Η ΚΟΑ του ΚΚΕ διοργάνωσε την περασμένη Δευτέρα εκδήλωση - συζήτηση για το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις σύγχρονες συνθήκες και τη σημασία των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών. Παρέμβαση στην εκδήλωση έκανε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα, εκτενή αποσπάσματα της οποίας δημοσιεύουμε σήμερα.

«Μας ρωτάνε, άρχισε την ομιλία της η Αλέκα Παπαρήγα, ποιος είναι ο κύριος στόχος μας. Είναι, μας λένε, πόσες θέσεις θα κερδίσετε μέσα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αναμφισβήτητα εκλογική μάχη σημαίνει και αυτό. Εμείς όμως έχουμε πολλαπλούς στόχους. Πάνω από όλα επιδίωξή μας είναι η συσπείρωση και συμπαράταξη όσων γίνεται ευρύτερων δυνάμεων, δυνάμεων που έχουν σαφώς οριοθετηθεί από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ όχι μόνο κομματικά, αλλά από την κυρίαρχη πολιτική που ασκείται και από τους δύο. Αλλά οριοθετούμαστε και όσον αφορά στο τι επιδιώκουμε από δω και εμπρός, στην εναλλακτική λύση.

Και νομίζουμε ότι είναι πολλές αυτές οι δυνάμεις, πολύ περισσότερες από ό,τι έχει φανεί ως σήμερα, πέρα βεβαίως από τα μέλη, τους φίλους και τους οπαδούς του ΚΚΕ, που σαφώς οριοθετούμαστε από την πολιτική του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ και τα σενάριά τους, κοιτάζοντας προς τα μπρος.

Θεωρούμε ότι η μάχη των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών πρέπει να συνδεθεί - δεν μπορεί να ταυτιστεί πλήρως - με αυτή τη γενική επιδίωξη, αλλά οπωσδήποτε πρέπει να την υπηρετήσει. Ταυτόχρονα υπάρχει η δυνατότητα να συνεγείρουμε σ' αυτή τη μάχη και άλλες δυνάμεις οι οποίες μπορεί ενδεχομένως να μην έχουν σαφή αντίληψη για την εναλλακτική λύση ή ακόμα να μην ξέρουν ότι υπάρχει αυτή η εναλλακτική λύση, αλλά θέλουν να δώσουν μια μάχη αγωνιστική, να εκφράσουν αντίθεση μέσα από το χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Εμείς όταν λέμε συσπείρωση δυνάμεων ξεκινάμε από τους πολλούς ανώνυμους, αυτούς που πρέπει να οργανωθούν και να δραστηριοποιηθούν μέχρι και τους οργανωμένους - να το πω έτσι - είτε στα κινήματα, είτε στις συσπειρώσεις, είτε ανήκουν σε άλλα κόμματα κι αυτό θα είναι το πολύ σημαντικό, η μάχη αυτή να κινητοποιήσει και να μιλήσει στις καρδιές και το μυαλό πολύ περισσότερων. Με αυτή την έννοια η συσπείρωση και συνεργασία οπωσδήποτε πρέπει να εκφραστεί μέσα στα ψηφοδέλτια, αλλά νομίζω ότι πρέπει να τη δούμε κάπως ευρύτερα και πιο ολοκληρωμένα. Πρέπει να βάλουμε ένα στόχο, να μπουν στη δράση πολύ περισσότεροι άνθρωποι, όχι σαν οπαδοί του τάδε υποψήφιου ή σαν ψηφοφόροι, αλλά να δοθεί αυτή η μάχη με γενικότερους ή με ειδικότερους πολιτικούς όρους.

Ισως για πρώτη φορά, που με τέτοια σαφήνεια θεωρούμε ότι στη μάχη των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών πρέπει να μπουν όχι μόνο κατεξοχήν δυνάμεις που έχουν προσφέρει στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μέσα από κινήσεις ή άλλες δραστηριότητες, εκλεγμένοι και μη, όχι μόνο οι κατά παράδοση ασχολούμενοι με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά πρέπει να μπουν ενεργά στη μάχη και εκείνοι οι οποίοι δραστηριοποιούνται και σε άλλα κινήματα, το εργατικό, το γυναικείο, της νεολαίας, των ΕΒΕ, της αγροτιάς.

