Στο πλαίσιο του ευρύτερου γεωπολιτικού παζαριού ανάμεσα στις αστικές τάξεις της ΕΕ και της Τουρκίας, που εργαλειοποιούν τα θύματα των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, τους πρόσφυγες και μετανάστες, εντάσσεται και η Κοινή Υπουργική Απόφαση που δημοσιοποιήθηκε και τέθηκε σε ισχύ χτες από το υπουργείο Μετανάστευσης - Ασύλου, και σύμφωνα με την οποία η Τουρκία χαρακτηρίζεται «ασφαλής χώρα» για υπηκόους από Πακιστάν, Μπαγκλαντές, Αφγανιστάν, Συρία, Σομαλία. Ετσι, διευρύνονται οι δυσκολίες για αυτούς τους ανθρώπους, που αναζήτησαν καταφύγιο σε χώρες της ΕΕ και μεγάλο μέρος τους βρίσκονται εγκλωβισμένοι στη χώρα μας λόγω των απαράδεκτων κανονισμών της ΕΕ, που υποχρεώνουν σε αίτηση ασύλου στην πρώτη χώρα υποδοχής.

Οι δηλώσεις του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου ότι «η Κοινή Υπουργική Απόφαση είναι απολύτως σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο» αναδεικνύουν ότι το τελευταίο γίνεται λάστιχο στον βωμό των γεωπολιτικών παιχνιδιών. Η ΚΥΑ αποτελεί ένα επιπλέον βήμα στην αυστηροποίηση των διαδικασιών ασύλου, συνέχεια του νόμου της κυβέρνησης ΝΔ του 2019, όπου εισήγαγε τους απαράδεκτους όρους περί «προσφυγικού προφίλ». Ουσιαστικά εναρμονίζεται με τις κατευθύνσεις του Νέου Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου της ΕΕ, που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση και ανάμεσα σε άλλα περιλαμβάνει την πρωτοφανή διαδικασία της «προ-διαλογής» (pre-screening) όσων επιθυμούν να αιτηθούν άσυλο, αναιρώντας την εξατομικευμένη εξέταση των αιτούντων άσυλο. Ολο το αντιδραστικό αυτό νομοθετικό πλαίσιο καταστρατηγεί επί της ουσίας τη Συνθήκη της Γενεύης, που είχε καθιερωθεί το 1951 για την προστασία των προσφύγων, με διαφορετικό διεθνή συσχετισμό. Η συγκεκριμένη απόφαση έρχεται να προστεθεί στον νόμο που ψήφισε η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση της Δανίας την περασμένη βδομάδα, και η οποία προβλέπει την κράτηση αιτούντων άσυλο σε τρίτες χώρες εκτός ΕΕ και απαγόρευση εισόδου στη Δανία ακόμα και αναγνωρισμένων προσφύγων, σε συνέχεια της απόφασης για κατάργηση των αδειών παραμονής Σύρων και απέλασή τους σε «ασφαλείς» περιοχές της Δαμασκού.

Η εν λόγω κίνηση αποτελεί χτύπημα θεμελιωδών δικαιωμάτων σε ανθρώπους που αιτούνται τη χορήγηση ασύλου και γίνεται στο πλαίσιο της προσπάθειας της κυβέρνησης να εμφανίσει «έργο» και να αυξήσει τις απορρίψεις αιτήσεων ασύλου από πρόσφυγες.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο υπουργός Μετανάστευσης - Ασύλου, Ν. Μηταράκης, σε συνέντευξη Τύπου τον περασμένο Μάρτη είχε αναφέρει μεταξύ άλλων ότι οι αναγκαστικές επιστροφές (δηλαδή οι απελάσεις των ξεριζωμένων) είναι απαραίτητες.

Με αφορμή την ΚΥΑ, σημείωσε υποκριτικά: «Ο χαρακτηρισμός της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση των παράνομων μεταναστευτικών ροών και της εγκληματικής δράσης των κυκλωμάτων λαθροδιακινητών» και «ένα ακόμα βήμα για την πλήρη και απαρέγκλιτη εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης ΕΕ - Τουρκίας», δηλώνοντας την προσήλωση της κυβέρνησης στη Συμφωνία που υπέγραψε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και έχει οδηγήσει στον διπλό εγκλωβισμό των προσφύγων στα νησιά του Αιγαίου.

Το αν η Τουρκία θα αποδεχτεί την κίνηση της ελληνικής κυβέρνησης μένει να φανεί. Ωστόσο, όπως δείχνει η πρακτική που καταγράφεται από τη διαδικασία των συνεντεύξεων στην Υπηρεσία Ασύλου, πολλοί είναι αυτοί που καταγγέλλουν απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης κατά την περίοδο που βρέθηκαν στην Τουρκία πριν περάσουν στη χώρα μας. Επίσης, η Τουρκία δεν χορηγεί πλήρες νομικό καθεστώς προστασίας στους πρόσφυγες που έρχονται από χώρες εκτός Ευρώπης ή υπάγονται σε ειδικό καθεστώς προσωρινής προστασίας.

Κατά τ' άλλα η ΚΥΑ προβλέπει κάποιες εξαιρέσεις σε ορισμένες περιπτώσεις «ευάλωτων» ατόμων από αυτούς τους υπηκόους, που είναι ζήτημα πώς θα εφαρμοστούν.

Ολα αυτά συμβαίνουν ενώ επιβεβαιώνεται ότι ένα μεγάλο μέρος αυτών που τελικά παίρνουν άσυλο στην Ελλάδα επιθυμούν να πάνε σε άλλη χώρα. Υπολογίζεται ότι κάπου 17.000 πρόσφυγες που πήραν άσυλο εδώ έφυγαν προς χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την αντίδραση των υπουργών Εσωτερικών 6 χωρών (Γερμανίας, Γαλλίας, Ολλανδίας, Λουξεμβούργου, Βελγίου και Ελβετίας), που κατήγγειλαν τις «δευτερεύουσες μετακινήσεις» και τις εξήγησαν λόγω του μη ικανοποιητικού επιπέδου διαβίωσης στην Ελλάδα. Από την πλευρά της η ελληνική κυβέρνηση επικαλέστηκε τα μνημόνια των περασμένων ετών, λες και αυτά της επιβλήθηκαν και δεν ήταν η απαίτηση και του ντόπιου κεφαλαίου, για να ξεπεράσει την καπιταλιστική κρίση, ρίχνοντας τα βάρη στα λαϊκά στρώματα. Επικαλείται δε την περιβόητη ...αλληλεγγύη των χωρών, που έχει γίνει το πιο σύντομο ανέκδοτο για την ΕΕ, ενώ παράλληλα διαφημίζει την υλοποίηση του σχεδιασμού για νέες μόνιμες υπερδομές - φυλακές της ΕΕ στα νησιά του Αιγαίου, που συναντούν δίκαιες αντιδράσεις από τους νησιώτες.