Τις αντιθέσεις εντός του ευρωατλαντικού άξονα εξακολουθούν να αναδεικνύουν οι εξελίξεις μετά τη συγκρότηση της νέας «εταιρικής σχέσης ασφάλειας» ΗΠΑ - Βρετανίας - Αυστραλίας (AUKUS), η οποία δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της εντεινόμενης αντιπαράθεσης με την Κίνα για τη διεθνή πρωτοκαθεδρία και την κυριαρχία στην κρίσιμη περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού.

Μιλώντας στη Γερουσία, η Γαλλίδα υπουργός Αμυνας, Φλοράνς Παρλί, είπε χτες: «Είναι αλήθεια πως τους τελευταίους μήνες, η ζωή στο ΝΑΤΟ δεν είναι ένας μακρύς ήρεμος ποταμός». Ως παραδείγματα ανέφερε την «εσπευσμένη αποχώρηση από το Αφγανιστάν, με τρόπο μη συντονισμένο» αλλά και - στο πλαίσιο και των σύνθετων παζαριών Παρισιού-Αγκυρας - τον «τουρκικό καιροσκοπισμό στη Μεσόγειο», για να καταλήξει ότι «η συμπεριφορά των ΗΠΑ ως προς το πρόγραμμα υποβρυχίων (σ.σ. με τη συμφωνία με την Αυστραλία για κατασκευή πυρηνοκίνητων υποβρυχίων και την ακύρωση της αγοράς γαλλικών υποβρυχίων από την Καμπέρα) αποτελεί νέα απόδειξη γι' αυτό που διαπιστώνουμε εδώ και μήνες: Οτι στην Ατλαντική Συμμαχία απουσιάζει ο πολιτικός διάλογος».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, σε μια προσπάθεια «γεφυρώματος» των ακόμα πιο φανερών πλέον αντιθέσεων εντός ΝΑΤΟ, πραγματοποιήθηκε χτες η προαναγγελθείσα τηλεφωνική επαφή μεταξύ των Προέδρων ΗΠΑ - Γαλλίας, Τζο Μπάιντεν και Εμ. Μακρόν. Σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση που εκδόθηκε, οι δύο ηγέτες τόνισαν ότι οι «ανοιχτές συνεννοήσεις» μεταξύ συμμάχων θα είχαν βοηθήσει να αποφευχθούν τα προβλήματα που προκλήθηκαν και συμφώνησαν να ξεκινήσουν μια διαδικασία «καλύτερων διαβουλεύσεων» ώστε να σφυρηλατήσουν τις προϋποθέσεις που «θα εγγυώνται την εμπιστοσύνη». Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, οι ΗΠΑ αναγνώρισαν την αναγκαιότητα μιας ισχυρότερης Ευρώπης στον τομέα της άμυνας, στο πλαίσιο της συνεισφοράς της στο ΝΑΤΟ. Ανακοινώθηκε δε ότι ο Γάλλος πρεσβευτής στις ΗΠΑ, που την περασμένη βδομάδα είχε ανακληθεί από τη γαλλική κυβέρνηση στο Παρίσι, θα επιστρέψει στην Ουάσιγκτον. Τέλος, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να συναντηθούν στην Ευρώπη τον Οκτώβρη, αλλά και ότι οι ΗΠΑ θα εντείνουν τη στήριξή τους στις «αντιτρομοκρατικές» αποστολές των Ευρωπαίων στην περιοχή του Σαχέλ.

Την ίδια στιγμή, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπ. Τζόνσον, σε δηλώσεις του από την Ουάσιγκτον - όπου συναντήθηκε με τον Αμερικανό Πρόεδρο - είπε σχετικά με τις αντιδράσεις για την AUKUS ότι «είναι καιρός κάποιοι από τους πιο αγαπημένους φίλους μας σε ολόκληρο τον κόσμο "prenez un grip" (σ.σ. να ξεκολλήσουν, να συνέλθουν), σχετικά με όλο αυτό, "donnez-moi un break" (σ.σ. να μας κάνουν τη χάρη), διότι ουσιαστικά πρόκειται για ένα σπουδαίο βήμα προς τη διεθνή ασφάλεια».

Πάντως, στη συνάντηση που είχε ο Τζόνσον με τον Μπάιντεν επιβεβαιώθηκε πόσο περίπλοκα αναπτύσσονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές συνεργασίες, υπό το βάρος πολύπλευρων αντιθέσεων. Ετσι, την ίδια ώρα που Ουάσιγκτον και Λονδίνο βαθαίνουν τη συνεργασία τους στον Ινδο-Ειρηνικό με την AUKUS, σε ό,τι αφορά την έναρξη διαπραγματεύσεων για μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ΗΠΑ - Βρετανίας ο ίδιος ο Τζόνσον αναγνώρισε μιλώντας σε ΜΜΕ ότι κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο «αυτήν την περίοδο», προσθέτοντας ωστόσο πως μια τέτοια συμφωνία παραμένει για το Λονδίνο «προτεραιότητα». Κατά τ' άλλα, πανηγύρισε γιατί θα αρθεί, όπως ανέφερε, η μακροχρόνια «και άδικη» απαγόρευση των εισαγωγών βρετανικού αρνίσιου κρέατος στις ΗΠΑ.