Βέβαια μέσα στα ψηφοδέλτια τον πιο ενεργό ρόλο, τον πιο πρακτικό όσον αφορά τη διαμόρφωσή τους πρέπει να τον έχουν εκείνοι οι άνθρωποι που είναι πιο κοντά στα προβλήματα και τις κακοδαιμονίες του θεσμού, αλλά η εκλογική μάχη πρέπει να δοθεί με πανστρατιά και πρέπει να εκφραστεί αυτό και μέσα από τις συμπαρατάξεις και τα ψηφοδέλτια. Υπάρχουν μια σειρά κινήματα, κινήσεις, που μπορούν και πρέπει κατά τη γνώμη μας να εκφραστούν χωρίς να χάνουν την αυτοτέλειά τους, την ιδιαιτερότητά τους, από τα ψηφοδέλτια συμπαράταξης που θα συμπτυχθούν μαζί με το ΚΚΕ συνεργαζόμενοι, σύμμαχοι κι άλλες δυνάμεις που θα βρούμε στην πορεία.

Η μάχη των εκλογών πρέπει να είναι ένας παλλαϊκός αγώνας και, μάλιστα, θεωρούμε ότι όσο δυναμώνουν οι γενικότεροι αγώνες και οι ειδικότεροι και η μάχη των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών θα αποκτήσει και πιο ουσιαστικό πολιτικό χαρακτήρα και θα φέρει και αποτελέσματα. Η μάχη σήμερα π.χ. της αγροτιάς θα έχει επίδραση και στη μάχη των εκλογών. Θεωρούμε βέβαια ότι μπορεί να υπάρξει μια ευρύτερη συμπαράταξη».

Ιδιαίτερη έμφαση η Αλέκα Παπαρήγα έδωσε στο ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σήμερα, τονίζοντας πως σαν θεσμός που ασκεί εξουσία επιβάλλει σε ό,τι αφορά στις συνεργασίες τη διασφάλιση μιας σειράς προϋποθέσεων. Συγκεκριμένα τόνισε: «Ακούμε πολλές φορές ότι η ΤΑ διευκολύνει την ακόμα μεγαλύτερη συσπείρωση. Χωρίς να θέλω μειώσω αυτή την πλευρά, και σαν κόμμα μετράμε την ικανότητα και την αποτελεσματικότητά μας από το πόσο ευρύτερη συσπείρωση γίνεται, ταυτόχρονα όμως ο χώρος της ΤΑ έχει και ειδικές απαιτήσεις. Πρέπει να έχουμε και μια αυστηρότητα στα θέματα της συμπαράταξης και της συνεργασίας. Γιατί η ΤΑ είναι κι ένας θεσμός που ασκεί εξουσία. Δεν είναι συνδικάτο, δεν είναι αγροτικός σύλλογος, δεν είναι μαζικός φορέας.

Κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων για την κοινωνική ασφάλιση πραγματικά ήταν πολύ εύκολο να εκφραστεί μια συσπείρωση και συμπαράταξη στη βάση ορισμένων αιτημάτων που εκφράστηκαν εκείνη τη στιγμή. Οι απαιτήσεις ενός συλλαλητηρίου, μιας απεργίας ή μιας κινητοποίησης, όπως γίνεται τώρα με την αγροτιά, βεβαίως δεν είναι μειωμένες σε ό,τι αφορά τη συσπείρωση, απαιτείται οπωσδήποτε συγκεκριμένη κατεύθυνση, αλλά μέσα στο κίνημα, το ίδιο το κίνημα διαμορφώνει μια δυναμική και μπορούμε και να γεφυρώνουμε διαφορές, γιατί η ίδια η πείρα του αγώνα μας βοηθάει σ' αυτό και όχι γιατί ο ένας επιβάλει στον άλλο τη δική του άποψη.

Στο χώρο όμως της ΤΑ, η συμπαράταξη χρειάζεται διασφάλιση πολύ περισσότερων προϋποθέσεων, ιδιαίτερα όταν αναφερόμαστε σε πολιτικές δυνάμεις. Αυτός θεσμός είναι απόλυτα ενταγμένος σήμερα όχι μόνο γενικά στο πολιτικό σύστημα εξουσίας, αλλά, με τις αλλαγές που έχουν επέλθει, είναι ενταγμένος σε όλο αυτό το σύστημα των αναδιαρθρώσεων που όλοι αντιπαλεύουμε, είτε δουλεύοντας στις γραμμές του εργατικού κινήματος είτε σε άλλα μέτωπα, όπως το περιβάλλον κλπ.

