχρι το 2050.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον σχεδιασμό της Επιτροπής, προβλέπεται αύξηση της θαλάσσιας αιολικής ισχύος από 12 GW σήμερα σε 60 GW έως το 2030 και 300 GW έως το 2050, με στόχο η θαλάσσια αιολική ενέργεια να καταστεί η σημαντικότερη πηγή παραγωγής του ηλεκτρισμού που θα καταναλώνει η Ευρώπη μέχρι το 2040.

Σύμφωνα με τις σχετικές ανακοινώσεις της ΕΕ, οι επενδύσεις στα θαλάσσια αιολικά πάρκα θα εκτελεστούν σε όλες τις θαλάσσιες λεκάνες της Ευρώπης και θα βασιστούν, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, «στην παγκόσμια υπεροχή εταιρειών της ΕΕ στον τομέα αυτό. Θα δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες για τη βιομηχανία, ενώ θα ενισχυθεί και η παγκόσμια υπεροχή της ΕΕ στις τεχνολογίες υπεράκτιας παραγωγής Ενέργειας».

Ξεκάθαρα επισημαίνεται ότι οι υπεράκτιες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αποτελούν μια ταχέως αναπτυσσόμενη παγκόσμια αγορά, ιδίως στην Ασία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, και παρέχουν ευκαιρίες για τη βιομηχανία της ΕΕ σε ολόκληρο τον κόσμο. Επιπλέον τονίζεται ότι μέσω της ευρωπαϊκής διπλωματίας, στο πλαίσιο της «Πράσινης Συμφωνίας» και της διεθνούς εμπορικής πολιτικής της ΕΕ για την Ενέργεια, η Επιτροπή «θα στηρίξει την υιοθέτηση αυτών των τεχνολογιών παγκοσμίως».

Για την επίτευξη των στόχων ισχύος εκτιμάται ότι έως το 2050 θα χρειαστούν επενδύσεις ύψους σχεδόν 800 δισ. ευρώ και μετατροπή του ισχύοντος νομικού πλαισίου που διέπει τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς της Ενέργειας και του Περιβάλλοντος, αλλά και «διασφάλιση ενισχυμένης αλυσίδας εφοδιασμού» μέσω της βελτίωσης των λιμενικών εγκαταστάσεων.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ελληνικής Επιστημονικής Ενωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), για την επίτευξη των στόχων της Επιτροπής στη χώρα μας απαιτούνται πολύ μεγάλες επενδύσεις σε θαλάσσιες ηλεκτρικές διασυνδέσεις και σε ενισχύσεις των χερσαίων δικτύων, ενώ ειδικά για τα λιμάνια χρειάζονται επενδύσεις 6,5 δισ. ευρώ τα επόμενα 10 χρόνια, αφού όλος ο εξοπλισμός για θαλάσσια αιολικά πάρκα διέρχεται από λιμάνια, πράγμα που σημαίνει ότι οι λιμενικές εγκαταστάσεις απαιτούν αναδιαμόρφωση ώστε να αποκτήσουν τον απαιτούμενο εκτεταμένο χώρο και νέες υποδομές. Οπως σημειώνει σε σχετική της ανακοίνωση η ΕΛΕΤΑΕΝ, τα λιμάνια στην Ελλάδα και τα ναυπηγεία «θα είναι οι κόμβοι για τη λειτουργία και τη συντήρηση θαλάσσιων αιολικών πάρκων και θα γίνουν η βάση συναρμολόγησης και εξυπηρέτησης για τις υποδομές για τις πλωτές ανεμογεννήτριες».

Η ΕΛΕΤΑΕΝ, βάζοντας και μια ευρύτερη γεωπολιτική διάσταση για τη χώρα μας, που δείχνει από μια ακόμα πλευρά το «υπόβαθρο» των ανταγωνισμών και των επικίνδυνων διευθετήσεων που δρομολογούνται σε ό,τι αφορά τις θαλάσσιες ζώνες, επισημαίνει ακόμη πως «η θαλάσσια αιολική ενέργεια είναι μια σημαντική ευκαιρία για την Ελλάδα και ειδικά το Αιγαίο Πέλαγος (...) Μπορεί να καταστήσει τη χώρα εξαγωγό καθαρής Ενέργειας, να ενδυναμώσει τη γεωστρατηγική της θέση και να συμβάλει στην εμπέδωση της ασφάλειας και της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή».

Οι ανακοινώσεις της Επιτροπής «άναψαν το πράσινο φως» για την επιτάχυνση διαβουλεύσεων που εδώ και καιρό διεξάγονται και στη χώρα μας για την υλοποίηση τέτοιων εγκαταστάσεων σε διάφορες θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας, η οποία κρίνεται ότι διαθέτει πλούσιους πόρους προς εκμετάλλευση και σε αυτόν τον τομέα.

