Τους εντεινόμενους ανταγωνισμούς μεταξύ των ισχυρότερων ιμπεριαλιστικών κέντρων για την ενίσχυση της θέσης τους και στα Βαλκάνια, όπως και την αλληλεπίδραση της επικίνδυνης αντιπαράθεσής τους σε άλλα μέτωπα, όπως σε Ουκρανία - Μαύρη Θάλασσα, με τις εξελίξεις στην περιοχή, αποτυπώνουν αλλεπάλληλες παρεμβάσεις των τελευταίων ημερών για την «πορεία» της Σερβίας, για τις «φυγόκεντρες» διεργασίες στο προτεκτοράτο της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, αλλά και για τα σχέδια αύξησης των ΝΑΤΟικών στρατευμάτων σε Βουλγαρία και Ρουμανία.

Την αποφασιστικότητα των ΗΠΑ να αναμετρηθούν με τη διείσδυση Ρωσίας και Κίνας και στα Βαλκάνια, ακόμα και στη Σερβία, που σε αυτήν τη φάση θεωρείται «προπύργιο» της παρέμβασης των τελευταίων στην περιοχή, επιβεβαίωσαν οι τοποθετήσεις του προτεινόμενου για τη θέση του πρέσβη στο Βελιγράδι, Κρίστοφερ Χιλ, ενώπιον της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της αμερικανικής Γερουσίας.

Ο Χιλ, ο οποίος είχε στελεχώσει διάφορες αντιπροσωπείες των ΗΠΑ σε «ειρηνευτικές» διαπραγματεύσεις στα Βαλκάνια, τη δεκαετία του '90, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Οι ΗΠΑ δεν θέλουν να δουν την ενίσχυση της ρωσικής επιρροής στο Βελιγράδι. Η Σερβία αγοράζει στρατιωτικό εξοπλισμό και αυτό είναι απαραίτητο, αλλά δημιουργεί προβληματισμό το ότι αγοράζει όπλα από τη Ρωσία». Ο ίδιος επισήμανε ακόμη τις «ανησυχίες» των ΗΠΑ γιατί «η Σερβία, επίσης, προκειμένου να ικανοποιήσει μεγάλες ανάγκες σε υποδομές, στρέφεται προς την Κίνα».

Και κατέληξε: «Χρειάζεται να δείξουμε στη Σερβία ότι εμείς προσφέρουμε ένα καλύτερο μοντέλο, ότι αποτελούμε καλύτερη εναλλακτική από τη Ρωσία και την Κίνα. Οι ΗΠΑ στηρίζουν τη στρατηγική προτεραιότητα της Σερβίας, την ένταξή της στην ΕΕ, αλλά το Βελιγράδι πρέπει να επιταχύνει μεταρρυθμίσεις ώστε να πληροί τα πρότυπα της ΕΕ».

Μεταξύ άλλων, ο Χιλ είπε ότι η Σερβία αποτελεί «κλειδί» για τη σταθερότητα στην περιοχή, ενώ αναφερόμενος στην απουσία προόδου στον διάλογο Βελιγραδίου - Πρίστινας, επανέφερε απροσχημάτιστα προτάσεις για την αναγνώριση του προτεκτοράτου. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στη «λύση» της αμοιβαίας αναγνώρισης Σερβίας και Κοσόβου, επιμένοντας ότι αυτό θα απελευθέρωνε την «ευρωπαϊκή δυναμική» της Σερβίας και θα δυνάμωνε την περιφερειακή σταθερότητα.

Στο μεταξύ, στο φόντο των πρόσφατων αποφάσεων της «Σερβικής Δημοκρατίας» (της μίας από τις δύο «συνιστώσες» οντότητες της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης), οι οποίες δρομολογούν «αποχώρησή» της από κεντρικούς, ομοσπονδιακούς θεσμούς της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης (Ενοπλες Δυνάμεις, Ανώτατο Δικαστήριο κ.ά.), ο Πρόεδρος της Ουγγαρίας, Β. Ορμπαν, εξέφρασε τη διαφωνία του στις προτάσεις της Γερμανίας για επιβολή κυρώσεων κατά των Σερβοβόσνιων.

Χαρακτήρισε τη Σερβία και τη «Σερβική Δημοκρατία» «κλειδί για τη σταθερότητα των Δυτικών Βαλκανίων» και κάλεσε το Βερολίνο να συμβάλει στην ένταξη της περιοχής στην ΕΕ αντί να την τιμωρεί, καθώς αυτό «θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερα προβλήματα».

Ο Ορμπαν πρόσθεσε ότι ο ηγέτης των Σερβοβόσνιων, Μ. Ντόντικ, είναι ένας δημοκρατικά εκλεγμένος ηγέτης και ότι όσοι θέλουν «τον εξορκισμό του» θα αποδειχθούν επικίνδυνοι. Είπε ακόμα ότι «τα βοσνιακά σύνορα απέχουν μόλις 70 - 80 χλμ. από τη νότια μεθόριό μας και οποιαδήποτε διαμάχη θα επεκτεινόταν μέχρι την Ουγγαρία...».

Τέλος, υπενθύμισε ότι η κυβέρνησή του παρέχει στη «Σερβική Δημοκρατία» 100 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο της «Πολιτικής Υπεύθυνης Γειτονίας». Αλλά και ο ΥΠΕΞ της Ουγγαρίας, Π. Σιγιάρτο, είπε ότι «αν υπάρξει στην ΕΕ πρόταση για κυρώσεις κατά του Ντόντικ θα ασκήσουμε βέτο».