Ο θεσμός αυτός ανεξάρτητα από τα πρόσωπα, και αυτό που θα σας πω ισχύει για όλους μας όταν βρεθούμε μέσα σ' αυτό το θεσμό, περικλείει τον κίνδυνο ενσωμάτωσης, που σήμερα είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι ήταν χτες. Εχει υποστεί ήδη πάρα πολλές αλλοιώσεις και μεταλλαγές. Βεβαίως παραμένει κοντά στο λαό, με την έννοια της τοπικότητας, αλλά το κυριότερο είναι ότι είναι ένας θεσμός που σε ενσωματώνει και επομένως για να αξιοποιήσεις αυτό το θεσμό, για να είσαι ανεξάρτητος, πρέπει να είσαι από χέρι κόντρα στην κεντρική εξουσία. Οχι μόνο να είσαι αντίθετος, αλλά να συγκρουστείς και να υποστείς και τις απαραίτητες θυσίες.

Είναι σωστό αυτό που ειπώθηκε για αντιδραστική αποκέντρωση, ότι οι δήμοι παίρνουν αρμοδιότητες που τις λειτουργούν σε βάρος του λαού κλπ. Σήμερα ο δήμαρχος, όποιος κι αν είναι αυτός, για να πάμε στο θέμα του δημάρχου, που έχει αρμοδιότητες, είναι σε ένα τεντωμένο σχοινί και θα πω ένα παράδειγμα: Από τη μια μεριά υπάρχουν τα προγράμματα απασχόλησης, μερικής, των ανέργων. Εάν τα πάρεις ακόμα κι όταν εξασφαλίσεις κριτήρια μη κομματικά, πελατειακά, ακόμα κι αν εφαρμόσεις αυτά τα προγράμματα με πλήρη διαφάνεια είτε το θες είτε όχι συντελείς στην εδραίωση και την επικράτηση αυτών των εργασιακών σχέσεων. Θα μου πείτε, η ΤΑ θα τις ανατρέψει; Οχι, δεν μπορεί από μόνη της. Αλλά συντελείς στη νομιμοποίησή τους, όσο κι αν έχεις κάνει από πριν κριτική σ΄' αυτά τα προγράμματα. Τα παίρνεις, λοιπόν, συντελείς στην εδραίωση, δεν τα παίρνεις; Εχεις την αντίδραση των δημοτών, οι οποίοι δικαιολογημένα σου λένε ότι έστω και 9 μήνες δουλιά και 6 μήνες, κάτι είναι».

Τα πράγματα δεν είναι και τόσο εύκολα. Μπορεί να έχουμε προγράμματα δράσης και να τα παλέψουμε, να κατακτήσουμε στις εκλογές την πλειοψηφία σε δήμους ή να είμαστε στην αντιπολίτευση. Από κει και πέρα όμως τι γίνεται; Ο θεσμός ποτέ δεν ήταν απαλλαγμένος από το αγκάλιασμα της κεντρικής εξουσίας. Πλήρως ελεύθερος ήταν μόνο στην Ελεύθερη Ελλάδα, στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης. Από κει και πέρα ο θεσμός ήταν ενταγμένος μέσα στο σύστημα. Βεβαίως υπήρχαν πολύ περισσότερα περιθώρια σε προηγούμενα χρόνια. Στη δεκαετία του '50 ο θεσμός εξαγνίστηκε, με την έννοια ότι η συσπείρωση δυνάμεων λειτούργησε εκείνη την περίοδο σαν ένας πόλος αντίστασης. Αλλά στην πορεία, σταδιακά άρχισε να γίνεται θεσμός ενσωμάτωσης. Βεβαίως, παίζει ρόλο ο συσχετισμός δύναμης, μπορεί να γίνει κάστρο αντίστασης, αντίδρασης, συσπείρωσης του λαού.

Με αυτή την έννοια η συμπαράταξη, η συνεργασία μπορεί να είναι και πλατιά, αλλά και ταυτόχρονα να διασφαλίζει ότι την άλλη μέρα των εκλογών θα είμαστε παρόντες, είτε σαν πλειοψηφία είτε όχι θα ενσαρκώσουμε αυτό που είπαμε προεκλογικά. Γιατί υπάρχουν και δήμαρχοι και του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ που στο χώρο τους έκαναν προσπάθειες. Γενικά όλοι έχουν κάνει κάποιο έργο ή διεκδικούν κάποιο τοπικό έργο υποδομής που είναι ωφέλιμο για την περιοχή και που δε συγκρούεται με τη γενικότερη πολιτική. Ακόμη κι αυτοί, οι δήμαρχοι ή νομάρχες που φιλοδόξησαν να αντισταθούν ή να μην παγιδευτούν σε συμπράξεις με επιχειρηματίες κλπ. ή να μη γίνουν διαχειριστές κοινοτικών ποσών, ακολούθησαν την πολιτική του κόμματός τους. Η γενικότερη πολιτική τοποθέτηση επιδρά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Δεν μπορεί να είσαι στέλεχος του ΠΑΣΟΚ ή της ΝΔ, χρισμένος από το κόμμα σου και να πεις ότι θα μπορέσεις να αντισταθείς, εδώ δυσκολεύεσαι να το πράξεις όταν έχεις μια διαφορετική αντίληψη.