Από τη δική του πλευρά, ο Μπάιντεν εξήρε μεν τις στενές διμερείς σχέσεις, επανέλαβε δε ότι αντιτίθεται σε ενδεχόμενη επαναδιαπραγμάτευση του Πρωτοκόλλου για τη Βόρεια Ιρλανδία που έχει υπογραφεί μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας λόγω Brexit.

Την ίδια στιγμή, ο Αυστραλός πρωθυπουργός, Σκοτ Μόρισον, επιβεβαίωσε πως η AUKUS αποτελεί όχημα για συνολικότερη ενίσχυση συμμαχιών της Δύσης στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, με το βλέμμα απέναντι στην Κίνα.

Αύριο ο Λευκός Οίκος θα φιλοξενήσει και την πρώτη διά ζώσης Σύνοδο του σχήματος Quad (ΗΠΑ, Αυστραλία, Ιαπωνία, Ινδία).

Μετά από τη συνάντησή του με τον Μπάιντεν, ο Μόρισον είπε για την AUKUS ότι «δεν πρόκειται για μια δική μας εταιρική σχέση, επειδή η δική μας εταιρική σχέση εκτείνεται σε τόσους φίλους, είτε είναι οι χώρες του ASEAN (σ.σ. Ενωση χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας) είτε της Ευρώπης». Ο Μπάιντεν με τη σειρά του επέλεξε να πει ότι οι ΗΠΑ «δεν έχουν στενότερο ή πιο αξιόπιστο σύμμαχο από την Αυστραλία».

Την ίδια στιγμή, βέβαια, η Καμπέρα προετοιμάζεται να «αντιμετωπίσει» μια σειρά από επιδράσεις στις οικονομικές της σχέσεις με την ΕΕ. Ετσι ο Αυστραλός υπουργός Εμπορίου, Νταν Τίχαν, έσπευσε να επισημάνει ότι η συνέχιση διαπραγματεύσεων της χώρας του με την ΕΕ για σύναψη συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου - στην οποία φαίνεται να βάζει «πάγο» η Γαλλία - θα ήταν επωφελής για όλες τις πλευρές, προσθέτοντας ότι μια τέτοια συμφωνία «η ΕΕ θα τη χρησιμοποιήσει ως μέσο για να ενισχύσει την παρουσία της στον Ινδο-Ειρηνικό διότι κατανοεί ότι η περιοχή αυτή έχει σημαντικό οικονομικό βάρος».

Στο μεταξύ, ο επικεφαλής του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, Ν. Πατρούσεφ, σχολίασε πως η AUKUS θα στραφεί κατά της χώρας του αλλά και της Κίνας και μίλησε για «εγχείρημα» που βάζει σε κίνδυνο την αρχιτεκτονική ασφαλείας όλης της Ασίας.

Αναφερόμενος δε στο σχήμα Quad έκανε λόγο για το «πρωτότυπο ενός ασιατικού ΝΑΤΟ» και εκτίμησε πως «η Ουάσιγκτον θα επιχειρήσει να εμπλέξει κι άλλες χώρες σε αυτή την οργάνωση, κυρίως για να προωθήσει αντικινεζικές και αντιρωσικές πολιτικές».

Χαρακτήρισε την AUKUS«ένα νέο στρατιωτικό μπλοκ» που «επιδιώκει τους ίδιους στόχους», χαρακτηρίζοντας βέβαια «αξιοσημείωτο» το ότι «οι Αμερικανοί έβγαλαν τους Γάλλους συμμάχους τους εκτός, αρπάζοντας μία επικερδή συμφωνία για την κατασκευή πυρηνικών υποβρυχίων για την Καμπέρα. Προφανώς, η αλληλεγγύη στον Ατλαντικό έχει τιμή».

Πρόσθεσε μεταξύ άλλων ότι «για χάρη του νέου τολμήματος του Λευκού Οίκου, για χάρη της ενίσχυσης του ελέγχου στην πολλά υποσχόμενη περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, όλη η αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Ασία είναι εκτεθειμένη σε κίνδυνο και δημιουργούνται προαπαιτούμενα για να βλάψουν το πρεστίζ της ASEAN και άλλων τοπικών οργανώσεων».

Η δε εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα, σχολίασε ότι η AUKUS «ήρθε ως απόλυτη έκπληξη και σοκ για το ΝΑΤΟ (...) ως απόλυτη έκπληξη όχι για όσους οι ΗΠΑ, Αυστραλία και Βρετανία καλούν αντιπάλους τους και ενάντια στους οποίους συνεργάζονται, αλλά για τους συμμάχους τους σε στρατιωτικά και πολιτικά σχήματα με τους οποίους ΗΠΑ και Βρετανία συνυπάρχουν».