Ενδεικτικές είναι εξάλλου και οι δηλώσεις που έκανε κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Σαράγεβο ο Ούγγρος επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ, Ολ. Βαρχέλι. Συγκεκριμένα, επέκρινε τον μέχρι πρόσφατα ύπατο εκπρόσωπο της «Διεθνούς Κοινότητας» στη Βοσνία, Β. Ιντσκο, ο οποίος πριν λήξει η θητεία του επέβαλε αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα της χώρας, «στοχοποιώντας» ουσιαστικά τη Βουλή των Σερβοβόσνιων και τη στάση της απέναντι στα τραγικά γεγονότα του 1995 στη Σρεμπρένιτσα. Οι επίμαχες αλλαγές συνεπάγονταν ποινές φυλάκισης έως 5 ετών για άρνηση γενοκτονίας και εγκωμιασμό εγκληματιών πολέμου. Η εξέλιξη αυτή είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση των Σερβοβόσνιων και στάθηκε αφορμή για να επανέλθουν στο προσκήνιο οι όροι λειτουργίας της «Σερβικής Δημοκρατίας». Από το Σαράγεγο ο Βαρχέλι εκτίμησε ότι ο Ιντσκο «έφταιγε για την τρέχουσα πολιτική κρίση» στη χώρα και την «απονομιμοποίηση» του γραφείου του ύπατου εκπροσώπου (με τον διορισμό του νέου εκπροσώπου να αμφισβητείται από Ρωσία και Κίνα).

Στο μεταξύ, η όξυνση της αναμέτρησης ΝΑΤΟ - Ρωσίας αλληλεπιδρά όλο και περισσότερο και με τις εξελίξεις στα Βαλκάνια.

Ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, Τοντ Γουόλτερς, πρότεινε πρόσφατα την ανάπτυξη ΝΑΤΟικών στρατευμάτων σε Βουλγαρία και Ρουμανία, επικαλούμενος την ενίσχυση της ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας στα σύνορα με την Ουκρανία.

Προχτές, ωστόσο, ο νέος υπουργός Αμυνας της Βουλγαρίας, Στέφαν Γιάνεφ (που προέρχεται από το νεοσύστατο κόμμα του πρωθυπουργού Κ. Πετκόφ, «Συνεχίζουμε την Αλλαγή» - ΡΡ), σχολιάζοντας τις προτάσεις Γουόλτερς είπε ότι δεν θεωρεί πως «υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις που δικαιολογούν μια απόφαση για ανάπτυξη πρόσθετων στρατευμάτων στην επικράτειά μας. Μια τέτοια απόφαση δεν θα ανταποκρινόταν ούτε στα συμφέροντα της Συμμαχίας ούτε στο εθνικό συμφέρον της Βουλγαρίας».

Πρόσθεσε δε ότι «λαμβάνοντας υπόψη τη δυναμική του περιβάλλοντος ασφαλείας, το βουλγαρικό κράτος είναι έτοιμο να αυξήσει την ικανότητα των εθνικών του δυνάμεων, στα εδάφη του, στο πλαίσιο της δύναμης αποτροπής και των αμυντικών ικανοτήτων της Ενωσης (σ.σ. ΕΕ). Αυτή η ετοιμότητα αποτελεί συνέπεια της πιθανότητας οποιασδήποτε απειλής, ανεξάρτητα από την κατεύθυνση από την οποία αυτή θα εμφανιστεί».

Οπως μετέδωσαν βουλγαρικά ΜΜΕ, ο Γιάνεφ πρόσθεσε ότι σε αυτήν τη φάση δεν πρέπει να θεωρηθούν οι κινήσεις της Ρωσίας ως άμεση απειλή για το ΝΑΤΟ, αλλά και ότι απαιτείται ενιαία προσέγγιση του ΝΑΤΟ, χωρίς απαραίτητα να κλιμακωθούν οι εντάσεις.

Η τοποθέτηση Γιάνεφ προκάλεσε αντιδράσεις και εντός του κυβερνητικού συνασπισμού. Ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της «Δημοκρατικής Βουλγαρίας» (που συμμετέχει στη νέα κυβέρνηση), Χρ. Ιβανόφ, δήλωσε ότι «η χώρα δεν μπορεί να βρίσκεται σε άτυπο καθεστώς ουδετερότητας», προς όφελος μιας «επεκτατικής πολιτικής του Κρεμλίνου στην περιοχή» και ότι ο Γιάνεφ πρέπει να κληθεί να καταθέσει για τις δηλώσεις του στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής. Τόνισε δε ότι η «Δημοκρατική Βουλγαρία» θα στηρίξει κάθε πρόταση αύξησης της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην περιοχή, για να ενισχυθεί η ικανότητα της Βουλγαρίας να αντισταθεί στην αυξανόμενη παρουσία της Ρωσίας...

Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, η αντίδραση του Πετκόφ (που είναι και συμπρόεδρος του ΡΡ) ήταν να σχολιάσει ότι ο Γιάνεφ διατύπωσε προσωπική άποψη και ότι ακόμα ο τετρακομματικός συνασπισμός δεν έχει συζητήσει αναλυτικά το ζήτημα. Πρόσθεσε πάντως ότι πρέπει να αξιοποιηθούν στο έπακρο τα διπλωματικά μέσα αλλά και ότι η Βουλγαρία παραμένει μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.