Ενσωματώθηκαν οι πάντες και συνεργαζόμενοι και άνθρωποι που πήγαν με τον ένα από τους δύο πόλους, πιστεύοντας ότι μπορούν μέσα σ' αυτά τα πλαίσια κάτι να προσφέρουν. Μάλιστα είναι και μια ευκαιρία και μετά τις εκλογές να ανοίξουμε μια συζήτηση μέσα στον κόσμο και για νέους θεσμούς. Γιατί πρέπει να συζητάμε μονοσήμαντα για την αξιοποίηση των θεσμών που υπάρχουν και να μην μπορούμε να συζητήσουμε και για τη δημιουργία νέων θεσμών;

Ο θεσμός λοιπόν της ΤΑ σήμερα είναι απολύτως ενσωματωμένος στο σύστημα. Αυτή η ενσωμάτωση όμως δεν μπορεί να οδηγήσει ούτε σε αποχή από τις εκλογές και τη διεκδίκηση θέσεων ούτε σε μια παθητικότητα. Αντιθέτως, μέσα απ' αυτές τις συμπαρατάξεις και τις συνεργασίες μπορούμε να διαμορφώσουμε προϋποθέσεις, τα δημοτικά και νομαρχιακά συμβούλια να βάζουν εμπόδια στην κυρίαρχη πολιτική, με την αντίσταση, την οργάνωση του λαού, την απειθαρχία.

Στο πολιτικό κομματικό επίπεδο εμείς ξεκαθαρίσαμε τα πράγματα. ΠΑΣΟΚ - ΝΔ με όποιο προσωπείο κι αν εμφανιστούν, πρέπει να χτυπηθούν, ακόμα και σε τοπικό επίπεδο, αν εμφανιστούν σε κάποια ψηφοδέλτια τα οποία φαινομενικά εκφράζουν κάποιες διαφοροποιήσεις. Είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε αν αυτές οι διαφοροποιήσεις είναι ελιγμός ή επί της ουσίας.

Ανεξάρτητα από το πρόσωπο του δημάρχου, εμείς θα καλέσουμε τους ψηφοφόρους - και νομίζω σ' αυτό πρέπει να παλέψουμε πολύ περισσότεροι - να καταδικάσουν και στον πρώτο και στον δεύτερο γύρο τους συνδυασμούς του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Ανεξαρτήτως της συμπάθειας που μπορεί να έχει κάποιος για ένα συνδυασμό, πρέπει να υπάρξει απεγκλωβισμός από τη λογική "να διαλέξω ανάμεσα στους δύο", από τη στιγμή που έχουν την ίδια στρατηγική. Δεν υπάρχει καμία ουσιαστική διαφορά, δεν μπορεί να παίξουμε το παιχνίδι τους».

Σχετικά με τον ΣΥΝ η Αλέκα Παπαρήγα σημείωσε ότι «η πολιτική που ακολούθησε, ίσως υπάρχουν και εξαιρέσεις, ήταν στήριξη των αλλαγών στην ΤΑ, σαν φιλοσοφία στην εξέλιξη του θεσμού, ενταγμένου στην ΟΝΕ. Κι αυτό δυσκόλεψε. Ενίσχυσε και το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ.

