«Ο ρόλος της τέχνης και του καλλιτέχνη στις σημερινές συνθήκες», ήταν το θέμα της διαδικτυακής εκδήλωσης που διοργάνωσε η Επιτροπή Πολιτισμού της ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ την περασμένη Κυριακή και συγκέντρωσε το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων από τον χώρο των τεχνών.

Κεντρική ομιλήτρια ήταν η Χρύσα Κοφίνα, εικαστικός και μέλος της Επιτροπής Πολιτισμού της ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ.

Παρεμβάσεις έκαναν η Λουίζα Αυγήτα, Επίκουρος Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ, ο Κώστας Γκούβας, πρόεδρος του παραρτήματος Β. Ελλάδας του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου, η Ιωάννα Μήτσικα, Χορογράφος, Καθηγήτρια χορού και διδάσκουσα στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Στη συζήτηση που ακολούθησε, παρέμβαση έκανε επίσης η Εύα Μελά, πρόεδρος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών.

Η Χρύσα Κοφίνα αναφέρθηκε στη λειτουργία της τέχνης στον καπιταλισμό ως εργαλείου αναπαραγωγής της κυρίαρχης ιδεολογίας, θεματοφύλακα της αποκαλούμενης «κοινωνικής συνοχής», με σκοπό τη στοίχιση της εργατικής τάξης πίσω από τους στόχους και τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Και τόνισε ότι σήμερα, μπροστά στην κατάσταση που επικρατεί στο χώρο του Πολιτισμού, «οι δημιουργοί χρειάζεται να πάρουν θέση, πιο αποφασιστικά να αντιταχθούν με έργο ζωντανό και αληθινό. Να αναδειχθεί η τέχνη που θα εκφράζει τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες, θα αγκαλιάζει τις ανησυχίες, τα προβλήματα, αλλά και τα όνειρα του λαού, θα αξιοποιεί τον κοινωνικό ρόλο της, θα στηρίζεται στην κατανόηση της ιστορικής αναγκαιότητας, μακριά από εξωπραγματικούς μικρόκοσμους που οδηγούν σε αδιέξοδα, ηττοπάθεια και ψευδή εικόνα της πραγματικότητας. Τέχνη που θα καλλιεργεί το ενδιαφέρον και την αγάπη του κοινού για τον πολιτισμό, αντί να το αποξενώνει και να το απομακρύνει απ' αυτόν. Τέχνη με επίκεντρο τον άνθρωπο, ο οποίος θα προβάλλεται ως δραστήριος αναμορφωτής της ζωής, ο λαός θα αντιμετωπίζεται ως αληθινός δημιουργός της Ιστορίας και όχι ως παιχνίδι στα χέρια εξωτερικών δαιμονικών δυνάμεων που καταπιέζουν το άτομο».

Η Λουίζα Αυγήτα αναφέρθηκε στο πώς διαμορφώνονται θεσμικά οι όροι της καλλιτεχνικής εργασίας, παρουσιάζοντας ορισμένα σημεία - προτάσεις της έκθεσης του ΟΟΣΑ (Σεπτέμβρης 2020), μέσα από τις οποίες αποθεώνεται η ευελιξία, η αυτοαπασχόληση. Ενδεικτικά ανέφερε ότι εδώ και χρόνια οι εργαζόμενοι του πολιτισμού και οι καλλιτέχνες «αντιμετωπίζονται ως εργαζόμενοι - πρότυπο, τόσο λόγω των ευέλικτων σχέσεων εργασίας που αποτελούν κανόνα στον χώρο, όσο και λόγω της πεποίθησης ότι η καλλιτεχνική εργασία αποτελεί, λόγω της δημιουργικότητάς της, πηγή απόλαυσης και επομένως ένα είδος ανταμοιβής από μόνη της, κάτι που άλλωστε επισημαίνεται και στην έκθεση του ΟΟΣΑ: Ετσι, οι εργαζόμενοι στον χώρο είναι διατεθειμένοι να δουλεύουν με οποιουσδήποτε όρους, ακόμα και χωρίς οικονομικές απολαβές, για τη χαρά της εργασίας τους».

Ο Κώστας Γκούβας αναφέρθηκε στην άθλια εργασιακή πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί για τους καλλιτέχνες, στις επιπτώσεις που προέκυψαν εξαιτίας της πανδημίας, με πολλούς να έχουν οδηγηθεί στα όρια τις επιβίωσης, αλλά και στους αγώνες που αναπτύχθηκαν όλο το τελευταίο διάστημα για τη στήριξη όλων των εργαζομένων του χώρου χωρίς όρους και προϋποθέσεις, ώστε να μη μείνει κανείς χωρίς εισόδημα, χωρίς ρεύμα και τηλέφωνο. Τέλος, αναφέρθηκε και στο γεγονός ότι η πανδημία ήταν η ευκαιρία για την κυβέρνηση να φέρει από την πίσω πόρτα νομοθετήματα όπως το άρθρο για τη λογοκρισία, το Μητρώο καλλιτεχνών κ.λπ.

Η Ιωάννα Μήτσικα αναφέρθηκε με τη σειρά της στο καθημερινό δύσκολο και επίπονο κυνήγι του μεροκάματου, λέγοντας πως μετά από μια τέτοια καθημερινότητα, «όλος ο χρόνος, η δύναμη και το κουράγιο πολύ συχνά τελειώνουν, προτού αρχίσει η δημιουργία. Οι καλλιτέχνες δεν προλαβαίνουν να δημιουργήσουν τα έργα που ίσως μας συγκινούσαν, ίσως μας ενέπνεαν, ίσως μας δυνάμωναν, γιατί πρέπει να βιοποριστούν».

Η Εύα Μελά τόνισε ότι χρειάζεται συνεργασία του καλλιτεχνικού χώρου με τα συνδικάτα, ώστε να υπάρχει αμοιβαία στήριξη για τη διαμόρφωση ενός «άλλου πολιτισμού», στην υπηρεσία της εργατικής τάξης και ταυτόχρονα η ανάπτυξη της πάλης σε συνδικαλιστικό επίπεδο για να δημιουργηθούν όροι για την ανεξάρτητη καλλιτεχνική δημιουργία.