Η κυβέρνηση φέρεται «αποφασισμένη» να ανοίξει την αγορά και οι συζητήσεις που πραγματοποιούνταν ανεπίσημα το προηγούμενο διάστημα αρχίζουν να παίρνουν σάρκα και οστά. Σύμφωνα με διαρροές της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ισχυροί όμιλοι του εξωτερικού αλλά και εγχώριοι έχουν ξεκινήσει να «χαρτογραφούν» δυνητικές τοποθεσίες όπου θα μπορούσαν να εγκατασταθούν θαλάσσια αιολικά πάρκα. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι ισχυροί ενεργειακοί όμιλοι της Γερμανίας, της Νορβηγίας, της Ολλανδίας και της Δανίας που ειδικεύονται σε επενδύσεις στον χώρο των ΑΠΕ έχουν έρθει σε επαφή με αρμόδια κυβερνητικά στελέχη. Ο όμιλος της ΔΕΗ, που δεν κρύβει το ενδιαφέρον του για «στροφή» στην αγορά των ΑΠΕ και ήδη συνεργάζεται με γερμανική εταιρεία για την κατασκευή στην Κοζάνη του μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού πάρκου των Βαλκανίων, φέρεται να έχει ξεκινήσει συνεργασία με ελληνικούς και διεθνείς ομίλους για την επέκταση των δραστηριοτήτων της και στα θαλάσσια αιολικά πάρκα.

Να θυμίσουμε επίσης ότι στο πρόσφατο παρελθόν είχε υποβάλει αιτήσεις αδειοδότησης στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας η ΤΕΡΝΑ για την υλοποίηση εγκατάστασης θαλάσσιου αιολικού 450 MW στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή στα ανοιχτά της Ανατολικής Αττικής κι ακόμη μία εγκατάσταση ισχύος 585 MW στο Θρακικό Πέλαγος, περιοχή που «καλοβλέπει» και ο όμιλος Κοπελούζου για εγκατάσταση αιολικού πάρκου ισχύος 216 MW. Στο βόρειο Αιγαίο στρέφεται επίσης το ενδιαφέρον της «RF Energy» (όμιλος Ρέστη).

Σημαντικό εμπόδιο για την απρόσκοπτη υλοποίηση των παραπάνω επενδύσεων αλλά και άλλων που ακόμη δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας, οι οποίες ωστόσο είναι δεδομένες σύμφωνα με την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου, αποτελεί το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο χωροθέτησης τέτοιου είδους επενδύσεων σε θαλάσσιες περιοχές, οι υποδομές διασύνδεσής τους με το ηπειρωτικό δίκτυο ηλεκτρισμού και βεβαίως οι επιδοτήσεις που θα λαμβάνουν τέτοιου είδους επενδύσεις. Το σημερινό καθεστώς επιδότησης των ΑΠΕ δεν κρίνεται επαρκές για την «υποστήριξη» των θαλάσσιων αιολικών πάρκων και οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές απαιτούν πολύ υψηλότερη τιμολόγηση της παραγόμενης Ενέργειας που θα προσφέρουν στο σύστημα ηλεκτρισμού.

Αναφορικά με τις αποζημιώσεις των παραγωγών, η γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πόρων, Αλ. Σδούκου, είχε αποκαλύψει σε σχετική ημερίδα ότι υπάρχει προμελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σύμφωνα με την οποία το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας από πλωτά αιολικά πάρκα στην Ελλάδα με τα σημερινά δεδομένα θα κυμαίνεται στα 76 ευρώ ανά Mwh. Στην ίδια μελέτη υπολογίζεται ότι το διαθέσιμο θαλάσσιο δυναμικό για πλωτά αιολικά στην Ελλάδα μπορεί να προσφέρει έως και 263 GW με τα σημερινά δεδομένα, ως προς τις τεχνολογικές δυνατότητες.

Σε ό,τι αφορά τώρα το θεσμικό πλαίσιο η πρόταση της ΕΛΕΤΑΕΝ προβλέπει την κατάρτιση «Ειδικού Πλαισίου Ορων Ανάπτυξης θαλάσσιων πάρκων», που θα εγκρίνονται από τα «Θαλάσσια Χωροταξικά Πλαίσια», τα οποία επίσης πρέπει να καταρτιστούν το επόμενο διάστημα και σύμφωνα με τις συστάσεις της Επιτροπής το συντομότερο δυνατό. Στη συνέχεια οι θαλάσσιες αυτές περιοχές θα παραχωρούνται στους ομίλους προς εκμετάλλευση βάσει πλειοδοτικού διαγωνισμού. Η έγκριση της επένδυσης θα συνοδεύεται με πλήρη αδειοδότηση παραγωγής και διαβεβαίωση από τον ΑΔΜΗΕ ότι μπορεί να μεταφέρει την ηλεκτρική ενέργεια, με τις απαιτούμενες ρήτρες εξασφάλισης φυσικά που προβλέπονται σε κάθε τέτοια περίπτωση.

Σε κάθε περίπτωση η ελληνική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να κάνει όλα τα χατίρια των επενδυτών του χώρου των ΑΠΕ και να τους επιδοτήσει αδρά, αυξάνοντας έτσι ακόμη περισσότερο το κόστος ηλεκτρισμού στη χώρα μας, το οποίο επωμίζονται κατά κύριο λόγο τα λαϊκά στρώματα. Το ζήτημα πέρα από την οικονομική του διάσταση έχει σαφώς και περιβαλλοντική αλλά και γεωπολιτική καθώς εμπλέκεται άμεσα με τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο αφού ανοίγει την όρεξη σε ακόμη περισσότερα επενδυτικά «αρπακτικά» να αξιοποιήσουν προς όφελός τους τον φυσικό πλούτο της χώρας.