Ενσωματώθηκε και συνεργάστηκε όχι μόνο εκεί που ήταν σε κοινό ψηφοδέλτιο, αλλά και εκεί που ήταν χωριστά. Σήμερα ο ΣΥΝ έχει ανοίξει ένα διάλογο με το ΠΑΣΟΚ, σε τοπικό επίπεδο. Βοηθάει αυτή τη στιγμή το μέτωπο κατά του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ το άνοιγμα ενός τέτοιου διαλόγου; Από τη στιγμή που ο θεσμός αυτός πραγματικά είναι ενταγμένος στη γενικότερη πολιτική; Και που χρειάζεται πολύ κουράγιο και αντίσταση να μην ενσωματωθείς. Βοηθάει; `Η βοηθάει η τοποθέτηση: "Ναι, συνεργαζόμαστε με το ΠΑΣΟΚ, αν κάπου αλλάξει πολιτική". Αφήνει ή δεν αφήνει περιθώρια ότι η πολιτική του ΠΑΣΟΚ είναι προσωρινή και κάτω από μια πίεση της στιγμής μπορεί να αλλάξει; Στο γενικό πολιτικό επίπεδο βοηθά τη συμπαράταξη των αριστερών δυνάμεων; `Η τη δυσκολεύει;

Με αυτή την έννοια η μάχη των τοπικών εκλογών, χωρίς να ταυτιστεί με αυτή των βουλευτικών εκλογών, πρέπει να βοηθήσει στο μέτωπο κατά του δικομματισμού επί της ουσίας, όχι μόνο εναντίον δύο κομμάτων που είναι μεγάλα και εμείς είμαστε μικρότερα, αλλά εναντίον δύο κομμάτων που έχουν την ίδια στρατηγική. Με τις όποιες διαφορές μπορεί να βρει κανείς στην κουλτούρα τους. Ιστορικά τα κόμματα αυτά έχουν μια άλλη καταβολάδα, αλλά όπως λέγεται τα πράγματα κρίνονται από το σήμερα».

Επομένως είναι ανάγκη να συνεγείρουμε ευρύτερη συσπείρωση δυνάμεων και με πολιτικά κριτήρια και με κοινωνικά και με τοπικά. Να βγουν δυνάμεις που σήμερα είναι σε λανθάνουσα κατάσταση. Και με αυτή την έννοια υπολογίζουμε στη δυναμική της συνεργασίας. Δεν είναι απλώς να μαζευτούμε εμείς που μέχρι τώρα έχουμε συναντηθεί σε διάφορα μέτωπα πάλης, εμείς θα είμαστε η βάση. Εχουμε ήδη συναντηθεί στην ΤΑ, στο ΠΑΜΕ, στην παιδεία, στο αγροτικό κίνημα, στην κοινωνική ασφάλιση, σε άλλα ιδιαίτερα μέτωπα. Εμείς πρέπει να είμαστε η μαγιά, έχουμε δοκιμαστεί.

Πρέπει να συνεγείρουμε κι άλλες δυνάμεις και να εκφραστεί αυτό και στο ψηφοδέλτιο, αλλά να εκφραστεί και στη συνολική δραστηριότητα. Η μάχη θα είναι σκληρή και ενδεχομένως στην πορεία να έχουμε και γεγονότα πολλά, όπως π.χ. τα νέα πακέτα των μέτρων που έρχονται. Δεν μπορούμε να μείνουμε έξω από τη μάχη που δίνεται στο μέτωπο της κοινωνικής ασφάλισης, στον τομέα της υγείας, έξω από τις αγροτικές κινητοποιήσεις, έξω από γενικότερα και διεθνή ζητήματα, πιθανό να έχουμε απότομη όξυνση με το Κυπριακό, τα Ελληνοτουρκικά. Ισως να θελήσουν να δημιουργήσουν μεγάλη οξύτητα για να περάσουν τις συμβιβαστικές λύσεις που θέλουν.

Αυτή η μάχη δεν είναι μια μάχη γενικευμένη, όπως οι εθνικές εκλογές, αλλά δεν μπορεί να κινηθεί και στα στενά περιθώρια ενός δήμου, αλλά ευρύτερα, όπως π.χ. τα όρια του Λεκανοπεδίου. Γιατί οι εξελίξεις, οι αναδιαρθρώσεις στην Αττική αφορούν όλους τους δήμους του Λεκανοπεδίου. Επομένως, χωρίς να φεύγουμε από τη συσπείρωση δυνάμεων σε τοπικό επίπεδο, χρειάζεται μια πιο καθολική προβολή των θέσεων που θα συμφωνήσουμε για το Λεκανοπέδιο, σ' αυτές να εκφράζονται τα προβλήματα όλων των περιοχών. Ευρύτερη συμπαράταξη και όσο γίνεται καλύτερη οριοθέτησή της, γιατί αντικειμενικά οι εξελίξεις είναι τέτοιες που την άλλη μέρα των εκλογών θα κληθούμε να συνεχίσουμε τη μάχη και πρέπει να είμαστε απόλυτα συνεπείς με τα προγράμματα και τις θέσεις μας».